Ioannis Hucheri Bellouaci ... De prognosi medica libri duo. Cum indice copiosissimo rerum & verborum ..

181쪽

r ι 'De Prognosii Medicatransferatur e corpore materia morbifica. Quaedaest haemorrhagia,vomitto,deiectio,sputatio,s lor.

Cuiusque speciei propria quaedam sunt signa prognostica, alia communia, quaedam etiam diagno .stica. Propriorum rursus signorum alia excretroanis materiam, alia viam eiusdem praemonstrant.Illius generis signa sunt a naturae morbique disseistentiis , huius vel illius excretionem vim habentibus sumenda. Ac virium naturae differetiae sunt,ut saepius antea inculcatum est ex aetate, tempprie, anni tempore,regione,consuetudine,sexuque depromendmc quibus caloris natiui modus internoscitur. Sicuti morborum ex specie sua causisque proximis , id est humoribus putrescentibus externisque omnibus, ut tempore anni,segione, Consuetudine,&c. magis minusve naturae dissimilibus. Ergo v.g natura sanguinea vel biliosa febriciis tantis, aetasque vel adolestentiae ad 2p.annum , vel iuuentutis ad qs.vere praesertim & aestate, totaque victus ratione calidiori praegressa sanguinis vel copiam vel acrimoniam ostendunt, febremque per harmorrhagiam esse definiendam , qualis est synochus, aut continuat biliosa & ardens, non pituitosa& melancholica. Loci signa sunt ex symptomatis omnibus, functionibus laesis de excrementis: accidentibus partium mutatis per quas sanguis decurrit. ut in haemorrhagia per nares futura illa symptomata obseruanda iunt in praecordiis, thorace , ceruice, facie, oculis, naso , per quas sanguis sursum serpit repi

que siue febris ipsa simplex sit & in venoso genere condita; siue composita cum phlegmonis vel' partium

182쪽

partium thoracis vel vetris & praecordiorum. Itaque praecordia in superiorem, & inferiorem parte Contracha, neque dolentia ob sanguinis ascensum haemorrhagiam per nares pronuntiant.Sicuti thoraeis oppressio,& diffieilis respiratio musculis sanguine multo imbutis obrutisque pulsus magnus Relatus,ceruicis dolor,capitis grauitas, deliratio aliquando,rerum rubrarum imagines,totius faciei,&oculorum rubor,inuit que lachrympnarium pris-xitus, scalptusque ob sanguinis ad eas partes omnes affluentiam per nares haemorrhagiam quoque portendunt, vel utrasque toto eorpore,venosoque

genere a febrili materia obsesso in simplicibus febribus)vel altero tantum eius latere dolente svi in Dbtibus compositis cum phlegmone hepatis , vellienis cui natis ipsa respondet κατ' sIιν At haemorrhagiae per Heru instatis signa diagnostica auiat e propriis eius symptomatis, ut dolore,

grauitate, & distentione circa lumbos, imoto,scili- licet deorsum sanguine. Natura quoque aegri morbique eandem partem praemonstrant. Illa quidem ut mulieris multo sanguine menstruo turgetis, instante praesertim purgationis menstruae periodo. Morbi quoque causa ex multo sanguine situsque infra septum eandem partem ostendit. Hς morrha giam denique per haemorrhoidas natura morbus que praenuntiat. Illa quidem crassioris sanguinis acrisve, ferax;eui consentiat qtas constans, tempus au trinale, & consuetudo eiusdem fluxus per sanitatem.Hic etiamsi a melancholico sanguine,& infra septum consideat, partem quoque declarat grauitas,& tensio lumborum. Vomitionem criticam

183쪽

1 ε De prognosi Medicaper febres acutas naturae morbique indoles praesagit;illius quidem si bilis flaua abundet cum supe-

periore ventriculi parte debili,tempore anni aestiuo,habitu gracili,vomendique consuetudine. Haius si eadem causa, bile nempe,constet, sitaque sit vel in ventriculo, vel vicinis ventriculo sedibus,ut in cauo iecoris 3c circa praecordia:at eandem instantem vomitionem demonstrat ventriculi symptomata, Vieinarumque partium sympathia eius affectarum: cui usinoai sunt cardialgia, fastidium, nausea,pulsus durus, atque inaequalis scorde eon

dolescente difficultas et e spirationis, cephalalgia, vertigo & aliquando delirium, mota bile & eua.

potante, caligo, labri inferioris tremor, sputum te-nne,extremarum partiam frigus & horror, calore natiuo cum succis vomendis sursum rapto.

