장음표시 사용
501쪽
alio sim debitor puta duo rei fuimus promittendi)Ωm
hi soli tella tor con sultum voluit: agendo consequar, non ut accepto liberer, ne etia conreus meus liberetur contra
testatoris voluntatem: sed pacto liberabor. Sed quid si socii fuimus' videamus an per accepti lationem debeam ii berarii quod magis est, alioquin dum a conreo meo petitur,ego inquietor. Et Iulian. lib. 3a. Digestorum stridit siquidem soci; non sui mus,pacto me debere liberari: si soci , per accepti lationem. Atque haec quidem de legatis,
L L v D superest, ut quemadmodum ,
amittantur,deminuatur, ae acquirantur legata dispiciamus. Amittuntur autem, per ademptionem, transtationem, dubium scripturae, poenae ad testionem, regulam Catonianam : item si quid pro non scripto habeatur: si legatarius indignum se reddat hono- re legati, si conditio vel causa legati deficiat. Ademptio is i s p ivel manifeste fit,vel tacite. Manifeste, veluti si quis ei cui TRAAspEa legauit, no ali , expressis verbis testam et i vel codicillo ru RENDI sadimat vel si inducat id quod scriptu est: nam nihil prQhi si rioci.
bet priorem scriptura posteriorem corrigere. comutare, Commisi, rescindere. Tacite ut si nuda voluntate, tacito intellectu, II S. praesumpta fiat adeptio, nam si quidem capitales vel grauissimae inimicitiae intercellerine, inter testatorem &Iegatarium:ademptum videtur, quod relictu est. Item rem legatam si testator vivus alii donauit, omnimodo extina guttur legatum mec distinguimus, virum propter necessi talem rei familiaris,an mera volutate donauerit: ut si ne/eessitate donauerit legatum debeatur,s nuda volutate nodebeatur: hete enim distinctio,.in donatis muniscentiam non cadit, cum nemo in necessitatibus liberalis existat. Potest etiam fieri ut legatum non totum quidem ad ima tur,sed parte aliqua, vel qualitate detracta extenuetur.
502쪽
Nam qui hominem legat, & Stichum adimit, non perimit legatum , sed extenuat, ut Stichum legatarius elegere non pol st. De translatione legatorum: Caius. Sicut adimi legatum potest, ita Mad aLu transferri veluti hoc modo. Quod Titio legaui, id Seio do lego, quae res in-ζ:rsona Titi ,tacitam ademptione continet. Transatiogati fit quatuor modis: aut enim a perlona in persona transfertur: aut ab eo qui dare iussus est, transfertur , ut alius det: aut cum res pro redatur,ut pro fundo. 1 c. aurei: aut quod pure datum est transfertur sub conditione. Sed
s id quod a Titio dedi, a Metulo dem , quamuis loleant
esse duo ei uidem rei debitores, tamen verius est, hoc casu ademptum es, legatum. Nam cum dico Quod Titium dare damnaui Seius dare damnas esto: videor dicere, ne T itius det. Item si pro fundo decem legentur,quidam putant non esse ademptum prius legatum, sed verius est ademptum esse: Nouissima enim voluntas seruatur .
