장음표시 사용
191쪽
pellendorum vel transferendorum ratio per locum commodiorem. Itaque sebiis ardens persecte iudia cari solet aut haemo i rhagia per nares,aut sudore, aut vomitione aut deiectione biliosa. Tertiana iiDdem vacuationum speciebus, excepta haemorrh
gia. Lethargus aliique frigidiores capitis affectus, parotidibus. Phrenitis haemorrhagia per nares &sudore. Pleuritis & peripneumonia spiatis;sed pleur: tis etiam haemorrhagia, qua tamen peripneum nia nunquam. Sic iudicantur inflammationes c pitis Methoracis. At infra diaphragma partium inflam mationes iudicantur, ut conuexae partis h patis hemorrhagia in nare dextra sudoribus & urtinas;renum & vesicae, urinis potius expungantur. Quod si cum robustis naturae viribus eadςm febris acutae species concurrat,sed vehementior,ve locisitque; aut error aliquis humores irritana intercidat, crisis imperfecta ante statum mouebitur de septenarium diem ι die scilicet incidente. Imperfectam. & instabilem crisin febrisque reditum d monstrant reli cha post illam ad meliorem statum
conuersionem symptomata, ut sitis,fastidium,dolor, debilitas virium, motuique ad surgendum impotentia. Perfectam crisin malam praemonstrant febris acutae species, magnitudo,& mos malignus
cum naturae infirmitate,quae tamen adhuc pugnare postit ; maxime si cruditas & nebula vel suspen-ho nigra in urinis die quaternario indicata sit, T. die cotinget critis mala& mors, vel potius 6. At si cum eiusmodi febre acuta magna & maligna ta tura paulo firmior decertet; crisis intempe litua futura
192쪽
Tracta sis , Frura est,& imperfecta, quae non interficiat omni
acutarum artem breuissima & clarissima compendi i ratione complexi sumus , ω uberioris doctrinae grauior moles discentium ingenia obruat. Est autem huius artis finis optimus pretcognitio exitus febrium acutarum,eiusque temporis& modi,qui unus quidem non est, sed varius admodum & multiplex, salutaris & funestus,& vis que lentus sille per coctionem, hic per marcorem
vel subitus isque pei sectus vel impersectus: uterq; vel sine crisi tum ad salutem per longissimu puerorum somnum, tum ad praecipitem mortem: vel cum cris eaque duplici, per excretionem, & pertranslationem. Illius species sunt haermorrhagia per nares , uterum , haemorrhoidas: vomitio , deiectio, miMlo, sudor, sputatio huius abscesIus in articulis, emunctoriis superiolibus, & inserioribus, quales sunt parotides, bubones axillarum & inguinum, aliique articulorii abscessus. Harum omnium exitus disserentiarum in morbis acutis prognostica ars tota est demostrativa cienti sic ,& ex causis atque effectis constituta, ex quibus praesen-Libus futurus euentus, tempulque re modus praua
193쪽
giuntur. Principes cauta duresctunt natura &' morbus siue febris acuta: quarum pugnam alterutrius robustioris victoria morsque vel salus aegri subsequitur. Utriusque vires communiter explorantur e duobus signorum generibus. causarum scilicet, &effectorum natura quidem tum ex causis proximis temperie, aetate, sexu: rem otii que ut regione, tempore anni, totoque victu pr grello,c quibus omnibus calotis nati iii s quae facultatu Ommum. 