Delectus opuscolorum medicorum antehac in Germaniae diversis academiis editorum. Quae in auditorium commodum collegit, & cum notis hinc inde aucta recudi curavit. Ioannes Petrus Frank m. d. ... Vol. 1. 12.

141쪽

quo aegroti praeter haec ineommoda non adeo male se habent, plerisque ad labores consileros redeuntibus, donec altera serius, Ocyus irruat periodus. Quibusdam plures defluunt anni, quibus aegroti recursu morbi neque infestantur , neque a consuetis laboribus , residua quadam debilitate , arcentur. Suborto nunc secundo morbi omnia iam in peius ruunr; sym- promata impetiginis sortiora, pruritus magis mordens, ardor igneus, euris durior, horrida, fissa, sulcata, debilitas multum , ut vel sortissimus succumbat, in peragendis ossiciis segnities, laborum prorsus impatieus, morositas , functionum perturbatio, somnus inqui tus , vigiliae, appetitus modo auctus, modo prostraitis ς quibus plura aecedunt symptomata

nervosa, capitis Sc spinae dorsi , de quo fere

Omnes conqueruntur, dolor, dc quaedam delirii species, cum idearum consusione. Sic semper ingravescente malo, cutis simul indurescit. Impetigo parum iam molestat, di nervi pessime assieiuntur ; vertigines sequuntur maiores , deliria melancholiea & suriosa, tristitia, solitudinis

amor, memoriae debilitas, vitae taedium, Rmanus sibi inferendi conatus , ut multa talium

exstent in selicium exempla, qui vel ipsi sibi morsem conscivere, vel saltem a facinore , felici

142쪽

quodam tiro, suerunt repressi . Cl. STRAin BIUS in primis multos vidit ' qui in aquam ,

mortis subeundae caussa , prosilirent, velut iacontrarium hydrophobiae vitium ruentes . Moristem qui sibi non conciliant, tanto saepe furore agitantur, ut non raro vinculis coercendi sint . di arrhoea ingruit, vires succidens , vel hydr pem lethalem , phthisesque fatales inducens. Frequentissime autem febre nervosa vel stupidi, vel vitibus exhausti , diro morbo tandem sucincumbunt. Fieri non potest , quin ex morbi, variorumque eiusdem stadiorum descriptione. similitudinem qitandam eum vatiis sebrium generibus, quilibet intelligat. Namque initio scenam intermittentis ludit , cum per maiorem anni partem sua aegroti peragunt officia; i crescens ad remittentes accedit, malo denique summo, assi xi lectis, nullo amplius defungi

possunt negotio . Dmpromata . Quo melius autem morbii adoles pateat, uberior nunc symptomatum ne Cessariorum, tum accidentalium, quae frequen eius in huius generis aegrotis fuerunt observara ,

subiungenda est enarratio. Ad illa quidem impetigo , insultus illi nervosi , debilitas, stupiditas, aliaque reserenda sunt. Et praecipuam quidem attentionem sectio cutanea meretur , quae

143쪽

quae 3c perpetua εst , & multos prorsus

ria secum habet conuincta . , Hama tinua nati nis ita Mima' cute, species verum' refect Qq ..

si petas, quod mox testifimatri ut 'r pix ardoremessiciat. , eum rub et minore'. i subsequente exia siccatione ς mox. 'simplex , eum ardore coniunctum urente rubore roseo. , α furiarum deleactione ; mox 'phlyctaenid ex cum phlyctaenis amplis , humore aqueo , intectum aeri u vel flavescente.sero turgidis , quales in paste qua

dam corporis exusta observare sine imis. Ma-omim ii E squalor, quamvis similitudine accedat ad illlim,' queni rastici, ardente sole laborantes, manibas combullis qnas, fixisque calore, sibi Coritrahunt examine tamen subactius instituto insignSter abi illo differt . Pellagra solas partes nudasi soli expositas, ut collum , iugulum, P ctus, brachia, tibias, omnium autem maxime pedum mamiumque dorsum invadit; faciem nutuquam, nisi apicem frontisque superficiem Taro. Exempla exilant aegrotorum , qui , ut morbum effugerent, solis ardorem itudiose vitando , vitiligine quidem immunes , ipsum tamen morbum nihilominus senserunt. Quod cutis vitium, cum nonnunquam desit, perpetuis morbi signis haud annumerandum esse, aliquis forte credat. Attamen nihil plane in ente eitiorescere

