Joachim Jungius und sein Zeitalter

391쪽

inrasime epistolas Meepi ineram Iis v. ineram Ain ili dato ne scii separastis ut se in is, i in te recte si iniurum, si minoitiis redem Puto iiiiii Nais lolier ulli veterem hospitem patere tibi conditione ni 1 Iilii iuropera a me et assi opera sicὶ ut institutio aliqua privata tibi raretur. Nisi omni bellum Damovi intemenisset. p tuissent tibi certiora consilia mibbiecte. En quod hie - --hun hi Mathematiei, sed et Imineis chilinguis Anat mitos et Bolanteis. duee I . legetio et aliis proficias. Si quid novarunt disputationum praesertim de rebus Protophrsi eis et Apodietieis attuleris rem mihi gratam facies. Quantum fieri potest. Operiuri da ut scianarus quein in doctrina demonstratimsis Mus

post Miniri distem sequantur illi qui in philosophia exe-lere ibi existimantur Zabarellam, Seheseium macium an Coimbrenses an alios.

Molliebi opera utor in instituendis Grinnasii Ironibus qui logicum Compendium vel prave vel iravum didicerint .

Excellentissim atquo Clarissime Vir liraeceptor et promoto plurimum colende acceptis et perlectis, quas decimo quarto in i die Meeli T. ad ni seripserat, literis, virile i uestis xi livorem illium tinim quo studia mea antesino proin vere solebas vim modo non refrixisse sed etiam nihil remis sum esse. De eo et quod antino gaudeam et lini lilii gratias agam habere me puto. Institutionem privatam quod attinet.

si quid certi mihi promittere possem, ante remen insitan Ubi adessem mini vero de condition pristina apud I Rerum res salis sit dubia et propter tumultus bellicos Milis pro vi dubio liberalis conditionis procurati sutura sit, consultuni

392쪽

haud puto propter rem incertam iter periculo non vacuum

suscipere, sed potitis victus ratione parciore adhibita in sub sinere, ohee metior iniuna spes atavini Qua in sententiam non partim eonfirmat. ivinopi . ululaei anni stativitate

peracta ' Prosessores hujus Academiae audio lectione publicas et malas diligenter ahituros tum quod de liberali quadam mensa hac in urbo spes mihi licet exigua, facta sit.

In ProtophrMeis rebus nihil, quo tempore bicinari actum esse inmuni, uisi quod Mothos defendant et Philosophia Prosessores

et tota aeuitas Medica Ante aliquot septimanos D. Tinctorius publicani dispulillio item alnii Medis 3 in cui corollatia addidit. in quibus materiam primam et formam substantialeni negavit, contra atomos principia esse Orponitu naturalium defendit, eui

a unxit spiritum Uni emi materialem Pro spiritu hoc D Bee rus

et Ianemannus substituunt hunen seu lucem primigenam Aristotelis autoritas larva hic fit. Nam etai serus quamquam Ahistotelem in multis sequatur, tamen et atomos admittit et generatio nem atque corruptionem in caelo dari publica disputatione contra Aristotelem delandit Solus ichelmanuus jam purus Aristotelicus audi i sed disputantibus contra Aristotelem Pro-

sessoribus vel etiam aliis a Iistris se non opponit in Apo- dicticis non videntur ad coimi entatorer, Ilagnopere respicere,

praecipue Wichelmannus, qui soli sibi Aristotelem recte vult ii iellectum Apodieticum Sillogismum pro Demonstratione omnes xenditant in caeteris quisque suum se putu capitis ductum. De Wichelmanui sententia est mihi Tractatus ab ipso in privato Collegio dictatus, quem describendum curavi Futuro decimo septimo Augusti die anni dubitae exordium siet, ad inus esti- vitales celes,randas lecto Brandeburgicus Grenos bis mille quinynios, Dantiscum secentos, Thorinenses trecentos, ibit genses et civitatum egi Omontanae urbis quaelibet totidenti Doctores quinque. Magistri undecim creabuntur. Nomius et Georgius Christiani buc Bostochi venerunt, ut et Schumacherus Dantis . Meibomius optima fruitur apud Camerarium urbis conditione. maeo habui, quae Meeti T. scribenda putavi,

393쪽

-gnopere rogans, in studimini --- fautor et promotorem purgat e clariss inmun assiniit, Praeceptorem uinum

eo uir dum meo nomine salutare velit. Vale. Dab Regiom.

