장음표시 사용
91쪽
clinat, tum vel levissima laesio panis l&continuo vigInti quatuor horas exa externae hane pio ducit externa vero l udore cardiacis in lecto trovocato, est , quae a sumptis veneni , a vaticiissima artuum ligat ira, ambustione contusone , venememia latoris velitigoris profici serruet.
sanguis quidem , quamdiu in motu si progressivo woer vasa circumfertur, in verarum perfectam putredinem non delabitur , si vero valde impuriis est, exciementitus sordibus spatet, uti videmus in cochrmicis scortruticis com ribiis4 valde imbecillibus ulnectis, tunc sevi ex causa , si stagnata subsistit in parret, non modo ipse corrumpitur, ea lybjectam carnem summo Netoἷς Conta
S. XXIX. Quoniam insignis sanguinis ad cor optione . di sitio ad spha celum pio lueendum .d ad serim quoque malimos, funestos effetendos admodum idonea est, providendum uti-Que omni cura erit, ut tum remediis alaete iacis, tum auxiliis. pharmaceu
tuis nunquam non singuis integer, ruriis, ab omni corruptiva disinesunnilinisconservatur. Proiecto qua umque laesiones & qui Mimque morbi in corpora inpura, pr vis sumis referta incidunt , ii non parum ericuli, terroris habent, eo quod promtissime viscera partesque solidas suonesta phace latione corripiant. Igituri imper ubique pra nceps quibu sanitaris vita ustinia Ammissa, st, mira sit, ut cita ope humoribus depurandis invigi Jςnt, suod utique per tem'stivas sanguinis missiones per remςdia diaphoretica, Hinediam, motum , analeptic d decocta clementer rudorisera obtineri poterit 'que en m.datur opportunior masiam omnium humorim depurandi via,
aim per cutem , quae universale mun-orium est, quo halituosae, pessimae. i dolis sordes, e corpore illo exti in mur.
si enim olim in An lia pestis, iistra vis imisv x x μμ intcrsio os . piacido sublata ruit, abstinendo inuit ab omni
somno , uidni etiam sudor prudenter i stitutus alias corruptiones auferre poterit
sique summa in iis venerea lymphaerae sano uinis corruptio sito sudore prudenter administrato submoventur utique ex eo clarissime patet , in sidoriseris maximam corruptionem ex corporI nostri succleatis pellandi potentiam litam esse
S. XXX. Praeter corristiva dantur adhue auterius generi, venena in empore humano , Quae nempe ex excrearentis peia simae indolis, si ea non evacuentur,
sed diutius a sanguine separata excretoliis inhorrent, subnascuntur.
Ea est natura humorum excrementitiorum, it si intubulis, quibus inrri solent, stagnant, ipsa mora pejorem iiψω lem indviint, dum vel putrescunt , vel
acescunt, vel corrosivi evadunt, valet id maxime in iis excrementis, quae subtilioris tum sunt, per angustos tubulos subculaneos prope ui debent, nam omne excrementum qiio est tem ius, eo maligius ipsa mora evaditi.
Expellentia indubia constat, materiam illam alienae indolis, quae in variolis, morbillis, petechiis, purpura rubra alba, aliis exanthematicis febribus naturae robore atque interno motu ad habitum corporis protriadi, tur, iuretrocedat sive ab extra intropellatur, sanesta, , qualia venena sodent, prodocere symptomata
Inde eisim summas praecordiorum a xietates , inqiuetudines , summas virium prostrationes, ehrenitides, sopore , Con vulfiones iubitam mortem fieri celebra tissimi auctores copiose suis murmis xδ Mit4
92쪽
stulas luis venereae, item erysipelas asiniter laedunt ac vitam destruunt& -- podagram , si ex errore vel eulpa me, lares adhuc effecto exemine, quam no- dentium aut aegrotantium antis ver
tantur, gravinima, imosepius m stahmplomata progenerare obiret de hac re copiosae observati
se intractior i libris, quae evolvi si sunt, nas enim hoc loco consaret nare non instituti nostri ratio exi it&lotest hanc an remetegi disseriam no rea de podagra re
s. x XI M. Si salutares si eritiei, qui eertis diei horis inelaunt, sudores , qui cire de-eIinantes acutas passiones fiunt , vee pessibus aut glandulis Maxillaribus eum foetore emanant, imprudent illa se ausiniuica venena , ani tameli
neglectui medicis habentur Satius itaque duxi, venenorum naturam, vires re proprietate piatonoemori curae lanare, ut eo magis vitemur ea periema, quae
ter cohibentur, sum a perniciem surditatem Hile ,riraignit. Si vero ea-xorpori adferunt F. XXXIV. Certa quoque Minati uirum fide eonstat , ulceribus antiquis diu eum sinu gestatis, si ea repente eonsolidata fuerint, pessimae notae symptoniata
Exereo en uiae sordes ad sanguinis a lymphae manam in morbis retropulsae naturam venenorem exacte aemu
lantur& rectissime lis annumerari possunt, quia venem characteristieas hahent notas, dum primo tenuissimas&exili mole agunt, deinde vires suas exitialeseelerrime exerunt, tum paries nerve -membranaeeas maxime invadunt, denique quod ceconomiam universi corporis motuum turbant vel etiam extinguunt, S. XXX v I.