Deiectionem quoque critieam naturae sebris que differetiae praenuntiat. Illa si pituitosis frigidis que humorib' ab udet, habitu obesi .pyloro imbecillo , tepore hyemali vel verno & simili regione.

Sic quoque tum ex sua causa multitudine scilicet pituitae, tum ex situ in intestinis aut vieinis ventriaculo partibus. Eandem demonstrant symptomata partiues ventris,& Ilium dolor,tensio, & murmutilli. Urinae denique suppressio naturae quoque Minoibi differetiae mistionem criticam praesagiunt. Illa quidem si serosis & tenuibus succis abundet. simultae per se talem & copiose mictioni assueta; ut mulieres esse solent: si febris etiam ex eadem pituitosa materia vel tenui vel crassa constet, quaecum erassioribus urinis sepe excernitur. Instantem eandem excretionem testantur grauitas imi ventris ex

184쪽

Tractatus. I Itris,ex motu humoris deorsum cum ardoris sensu in colo, retentio deiectionis & sudoris Sudorem quoque criticum naturae morbiquς

proprietas portendit. Illius quidem si humore tenui vel bilios, vel aquoso assiuat, sitque habitu molli,laxoque,tempore anni pspes extim verno vel aestiuo, de sudorum per saxulaim consuetugine. Saepe tamen frigidi classique humores pitui ipsi melaneholiet in febribus quotidiania & qu Mianas

critico sudore exhauriuntur, postquam cocti de l6ginquitate temporis attenuati satis &detersi suetissi. mmmquoque si febre ion aut ardens sit; eiusque causa in venis omnibus diffusi, unde ad cutem facile effundatur. Qui tutem loco aliquis obfirmatus & conculcatus humor est, rarit,s quidem , sed tamen aliquando in inflationibus viscerum sudore critico dissoluuntur. Instantem sudorem criticum patefacit calor cutis vaporosus humidusque,pullius magnus, elatus, mollis, undesin, insomnia aquarum,urins & deiectionum suppressio , tandemque superueniens horror quidam hi- xorve.

Has omnes excretionum criticarum species antecedunt modico interuallo, ut unius vel dimid 3 diei vel paucarum horarum fgna simpliciter cri xica dicta:perturbationis naturae humorumque,&idiotarum terroris plena ex secretione febrilis materiae mitificatae ab utili & frugi humore, eiusque vel substantiae eruptione vel evaporatione. Neque tamen omnia simul omnes pr cedunt excretiones, sed qu dam quasdam tantum. Ea verb sunt anxietas,uigiliae,dementia, sopor, stupor sensuum, ver-

- - Κ

185쪽

r 8 De Prognosii Medicaligo,imagines rubrae, Invitae lachrymae , cephalal-gia, vociferatio, pio pinquoru ignoratio dispinaea, dolor cossi stomachi, aliarumque partium,soniciis atrum, labri inse toris tremor, obliuio,furibunda saltatio inquietudo,mictionis aut deiectionis suppressio, sitis, rigor, & anticipatio ac cessionis, quae omnia in boni &si lux ribus habenda sunt, si iastatu sebris, de di. critico emergant. Alias in malis& lethi seris quocunque tempore morbi sese pro

De signis prognosticis abscessu lab

. Q natura aegrotantis, sebrisque spe-: cie, motu, & magni tuaihe erran da. Pricti sim quidem si natura robi η sta e causis eius proximis remoti que Sc eilactibus ut pulsatione deprehesii sit; dei de ii sebris p mutosa aut melancholica crudior tat-diorve, ex Vrinas albis,& tenuibus, vel ex turbuletis pei ipeista, atque ex leuioribus symptomatis. Fit enim ut materiam contumaciorem sensim coque-do vincat natura robustior : eamque ps lentore &crassitie nihilominus repugnantem in aliam tamecorporis parteo trafferat,transponatque: ut enim

febris materia calidior excretione, sic frigida abscessu saepius solestur; quem solutionis modum ex

