장음표시 사용
371쪽
ducit. Lintium ad Rhenum A magum
36s HIs TORIAE AUSTRIA CAE, rolus pulcherrima ea Imperij parte potiatur, veritus, missis ad sin i Germaniae principes literis, auxilia contrahit, & ad medium Ianuatij, in Ubios profectus, Lincium oppiduna,quod pr*ssidio Caroli tenebatur,ipse obsidet,Brandem burgicum Marchionem Albertum, cum parte exercitus Rimagum mittit. Rimagenses, post octo dierum obsidionem, vitam pacti, sese dediderunt, eorum bona a militibus direpta. Idem & qui Lincij erant, sed tardius secere, postquam Picardi, praesidio inde abducto, arcem incendio corrupissent. Caesar inde circa Palmarum ferias Coloniam ingressiiscit, adplaudente&fausta adprecante populo,&erectis in
Studebat Caroli rebus Iulia situm princeps ,& exercitui eius excivitatibus suis commeatum suppeditabat. Hunc Caesar ad se Coloniam venire iubet,qui domi manens, per legatos se excusat, neque principis vicini cognati viribus resisti abs se posse, eiusque amicitiam necessario colendam esse. Caesar, nisi pra ens adueniret,omnibus illum beneficiis,quae ad Imperij iura pertinere primvatum iri interminatur. Hoc nuncio accepto,Colonia statim venit, id Caesari conciliatus est Redierati j sdem diebus Roma,Christicinus Danorum rex. Is cum Ioanne Saxoniae principe, itineris socio, in Caroli castra diuertens, ad pacem eum sectere fiammo studio nitebaturi sed frustra omnis eius conatus cellit.Caesar vero, H luetjm Bur- antequam in bellum Prodiret. vii Caroli vires alio auerteret, ab gundiaducunt. Hcluetiis petierat, uti bellom Burgundiam moro, Imperij rebus commodarent. Hi non tam Imperij causa, quain quod iactatile odiorum semina, & bellum in se exarsurum scirent, in Burgundii Essiturium prosecti, Elii curtum oppidum cum arce obsidet, cum iam Carolo bellum per literas denunciassent. HosROtundi montis Comes, ex Sabaudiς principibus, Romontium vocant qui tum Burgum do militabat, cum valido exercitu de improuiso aggressus,opprimere cogitabat, sed ab i psis in fugam actus, ad milleoctingentos Lud. Gasiorum ex suis amisit, nullo fere illorum incommodo. Ludovicus quoq; Gallorum rex, hostili in Carolum animo,ab obsidionis Novesianae initio, viginti millia militum in hoc bellum se missurum receperat, quamprimum Caesar cum exercitu Coloniam venisset, ac natum Lotharingiae ducem, ut Lucem burgicum agrum inuaderet instigabat, S ne tum quoq; pace bcli una transigeretur,mo- dis omni-
372쪽
LIBER OCTAVVs. 3ordis omnibus impedire conabatur. Missi ad eum erant a Caesare &principibus legati, qui auxilia ex promisso & pacto mittenda peterent. Sed rex, ostensa eorum spe,clam interim aut cum Carolo pacem ex commodo suo facere, aut inducias prolatare tentabat,
ne Angli saepe iam ab eo in belli societate vocati, traij cerent. Nam si Carolus,omissa Nouesij obsidione,cum Eduardo Anglorii rege arma iunxisset, magna difficillimi belli moles in Gallia incubuisset. Nunc vero recta suorum consilia aspernatus, pulcherrimam rei gerendae occasionem amittebat. Ludovicus vero suum & ipse Ludovici regulegatum ad Caesarem mittens Tercesinum, moras excusat, auxilia Mmissurum promittit, iam aliis in locis bellum se Carolomouisse, quare ne pacem cum eo faciat, sed ditiones eas, quae ad Imperii Germanici iura spectarent,occupet, idem se de Burgundia, Flandriam & aliis ijs facturum, quae Gallici iuris essent. Caesar multo prudentior, quam uti a Gallo circumueniretur, hoc eius consilium in speciem utile, sed vafrum, neq; iustitia satis fultum, eleganti hoc apologo eludere satis habuit. Tres olim iu- A DPudeuenes,inquit, in caupona probe pasti,cum aes non haberent, ho- Us spiti promittur,ursum sese