Venena suceorum exerementitiorum nervosas membranaceas partes praeeipue adoriuntur, sed producta ab iis lymptomata pro divellitate noeorum
differunt, ischomas . Materia exerementum ad cerAttin re nervorum paria delata vertiginem phr nitidem, soporem, poplexiam , apho niam , hemicraniam , carchatem , item
dem materia nervos diaphragmatis invaseat, summae anxietates praecordiorum , singultus et asthma spasi diein ortu tiir. Si nervis inleumonicis et pulmonum membranis nervet altius infideat, fiune ferina tussis, inpiratio summe anxia anque ad sustieationem usque dissicilis . Sicordis nervos impetit, tibi remi te et palpitatione eoru vitur. Si ii iii, isq-nuat oesophagi , ventriculi et intestin rum membranis , cardialgia , nauseae inflationes stomaeni, vomitiones cum ebborum Hstidio, instammationes eum ardore circa scrobiculum cordis, interno et extremorum hi ore , atrocia tormina abdominis inflationes et alvi pertinaces constrictiones si scitantur in ductibus arisiariis urinae suppressiones, in ductibus biliariis bilion languinem esisones, incute sudorem stigidum et horripilationes
Froducit. Re itaque probe perbila hoomnia recensita simpromata, Rivii sustindolis, quae a proprie vidicti. ni, emcitari silent, f orale
93쪽
Cum in ciuibusdam moibis tam prompte&expedite lethale venenum medici error&culpa ingeneret, ii ex. cretiones no rite trociat fuerint materia seras excernenda incaute e hibita vel retro pulsa, prudentis utique erit medici, omnia ea nolis lavitare, Suae quopellendi acultate pol.
lent. Sehinon Ex horrem minet maxime sunt animi affectus, praesertim terror atino , ' poris restiferati , interna adstringentia , optata , intemeestiva venae sectiones sortiora purgantia , nimium refrigerantia atque externa cataplasmata , emplastra constringentia , item linimenta mercurialia , quibus omnibus quanta corpori
sibinde uuatur pernicies, dici vix o testg. XXXVIII. Calidiora quoque Quuae nimium sanguinem exagitant, ex denigno humore venenum de morbum benignum in malignum facile convertere possunt.
. Peccatur in eo toto die a vulgo praehi- corrum , quod morbos bene moratos pessimos essiciunt, malignos, quod maxime valet inexanthematicis, ut sunt variolae inorbilli, purpurea , quando imperitiores non modo per hypocaustum mectum praecalidum, sed & medicamenta , Quae languinem accendunt, uti, re volatilia oleos regni vegetabilium Manimalium , praepostere vi quadam excretionem Mele ctionem materiae peccantis per cutis hau lituri urgent Clarissime testatur exeerientia, imo hinc inde ex observationibus in hanc rem notatis constat, complures hoc modo larie intersectos, qui poterant se vari , utpote gravissima symptomata
deprimi in , morbus tractetur, ille placiae sua decurrat tempora Maudabilis fiat malaris hostilis a languine sequestratio&ad cutim protruso
De aenenis in aere contentis pia demiorum morborum causis.