Quod si alii legetur sub conditione, quod alii pure lega
tum est, non plene recessum videtur a primo, sed ita demum, si conditio sequentis extiterit. C tenim si hoc ani mo fuerit testator,ut omnimodo recessum a primo puta uerit,dicedum erit,a primo ademptum legatum. Et ideos vivo testatore, mortuus fuerit is, in quem transnatum Iegatum fuerit, nihilominus ad eum a quo translatum fuit pertinebit. Quomodo autem dubium seripturae,in irritum deducat legata, satis patet ex his responsi s. Paulus. In ambiguo sermone, non utrumque dicimus, sed id
duntaxat quod volumus: Itaque qui aliud dicit, quam vult:neque id dicit, quod vox ligniscat, quia non vult, neque id quod vult quia id non loquitur. Vlpianus. Si fuerit legatum relictum, uni ex cognatis meis, qui capitolium ascenderit, si simul duo venisse dicantur, nec appareae quis prior venerit, an impedietur legat ut Uel. Et qui monumetum secerit,& plures fecerint' vel . Ei qui maximus natu est, & duo pares aetate sint i Sed etsi legatum Sem pronio amico fuerit remum, & duo sint aequa charita
503쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. VI. ος
te eoniuncti: ut si duobus eiusdem nominis fuerit legatum puta Semproni j si mox Sempronio ademptum sit: virum datio in utriusque persona infringatur , an ea ad emptio nulla sit,quaeri potesti Item si ex pluribus seruis eiusdem nominis uni, vel quibusdam libertas relicta est qEe verius est in his omnibus etiam legata de libertates impediri: ademptionem autem in utrumque valere. Paulus.Cum nomen fideicommissarii testamento adscri-ltum non sit, nullae personae, neque incertae,datum fidei commissum videri, indubitatum est. De his quet poenae nomine relinquuntur, sic habet Aphricanus: Filio familias, vel seruo hqrede instituto, etiamsi in patris dominiue poenam illicitὸ vel probrose, datum est nullius momenti legatum esse respondi. Non enim id solum quod in haeredis, sed omne quod in cuiusque, lucrum aliquod exultima voluntate sentientis talem poenam in testamento scriptum sit, nullius momenti habendum est. Catoniana regula sic definit: quod, si testamenti facti tempore decessisset testator , inutile foret, id legatum quandocunque decesserit, non valet. Pro non scriptis habentur,quq ijs asscripta sunt, qui in rebus humanis non sunt,
quiue in metallum damnati sunt, aut quq ita scripta sunt, ut intelligi non possint, aut quae quis ipse sibi nam hoc exemplum perniciosum est asscripsit. Qui ut indigni
repelluntur a legatis, his ferme responsis exprimuntur. Martianus. Diui Uerus & Antoninus rei cripseriint,quas indignum carere legato leu fidei commisto libertum ,ruq ei testamento patroni relicta suerant,cum patronum uiam post mortem eius, quasi illicitae mercis negotia intorem detulerat,quamuis & libertatis praemium meruerit. Idem. Indignum esse diuus Pius illum decreuit ve& Mareellus libro duodecimo digestorum re sest) qui mani testi: smὲ eo inprobatus est id egisse, ut per negligentiam Sc culpam suam, mulier a qua haeres institutus erat, moreretur. Paulus: Amittere id quod testamento meruerit ,-eum placuit, qui tutor datus excusauin se a
504쪽
se a tutela , sed si consecutus suerit, non admittitur ad excusationem. Diuersum puto,in eo qui legatum tantum meruit: M a matre pupilli tutor petitus, excusare se maluit: hic enim nihil contra voluntatem desuncti secit. Sed hoc legatum quod tutori denegatur, non ad fiscum transfertur , sed filio relinquitur, cuius utilitates disertae sunt. Vlpianus: Si inimicitiae capitales interuenerint inter legatarium dc testatorem: & veri simule essit coeperit , testatorem noluisse legatum siue fideicommissium praeliari ei cui adscriptum relictum est: magis est , ut legatum siue fideicom missum ab eo peti non posse. Sed etsi palam dc aperte testatori maledixerit, Minfauillas voces aduersus eum iactauerit: idem erit dicendum . Si autem status ei controuersam mouerit , denegatur eius, quod