Anno p. Christ. DCXUV. Non. Augusti Excellenti T. sinantissis us

S. P. ' Vir Clarissime atque Meellentissinio Prae flore meeenas plurimin intende, iteram praeterna aestat T. Cl. literas quibus et meorum studiomim et linis Aeademias

rationem opiose descripseram eas autem periisse negligentiadus, cui eas commiseram, abhinc aliquot septimunis primum cognovi risi vero earum iactura non sit coquncta cum magnaealamitate; optarem lamen melliis eis situm, ut a suspicione negligentiae et ingratae oblivionis purgare necesse non haberem. Scripseram in illis de Do initio Pellio et Gohlio hominibus te magnopere colentibus, adjeceram noli pauca de Apollonii, Vietae. diophanti operibus. Vietae per magna ex parte consecta jam sunt: in Apollonio nondum laetum initium. Domino Gmio Arabio linguae Prosessionem studio Mathematico magis exe lente. In hac Academia per Semen lectiones propter ingens frigus raro admodum habitae sunt nec Anatonitae corpus' manum subjectum est. In caninis tamen corporibus nos aliquoties exercuimus praeeunte Humanissim Vim no rite burgio instrumenta Astronomica in specula a neniine usu pantur, etsi praeterinum Gohlium alius sit Matheseos Pr sessor qui lingua Belgica prosiletur. Is dictus Scholenius ante duos menses mortuus est, successit ipse filius Philosophiam Dialecticam quod attinet, duos tantum a Prosessores habet, uinim Theoretimo alterum Praetteae Philosophiae doctrinam explicantes, Quaestionarii et scholasticis rixis inhaerentes ambo.

de rei verilate parunt solliciti. nus Cartesius paucos habet asseclas habet 4amen sed publice ejus sententia non proponitur.

Geometrica ipsius opera in Latinum sermonem translata edenda sunt, nondum actum est initium. Imrsicam ' ndiaeriticam

394쪽

hnioincti magna ex paris explicat qui iam Medis-em Walleus. sed non modo Cartesimo retinet enim qualitates. Est hic vir Experientiae perquam deditus, ingenii non vulgaris Ad meas si quod attinet ea hac rem suerunt edica et Math o et Hoblematiibus Di iesiduo Ceubi me aemium cram bienni Muid . reiurium e eonsulimia duxerim, eo uiui ni vel allam post solemita Paschatos Lutetias Parisiorum abire. ibique per annum modo per sumtus licuerit, subsistere. Xomnibus enim rationibus hae melior et studiis meis optior visa sui Quod eo ilium si mimis prudentur episse tibi videor mlissimam nubi Maeni, a pro tua ui uis benevoleuitai miihi per Meras significaroa,laeuerit Plura quae scribam non

occurrunt ideo alamum hic sisto et is lavori tuo ne sic commendo teque quam diutissime valere jubeo. - ab Lugd.

serit4rdus Varenius.

Clarissime atque Messeniissutio Vir, Haec 'pior an o utor Mariiiiiiiii colende. Minus sere est, viam Lugduno lituras

ad te misi, quas te accepisse existimo. Quanquam enum respo sionem non acceperim id tamen vel studiis tuis severioribus vel argumenti mea in literarum tenuitati asseribo. Iam n memoriam tuae erga me benevolentiae mihi excidisse opineris, d -- luas emisit uies turbare aus is simi Primo quidem, 'ae' nam musae me Lugdunum relinquere ei in hune Mercurii aedem studia mea deportare persuaserit vel potius coegerint, exino. Tassio tune temporis te plene cognovisse rhitror Ad eum quippe prolixe ac de mutatione perscripseram. Pra Uu sum, nummorum desectus nimis longo remota spes de portu, in quem studiorum meorum naviculum agere possim, accessit

patriae urbis iuendium, quo ex paupere actus sum pauperrimus. Provineia quam sustineo, molesta satis est, cum me-linrem diei partem studiis meis inserat, itaque libenter ea dis-oederim si ne talis viaedam conditio per quam ad altiorem gradum daretur asset s. rmitatium, quod in hac