s. i. Lo 'inentur in aere res eorpori humano infestissimae quae parva
deseeleri opςratione seium a m per. niciem eorpori inserunt epide mici-rum ac malignorum morborum causa
sunt, ut adeo rectissim intervenia etiam locum tueantur. . I. I. Uti venena potissimum sunt naturae sermentativae, putridae , vel acris caustieae volatilis, ita dantur in aere res animantium eorporiinis insensae, quae vel putredine vel acrimonia austi ea delinquentes iis labem aut perniciem inferunt 's. iun. Sicuti ad his classes pleraque veneno rum genera commodissime reduci 'ossunt ita etiam deprehendimus , omnia valde insalubria, re quae perniciem morbosam invehere valent , naud dissimili modo operationes suas ferales exercere
Ad res venenatas putridas, 'orpori humano summe perniciosas , merito referri debent exhalationes ex aquis stagnantibus Meorruptis in aerem
Est ex natura omnium aquarum diu
nempe anxietates , haemorrhasias enor-nies, virium mimani destinum evisita fritienes quin imo deliria e vulsione, o litis stagnantium ut 'lexe c oti rum incautum usum si equi, plus vice simplici vidimus Deum ex adversi , si
blandioribus , temperatis , acrimoniam
demulcentibus, quae nimium ardorem aestu putrescentes valde noxiae filuvia in aerem evibrent.
94쪽
pra atque abomiti foetore in utredine in-l quam evaporatumeni aqirae putri lae sq. ram manet I ita artibus alienis , prae-.ticae. Nam quindocumque ex Nili E iastili sulphureis&terreis, referta et , iiod vocatur Calech , circa hanc cisi m a facile ex terra tulphureai pinguitiem magnae fiunt aquarum eluviones, imbibit , per quietem ibiari aestu acerio per totum annum immo sitastunt . dente situm, ac foetorem contrahit , uti necessario putrescunt, corrumpuntur ,
In paludosis locis apparet fraesertim aestate , unde elim omnes inc S. v.
Embvia ex aquis paludosis putre
scentibus sublata in aerem morbosius. simi moras malignos&epidemice gras.
bus earumque putredine fiunt in locis paludosis resnant , sunt noxiiii epidemii, ut pestis, perechiales febres , variolae, morbilli rati moris, febr sci
Pestis': pestilentiales morbi nisi iliarissimi sunt iis locis&iis temp.ribus, quibus ingentes fiunt nuViorumino sationes.s ἐώ - . Notum est, quod pestis familiarissimalae, qui accolunt huic Maenio Nili, si giunt ad alia loca , donec ex Nilo sub se. ruente anno aliam aquam accipiant, quae re laesisteretur uter in arista iri.
S. VII. Nostri, in regi odibus fluviorum inundationes frequentissime malim iis morbos epidemicos eosque acutos
excitant. Leidae quondam rebus cmitariosis, stilentialis oriebatur , qui magnam hominum stragem edebat ex nulla alia causa ovain quod ex brachio Rheni veteri inumdationes in hoc districtu saetae fuerant unde aquae restagnantes Rutresa diram hane luem excitarunt; viis. . . obf. 7.
se aegypto&quod incolae hujus regionis . s. s. plures epidemios morbo observaeum gravissimis morbis iisque contagio vitiost Danubii crebras eruptiones si im-s, eonflictentivo causa vero unice est bres per plures dies continvo . Notavit
rabilia sunt , quae scribit hanc in rem sνaDηιibs pag. 6 a. quod civitas Del- Συρρον μειμνέμ. Ahis taxi O nun phensis insilubris sit , quoitiam in coquam pestem in AEgypto oriri, nisi Niliis profundior sica est, aquas non eurrentes nimium increscat de totas regiones iniin nabet, fossis non amplis sed angust s,perdet Laddit hanc rationem 'quod quan quas moventur, instructa , hinc fit, vedo Nili aqua stagna super terram, tota aqliae tignent aestivo inpr: m temnore
illa ualudos fiat, . accedentibus ventis quae sub canalicula putrescunt Memii via , Australibus ae serventissimo soli; aestum quae a transeuntibus sentiuntur, putrida uidis exhalationiblis aer inquinetur, oui lint, adeo ut sere singuli decem annis validissimus fit ad excitandam pestem l praeterlapsis incolaeve peste vel pestilen-Subjicie denique hoc memorabile, quod talibus febribus assciantur. Maniannare- nunquam pestis oriatur ex intemperato aestu, sed tune potius extinguatur . Alexandriae autumno pii ires mali moris sebres cum vomitione viridis bilis p denudeo assantur , ex nulla alia causa . quam ex