testamento acceperit, persecutio. ex qua specie statim fisco defertur. Papinianus: Claudi us Seleucus Papiniano suo salutem. Moeuius in adulterio Semproniae damnatus, eandem Semproniam non dam natam duxit in uxorem:qui moriens eandem haeredem reliquit Quςro,an iustum matrimonium fuerit,id an malier ad haereditatem admittatur ' Respondi, neque tala matrimonium stare, neque haereditatis lucrum ad mulierem pertinere: sed quod relictum est ad fiscum perueni re. Sed & si talis mulier virum haeredem instituerit, ic ab eo quasi ab indigno haereditatem auferri dicimus. Idem: Mulierem quae stupro cognita in eontubernio militis fuit seis sacramento miles solutus intra annum mor tem obierit in non admitti ad testamentum iure militiae factum: de id quod relictum est, ad sticum pertinere pro xime tibi respondi. Idem: Cum secundis tabulis, pa ter impuberi filio fratris filios cohaeredibus datis,substituisset : ac substituti statris fili , post mortem pueri ,
matrem eius, partus subiecti ream postulassent, ut haereditatem patrui legitimam obtinerent e victis aularendam esse partem naereditatis exeausa substitutionis
spondi; quia, ex testamento sententiam secundum set
505쪽
AD PANDEC. IVR. CIVI. LIB. VI. 49'
dictam non haberent, Idem : Haeredem qui Ieiens deis
functi vindictam insuper habuit, fructus omnes restitue re cogendum, existimavi. Paulus. Post Iegatum acceptum , non tantum licebit falsum arguere testamentum: sed & non iure factum contendere : in officiosum autem dicere non permittitur. Et quidem qui principale testamentum arguit:& a lecundis tabulis repellendus est. item, codieillis ad testamentum factis licet non confirmatis. Non idem sequendum est , si secundas tabulas vel eodiis cillos coarguit: quia non utrunque hoc casu improbasse videtur. De conditionibus demonstrationibus , & D CONDrs
causis legatorum , regula haue est , ut iis deficientibus, Vi O RV deficiat quoque legatum. Verum haec regula patitur , L Ceest
nonnullas exceptiones , propterea quod in conditio- Η υ s vrnibus , primum loeum voluntas desuncti obtineat ea- CAVsis I Tque regat conditiones. Vlpianus . Obtinuit, impossibiles eonditiones testamento adscriptas, pro nullis ha- iω TEsTA, bendas . Caius. Demonstratio salsa est , veluti si ita ΜENTO scriptum fit , seruum Stichum, quem de Titio emi : sun- sc Sidum Tusculanum , qui mihi a Seio donatus est: nam si I VR constat de quo homine, de quo fundo senserit testator, ad rem non pertinet, si is quem emisse significauit, eme rit . igitur etsi ita seruus legatus sit. Stichum cocum,
Stichum sutorem Titio lego, licet neque cocus, neque
sutor se, ad legatariam pertinebit: s de eo sensille testatorem conueniat . nam etsi in persona legatarii desiis gnanda, aliquid erratum fuerit. constat autem cui legare voluerit. perinde valet legatum , ac si nullus eris ror interueniret. Quod autem iuris est in falsa demonstratione , hoe vel magis est in falsa causa , veluti si ita , I itio fundum do , quia negotia mea tu rauit: item . Fundum Titius filius meus praecipito, quia frater eius ipse ex arca tot aureos sumpsit, licet enim frater huius pecuniam eκ area non sumpse, utiIolegatum est . at si sonditionali ter concepta sit causa, ve
506쪽
luti hoc modo . Titio,si negotia mea curauit, landum do , Titius filius meus, si frater eius centum ex arca sumpsi, fundum praecipito : ita utile erit legatum, si Mille negotia curauit, & huius frater centum ex arca sum psit. Quod si cui in hoc legatum si, ut ex eo aliquid faceret veluti monumentum testatori, vel opus, aut epulum municipibus faceret, vel ex eo ut partem alii restitueret: sub modo legatum videtur. Marcellus: Non dubitamus, quin turpes conditiones remittendae fiat: quo innumero plerunque sunt etiam Iurisiurandi. Iulianus: Iure ciuili receptum est, quotiens per eum, cuius intero