9 . eL sentia in modus praescribitur : tum ab e flectibus naturae ut Ductionabus omnibus naturalibus, vitalibus, animalibus, excrementis naturalibus, sputis,iscibus, urinis & sudoribus;deniq; ex sensibilibus corporum accidentibus & colore praesertim, cuius discrimen sanguinis & acris differentiis resp*dere solet. Sic morbi vires id est febris acutae ex iisde si1-gnorum sontibus colliguntur, ut ex causis externis scilicet humoribus putrescentibus, externasque ut regione, anni tempore,& victu, atque ex effectibus febris id eis symptomatis, ut functionibus tasis, excremetis vitiatis, & accidentibus corporum febricitantium a naturali statu mutatis, Febris autem acutae euentus differentias praemonii rant eiusde species, magnitudo, mos, & mOtus. Species quide ex pathognomonicis signis detegittir, idque prima die & accessione. si simplices sint aut con sar: vel secunda aut tertia die ad summum si implicitae, idque vel cum phlegmone interna, vel cum alia febre . Est quidem febris putrida
quaelibet aut continua acutaque, aut intermitten S,
utraque vel biliosa, vel pituitosa, vel melancholica test tamen quaedaν continua sanguinea in utraque
194쪽
etiam est vel simplex ex unius humo iis pruredine, vel coposita, alias cum phlegmone aliqua interna ut pleui itide, peripnen monia, heparide, alias cum. febre alia confusa ex diuersis hum6ribus eade sede putrescetibus f hac spuria vel illegitima vocatur)vel implicita ex uiuersiis timoribus diuersa sede&loco putrescentibus,cuiusmodi sunt crebrae eiuslε
speciei, ut duae tertianae, quae aut tres quartanae, Iarissimae sunt diuersae speciei intermittentes implicitae ut unius quotidianae alterius tertianae. Et diuersorum generum implicatio fiequens est ut continua unius, ut puta pituitosae,& alterius intermittentis ut tertianae, qualis est implicita hae mair: taeus dicta. Porro acuta tum quadripertitae sunt fami-- liae pro materiae earum varietate : ex illis quaedam simpliciter acutae 1 . die finiuntur; aliae peracutae 7.aliae perperacutae vel exacte acutae 4. die: aliae nosimpliciter acutς ro. aliae deniq; ex decidentia acu tae o die. Ergo species febris acutae ex pathognomonicis eius lignis internoscitur, calore scilicet, pulsu, urina, inuasione '& solutione. Ex eorundem signorum pathognomonicorum magnitudine fe- bris ipsius vehementia vel paruitas coni j citur: mos ex benignitate vel malignitate epige nomenu symptomatum tam in functionibus & excrementis
quam in accidentibus uniuersilibus & particularibus qui; vocatur signa salutis 8c mortis Hippocr.
descripta toto primo progn. Motus denique ex accessionum particularium tarditate, celeritate, antl-cipatione, retardatione,gra uuate, leui te, aequali tate, inaequalitate. Quare ut ex utriusque naturae
febrisque acutae virium sedula, comparatione alie-xutrius
195쪽
primus sebris insultus, neque tres ptimi eiusdem dies,sed id totum febris spatium quo crudior apparet materia febrilis, primisque coctionis signis id ipsum definituric augmentum eiusdem coeti
nis mam festae, status perfectae. Tum ex aceessionuinter se coparatione, ur ex breuitate earum & l uitate,principium:ut ex anticipatione,prorogatione,& exacerbatione earundem,augmentum;ut ex longitudine maxima & vehementissima, atque exaequalitate per unum, vel per duos dies, ratius per tres perseuerante,status:Vt denique ex symptomatum omnium cestatione vel leuatione,declinatio.