putridis aquis sub domibus ineolarum m-nnantibus Alexandriae autumnali tempore identidem visiolae mali moris conta- νiosae invadere solent homines, quae nulum liam originem agnoscere solant seres, prope Famaugustam , Cypri urbem
locum ella, qui aestatis tempore putrescatae causa existat, quod aer putrescat, unde
febres pestilente, oriantur , infinitique
homines ob vapori im contagionem a paludibus pereant. Exemplum fingularem iciae inviidationi in nostris re seni .exhibuit annus iria dum magnam inundationem fluviorum excepi immanis aestus
per sex dies, posea risus, rursus per
95쪽
die immisissimus erat aestus sine icontumax ita . ut noli modo sequemius Ii, qui se libero aeri praesertim trecidivet, sed etiam per aliqfiet annos du-
arno commiser ni, sebre corripiebantur, cui insem virium languor ,dolor capitis,dors,an praecordiis anxietates, crebra vomit: , in nonniillis delirium juncta erant, in quibus da in simplomatum vehementia i remittebat, in paucis intermittebat plurimis erat pectoris oppressio, d h. hi e vix inter quatuor vel lex dies tersistebat Moris efflorescentia vel sudore ponte bono terminabatur. Nulla sere erat Ber. uni domus, in qua non aliquot grotaba , sed paucissimi mortui, nisi ex
alio morbo complicato. Haec febris epidemia totam Marchiam, Ducatum Max:- de uicum , Thuringiam quoque inse- stabat. Et chronologia nostra Hallens snos luculente docet, nunquam tere hic a multis retro annis .epidemium, pessimum motbum grauatum suisse , nisi semper ingens fluvii Salae diluvio inundatio Maeceuerit Memoratalis etiam est obs
a. e. s. ubi ex copiose pluviis factae inundationes tignaticines quoum produxeritnestertianas, rebelles febres , quae iudiscriminatim romines , cujuscumque sexus , aetati , victus rationis Inmperam ii vim generis nerunt, occupa
VIII. Palladosa loca, ubi sugnant de putrescunt aquae, valde inia subris sunt febres perniciosissimas producunt.
Non procul a Berolino am nissima urbs sta est coartotrenburg dicta, quae pro liter declivem stum stagnationibus praesertii ex copios fluviis aquarum valdechnoxia, indest, ut aestivo tempore ne messere ex incolis immunis a febre intermittente tertiana praesertim permaneat , cum primis si aeri si te id nocturno corpus injicit; iropter stagnationem aquarum ingens est abi copia culicum , Qua homines divexant . Circa nostram urbem Halesnest pagus unum milliare distans, qui vocatur Diestati in decliviori etiam lo-c o situs iturimis stagnis CFiph Z uchen cinctus Livi nullus sere est incola , qui
ret. Est libris naturae erraticae QC typum tertianae servat, inassuetis vero' qui ex salubri lcico huc habitandi causa accent , valde gravis aroue exitialis esse et Ita &χι reaimpa, in Epistula ad i. η eisium data adficimat, uod ad inania civitatis tui: ardiae olim fuerit piscina seu st gnum amplissimum plurium Iu 'erum eam ob causam intramis a multisnnis fuerit Stutgardia febribus iritermittentibus, ei me non aniplius epidemicis , seu endemiis, valde 'rebellibus, ac diuturn I , irae proinde emen tulerint f brium t xardianarum . Exsiccato vero
hoc sagno b certum finem de in amrenis
simum pratum converto ab eo tempore se bres intermittentes adeo rarae sunt factae,
ut ne semel quidem epidemiarum nomen. mer erint , sed 'oradicae saltem nunctiunc , nunc illum invaserint, etiam bactenui curatu sic illores. Apparet inde, sebres ab effluviis illius stagni putridis ortas fuisse, quae ante euro subIata civitati invecta suerunt, eo quod ventus allisone ad monte facta , quas repercussus effluvia dicta provehere non posset Nem' vero rectius jaailo maJori cura hanc materiam aggressus estin pertractavit ipso μαι isi qui in Tras de Raaira paludis msi vii f. brium perniciosarumin castrensum , euae Romae in Leonina nuncupata civitate ex coeni, si fossarum aquis ab aestatis initio ad autumnum vagatae sint natu iras prolixe describit. I. IX. Proptera ouarum stagnatione anni valde humidi de pluviosi, praesertim lub continuo austrorum statu, valde insalubre sunt . . .