vicinos agros evastantem, virium suarum fiducia aggressuros, cuius pelle diuendit symbolum persoluturos. Egressi cum obuiam haberent ursum, terribili eius aspectu tantum non exanimati, fugam circumspiciunt, unus ad oppi dum cursu redire contendit,alter in proximam arborem ascencisi tertius, sociis aut timidior, aut sanc tardior, in terram prouolutus, retento spiritu mortuum se fingit. Ursus admoto nunc ori & naribus, nunc auribus, rictu, cadauer esse credens abit. Metu deposito cum domum irent, qui in arbore suerat socium per locum rogat, quid illi ursus inaurem dixerit. Ille profecto, inquit, belualita multo nobis sapientior, monere visa est, ne pellem cuiusquam ferς venderem imposterum,antequam eam confecissem. Hoc responta legatum Cassar abs se dimisit. Consentaneum vero est, Fri-dericum longo rerum usu prudentem, saniora secum consilia tum
agitassic, pacemq; bello praetulisse, ac posteris suis viam, ad Caroliditiones acquircndas, sternere maluisse, quam infidam multisq; de causis suspectam Galli fidem sequi, & incerto fortunae euen- Fides Cassi μtui omnia committere; praesertim cum Gallus Caroli ditionibus D sera inhiaret quidem, sed militem nullum ad commune periculum
373쪽
vardas Am mitteret. Cupiebat e nam utriusq; vires alteri & frangi. De auxiliis 6 vero iustam adferre causam,videbatur Anglici belli metu. Eduardus enim cum maximo exercitu aduentabat, cuius cum Carolo
coniunctio, toti Galliae fori dolosa erat. Maij mensis i nitio, Fridericus cum exercitu Coloniam egressus, Novesium versus duxit, quem sequebatur ex Coloniensibus, mille quingenti, uno omnes vestitu, albo ac rubro, induti. Primismis G -- ςδst β Mothemiuin Vsq; venere,Vnde post tridui moram mouen , ML te , ii ter Nisum & Merhemum castra metati sunt. Eo ad castrimnis ensis Venit, Heinricus Schuarzem burgicus, lonasteriensum episcoepiscop. pus, cum auxilijs Turingi ae&Saxoniae ciuitatum: ad sedecim hominum millia, cum eo fruisse ferunt. Eodem die aduenit Christophorus Marchio Badensis, Si postridie Henricus Hassorum princeps , Hermini stater, cum no contemnendis uter , copiis. Erant apud Caesarem praeteriam dictos, Adolphus Moguntinus,&Ioannes Trevirorum Electores, Guillelmus Alchstetensis, Mathiascissati , D. Spirςnsi , Rein barduS Vangionum Episcopi, Sigismundus Au- isis, ad Noob striacus,Ludovicus, Albertus, & Fridericus B auari, Ernestus Sa- m. xo, Albertus Brandem burgicus,&Voldemarus Antiatdinus principes. Praeter hos aderant quinquaginta comites,inter quoS eminebat Eberhardus Uvirtembergicus. Ad octoginta hominia millia, in castris censa suis te, proditum est.
Etsi vero Caesaris copiae recentes erant, & Burgundi exercitum numero superabant, nihil tamen ille de serocia sua remittens, dc obsidionem continuabat,& praelium committere non
detrectabat. Cum enim Caesar quam proxime hostem processisset, Carolus relictis qui obsessae multitudinis excursiones prohiberent, neque ab iis, qui in aduersa Rheni ripa crant, commeatum Ioannes Chia ciuitatem lubvehi sinerent reliquos ad pugnam instructos,ex- , ι. - tra castra emittebat. Primos hastatorum ordines ducebat Ioannes Comes Chimaius: nobilium ex ordine equestri duxerat oliuerius Marchianus. Hos sequebantur Renatus Broch husius, Georgius Mentonius, Ioannes Longi uallensis & alii multi insgnes viri. Peditum exercitui praeerant Guido Himbercurtius comes Me- ganus,&Vvolsardus Verianus. Dum hi ad nonum Calendas Iuta ij in campum progrediuntur, Itali tormentis bellicis in castra Caesaris emissis,rem gerunt. Ex Caesarianis vero Monasteriensis cum
374쪽
suis,&qui Colonia aduenerant,in hostem prouolarunt. Hoc sce-Pupra addo.