186쪽

nsectatur. I 'motu sibris praesagire licet. Ut enim aeutarum Crisis, sic longarum abscessus proprius est causarum quoque febris & naturarum aegrotantium discrimen praesagium confirmat, Nam si humo res diutius crudi persistant, sitque morbus magnus & natura valida abscestus merito expectetur, sed eadem inualida vel coctiooc mors. Heris quoque in mutando praesagio sua vis strati enim hyematis ab--ssibus excitandis raptior est . sic aestiuui crisibus Commouendis opportumor. Alia signa sunt partis propria in quam translatio futura est: idque ex se. bris di materiae trans inendae situ. Alias enim uniuersi cutis est cumateria per venas aequali ter di Liecta fusaque est, ut accidit in puerorum exanthematis, e Taymatis, & maculis febriu pestilentium

rubeis, flatus, nigris. Aliab particularis est, eaque duplex, tum ad articulos me brorum, tum ad glandulas tam superiores , quam in seriores sutrosque)quae sunt in emunctoriis partium & principum

viscerum conditae, ut cerebri in xta aures; cordis &thoracis in axillis, hepatis & ventris inferioris partium omnium in inguinibus. Est quidem externarum glandularum substantia densior, sicciorque, quam internarum , Sc ad stabilimentum vasorum

longius excurrentium, ne longiori Via rumpantur,

dc ad eorum diuisionem eta E. Interiorum contra substantia mollior , rariorque, ut mado se quodam 1aliuari vicinas partes continenter irrigen t, Vt qua iunt ad larvngem, Sc fauces appositae, ideoque interiores omnes quam externς fluxionibus c ebrio ribus patent, tametsi earum , neque externae sint omnino expertes. Ex particulaci autem traflatione

187쪽

ctitica febrilis materiae abscessus emergunt, vela postemata. Loci ergo particularis praeuisio est ex situ febrilis materiae &icae partis recepturae natura debiliori, situque viciniori. Deprehenditur situs ilialius ex oppressione & ex symptomatis grauioribus partis laborantis. Locux ex vicinia ,& debilitate eius nativa vel aduentitia. Atque inferior quidem siue articulus siue glandula ex humoris conditi ne crassioris,pauloque frigidioris &grauioris, ut in febribus quotidianis, melancholicis,& incompositis ut hae mitritaeo , in quibus ad articulos infe riores prochuius deuoluitur. Contra qui tenuior est

pauisque c. lidior in glandulas promptius subrepit. Hinc abscessus critici per febres pestilentes in

glandulas is pius emergere selent: vi iuxta aures, axillas anguina. Alias transsationis locus est inter nus in m orbis consequentinus freques:dum Unius materina loco affecto in alium transfunditur. Stepleuritis & angina in perapneumoniam transitus sicine comutatur. Sic apoplexi a leuis in paralysin. sic excrementa cerebra, praecipiti ἐκ sultacimte catarrho in pulmone prolabitur. Huius transsationis internae vaticinium fudi potest tum a situ mor-b a materia tenui se rosa, & profluente: non crassalenta ve nimis, ut pituitosa,& melancholica ad fluxum inepta. Factam autem transsationem demon strant tum prioris morbi obliteratio, omniumque

eius symptomatum cessatio: tum posterioris symptomata subit δ erumpetia, vexantiaque,ut dolor, grauitas & tensio in regione partis recipientis. Siet pleuriti de in peripneumoniam versa lateris dolor subinde exolescit ν cui succedit externi pectoris

grauitas,

188쪽

nin ius. IJigrauitas, dispnaea, tussis,febrisque continua: viris. que communis est pleuritidi, & peripneumoniae. Eadem est ratio faucium dolore vacantium post anginae materiam ii pulmonem crisi dςturbatam.