144쪽

tatissimum est. Omnes enim, qui sole radiante in opere sent , eutem hac ratione habent e asperatam , sive sanitas antea laesa suerit, sive minus . Eequis statuerit pustulas inter variolarum signa referri haud posse, quoniam subinde libris variolosa absque exanthemate observata fuitὶ Etsi quidam, pellagra aegrescentes, manibus pedibusque nullas maculas monstraverint iis tamen os Sc labia squalent, areseunt, finisduntur, vel alia cutis loea, v. e. cervix vitiligine foedantur, vel plantae pedum vehementi calent ardore , quem quidem Cl. STRAM BIO in plerisque nullo manuum vitio eorreptis animadvertit . Ista morbi varietas a diverso ipsius gradu , eaussis evolutioni faventibus, vario temperamento , eutisque sensibilitate repetenda esse videtur. Quod autem vitiligo per vices oritur,

atque desinit, id plane non impedit, quominus

eam inter praeeipua morbi symplomata recenseamus: etenim semper stato tempore , veris nempe initio revertitur. Sed si duplicem aliquis morbi faciem , manifestam alteram , alteram larvatam confingere velit, ei nullo modo mo-Iestus ero Haec vero euiis affectio non tanta est , ut vitae periculum intentare possit, beneque ageretur cum aegrotantibus, nisi alia, quae ex affecto systemate nervoso oriuntur,

145쪽

mala, debilitas corporis totius , dolores varii , spasmi, vertigines, deliria, accederent. Praeter debilitatem, totum corpus labefactantem , dolores capitis spinaeque dorsi frequentissimi & eon stantissimi sunt, non tantum in morbi vigore ,

verum etiam in primo eius accessu αim saepe . numero vitiliginem piaecedant. Scena dolorum haec est: in eapite vagi, pungentes, gravantes, laneinantes, terebrantes, rodelites cum lensu ardoris, quasi flammae in cerebro accensae ,

quin cum tinnitu aurium molestissimo , pulsationeque in ipsa eerebri substantia copulati. Eadem ratione spina dorsi, titillatione scilicet ingrata , rapidoque velut fulminis percussu , afficitur. Dolor huc atque illuc per Mervorum tractus migrae, brachia, pectus, lumbos, crura infestat, unde tam diversa, a diversis partis cuiuiaque nervis affectis, phaanomena, praecipue frequens ille artuum inferiorum debilitas , atque vae illatio derivanda sunt. Hinc pendeat porro varia spomorum genera , sub moibi decursu observanda, quae tandem ita augentur, ut syncopen, epilepsiam inducant, sic tremores, tetani variae species, tremor labii inferioris frequens, etiam in non delirantibus , cram pus , rigor cor poris, umbilici retractio, torpor pedum, clinaica eorundem convulsio . Saepe alterutrum

146쪽

I olatus solum laborat hemiplegia, saepe utrumque. Vertigo etiam in primariis morbi ineuntis adultique symptomatibus numeratur, & plerumque tam gravis est , ut ob aegrotantium oculos omnia rotando circumagi videantur , ipsique titubantes. , nisi sulcrum praesto sit , succidant. Id. ipsum maxime iis accidit, qui solis radiis imprudenter se commiserunt . Ab afflictione vertiginosa duo sorte alia , non infrequentia symptomata, tinnitus nempe aurium molestiusmiis, atque d*Iopia, qua obiecta duplieia apparent, repetenda sunt. --- Sub finem morbialia tristiora adhue symptomata irruunt. Varii delirii gradus mitiores, sortiores ; aegroti alii tristitia oppressi , taciturni , obmurmurantes , melancholici , solitudinem quaerentes, vitae pertaesi ; alii laeti, clamitantes, canori. Interdum delirium in morbi acuti modum decurrit , & finito paroxysmo per totum . corpus sudor consequitur immundus. Is , STR AMBIOIeste , singulari odore laetus est , dc mucorem , Vel

bombycum sollieulos maeeratos redolet. Alio tempore delirium fit chronicum , per omnem vitam summas miseris: creans molestias, ut ad

negotia prorsus inepti, sibi aliisque difficiles sint ,

donee vel febre nervosa cum signis mortis imminentis, carphologia, pulsu exili, vitam fi-

147쪽

I In Iant. Alii stupidi sunt, amentia sua sibi alitiaque admodum graves, alii furentes, vinculis coercendi. Ad effectus delirii, praeeipue melaneholici, reserenda illa est vesaniae species, quavitae pertae si mortem ultro accersunt. Vesaniae eonvulsivae nomine hunc. statum insignivit ei.

SOLER , in feminis' frequentissime , in viris nunquam ipsi visum . Neque solummodo delirio eorrepti, sed de reliquo bene etiam se habentes , vitam sibi adimere tentant; quod tamen certum infirmitatis animi signum est. -- Tantae ergo systematis nervosi turbae, quae ex symptomatibus hucusque recensitis , functionumque laesionibus oriuntur, ipsum aegroti vultum mirum in modum distorquent. In omnibus fere, quiram longa , tam iniqua valetudine conflictati fuerant , vultus torvitatem, verbis haud exponendam , conspexi. Sio gularis quidam stupor faciem urget, oculi languent, inertes , torvi , ut moeror in iisdem haud difficulter dignoscatar.