liciter pugnasse,&occisis nonnullis tormenta aliquot bellica intervortisse quidam asserunt, alij a Burgundis in castra redire coactos narrat,& credibile est squod in re tali solet in utrolq; apud suos de re bene gesta gloriatos elle. Monasteriensis vero etsi Carolum cognatione attingebat, infensiissimum tamen se illi hostem declarabat extra belli necessitatem, priuatas habebat odij causis, quod Erico Oldemburgico comiti, quem frater Danorum rex in castris apud Carolum reliquerat, arces quasdam & vicos armis ereptos reddi ille iussisset, atq; uti milia recuperaret, opem laturus esse videbatur.
Decimo Calend.Iuni j Carolus eductis iterum copijs, uti hostem ad proelium eliceret,recedere se simulans, ubi insequi Caesarianos videt, conuersiis ordinibus manum conseruit. Pugnantem
fortiter & acrius urgente, Monasteriensis Uvestphalorum fortissimo equitatu obiecto sustinuit, quoad caeteri Germani in aciem uaprodiere. Fit atrox pugna, imprimis vero Brandemburgici, cum Longobardis mercede conductis, quos ducebat Campobassaeus, acerrime dimicabant. Nox proelium diremisimultum utrinq; desideratis,in castra reditum.
Dum haec in campis fiunt, Nouesiani interim excursionem . facientes, a Montonij milite repressi sunt. Postero die, cum iam maiores utrinq; copiae, ad praelium eductae, in procinctu starent, Alexander Foroliuiensis Episcopus, Pontificis per Germaniam Alex Furat d. legatus,inter utrosq; obequitans, trium dierum inducias pepigit. Dein eodem de aliis quibusdam principibus operam dantibus, Caesar&Carolus pridic Calendas Iunias in colsoquium venere, quorum Uterq; a pace alienus non erat. Carolus enim bellum sibi a Gallorum rege parati, a Renato vero ac Helvetiis iam etiam geri, non ignorabat, & lacialem a Lotharingo cum belli denuncia- itione ad se millum, magnificis vestibus, ac si optata nunciasset, donauerat. Fridericus vero & suapte natura a bello abhorrebat, & D N Galli societatem,Caroli amicitiae atq; assinitati,postponebat.Itaque pax facta est,& Ruperti controuersia,ad Pontificis arbitrium reiecta.Novesium vero Legato permissum est,usq; ad causae decisonem. Inter alias pacis conditiones, quae Occultae habebantur, scriptores fere omnes assirmant, Mariam, Caroli filiam unicam, Maximi-
375쪽
Moia troira Maximiliano desponsam, cum omnibus prouinciis haereditariis, is sinulla alia prole auctus, ipse moreretur. De coniugio illo apud p s ' Trevirosactum fuisse supra meminimus,& ita Pleriq; annales habent. Sed Maximilianus ipse,in commentariis suis annotatum reliquit, hoc demum tempore, ad Novesium illam sibi esse desponsam, nec dissimulat fauisse sibi & tum S pollea quoq; fortunam, quod Gallorum rex,uti illam filio suo obtineret, nihil non & auro& ferro attentarit. In pacis ac foederis conditionibus, excitis sunt Heluetij,& confoederatae illis ciuitates, Sigismundus item S
natus principes. Hinc orta inter utriusque peditatum, Vtra pars prior campo excederet, contentione, aliquot caeui sunt. Colonie-scs quoq; naues aliquot Caroli onerarias abduxerant, quam rcm cum Caesare grauiter conquestus, non abiturum sese minabatur,