est conditionem impleri. st quo minus impleatur: ut p- inde habeatur, ac si impleta fuisset . quod pleriqueta ad legata, & ad hqredum institutiones produxerunt. Quibus exemplis stipulationes quoq; committi quidam recte putauerunt cum per promi librem factum ellet, quominus stipulator conditioni pareret. Papinianus falissam conditionem Cassius & Ca lius Sabinus impossibilem esse dixerunt. veluti: Pamphilus, s quod Titio debeo, soluerit, leber esto , si modo nihil Titio fuit debitum. Etenim inter demonstrationem causam, modum,& conditionem, haec est differentia. Demonstratio est, quae plerumque factam rem ostendit, quemadmodum conditio futuram . ut, ex iis centum qu et Titio legaui,Caio quinquaginta do Iego. Causa est, quae animum testatoris commouet, sue antecedat, sue sequatur, ut, Titio, quia negotia mea curauit, vel curabit, centum do lego. Modus,est pars ipsius ordinationis , ostendere finem legati, veluti ut mihi monumentum faciat, Titio centum do lego. Conditio in liberam te alarii voluntatem, sim incertum euentu confertur,ut Titio, scapitolium ascenderit, vel si nauis ex Asa venerit,centum do lego. Sed conditionum inquit Vlpianus, quaedam sunt quae quan docunque impleri possunt etiam vitio testatore: utputas nauis ex Asia venerit, nam quandocunque venerit nati uiconditioni paritum videtur . Quaedam sunt, quae
507쪽
A D PANDE. IVR. CIVI. LIB. VI. ρε
no nisi post mortem testatoris,veluti,si decem dederit,si
Capitolium ascenderit.Nam ut paruisse quis conditioni videatur, etiam scire debet hanc conditionem insertam. Nam si fato secerit, non viderur optemperasse volunt ti. Maelianus: Conditionum , quae in suturum conseruntur, triplex natura est, ut quaedam ad id tempus, quo testator vivat: quaedam ad id tempus, quod post mortem eius suturum sit: quaedam ad alterutrum pertineant: tempus autem vel certum vel infinitum comprehendatur, quae omnia non minus in fideicommissis, quam in institutionibus ac legatis incidere solent: ut haec conditio. Titiae, si mihi nupserit: non dubie nisi vivente testatorer illa autem, Si ad exequias funeris mei venerit, nisi post mortem,impleri non possit. Illa vero. Si filio meo nuisia pserit, vel viuente vel mortuo testatore impleri posse. Et prima quidem ac tertia ex relatis conditionibus infinitum tempus habent: quandoque enim nupserit,impletur conditio, secunda ad certum tempus adscripta est. Plane quantum ad conditiones quae in non faciendo consistunt: in his Mutiana cautio locum habet de restituendo legato percepto,si contra factum sit. Vlpianus: Muistianet cautionis necessitas in conditionibus consistit,quae in non faciendo conceptae sunt: utputa, Si in Capitolium non ascenderit: Si Stichum no manu miserit,&in similibus. Et ita&Aristoni,&Neratio, dc Iuliano visum est, quae sententia ex constitutione Diui Pij comprobata est. Nec solum in legatis id placuit, verum in haereditatibus quoque idem remedium admissiam est. Transeamus nune ad secundum articulum, qui ad legatorum deminutionem pertinet. nam id fit, vel ex lege Falcidia, quam plebes tulit, vel ex Senatusconsulto Trebelliano.
Paulus. Lex Falcidia lata est, qui primo capite liberam legandi facultatem dedit, usq; ad dodrantem, his verbis: Qui ei ues Romani sunt, mi eorum post hanc legem rogatam , testamentum facere volet et ut eam pecuniam ,
eaque res,quibus dare,legare,volet, ius potestasque esto, a ut hac
508쪽
vi hac lege sequenti licebit. Secundo eapite modum
legatorum constituit, his verbis. Quicunque eluis Romanus post hanc legem rogatam testamentum faciet, is quantamcunque civi Romano pecuniam, Iure publico dare legare volet, ius potestasque esto. Dum ita datur legatum,ne minus quim partem quartam haereditatis testamento haeredes capiant, eis quibus quid ita datum legatu mue erit eam pecuniam si ne fraude sua capere liceto. isque haeres qui eam pecuniam dare iussus dam natus erit, eam pecuniam debeto daret,quam damnatus