Temporum particularium praesentium cognitio quoque est ex caloris & pulsus differentiis. Principia qnidem ex pulsis languido, id est paruo, tardoque & duro, atque ex totius corporis stigore, ho rore, rigore, vel extremarum tantum partium perfrigeratione : augmenti ex calore & pulsu sensim inualescente: status ex utroque vigente & vehementi declinatione ex reditu ad naturalem statum in intermittentibus , & in continuis ad quietissimum tempus. Praecognoscitur tempus uniuersale
status, totaque febris constitutio, primum quidem ex causis sob quarum ambiguitatem Galenus vocat coniecturam artificiosam ex illis institutam
praecognitionem & obseruatione speciei febris
acutae siue simplicis siue compositae, causisque eius internis id est humoribus putrescentibus:& externis ut regione, tempore anni & victus,quae febris speciei vel consentiant, vel dimentiant. Illa enim sebiis tanto breuior futura est, quat binternae causae magis biliosae extermeque eathdae fuerint. Con
196쪽
i5o ' De Prognosii Medicatta tanto longior , quantb bilis ex pituitoso, aut melancholico humore magis mixta fuerit: vel causae externae frigidiores repugnent. Deinde ex est Ehis praesentibus ipιxus febris quam Galenus vocat rationem magis exquisitam certamque & costantem doctrinam scilicet ex motu signisque coctionis & cluditatis , quarum vatietate tempora Vniuersalia modo disterminabantur. Cum enim tempora ipsa uniuersalia inter se sint aequalia tnisi fortasse in peracutis & perperacutis quarum primo die perfecta coctio apparet)deprehesio unius principis spatio, reliquorum ut augmenti statusque duratio facile Praevidetur. Dies quoque exitus qua vermnario cuiusque hebdomados die ex signis coctionis eo ipso apparetibus proximus septenarius praedisagitur: sicuti ex cruditatis signis,& more maligno sextus .Hota denique in vehementissimo accessionis particularis tempore id est statu. Alias tamen in principio accessionis, ut per phlegmonas lethales & febres copioso humore constantes, ut quartanas , alias etiam is declinatione particulari lethalium. Prognosticae artis permagna est , ut ab initio monuimus, tum ad aut horitatem artis ipsius eu dignitatem artificis medici, tum ad aegri tecuritatem
utilitas. Rerum enim tam abditarum, obscurarum,
dc ab omni sensu semotarum tanquam diuinissima sic: entia religioso suspici, coli, & praedicari a vulgo solet: ab eoque impendentium aegris casu uomiarum, atque adeo temporis, diei,& horae praedictio praesensioque diuinum quendam vatem potius quam humanae disciplinae professorem decere
197쪽
putatur.Itaque diuinitatis cuiustam opinione in censa aegrorum fides omnia a tam perito coniecto re medico valetudinis suae praesidia auidissime expecitat, eluique consilia negligi impium , nefas que ducit. Medicus quoque ipse praeviso totius febris spatio eiusdemque distanctis temporibus uniue salibus & particularibus non solum diaetam sustianendis aegri viribus idoneam, sed eiuS quoque exhibendae tuti isimum modum adhibet. Chyrurgiae quoque & pharmaciae Vacuantis alterantisque occasionem inde captat,tum que febrilem materiam mitificet & inaniat;tum quae symptomatum serociam compescat. Totam denique therapiam tam prudenter regit & mode satur,ut aegro Medicus ista arte silutem tibi autem eximium decus nomenque praeclarum duce dc auspice Deo conciliet, cuius
nutu cum caeterarum rerum,tum egritudinum humanarum casus Convertuntur.
198쪽
199쪽
Abscessin disserentiae. DL s,sic tu gna communia ct propria.
ibidem. Abscessus legitimi conditiones. - Abscessin futuri signa communia. I Sbscessus longarum ebrium proprim est. I st Actionum laesionis differentiae tres. ps Acutus morbus quid. yi Acutorum morborum disserentiae. . ibid. Acuti reuem morbi intra I .diem iudicantur. ibid. Acuti non simpliciter qui dicantur. ibid. cuti ex decidentia qui. , ibid. Aeris media regio cur nute rigeat,eblateve, Uagret. θω eris in mutando praesagio vis Opotentia. I g tnath mi is ex quibus fata ' Iδω nima humana qua ratione dicitur aeterea. ΠΣanimae omnium animalium nou sunt eadem. . SoaAnimales unctiones duplices. . M petantia duplex. ibia. M ) L
200쪽
Astrologia quare e riuitatibus explodenda. g Astrologia diuinatricis vanitas ct fallaci a demonstraturi stis.1 in logia impietas. - 1 Asra nullo calore praedita sunt. . a Ura ad fortuitos hominum easus dignoscendos nihil
rarum motu nullus ealor,sed ex eorum lumise totus exurgit. νὼ prorum virtutes circa corpora eIementaria. 3Augmentum morbi unde dgnoscatur. GoaFs
Balneum si ris Musa est adsuuans. Pilivit fibris breuem ct sabitum exitum procurat. I Biliosus hamor astate maxime colligitur. ra'
Cheiromantiae subiectum inis eis signa. Cαι, Abstantia densissima ct silidissma. , a Caeli virt- ct potentia in hac inseriora. a
Coelum corruptionis expers. o Coelum calefaciendi vim a quo accipiat. SCoelorum motu nullus calor Mementari sphaera com