Joachim Jungius und sein Zeitalter

381쪽

quam parum me hac in re juventini tollegae mei. Quodsi tu inibi . adesse aiio in re cupis primo quoque tempore operam mihi inini promitis, vel, , ut alnis quaeram. Oporis suismeasionem luine tibi non negligendam. I in sodium eiam domino disces et exercitio promptior evades, verum etian tum Ommendatione in patria tua subsidii aliquid ad studia tibi parabis. vulsi magisterii titulo deeoratus ac seris, eo eris institii innis aptior. Quod biis tuis. --ma vi bis sed prima quoque --uuis rescribe M. AL Masaeus in cujus pra sidis anteii Ioachimus Matthiae et Iacobus Iasus in phIsice disputarunt, disquisitionem enae edidit perdoctam et satis prolixam de stylo noxia. qua riadis Grossi inusium crus, uti immitur, stegae omnis. mlhuc bavi et Leidas in mimi auPumpii.

382쪽

Uuoniam disputationem publicam de loco mihi inscripsisu, mi Iacobo, meum erit operam dare, ut gratain titilii gratitudinis illam significationem fuisse e noscas Adjunxisti epist iam, in qua in meosque quos in reputa; uda philosophia exanil labores, laudibus et quidem nimis cumulas. Veni ego linitatores mei instituti quam laudatores malo. Quamquam

te res tuae angustae forsan excusant, quae non iverunt tuo arbitratu studiorum genera aut ordinem eligere. Sed interdum

id arripvi e iusserimi, quod citam aliquam promtionem aut viae Ompe nil tenderes. Interim desiderium verioris phil sophiae et histidium ἀποθειωνεωρ Aristotelicae in te amplector et collaudo, ut autem illud explere hoc abiicere aliquando possis largiatur tibi is, tui veritas pol tu quam liti quilas apellari voluit. Miror autem quae causa sit, quod albese studia Tamen suum quoque usum hasce ex Peripateticis institutas laesus disquisitiones non dissi or. Nam et praeparant ingenia ad apodietica philosophicae veritatis inquisitiones. et beologicis simul controversiis inserviunt, non solum, quia τὴν τε διαλε τι-- καὶ ἐμυ - em exercent ac rani sed etiam qui heierodori saepe ex plaesus istis, quae iuriusque Onsessionis ...' elenchos suos nectunt. Quod si opinio scientiae doginatibus hisce vel quaestionum decisionibus aecedat, quod passim evenire videmus, fieri nequit, quin graviores inde errores nascantur. Ego ingenita quidem tuum

383쪽

non clinioricis tantum ae dialecticis sed apodietieis quoque sim diis satis aptum perspexi verum paulo euhis videris ex gmnasio nostro consiliis quorundam abreptus quBu ut sententiam meam de philosophicis studiis, ea, qua optarem aeri a pereeperis Qua lamen in re, si semii erro, imererrena lanie nisin ipsa arie redargui, erit nutidissiniani vale, et nos antare et clariss. Dn Sta hii salutem officiosam adscribo.

nos hortari ol has ne aui nderem iis Aristoteli, sed veritati patiisqtie natura vera in dubie loquenti l Hie piatulum est, Aristoteli eontradieere, eurus aut horitas insin nor

385쪽

Pintestantissimo Virom. Woli; Mathaeo chiraeo philosophiae Magistro digni

simo, amis perdilacis. S. P. Anse octi duum vir praestantissisne, auriga quidam

a te mihi literas attulit eum carminibus Lips et Ioriensium gratulatoriis nullo involiter militis. Neque Decani Programma inqua-him neque disputati pro gradu aderat Deus Austii

tibi eum ouorem psse vi lit Epistola tua perlecta miratus sum tantum liseelus arisore ni iam parum a semina secundatum. Vix in elebri loco, quem

muti propter varias causas visunt, ubi Logicae Imminus satis multa e ceniplaria venalia supersunt. Insimilitas nundinis bibli

polas nostri a me moniti nonnulla vobis apportabunt, quibus adjungam disputatiotium mearuin quosdani e postrems, quibus adhuc ares.