Maligi ii contagiosi grassantes
bi ex praehumida anni constitutione plerumque ori inem i am nanciscuntur
Ita 60wrale Lib. 1. Didis scribit, aliquanto post diuturnas pluvias ingen tem subortam suille pestem, totam civitatem Abaton pervastantem , cujus
se Humnosiis inhabi intibus pedes m
96쪽
EρIdem sito tempore ex austrinae constitu mala, Distrum in ausa esse , ευε eionis aere in Cranone primum ichores pustulas multas , postea a carbunculos propul hilasse . Galenus de re p. cap. 4. ann Lim plus justo humidum pesti, este
ni fuerint austrini, frigidi, pluviosi cum maxima aquarum illuvie , unde etiam morbi unitormes sierint per totam ferme Italiam . Nempe populariter grassibantur febres spuriae, ardentes, pediculares, morbitiosae, variesose, vir maxime Hethoricos cora ipiebant, praesertim si orum humiliorum fuero incolaeae veneri indulserant. Endemii epidem ii, qui certis lo- eis certisque annorum constitutionibus populariter grassari solent, morbi plerumque originem de causam suam debent variis exhalationibus&anquinamentis, quae in aere continen
ritudines quae genus humanum fre- eum ipsum stirirum morbosam αι viam ex
S. q. Frequentiae attenta observatione di. dicimus, eas temporum anni constitutiones esse niaximis inlisa con munes morbos proserre, quando vel si imias, diuturnas pluvias alit dili
giones vel terraruna inlindationes re
pentini mimmodici aestus seqquuntur ad aliquot dies, r=ostea eo insueta frigora excipiunt, quae si in tempos
vernum et autumnale incidunt, e jorem effectum exerunt.
me ni Ho productas novimus coinplures grassantes epidemicas passione ; ita etiam febris illa epidemia, cujus supra facta est mentio, suborta est. Atque anno hie loci hiemem valde placidam , lenem hiimidamque autumno similem, austrinis stipatam vittis , experti sumus , quam excipiebat initium verrs immodice aestuosum . Tum per aliquot ouenter graviter e affligere blent amenses magna cum sevitia per hanc ur
lviit potissimum ex nunxero orassantium si bem variolarum mybus grassabatur. Su ve epidemiarum , quae certis tantiim modo temporibus prodire solent, in harum numero praecipue sunt omnis generis fe- cedebat aequinoctio vernali et echinans febris maligna contagiosa, quae non au eos e inedio sustulit. Cujus febri hin bres acutae, quibus exanthemata juntii n-lti ex professo a nobis pertractata est intur, item intermittentes, nec non dolo duabus peculiaribus dissertationibus. ἱ-res , fluxiones, inflammatisne, ut lantuarioli, morbilli, febres tertianae, quartanae, tertianae duplices ardentes, plauritidi . oplithalmiae, anginae, catarrhase benionae, maligna eryspelaceae arthritides, diaristideae, podagra , heu matismi , pleuritides spuriae , dysenteriae, qui morbi ex aeris vitio renissime
derivandi sunt. Et haec sententia suit AHρ- - aris , qui Lib. des at Mim. s. s. ita scribit 4-and ab uno morbo muti; ha --
me molli ac pluviosa antecedente , sub veris initio grassita est in civitate Thor utensi purpura praemia maligna , quae
per totam aestate mi autumnum utque in
hiemem saeviit, hi rimos utriusque sexus insin es interficiens Amii is s.- stas erat pluvios , insequens ultim nusmo serenus, modo eluviosus, hinc in tota silesia Austria in autumno cata;
ne faucium ita vexavit incolas ut miludisinu sierit exemta , ubi non re rei
quatuo catarrho inventi fuerunt , qtii levabantur, alii statim in locum e vinis a Vularis cassatar, meti Iesum est irim inccedebant . vid. Ultra in Mise.
97쪽
lia . car Dee. r. ann. s. observ. m. n-ilabis morbos insectoriit copiae asserit -- aror mense Novembr. Decembr.& his verbis : Adveriendum etiam , si ' Ianuar. ros sine nive, omni eiu erant&diarthoeat familiarissimae tito incidebant. Circa initium veris autem aestuosi pleuritides, febres catarrhales cum turpura juvenes'maxime Aeminas ainige-
bat . Aderat ansuo virium, omnia paucus , frequentior frigoris cum calore
mutatiori parotidum timin paucis vero mant letnales.
g. XII. Duo licis generis est illud venenum, ἔν' : . . diuitidi seisieras . . . innsam militarem vi α ,
aquis stagnantibus putridisset
per aerem notur, ex quo morborum gravium
epidemicorum A malignorum origo eausa 'etenda venit vel putredinOVerminosae Vel aeris Gusticae indoli, est. g. XIII. Aquae paludos seminarium suntis cuia dum putredinis verminos
tridae sunt, ibi semper ingens praesertim sub solis aestu variorum insectorum coeta
conspicitur. Non semel , sed aliquoties ejusmodi aquas examinavimus instrumento statico , easque deprehendimus levissimas, sorsan propter copiosam admixtam atheream materiam , quae etiam putredinis earum parens est. Deinde semper in-avinierabiles , minutissimos variae figurae generis vermiculos in iis turbidis conspeximus. Porro ejusmodi quae vas stanneo insitis ignis calore admoto in innumerabiles resolvuntur bullulas, lando vasis adhaerescentes , forsan propter viscaritatem, in miani calor agit.