Complicatur morbus. Haec vero constanistiora morbi symptomata, quae eiusdem indolem formant, cutis maculae, debilitas universalis , aliaque nervosi generis incommoda, frequenter cum aliis multis , ab aegrotorum diversa eo ossi-lutione, a temperamento, morbis praegress S, uel ab aliis complicatis malis , manantibus,

148쪽

I 2 coniunguntur. Enarremus hie ea solummodo, quae frequentius moibum comitantur, ves ei

similia sunt, vel denique ex regionis actisve natura pendent. Saepissime abest febris nervosa, eum virium desectu maiori , pulsu inconstanti, delirio , subsultibus tendinum, aliisque mali

ominis symptomatibus, quae non raro morbum finiunt. Cum insammationibus rarior, eoque funestior complicatio, quo magis inter se pugnat utrique morbo medendi methodus, cum inflammatio motus nimios eohibere , pellagra autem vires erigere iubeat. insen terra , quae interdum sub morbi finem aceessit, ab anni potius charactere repetenda est, senesta autem , quod eorpus iam debilitatum magis dei ruit, in diar rhoeas pestinacissimas abitura , unde variae hydropis species, in primis leucophlegmatia

atque ascites mortem mox inducunt. Scorbutica

symptomata in regionibus Mediolanensibus rarius visa , quam in Venetis, ex ODOARDI , atque SOLER I testimoni s, qui frequenter gingivas laxas & cruentas. dentium nigroriam , cariem , lapsum, animam foetidissimam obse varunt . Haec igitur ab alius morbi consortio potius, quam a morbi natura pendere videntur. Praeter constantem illam cutis entrist onem , supra uherius expositam , ratiora sunt aIia masa

149쪽

estanea, ut eeehymoses in dorso manuum , posteriori cubiti parte, in genis, vario colore distinctae , lividae , ut plurimum laete rubrae evanescentes , redeuntes; vesiculae ad pedum. malleolos; pustulae porro prurientes, a scabiosis situ atque contagii immunitate divelsae : Iaprimis ei. STRAMBIO herpeti cum quoddam cutis vitium notavit, ab impetigine, illa , hute morbo propria , bene distinguendum , quod ipse

in aliis aegrotis, qui morbo non succumbebant, acute advertit . Cl. SOLERUS contra non pavea in diversis aegrotis vidit symptomata elephanti in Graeeorum aemulantia; cutis partium soli non expositarum , sub axillis, poplite, quandoque assicitur; eadem in vertice scabra , furfuraeea, capilli quasi adusti, ut in tinea, decidunt, ungues incurvantur, ut quasi emortui

tartareas conficiant concretiones , quae deinceps solvuntur, totius corporis color luridus, frons corrugata, oculi inflammati . In eadaverum sectionibus non raro viseerum imi ventris ob-

fructiones repertae , quas in prim Is ei. SOLER in pellagra humida invenit, & veritati

convenienter pro hydropis caussa habet. Eadem vero phaenomena, ubi adsunt, potius ut morbi effectus, non ut eatissae consideranda videntur , cum a morbo isto, totam maehinam pertiarba

150쪽

te, haee etiam viscera male affiei neeessarium sit . Frequentia sunt quaedam visus vitia , ut hemeralopia, vel amblyopia crepuscularis; in seminis praecipue menstruis per vices cedens, atque catamentorum fluxu ad tempus sublata diplopia accusatur a plurimis, ab aliis autem continua , visus hebetudo . Alia sensus saporis aecedit 4mmutatio. Nam plerisque falsus quidam molestissimus sapor eum maiori, minori velativae profluentis copia ; lingua tumida , dura , calor oris molestus , faucium dolores. Sitis magna , ciborum mine fastidium, nune ineredibile desiderium , pica adeo , vel malacia . Tussis non raro, cum erosionis in sauci hus sensu , seca , chroni ea , facile in phthisin abiens. Sudant aegroti frequenter absque eatissa evidente, ut ex debilitate sudor praecipue partialis in manibus,

podibusve eum ardore coniunctus, repetendus videatur a

AETIOLOGIAE.

Transeun res nunc ad caiissariam morbi examen, magnis implieamur. dissicultaribus , quas& morbi ipsus obscura natura , & auctorum dissensus obiiciunt. In tanta igitur rerum confusione, quo tutius versemur , neque ipsi impe-