est. Etenim si cui plus quam licuerit legetur, & dubitari iustὸ possit, utrum lex Falcidia locum habitura si,neene: subuenit Praetor hae redi, ut ei legatarius satis det, vis apparuerit, eum amplius legatorum nomine cepisse, quam ex lege Falcidia capere licebit: quanti ea res erit, tantam pecuniam det, dolusque malus ab eo abfuturus sit. Ex senatuscuntulto Trebelliano, permissum est ei, ui n dei commissum restituit, quartam Trebelliani cametrahere fideicommisso: sormam autem ipsius restitutionis complexum est Senatusconsu Itum, his verbis. Cum esset requissimum in omnibus fideicommissariis haereditatibus, si qua de his bonis iudicia penderent, ex his eos subire, in quos Ius fructusque transferretur potius , quam cuiqua periculosam esse fidem suam : placet Vt actiones quae in haeredem, haeredibusue dari solent , easque, neque in eos neque his dari qui fidei suae commiti sum, sicuti rogati essent, restituissent: sed his Sc in eos . quibus ex testamento fidei commissum restitutum fuissee
quo magis in reliquum confirmentur defunctorum voluntates . Praeter istud senatusconsultum , extat quo
que Apronianum , quod ad fideicommissa diuitatibus relicta pertinet. Paulus: Omnibus ciuitatibus , quaa sub imperio populi Romani sunt, restitui debere de
posse haereditatem fideicommissariam, Apronianu Sena tusconsultum iubet. Sed de actiones in eas placuit ex
Trebelliano transferri . Sed & municipes adeas ad
509쪽
AD PANDE. IvR. CIVI. LIB. VI. 48
mittuntur. Ita tamen, ut i) quibus restituetur hqredi eas,aetore eligant,& ad agendum ,& ad exeipiendas actiones. Nunc dicamus de legatis, quae adempta non reperiuntur: quatenus deminuta quo'ue non sunt, quomodo tandem obtineantur . Et quidem obtineri ea dicimus, postqui in dies legati vel fideicommissi plene cesse. Qua quidem in redistinguimusvsumfructum,aeanisnuu legatum, a communi legato. De communi, sie habet Paulus: Si dies apposita legato non est, praesens debetur Sc confestima morte tenatoris ad eum: pertinet, cui datum est. Dies adiecta, quamuis longa se, si certa, veluti,kalendis Ianuarijs centesimis, dies quidem legati statim cedit, sed ante diem peti non potest: at si incerista, veluti,cum pubes erit: cum in familia filia nupserite cum magistratum inierit : cum aliquid demum , quod scribendo comprehendere sit commodum , secerit: nisi
temporis conditio obtigerit, neque res pertinere, neque
dies legati cedere potest. De viafructu Sc habitatione Vlpianus: Si pure sit usus fructus legatus , vel usus, vel habitatio: neque eorum dies ante aditam haereditatem cedit, neque petitio ad haeredem transit. Idem est, si ex die se usus fructus relictus . Idem Vlpianus: Si habitatio filio fami lias vel seruo legata sit, pu to non acquiri dos mino vel patri legatum, si ante aditam haereditatem filius vel seruus decessierit. nam cum personae cohaereat, recte dicitur ante aditam haereditatem diem non cedere, De annuis legatis: Cum in annos, inquit Vlpianus, singulos legatur, non unum legatum esse sed plura constat. Nec refert singuli aurei in annos singulos legentur, an in annum primum mille aurei, in secundum homo, in tertium frumentum. Nee semel diem eius cedere, sed per singulos annos. Enimuero si vel propter diem, vel conditionem pendentem, vel alia aliqua de cauta, mora inijciatur, quo minus confellim legata pr stentur:iure receptum est, ut nisi nominatim per testatorem
remisia sit cautio, vel fiscus institutus, qui non solet
510쪽
AD PANDE. IVR. CIVI. LIB. VI.gatarius mitti: veluti si Ioeum rellaiosum secerit, aut quid publice consecrauerit, per n. ictu scilicet Imperatoris, aut si aliquem non in fraudem creditorum, manu m i serit. Atque hucusque quidem de ciuilibus iudici j sex posuisse susticiat. Quae nune porro sequuntur in pan-cectis, Praetoria sunt, & eriminalia iudicia, eum iis quae posteriora vocavimus. Nam uniuersum librum pandectarum partim in T A ΠΗΩ-TA, partim in iuditia,ciuilia, praetoria, & criminalia, partim in posteriora digismus.