Insueta vermiculorum in aeri limspitantium opia morborum mali. gnorum ausa existit de eos quoque
praesagit. In huius aaserti veritate constri, anda adsentientem maxime habemus Mantiquitatem peritissimos medicos Varo. M ab Oi am. a. o. o. causam
perfruare queunt. Quocumque igitur a ni tempore insolita sectorum copia observatur , non ne ratione insalubria temporam grassantes morbos praedicere possum iis , quod iii turn experientia Observatio praestantissimorum virorum eor/rmat. Ita in Damcleenus aph. I 3 a.
innumerabilem inlitiorum copiam mbrem epidem iam mali moris grassatam suisse . Auctor quoque est Verulamios in per ρ e. 23. annos insalubres ore
de pelli, si spieione infamari , quando
ranarum, muscarum locustarum mul
titudo est a muενiοι. U. r. Iib. a. pet sue ex inse riim,docustarii me pia morbos epidemio praeniincia vit Atque exemplum habemus in recenti memoria , anno videlicet issa incred selis copia locustarum in aere volitantium visa est , quae universam Thurineiam Milaiam, o landiam insem in inque terram descendentes segetibus ae vegetabilibus maxImum damnum se rebant i a quo tempore coeperunt grat-sari in hisee regionibus multae mali, ris, imo clim pethechiis junctae febres.
eo tempore, quo pestis grassabatur, se
ivi sitire miscatiun copiam , ut post
98쪽
uidemicorum Murborum Causis . I ast
hominum memoriam vix tanta vis fueri .isulphureos laetidos producat, ut in fers. v. Putridae, stagnantes aqua' ingentem quoque copiam effluviorum salino austieae, volatilis indolis in aera emittunt, quae partim ex ipsis aquis, partim etiam ex inse salevo utili turgidis exspliant.
Insem sere omnis generis copiose eiustico sale imbuta sunt, unde pler que cut applicata vesicas excitant , interius sumta vehementi rosione ac sti-milo partes solidas inflammant atque in spatam con;iciunt , Quirit lentas vires habent . Quod autem infesta spargantesiluvia , cantharides testantur , quae , ubi arbores&ex his maxime sambucum Hispanicum inviai ni faetidissimo odore
Ipse quae agitantes seraees admodum lint talibus aeribus S ea ustieis cujus rei docvimento esse pos
sunt plantae, quin agnis ad bumilioribu lacu movensunt, quatum ple
raeque aciem , plures austieam4 virulentam naturam possident' quae observario nunquam, quod sciam, antea notata est.
In hujus rei eonfirmationem exemplo esse possunt acorus , arum , anthora, ct nantne , aconitum , aisne aovatica, cicuta aquatica , olchicum, nam mula I
vis, gladioli iridis species, ros solispersicaria acris, equisetum palustre
nunculus aquaticus , altha pii lustris nasturtium aquaticum, eccabun a quarum hiemeqtie sunt venenatae, iecoribus etiam, iis vescantur , exitio iissimae Causa, ii stagnantes aquae a crimoniam planti in oenerent, haec ρο- terit afferri aquae in ei Q. prvsertim limosa Nisi ilphurea diu subfissentes incipiunt pii trescet , sive earum mixtio motu intestino dissolvitur . Jam veri, ea est motus intestini natura , ut ex suecis temperatis, insipidis 3 inodoris , moranteibu sapidos, minoi, 'virides , Mem
Tomi mentatione vinosa ac putredinosa οὐ spicuum est . Quidni etiam incipiens putredo partes sulphureas ac terreas aqua. nim, oc quae in plantarum nutrimentum cedunt, in alias&acres militare G
ex putrescentibus aquis in aerem diffunduntur, dantur ad hile in illo alia , naturae corporis humani identidem nociva de υMeridis morbis idonea.