nisi ablata restituantur. Id cum C lar fieri iussiliet,Carolus in Bra bantiam abiit. Fridericus quoq; dimisso exercitu , in Ba uariam ad Gose pis se isti nuptias profectus est quasco lcmpore habuit Georgius Ludovi-ρ iactim v ci Diuitis filius, cum Hedulge Casi miri Poloni sita. Huius ii up nos. uas saepὀa Mathia petitas, sed a Caesare impeditas esse inuenio, es ab Elisabetha,ad cuius nutum omnia faciebat Casimi rus,Mathia uti genere imparem contemptum , qui ea conditione exclusiis, Beatricem pol ea duxit Ferdinandi Neapolitani filiam,latin linguae gnaram ac eruditam. Toto eo tempore quo Fridericus bello Cotoniensi occupa- . tus fuerat,varia inter Mathiam, ac Poloniae,& Bocmiς reges,con'silia fuerunt agitata. Quanquam vorbille hostili in utrunq; ani ino esset, cum tamen a Turca bellum imminetet, inducias ad tri-sbitat, subsa. ennium cum ipsis fecit, quarum tamen fides non admodum sancte culta est. Mathias enim quietis impatiens, Petro Como milio,
quod Casmirum filium ad se recepisset, septem arces, ad Poloniae piamia eam. &Silesiae fines stas, ademit, & missis in Silesiam copijs, Pelcinam sui iuris fecit, neq; Morauiam armis infestare desijr. Hinc superiete anno bellum in Silesia ortum, & reges ad Uratissauiam inter se se dimicarunt. Mox vero colloquium inter ipsos constitutume' dc conuentu Uratillauis habito, cum de pace conueniri non posset, nouae iterum induciae facta sint. Pacem distinebat Elistbethgreginae fastus, quae ' ut supra attigiὶ Mathiarastinitatem, qlia a pax confici poste videbatur, recusabat. Mathias postea expedi
376쪽
LIBER OCTAVV s. mtionem in Turcas fusi epit. Cesar domum a nuptiis Bauaricis prosectus , icto cum Poloniae ac Boemiae regibus icedere, insequentem annum statuit Mathiam bcllo aggredi. Interim acceptis ab Vladillao quatuor millibus Boemorum militum, Aut triacos
quosdam occulte cum Matthia sentientes, ad obsequium redigere conatus est, imprimis vcro quendam Garsini collum quasi comitem Nicolaum dicas persequitur, nullaq; hyemis as critate Comes cotius deterritus receptacula eius demolitus est. Interliaec Carolus omnes suas vires in Renatum Lotha in giae principem conuertens, My MLMM'
Nanceio ciuitate,Vt quidam volunt,vi expugnata, aut, ut alij, de- ditione occupata, tota eum prouincia excedere, & solum vertere uismo cogit, adeo ut Helueti j aliquandiu nesciuerint, ubi terrarum late- ptum.
tet. Auxilia Carolo in hocbellum misere, Anglorum rex, & Mediolani princeps. Helueti j vero in Sequanis Ponterlinum, Bla- montium, & alia quaedam loca, & in Allobrogum finibus Pater-niacum, Romontium, ac Estauiam vi, Moretum de Ebrodunum deditione cepere,cum aliis aliquot locis,quae Sabaudiae reguli vi- .d Carolo aperuerat.Circa anni septuagesimi texti initium, Ca- I frolus Helvetios adorsus, Grans eiam,sub Iura monte ad lacum,civitatem, primum expugnat,qui arcem praesidio tenebant, acriter si 'si sese defcndunt, mox vitam incolumem fore persuasi, deditionet Q lfacta,misere omnes aut suspesi aut iubmersi periere. Carolus p sidio ciuitati dc arci imposito, abiens, obuios habuit Helvetios illos,qui suis auxilio milli,sero aduenerant. Sublato clamore, conseritur pugna,Burgundi fusi fugatim non multos quidem milites, βψ P in Ased maximas opes & eximiam lupellcctilem amilcre, cuius precium pleriq; illorum ignorabant. In ea erant vasa aurea atque argentea,&preciosi; vestes. Currus item trecenti,commeatuum ingens copia, dc tormentorum bellicorum magna vis, in hostium potestatem venere, qui Granscia oppido cum arce recepta, locios sepulturae mandarunt. Carolus restauratis apud Loianam viribus, & exorcitu aucto, Moretum expugnare aggreditur, in Quo mille praesidi rit, λβςx cis,lis,am Danatibus collocati, egregie se defendebant. Quos cum ac limps jurare ni hinc Carolus,illincRomontius,oppugnarent. Hesuetii Vires coim tunligunt, & cum ingenti exercitu, oppi)um liberaturi, accurrunt. Erant cum iis Basileensium,Argentolatcnsum,ac reliquarum Cimuitatum
377쪽
' bam ad Moretum. Renatus ditionem recuperat.