De signis bonae & malae cris eos.

RI s E O s bonae malaeque pr*sagium ex roboris naturae morbique differetiis extungendum , fingendumque est. Natura enim robusta quae tum ex eavsis eius proximis remotisque calorem natiuum augentibus, atque ex effectis ut coctione, praeseitim indiς indice, detecta sit, victoriam aegro bonamque crisin promittit: eandemque morbus salubris confirmat ex specie su a, mag'itudine, & more benigno perspectus. Con-xrariis ex causis morbus vestox, magnus & maIignus,ex sp*cie sqa,magnitudine & more deprehelus . naturaque infirmior, ex causis omnibus calorem natiuum debilitantibus,& ex e sectis, M potissimum ex pruditate in aeriae, aut pauca admo dum coctione in dis indic' perseuerante : ut ex. nebul/, vel enaeoremate nigro crisin funestam, de

calam i tosiam minitat ut Hinc quidem naturam coiicimus crisin aggressuram, sed primo statim congre illa vincendam. Quδd c cum febris celei itate eadem magnitudine de malignitate infirmissin natura certet, tum mors sine crisi repentina im

189쪽

De Progns Medica pendet Si tamen febris paulo tardior,miti6rque sit

mors sensita. per marcorem obrepet; vel si tanto validior natura sit, multaque adsit hypostasis an ba 3c optima solutio tandem per coctionem seni. simque continget, ut in febribis; pituitosis& m lancholicis continuis. Sic igitur an Ocyus sertulvediem suum febricitans obitulus sit motus febris portendit , ut quae Velocissime mouetur primam periodum non transeat:msi fortasse viribus nat rae paulo acrioribus obitus tempus differti aliquantum contingat.

, De signis perlaeta & impersectar

Risis salutatis vel bona tantum est& imperfecta, quae febrilis materiae partem latum excludit reliquiis interim aut febrem remissiorem foue-- ' tibus,aut eandem paucis post diebus denuo exsuscitantibus. Persecta quae & optima est& crisis tantum dicitur, febrilem materiam affatim totam excernit,ipsamque febrem cu omnibus suis symptomatis penitus exscindit, de pristinam actionum omnium integritatem sine ullo recidiu periculo , modb error nullus adsit conualescenti paulatim restituit. Utraque igitur praecognosci potest futura & cognosci praesens. Prognostica signa ex naturae morbique viribus haurienda sunt. Nam

190쪽

si naturam praestantem validamque causς eius omnes externae internaeque, & effecta, ut matura se-brilis materiae coctio prae se ferant, perfecta crisise pediada est. Maxime vero si febris acutae species sit, caus cpie inIernae id est bilios,& tenues humores,qui motum naturae facile sequantur,iisque e ternae causaeivi regio & tempus anni calida consentiqm ulla enim in statu tatum,victo prius mombo, accidit.Quod si febris acutae &biliosae acume& magnirudo nimis inualescat , naturamque Validam acrius proritet, aliudve ab aliquo medici, aegri, vel ministri errore irritamentum vehementius eandem stimulet,lum crisis quidem bona, sed an restatum tanto scilicet impei sectior quato statum ipsiim longius praeverterit. Atque utramque spectem crisios, tum bonae tantum, tum optimae etiam antecedunt signa critica ante enumerata. Praesentis criseos optimae sua etiam signa demonstrativa sunt ex natura aegri , morb6que petenda . . Robusta enim. na tura materi m febris prius mitia ficatam in statu febris excitidit totam expediri; , proximo pisit indicatione quaternari j praecedentis circuitu septenario, & in statu tui imper viam. conuenientem & di rectam, idque cum facili tote rantia aegri morbiq,, & eiusbsymptomatum leuatione. Febris autem species situsque optimam crisin detegit. Illa enim humorem expes ledum, haec locum expulsionis congruum insinuat, ut si biligin Vitio fuerit, aut pitulta, aut melancholla, omnino huiusmodi humor exigendus, aut transfeIedus

est. Eadem est varioru & mixtorum si febrem sor-tatie vel confusa vel implicitam componat ex -