Oui diu in artis exercitio vertati sunt iis Mn obseurum esse potest, quo habitu 3 mbre subinde diversis mo quotannis fere incedant epidemici morbi, modolia , modo illas partes Uiliter aggre tantur, diversis ac dissidentimis
symptomatibus in sestent . veteres incomittat eorum causam ad et 3των referebant . Nos materiis tenuio ibus , vir illentis, variae indolis, in aere potissimum volitantibus, eos adscribimus , de eoruni diverses natu m a diversa harum materiarum indole deducimus . Est enimae universale quasi menstruum se quod expansivi a lassica vi, materia therea calida ex omni,as coq3qribus subtiliores partes solvit, abripit imbibit qu diversissimae naturae exhalationes per mutuum coniti vim , combinationem emiscelam , intercurrente solari de coelesti copiosa materia varias iarma ac exturas induunt. Sunt in aere salinae , sunt etiam sulphureae diversae niturae substameiae Nitrum , inflammabile illud Metasticum sal, aeris foetus est 3 caput mo tuum aluminis 3 vitrioli extreme adustumi omnis salis expera , diutius a diri committitur, demio aluminos 3 ἀ- tri Mico sile impraegnatur. Aer etiam ingentem copiam sulphuris alit, quod sui. thuris mineralis naturam odorem a et, ut ex imine e tonitru constat. Ecquis vero ausi asseverare, ex subtemraneis locis & siilphqreis mineris illud in aerem peri enire , quum is aesti sulti a
d vas ulnas non facile penetret, P me
diocri igne egea sulphηras mineralis
99쪽
cap. IV De Verinis di Aere in is
Illud ipsum ex sale illo uni-sali aeris malibus stipatae. Tune enim solis serve vitriolico uictuos ac pinguis ex tissimus aestus in aere acris, causticae
halationibus in aere generari , non se sulphureae indolis materiau copiose procus ac in chymacis videmus , ex sale aci4ducit. In autumno , quo fructibus ser-do Vitrioli mixto eum ea bonum pulvere mentescibitibus, aquarum potu venter verum sulphii S ex alumine e vitelloi repletur dysenteriae malignae, eonta- ovi vel stercore humano sulphur in arie inflammabile debita encheires produci. Quidni igitur pro diversitate eaeuviorum, quae certis in districtibus e terra exhalant , iro anni tempore variant, pro diversa inlis operatione, ventorum statu varia in aere semini salina sulphurea fabricari yossunt, in corporis avitates admissa disserentes epi-demias vel etiam endemias afflictiones inferum, Momm tamen indolem ac vires potiu, a posteriori, emeatu, quam a priori per sensusis rationem cognoscimus
MI VILI. . . Moibi castrenses, qui omnim pes
simi uiri, de graine desaeviunt, aeris vitiis&pravis exhausionibus po iissimum deuentur.
Castrenses nisinis e maxime exmali
Morii contagiosorum numero is ex antima succorum vitalium corruptela nascuntur. Ut ut vero hujus inruptionis variae mulit pliees fini causae , ad quas maxime fames , assidua vigilia , continua sitigatio , visnetriis victus ratio pertinent, aer tam ei vitiosus, foetidi varii generis exhalationibus irriuinatus omne reliquas causis taciti superat Quanta enim in castris sub tanta seminum ac pecorum multitudine non est impuritatum , excrementorum o seditiobriun
mcorrumpunt . Unde si accedunt ex imbribus aqnarum stagi ationes, vent austrini pingando aeri minus idonei sini garant , atque immodici ac noctiurna frigor, anque dormitiones sub diosi, ne iis restraliter fieri , quam ut in magnani corruptionem animantium eo pora dispomimir degrases nisibi exsis gant. Solent vero, illi certum quengiosae oriuntur. Sique in hyberna concedunt, sequuntur febres majori malignitate infestae, exanthematicator petecniales Solet enim interna putredo cum rem pore vires sumere atque increscere
Virulentae eontentae in aere exhal-tiones aedunt quam maxime&mortabo facile interunt, ii quis vel peti in no nocturno aeri corpus commitit. Setilion
omni cmeris effluvia quae de die, didissimo ins astu in au mam aeris
regionem evehuntur , tempore vespertino & nocturno sole occidii per selous condensari atque cum humiditate quadam descendere notissimum est.
I. XX. Cum rore maxime S nebula ex Dalaistiones naturae humFae insentissimae ad
inferiora descendunt M Vel nimantiabus vel rogibus nocent.