Tarca Carinthum vaseant. Earo duce Cur imperat.
pi HISTORIAE AUSTRIA CAE, uitatum auxilia,Sigismundi item equites,quos ducebat Henricus comesGotitiensis,&Renatus Lotharingitis,qui auxilio Ludovici regis frustratus, Helvetiorum arma tum sequebatur. Committitur atrox & cruentum praelium, ab ea parte, in qua Carolus ipse curabat. Burgundi suis ipsi tormentis implicati, dissipatis ordinibus, fugere coacti sunt. Ad triginta hominum millia caesi,aut lacu submersi, dicebantur. Incommode accidit, quod Romontius,
ab altera oepidi parte oppugnationi intentus, de sociorum periculo nihil scire potuerit, qui depugnato iam praelio, machinis in moenia explosis,& ipse fuga salutem qu siuit.Castra Helueti j Re-
nato donauere, qui ab ipsis de caeteris foederatis adiutus, omnem prope dationem, Carolo in Sequanos profecto, paucis diebus, recuperauit,praeter Nanccium, quod tamen tertio obsidionis mense, ditione in suam potestatem rediit. Carolus has rerum vices aegerrime ferens, comparato exercitu, ipsa hieme Lotharingiam ingressus,Nanceium iterum arctissima obsidione cingit. Quo cum Renatus ipse cum aliquanta suorum manu accessisset, viribus ac numero impar, retrocedere coactus est,& Burgundi eo loco, quem ille reliquerat consedere. Eo errore decepti, Gcrmani pedites ducenti quinquaginta, dum in Renati castra tendere sese putant, pro sociis hostes ostendere. Caesi sunt ad centum octoginta,reliqui beneficio noctis est ere. Renatus iterum paterna ditione excedens, auxilia a vicinis Helvetiis conquirebat.
Eodem hoc anno ad medium Octobris Turcae per Boseiam irruentes,Carniolam,Carinthiam,&Stiriam depopulati, multas abegerunt praedas, magnamq; hominum multitudinem, in barbaricam seruitutem, nemine resistete,abduxerunt. Hanc cladem, Caesar, Mathic acceptam ferebat,Turcasq; vel ab eo in suas ditiones immissos et impunc eo usq; pcnetrare permistos ratus, PolOnorum ac socmorum auxilia, contra cum inuocabat.