395쪽

logiea Bariam melior est Des quain philosoplius, etsi totius Riilosophiae solus Prosessor cluat in o Lyeeo. Nam tres tantum sunt Prosessores duos dixi, tertius est durisprudentiae

et . Praeter hos extra Min a docet quidam Orientalas litisitas et alius qui , iustiis line ex Mimaginer L eam in singulis hebdomi sinis proponii. . , ,ei lii nemo est

hactenus surr Dilatus nec fiet, cum paucissimos Matheseos cultores, latinae linguae peritos ei vitas haec habeat, ampluri Inos

tamen iliis imperitos. Pellii liber contra Longomontanum jam omisiis tandem est et venalis exin Cartesii Geometris sin Algebra in latinum ex Galliso e xorsa Lugduni exeiulatur. De Apollonio quid futurum sit dubito. Nam tam Pellius quam Gohlius eum edere in animis habean, quis prini is sit .u,turus. tempus docebit Gohlius in Arabico exie adhuc eupatus est Pellitis in Analitica arte plane singularis, brevis, lacuis et perspicuus est, Mela mih um longe superans ut ex quibusdam problematis ab ipso resolistis et ab amico quodam conlinunicatis conjeci, quod salis conspicuum redderet. i. quod diu se facturum promisit a multis rogatus edere Di phanium suamet si resolutum, qua lacillimam dieitur reddiassisse ni im istorum problematum solutiomm Glabe hoe praecipuuin, quod inlla regula onerat memoriana , sed motu procedit simplici et regulari. Seotentus, qui Lugduni Mathesin profitetur lingua Belgica, Loea plana Apollonii restituta brevi edet V Alia ad rem litterarium spectantia prolixius in literis ad num Tassium scriptis explicavi. naque finem scribendi laeso etiam atque etiam o s. ut protritiali, quae praeter opinionem evenit, ignoscas. Vale. Vir Excellentissime B la e re perge . Cl. studiosiss. Bern hardo Varenio. Dab Amstelod die 17. a, stri. nov. o. 164T

Clarissime atque xcellenti fisi me Vir Iaulo et Promolor plurimum uolende, sacile conjicio, te tuumque Clariss Colleghni

396쪽

3 Iniagnopere jurari, quod litoris vestris non inlini rem ipsemiumui bis mus. Sed mimidoquid- nulla lirius rei apud in

eiulni si, non est quod mihi negligentiae crimen impingatis. Eraui enim eo tempore quo iterae vestrae hie reddita gunt,

cum dis ut vim meis in praedio atque ibi per aliquot he nitides eianni mitus heri primunt redii iii, in M, L milias sit -----istis, istiere minio negl-runt et i in primauit eumrodirem tradebant. Ex illis vestriis in studia mea favorem quo nomine maximas vobis habeo gratias agnoseens nihil mihi prius fuit, quam ipsum id, quod erat agendum, considerare. Meutus itaque eum hostilis, proposui ei studiorum concessurum quod petieram, eum quia in o quatuor inmases

ad completur annui restabant eujus salariuin tot uinci in al- sumsi, tum quod nullas discedendi causas habere me diueret.

Exposvi ipsi diuinum mimm manu a linctum informati nil romun praeterea salarium non esse quin i. n. Boi,ondit. per se mon stare quomum mihi ministrem salis a et, quod amplius est, salarium augebat. Cum enim antea tantum XL, jam LX imperiale promisit. Id vero mihi praeter spem accidit. Nam quia aere illi obstrictus eram, vel invitum detium. Dimi. Vir Clariss , non 'hun impiissibila mihi fuisse, id quod obtulisti, acceptam, verum quam magnae inhu-

maestitatis et ingratitudinis in reum censeri potuisse si favorio benevolentiae hospitis erga me nihil concessisse in . I aeterea alia 1 emas , ut manerem, suadebant. Conditionem enim, quam

ri; satis .ienuem et eueniam lime in vestrae loqui vide Mntur, minoi peditare posse humilis requiruntur

ut iura tumeste geramus et sustentem . Etenim praeter victume amictum nemo, nisi qui expertus egi, reclidelit, quali tunirequiratur in alios usus saepissi ille Iliendendum. Et novi

vestrorum civium liberalitatem Uy liberales artes et Philosophiam cum taliam labolum satis superque humeris docentium in ponere ' sinant. Non itaque sinistrorsum accipias M,

Vir Exeeli., quod conditionem hanc acceptare nequeam nonnunus me di debere Micraeo, quηm si id actum a me es'

397쪽

m stella P Milita d, qua T. Cl. seribit muni bi auditum e ab ullo vim quo mihi amiliaritas, quiaquam potui Miscere ne a mari quid a. Est ea res hic onsilino uisomna.