Quod frumenta, arbores plantae ex vitioso rore, qui nomine rubiginis venit physicis, multum detrimenti patiantur agricolae & horticulturae dediti optime runt. Peccat ut plurimum sale quodam subtili caustico , quo etiam hominibus nocet legi hanc in rem potest obsis 3.-ριιιι Nar. curus me. 3. A. s. 'im vaporum copiat colluvies, quae bi commemoratur, quod ejusmodi torrio circumsusum aerem inficiunt Eustato ulcuscula in labiis suscitata, qui nudis pedibus incesserant , pustulisce ulcusculis ni oricantibus inde vexati
cuidam vero febribus ardentibus correpti fuerint. Et prosect dysenteria epi-demia , quae inter initia autumni post ser entissimam a statem grassari selet , pletumque est adscribenda corrosivo ro i qui partim sitimis inficit , partim citi
poris humani irris sese in sim . at Saeptusam servare ordinem e incipiunt nempe in certo districtu grassatur hac lues, alii, . nivis mensibiis interimitente tertianae ab illa immunibus. Et quicunqii pruna
100쪽
eundem morbum labuntur; qui vero eiusnodi fructibus insectis abstinent, eos haec lues non invadis . Deinde virulentae indolis effluvia cum nebulainitoque decidunt, morborum epidentiorum caulassissiministrant, quam in rem lactu digna est absis . I. e. in Miscelι. ων ias ubi nebula septem viros ceterum sanos atque
robustos in brem malignam de lethalem
incipitasse perhibetur. S. XXI. Neque tantum tetra austicae indolis effluvia, sed organicara Mumatae acre, sertim nocturno tempore, decidunt de humai corporis imoriora subeunt.
Minutissima ac varii generis, magnitudinis insecta paludibus innasci, se per aerem circumfusum disper i res curiosioribus physicis non ignota ess. Sunt enim revera paludes innium insectorum seminarium, ubi citissime praesertim sebmoderatior aestu Decundantur m sunt quorumdam adeo minuta corpuscula , ut
e Tom. a. Epist. 96. aliquot illorum centena smul uvnta crassum arenae granum mole non aequent, in illa, eorum ovula in aerem aiffundi, cum rore rur-1us desiluere , mirum non est Et quoniam hanc materiam jam ingeniose non minus quam copiose pertractarit ι La scisinson ιιι rias cap. s. estorem curiosum huc remittimus . orem saepissi in ex aere in terram descendere
structi,is ac plantis noxium , ex quo ingens insectorum atque vernuculorum copia pronascitur , rei agrariae, horticulturae addicti norunt, quo rore per fusis vegetabilibuta vescuntur pecora vel vehementer aegrotant vel erorsus extiti untur . Si homines ejusmodi ver
os rore insectos cibos adsumunt suavi corripiuntur dysenter i , qualis aliquot ab hinc annis ex tali causa in qui-besdam locis Ducatu, Brunsvicenili exorta sui , ubi olera Insecta rore verminos German. eblilia suerunt&cincti etiam gravem hunc morbum induxerunt.
S. XXII. Quia tantum perieulum ab humido Se nocturno aere rore imminet hu-inaius corporibus, omni eura utique providenaum, ut ne circa ejusmodi loca noctui adormiamus vel peregrinnemur.
Hanc in rem memorabilia pro more suo erudite strios rancisius Lib. de ait, A. misi vii cap. 6 p. 6a qui testatur , plurimos incautos, venat res .peregrinos , si in palustribus Io, eis brevem etiam somnum capiant, halionis febribus afflictari, praesertim circa Romam. Quod etiam accidit peregrinantibus ad lacustria Ro minae plagae. Imo ipse Iane sua I. e. monitos vult eos, qui vigilantes per coenosa loca peregrinantur, qui per Neapoli Romam vel Roma Ne polim contendunt, iisque suadet, ut diurnos potius aestus subeant, quam nocturnistis oris voluetate decepti contemeratam ambientis aeris vim excipiant. Incidi se
rui aestate Roniae degunt, Se extra urbe 3
ormiunt, gravibus symptomatibus corris
4 plerumque mori, quia insectis aer
omanus terra scatent, quorum exhalationibus ros aer nocturnus inquinatur. Post pluvias vel maxime mense septembri aer salubrior est , dum extra urbem sine
noxa deum. s. XXI M. Aer virulentis exhalationibus msertus per varias vias interiora corpo- is humani subit.
μι - . Primo se se Grunt cutis spiracula, ruae uti perpetuo balneis, topicis me-icamentis patent, ita humiditatem viridentis vaporibus inquinatam atque ex aere descendentem facile si scipiunt, Re-rissimi imxrates Lib. 6 Epidem Ses. 7.1 α υτ