Erant in castris Caroli ad Nanceium, qui ommittendant esse obsidionem, & rempus gerendis rebus magis idoneum esse expectandum,suaderent. Ille vero propositi tenax,& praesi acto animo turgidus, neminem audiebar, fato ipsum iam in exitium rapiente, quod cuius fortunam mutare decreuit, eius consilia confundit prius ac corrumpita Fiunt igitur leuia aliquot prclia,Oppidanis in
378쪽
terdum excurrentibus,donec tande Renatus,cum Helvetijs aliorumq; confoederatorum auxiliis adueniens, recta ad Caroli castraduxit, quae cum ab ea parte fossa fatis profunda, munita offendisset,monstrato a quatuor Helvetiis domo exulantibus itinere, per rivulum quenda eum castrorum locum inuasit, ubi bellicae machinς positς erant.Fit acerrimum prςlium,in quo Carolus omni- Caraias adNobus copiis exutus, tribus aduersis vulneribus acceptis occubuit,
no sine insigni proditione Nicolai Campobassςi Neapolitant,qui
cum ab initio Lotharingicam expeditionem dissuaderet,colapho ab eo percussus, vindicta in id tempus dilata, cum suis ad hostes transfugit.Incidit Caroli cςdes,in Nonas Ianuari j,anni septua3esimi septimi. Corpus eius tertio die pbstintercςsOS repertum,cum 1 - r. Ob faciem gelu tumefactam non agnosceretur, Ioannes Baptista adolescentulus,ex Columniorum familia,qui galeam eius gestare Dan. PapA C
solebat, id agnouit, cuius testimonio adstipulati sunt, Antonius Caroli frater nothus,5 Matthaeus Lusitanus, eiusdem medicus. Renatus eius corpus Nanceij ante D. Georgij aram sepeliri iussit. Neq; tamen deerant, qui vivere ipsum adfirmarent. Hunc habuit finem Carolus, qui si pacem bcllo praetulisset, & amicos retinere, quam hostes parare,maluisset, intcr omnes sui aeui principes, foe-licissimus degere potuisset,nunc dum prae se omnes contemnit,&ab omnibus timeri desiderat, neminem ipse timens,dum bellum amat, bello petit. Vxores habuit tres,Catnarinam Caroli Septimi Caroli uxores. Francorum regis filiam: Elisabetham Borboniam, & Margaritha Eboracensem,Eduardi Anglorum regis sororem: exsecundavnicam suscepit prolem Mariam,ex alijs nullam.
Hoc anno Vladislaus Bocmorum rex, cum octo hominum
millibus,in Austriam ad Caesarem venit,cui de Polonicis quoque muri iis a auxiliis spem fecit, & uti habent Polonorum annales Boemiae et si in insignia ab eo solemni cum pompa accepit, id quod Dubrauius non hoc anno, sed statim ab initio suscepti regni, factum asscrit. Dissuaserat eam rem Pontifex, quod funestum inde bellum exoriturum prouideret. Uladillaus postea, Viennae regali magnificentia &luxu conuiuia frequenter exhibens, pecunia deficitur, di Bolavi no expectata eius missione dilabuntur. Mathias vero collecto validissimo exercitu,rapidi torrentis instar, Austriami ruit, ac it,hiis C. M
379쪽
3i HIs TORIAE AUSTRI AC M&Neapolim late depopulatur,nam urbes ipsae firmoIraesidio te-Viema obsisse, ne bantur. Viennam tamen,propter nonullorum in se studia tentans, castra propius admouet, quibus de nocte egress us,Claustr Claustraneobur neoburgum decimo obsidionis die, cum tormentorum impetus tolerare no posset, capit, mox in castra reuersus,pontem,qui supra Danubiu est,occupat, ne quid illac in urbe inseratur,phibiturus. Viennenses ad Fridericumi qui Lincij crat, nuncios mittunt, ruo in periculo sint, docent. Mittuntur auxilia,& maiora prope-iem ventura promittuntur. Mathias relicta Vienna insuperio-nlis c. hb. ςm Austriam ducens, Tulnam &Corneoburgum deditionem Argum. γ potestatem accipit, Cremsium & Stetnam, per legatos sollicitat stam es Dina Interim Caesar,Polonorum ac Bocmorum auxilia,ex foedere pro-ς Matth δε- missa, operitur: quibus fisus, nulla ab Imperij ordanibus postulabat. Eam remita quidam interpretabantur, Ut dicerent, ex composito inter ipsum ac Hugarum rem geri, uti Austriacorum quorunda superbia de fastus castigaret. Id vero mihi non fit verisimile, sed ex calumnia profectu. Cassi mirum inuenio bellum Boru