Qui hu rumoribus id ad vos allatum git Iriiror Mercurii mullos hae eivitas habet ultores et ontemplatores et BeterBrum

stellarum ne mum quidem ma suidia jam quae sint et in labores non iam ponam is psina ad Chii in T. CONlegam m. asinis perscripsi ideoque hic ea annectere in

puto necesse eum non dubitem, illum tibi omnia plane narraturum, ut ab illo petii. Id tantum te rogo, eum aino. Tassio ante aliquot annos audiverim inventam tui ingem Mumine

Quadraturam Hrperbolis, qua a boo opere, pio iam Mor, ad vilia in N, elis, hau do re senior fines

ecto ut si ua se res habeat id ut inventum supponere possim. Quod si ipsum comminieare mihi placeret, magno me assieeres beneficio. Hisce Vir Excellentiss. te valere et pinimum vere jubeo. T. m. D. 16 diui anno M. Bernardus Varonius.

Excellentissime anus clarissune Vir me pior et Fautor

multis uominibus Mende. Cum tam longo temporis spatio litteris meis te non compellaverim atque verear, ne quid O diuturnum o silentium de benevolentia tua erga me et mea studia decedat volui in praesentia hasce exarare ut memoriam mei tibi reuiorem, praesertim eum vitae meae rationes mutaverim euius te haud aequum duxi diutius ignarum esse. Etenim grave o causas

ante duos menses hospitio eo quo per nnos in Ernm EI

eos atque ut ei quod ambio muneri, melius invigilare possem. meoque iure viverem, Musaeum privatim conduxi et ex eo tempore meis sumtibus vixi. Quod licet plus pecuniae mihi auserat quam putaram, tamen quia res ita flagitabat nece sitati thens pareo. Existimo jamduduiri Dominum assium tibi narrasse, quae spes me hoc in loe subsistere inducat. Cum enim lathematicae Prosessionis locus in lamnasi huius urimi in aedi, ex quo Dominus Pellius hine abiit, et nullam oce

398쪽

sionem praetermittendam esse prudentes hene moneant, putavi operae me premini lacturuin, si experirer a Proeeritin vas

urbis laxorem nulli oncisim atque eorum opem ad id nium evehi possen L. Nini enim inter si si optat apud os, ut non nisi optimatum avore et benevolentia ad munera talia evehantur. Bem quidem difficilem multas Oh ausas sors sensi: sed quia nihil indu damni ad me redire posse judicabam, si non Obtinerem, cepi in id animi consilia intendet e. tenim de surrogando aliquo in laeum Pellii Curatores Gymiasi non e rabant, imo id se tanum negabant, propterea quod et iiiii

et qui hune praecessit 1 Ortensius, trullos vel paucissimos suarum praelectionuni auditores habuerant. Cur itaque sumtus hoses

facerent cum damno aerarii publici, ausam nullam esse. Quia tamen ab amicis renosce ni totum 'o in lavore et ben volantia Considum positum esse quem si milii comparare p-sem, Curatores Gruinasii haud dimiculter induci posse, ut semel adhuc Prosessionem Mathematicam alicui demandarent, nolui dictam ob causam omnem spem deponere, sed in eo etiamin

laboro. Itaque cum Dominiis V sius', cuius magna suo est aut ritas uerum atque iterum suaderet, it aliquo seripto dit gentiam meam et studium publicae utilitati inserviendi testarer aliud enim nihil erepaii hujus generis Viri cepi disciplinas

Mathematicas perlustrare si quae pars occurreret minus explicata et propter dissicultatem et obscuritatem non satis exculta: ut illi lucem aliquam assenem, eum propter fortunae adveniseisiem novis adveniendis hactenus 1 acaro non potuerim statim

ero crura it docti in de Conicis et alii Curvis lineis atque corporibus, ulle inde oriuntur. Quana cum scirem in ficientia rerum naturalium aliis necessariam nec tamen ab ullo a

tenus ita explicatam ut etiam illi, qui minus in remat -- tica sunt venati, eam caperent, suscepi in me illium laborem atque ea, quae de Curvis lineis, imprimis Conicis leguntur apud Archimedem Apollonium et appuni aliosque, collegi, praecipua, demonstrationibus firmavi pauca ex proprio ingenio