S in Gemo novitiis ambiiuge tum, qui tibi ommen- sales aere. Conovitis discipulus meus nunquam est, ne in se uisium receptus est; si quid de rebus meis novit id habet a praeceptore suo Siglaedo homae qui al in patria sua Frisia Trans idorensi vivit, sodulus lillosophiae cultor Quos habui optimos discipulos sat sumeti sunt. OldeLanus -ndus, Bemhariliis. Varenius Stephanias miliebius alii iuris inanes missi aveos jam laeso philosophos quia conine

ludo ista pennales vexandi eripit nobis disjipulos antequam lidi quid in philosophia didicerint. Accedunt hic satis Otai aliae ausae, quas referre longum oret Ut ad te redeam. quomodo philosophemata mea, inter tot in verba Aristotelis juratos Mensurus sis imis arbitrari potero ubi quantum ex Disputationum mearum lectione profeceris, quod in iis probes, vel improbes cognoro item utrum studia tua ad philosophicam aliquam Protessionem, an Ecclesiasta' uini adspirent. Va lerianus, qui aeui dena strationem oram rege Poloniae lata quati suam exhibuit lar fuit inelii invenit nee tamen d monstravit Pars illa tubi, quae vacua videtur 'esse materia subtili artesii sive aetherea substantia reserta est. Experimenti primus autor Torricelius . Galilixei impulus, et u

386쪽

cessor ne liqua ex Robervallii pistola, et Mersenili tomo Id. Observat ph7sico-niathematicarum renosces. Vale. amburgi

datum Marii d. T. A. C. 655. T. Praestantiss. Vim n. . ollare Matthaeo Chitraeo. amico meo. Lipsiam. S. P. Qui tibi hasce exhibet Naumanniis bibliopola nosted nonnulla exemplaria Nicae Hasabur sensis Limam vehenda -- rarit, aegre ad id adductus aiebat se ani frustra eo vexisse. Si induxeris etiana alium aliquem ut emat erit in posterum in ilii simili in re obsequentior. Petenda ipsi sunt exempliaria a socero is suo sumptu excudi secit. Leges in hac Logica primum Pro lego mena, deinde disces omnia adra Categorias reducere, bene perpendes c. uitiamum . . ut discas quid sit distincta notio. ln L 2 majori libertate uti potui quam in l. i. et in l. 3 quam in xiv. Scribebam istam Digicam, ut Rector Seliolae classicae, ob certas, de quibus cum Visitatoriinis conveneram, Notheses. Vide, ea potissimum legas, in quibus Logica amburgensis dissert a reliquis. Consequentias immediatas diligenter meditare solus rilogismus absque hisce miseris se

cius est.

Episiemonicam post leges, ubi majores in experientiis et demonstrationibus progressau seceris. melius discuntur api dixes ante ariem v Mileticam quam haec ante illas. Lo ea est

Scientia reflexiva omnis autem doctrina rella xiva praesuppollit direct Ii Alite luali adolescens discat regulas de sγllogismis, multo jam ante secit sIllogismos. Si quid de rebus Logicis ex uin quaeres respondebo, modolum transmittas non per labellarium sed per amicos. Duphrsicis ut respondeam dubiis fieri nondunt potest, nimis discrepamus in principiis. in tu ne Perilia liciis quidem mihi videris genuinus, qui non nisi Latinas formas noveris, nedum ut

libere disque Aristotele philosophari queas. Vale et per a vi mannum responde. amburgi d. m. Aprilis. c. te 55

387쪽

Bernardus Varentiis a eii imo' in rim

Quod tanto temporis intervallo Vir excellentissime. Iri eepto plurimum honorande literas tramittere supersederim, nee oblivione praestitorum heneficiorum, nec negligentia vel socordia laetum est ram muni in promovendis studiis nisi animi tui promtitudinem inertiis sum, ut si eius memoriam apud me sinerem interire, ingratissimus inrito erum possem Causa vero lit ingenue sat par est quod subverebar literae meae apto dignoque scribendi argument destitutae arilatio non tam mine quam molestae larent. Neque enim eram nescius,

ad sapientes et graviori s empationisi studiisque implicares vim literas ver mini plenas, remini inanes iuvenili lani iri