sicu, cui implicitus erat, excusasse, decem aureum nummum millia in belli sumptus misisse, quae Fridericus, vel quod ei succenseret, vel quod pacem iam speraret,accipere noluit. Iami Vienneses deditionem sese facturos, interminabatur, nisi commeatibus ac nouo milite subleuarentur. Beatrix verὁ, Mathis uxor,quq P0 nij erat, per frequentes internuncios ac literas, &maritum regem,uti mitius ageret,& Caesarem cognatum, uti ad aequas pacis conditiones inclinarct, exhortatur. Ponti sex item &Veneti pacem summis studijs procurabant, uti coniunctis Christianorum viribua, Turcarum violentiae obuiam iretur, qui per id tempus maris Adriatici littus insestabant,& excursione in Forum Iuli j facta, ac su peratis praeter hominum opinionem fluuijs, multas secti prςdas,multosq; mortales abegerant. Hungari quoq; proceres di ipsi ab hoc bello alieni,arma in Turcas conuertere malebant. his, eo Cς far igitur, Pontificis authoritati obsecuturus, oratores priorae sua hiam. HMathiam de pace legat. Paci conditiones dictae, uti Imperator capta abs rege loca reciperet, quam primum ipsi centum quinquaginta aureum nummum millia numerasset: vis obsidiones omnes ab eo die soluerentur. Sunt qui Fridericum iuri suo in regno Hungariae, cuius titulum hactenus usurpaverat, tum renunciali bi Mathiς Boemici regis tirulum tribuisse affirmat. Hi c pa-
380쪽
LIBER OCTAVUS. 3istis capitaFridericus etsi grauia,& fortastis iniquiora accepisse credendu est, quod alia sibi prquertenda esse cogitauerit. Neq; enim intermedios belli domestici tumultus, Maximiliani fili j spem atque fortunam sibi negligendam ratus, ad perficiendum eius cum
Maria matrimonium, animum adiecit. Cum vero ab hoc loco
deinceps plura nobis de Maximiliano eiusq; rebus verba facienda sint, quam de quoquam ex ipsius maioribus facta sunt, atq; adcoipsius vita,quaeq; ipse de se commentaria reliquit huic meo ab oricausam dederint; operae precium facturus esse videor, neq; lcchori ingratum, si antequam ad eius nuptias & rerum gestarum ordinem accedo, quaedam de eius educatione, indole, studiis, vitaeq; instituto ac moribus pratus ero, quibus alioquin rerum series csset interrumpenda.
Maximiliai si igitur parens Caesar, in spem propagandae de eX-
ornandς familiae, summa cura educandu ratus, quantum pergra Ilaximiliam uissimas occupationes & asliduos domestici belli motus licuit, indolei a d ipsemet cauit, ne ingenua eius indoles aut educatorum negligen- Vq'ti aut malorum cosortio corrumperetur, sed optimis stud ijs sanctissimisque moribus imbutus per omnes Virtutum numeros eo proueheretur, uti ad naturae fortunaeq; ornamenta, quae maxima
acceperat,de se quoq; multὁ ampliora adferret. Itaque ex illustribus luam ditionum familijs, spectatistimae indolis pueros, in eius conuictum adscivit. A puero Maximilianum impeditiori lingua Maximisianus fuisse,sunt qui prodidere. Praeceptorem nactus eu Petrum quen- on μι ei
dam Engelbertu, pium quidem illum, sed qui Vt tunc erant tem - H, H pora in non satis dextre eius ingenium excolebat, id quod ipsum M vj. 'saepe postea conquestum,&praeposteram in docendo rationem accusasse ferunt. Hunc defeetiam prima aetate commissum, singulari cum industria postea resarciuit. Coluit enim,&summa liberalitate fouit viros doctos, cum quibus varijs de rebus, ubi a rebus suis ocium habere potuit, commentatus, multa, quae sibi usui d fore putabat, didicit. Hinc exterorum oratores Romana potiss- cto colu ἔ-mum lingua utentes intellexit, & eadem respondens, de magnis saepe rebus sapienter ac diserte perorauit. Habentur quoq; ac pro ferri possunt, praeterea quae Germanice lusit, opuscula quaedam
Latine ab ipso scripta dictione simplici ac tersa; ut Commentarius rerum ab ipso gestarum, cuius alicubi meminere Bilibaldus Dd L Pyrchei-