addidi usum etiam pluribus explicavi

399쪽

Caeterim cum recordo, cis, Vir um sue aliqua lomi sivissu, quod Quadraturam ne is myrios, praeterea noli pineas litinas Curras, tua voeabat Lingulares magnopere

te rogo, ut ea mecum com IIuiratar et concedere velis, ut

eum noni in is tui gloria operi, quod jani lare luisci, inserantur. Ita enim meus labor gratior erit Mathemiticis et ulu gloria laxentoriis nihil immunietur praesertim cum eadem Quadratum seratur euas hionis a quodam Gallo. Quineium appus ad Propos. 39. IV meminit alio iis Curvae, quam Menelaus vocaverit mirabilein, nec tameli quicquali de ea tradit praeter hoc scire cuperem, qualis ea tibi luisse videatur: ut etiam quae sint lilino mulae et insidae' posterius laesitis eapio do quilius Diogenes aer , reseri, Democritimi erip sisse duos. libros. Atque hae de meis studiis. De conditione Philosophiae in Academiis vicinis si quaeras, scito non magis Aristotelicam quam artesianam excoli. In remque esse jam libertatem hanc profitentibus, quam antehac

silerat, et iam in Lerdelini, quam Ultrajectilia Academia publicis thesibiis ei praelectionilnis defendi initosque adstipulatores

nactam esse est Theologici utriusque loci eam impugnent, in liri inis Meditationes etaphysicas et atomorum hypothesin frustra artesio vocabulum atomi in scriptis suis vitanis Car--- aui mensem ex Gallia rediit, ubi per in)idhina iniis haeserat tam librum demoniinem qui mei bitur, die redituriis Geometriamus in latinum sermonem conversa etiam bim detur. Proh lematis de longitudine invenienda solutio

dudum ab aliquo Gallo jactata sui et Ordinibus oblata: dimi in is quicquam erit de illa remiscere licui, Ilisee finem scribendi sino. - atque etiam moly , ui petioni meae satisfacere, litterisque tuis me invisere istieris. Vale. Vir Clarissime, et favere perge . Exceli. Observantiss. Anutulost. d. 2L Dec. M. 1647.

400쪽

clarissim atque Mollentissime Vir. Praee ior es Fatum

plurirnum colende et observande. Ante tres quatuor menses duas tibi nieas litteras quas

an recte acceperis, dubiis. Hise denuo T. l. compellare volvi partim ut me n iam meam tibi rectis--, qua imum inarim in praesentis esset ratio scires Maecenas naeus consulari illus in Legatione Moseomulea anto aliquot menses mortuus est. Id ut audivi non diutius hic incerta spe mihi commorandum esse existimavi sed per amicos quosdam a Consulibus reliquis munus vacuum rosessionis Mathematicae petii: irrita auleni sui petio mist enim in ' antelain Merunt Ilast eos, Prosessores nullos sere auditores nacti sunt ut

quod me ut heranae eligioni addictum cognovelant, ideo d-nlittere me ad illul honorem noluerunt. Sic exstincto meo Maecenate, spes mea simul exti'cta est, quae haud vana suisset,

si ille notus redux saetiis esset Jam quomodo studio vii meorii rationem instituere debeam, ambisuus luxere ra, uirum scilicet Medio studia diligentius urgere, an in Mathesi pergere. et hieli locoruin perii ianere, an ad vos vel Bostochium me conferre consultu in sit. Uuod si tuum consilium de bisuo mihi eommunicare esse , Ore id ibi gratis imuim Lugduni ebe menti dissension de cariesio ceriatur, non quidem de ipsius Phrsica, sed de ea Demonstratione, qua Existentiam Dei voluit probare, et de quibusdam aliis Scissa est Academia in duas partes Scholasticam et artesianam. Illi nituntur defendere. ursu mentum pro Dei Existentia desumtum ab Ordine Causarum esse sortius illo quod a Conscientia Munitur carissimi contr*hoc illi praesemini. Ego ne uirum aliquid roboris haberest i gari in o. Non autem verbis tantum et clamoribus certant. sed etiam herberibus. Etenim ante aliquot hebdomades Aristotelicus habuit Disputationem inscriptam: Contra eoterique'

Pyrii, nomen artesii ponere in Thesibus in Disputatione proferre Cartesiani oppugnantes 'stu bant a Praeside ut dicerent, quo nil disputationem instituisset, enitu quinBnlessent illi poterici Philosophi. Praeses se minime teneri velere posse reserebat, ut illud diceret: illi contra, exto quere