perscribere, stultitiae egregium esse signum imo eos ad quos scribitur, non parum ostenders. His aliquantum deterrilus, tandem scribere constitui, persuasus si sorte minus digna tanto

vim culis tuis terae meae subiicerent laesi apud se Hus veniam me impetraturum, praesertii cum ipse nis abeuntem ad scribendum hortatus sis. Primum itaque gratias quasso

sum, ago ni Bximas Excell. . . llo non solun eruditione. ih raliumque artium cognitione animum meum imbuere sedulo

operam dederit sed etiam aliis adminiculis studim um meorim cursuinis movere non neglexerit, idque posthac non minus saeturaim benigne promiserit God si illud Phil opia verum est, de quo nemo unquan dubitavit, Diis, parentibus et pra ceptoribus equivalens pretium reddi non posse, impudens sane suerim, si beneficiorum a Claria mihi exhibitorum magnuiudinem ullo unquam pretio Ompensari posse animum indo rem Nam quod de Archia scribit cicero id ego majori,

Opinor, jure dicere possem. scilicet mihi irincipe in et ad suscipiendam et 8 ingrediendam alionem horum studiorum extitisse. Oe itaque aequivalentis pressi accipe gratum accepis-rum benesciorum nunquam immemorem esurum aninium stu diisque meis favere o si occasio tulerii. ea promovere perge. Academiae hujus ut de ea quaedam subjiciam status is est. Leeli ne publicae non ollini nociae ni prae caeleris medicae Facultatis Prosessores diligentes sunt, ex quibus D. Beckerus jam officio Rectoratus langitur, ideoque non legit alias satis

388쪽

nunquani vel certe rarissime legitur, quamquam ejus scio utiae studiosi ceterarum diseiplinarunt ultores immane quantum sur

nuntur, rarique earum sunt cultores praeterquani quod quidam Geographica Genethliaca Fortifical oliaque praetepta dige lini: ipsos vero sontes tantum abest ut discere velint, ut etiam pro

ineptiis habestiit , Phraim et Metaphrsica niaximam pariem Amisisse explicantur quamquam harum disciplinamini Prose fores ab eius sententia in leviculis quibusdam controversiis di cedant, sed tamen ipsi nihiL quod quidem scientiam gignere possit asserunt. Aerum Protessoribus ipsis duo agistri pri vatas laesumes institumis a plerisq- tu, Academiae .lumnis praeservilius , icii luiminus is meierus siremit Aristoteli id sensores quorum alter, ichelmanniis nium dixit, si Aristoteles aliquid dicali se plus credere quam si mille alii contrarium dicarat, insanos esse, qui Bh Alistotele discederent. Auctoritatem vero apud stititiosos sibi comparant eloquensi'. lmydam, M. ita diuendum est, nempe eum disputaui, - hem minorume Ulum prolandunt, quibus lamen raro aliud subesso eo si

atque ita Prosessores ipsos ubi hi opponentium vicem sustinet Lile incunt Dreierus Disputationes etaph sicas instituit singulis sere septimanis scientiae in ora Dialent Ἀη 'ri s et Cataphronius, quartim non miniuiam esse M'. . ubi mire Μ iam localem indi aut, qua seriindum ' um corporix murientur. Sequitur autem ordinem Metaphrsicae Aristotelis nee admiscet Scholasticas et heologicas res, ideoque ipsius Metaphrsica a Scholasticorum illa, qualis Suaresit, plane lyersa est. Ubi nuper ei Profeshor publieus 'pponeret, exi obam Unaxet'i' Amideuua b b essu ipse vero strenue id miret. ei in Milli . tantum competere defenderet, non parum rixati sunt et

indecisa controversia opponens desiit. Ante aliquot menses Biceius I. IL Doctor et P. . in oratione quadam duris pru

389쪽

appellavit pedites. Iumeonsultus equites. Id aegre tulerimi quidam Familiatis Philosophaeae Prosessore i inlue unus Omm

in alia oratione D. Bie ---mitus est ex quibusdam eonvisis prosi L Quod in non serendum H,

oratorem illium accusavit apud audiem Et toralis illatae,ntumeliae, quae res non parum risus iudicibus dicitur excitasse. Quod superest. CL T. magnopere rogo primo ut prolixitati meaei pioseM. Minde vero ut sis timetim meorim Fautor et Promotor

Observantissimus B bardus Varenius

' Septem abhine mensibus, Vir Execllentissime et clarissime: Praeeeptor plurimiam observande et colende literas dedi et ad T. Claritatem et ad Clarissimum Dominum Tassium, quibus cum meonii studiismin tum hujus eademiae eonditionem eisiatum descripsi. Eae ei non dudum v. et edditae Miletiam adhuc reddendae sunt: propterea quod nautae quibus hine Luboeam euntibus litora illas tum temporis dedi iter, quod instituerant, frigore nimis ingruente, perficere, ut audio, non ante potuerint quam abhinc duobus mensibus. Involveram autem in sileris ad hospitem nudium veterem se ipse, ut eo e-m his perferrentur. Quam is itaque praeter ea, quae ieris. quas commemoravi, exposita sunt pauca habeam aptum scribendi argumentum praebentia, volui tamen hac vice Clarii T. litem meis invisere, ut illis studiorum meorum rationem, quae jam est, exponerem et quae sequenti tempore esse possii, eo sulerem. Primum itaque quod attinet, vi in Mee Melectiones vel nullae vel meorum ludiorum rationi parum inserviente tempore quo hic visi habitae sint ineunda mihi fuit ratio, qua proprio Marte in literarum studio proficere possem Animo varias in sententias diu multumquε distracto viaiandem mihi proposui, nempe solidum in sesesitas miliemiueis polier sundamentum in dialectieis diseiplinis mentem exercere et denique primas Medicinae partes imbibere. Verum propter varia obseeta impedimenta Dialectica pariun nacta es temp0ris

390쪽

mei praecipua opem posita in Matheseos et Mediestiae studio. Scientias ergo Mathenisticas, quas puras vocant, ad manus sumsi et Euclideis Elementis animo quantum id aetas juvenilis patitur, bene mandatis. Triwnometriae Demonstrationes doctri namque de Logarithmis alumi is addidi quae ab aliis auton

rurus in boo mentianim eripia habeo. Medis in si in Phr

sies pomis PM logicam partem absint. In Dialecticis parii

ut dixi, versat i licuit suscepi tanter quar in lal Aristotelicarum proliationum resolutionet et examen. dali vero Scientiaruna

miliematicarum quas mixtas vos aut Lognitionem exactiorem aequirere annitar reliqui temporis uia xiii iam partem Dialectices studio tribuam. Umim. - essem iri hinc abire, an vero hic subsistere debeam dubito. . Lectiones hic rigere paulo ante dixi sumtus vero pro mearii rerum condition inagnisa uendi sunt. Centuin enim imperiales per annum iam insu--ro ere r. Consultius quidem videtur, Musas meas alium iulaeum transportare et quidem ubi propriis suinibus . non esset. viisendum Verum cum hoc vix vel ne vix quidem ob bellorum

strepitus sperare liceat, quid faciendul sit, non promtum est. statuere. Quod si nulla alia se obtulerit mihi conditio Gron in-ν cum quibusdam aliis studiosis petere constitui. Hac vero in re, Vir excellentissime, ut eo illo tu mihi deesse nolis etiam atque eum reo nec dubito qui Misi . cludiorum meorum promovendorun occasione rationem mei sis habiturus: quanquam id propter tumultus bellicos ad vestras regiones jam devolutos eri vix posse videam. Ante liquot septimam metores hic creati sunt duo unus Medicae, alter Theologicae

Fadultati addictus. 0blii quoque non dudum comvis B si i lonia corio et hic Regiomonti Ducissa Palatina, vidua. Ex

toto Poloniae regno des uitae iacefisero iussi sunta Rex Poloniae magnos facit apparatus bellicos, quem in linem conjectura satilis

nonnullis videtur. Quod reliquum est, 'b T. peto, Misi imam meorum Maior et promotor ras' pergat, hWrisDt nisi respondere non dedignetur deinde ut Excellentissimum

Virum Dominum assium, Praeceptorem meum observandum meo nomine salutet. Vale ab Regioni Cal. April. Anuo Epochae Christianae vulgaris Cli DCXUV. x ll. T. Obsese vaniiss Berntardus Varenius.