장음표시 사용
321쪽
ptionem , vel certas ad partes , vel certa, ea. demque in omnibus, per organa secernentia, succedant. Sic in febre periodica intermittente, tum labia, tum lien, tu in pedes, frequentius,
quam parte S aliae quae dumque , nec raro cum aegrotantis emolumento , petuntur ; - se in
febribus acutis , a contagio exortis, sub maxumo irritabilitatis ac sensibilitatis ilia pore, per vias salivae , per eurem aut sudoribus apertam , aut exanthematis diversis correptam, vel per glandulas lymphati eas, ad aures, sub axillis, ad inguina haerentes, recuperandae salutis te a tamina feliciori eum eventu suscipiuntur; se in morbis inflammatoriis, erilis per urinas purisormes, lateritias, ac simul per sudores, sub febris impetu haud parum iam infracto, salutares contingunt; - sic in cynanehe parotidaea ex glandulis salivalibus, in muliere, ad ubera , - in viris ad testes , depositio frequenter, nec certe stimuli communis, sed principii ignoti ad leges suscipitur; & quae, sub nec rosi non minus, quam post medullae destructionem,
post fracturas cum substantiae , ut vocant , ia-Hi ira coniunctas, in ossibus re producitur, nova ossis materia, - quae post unguium pilorumque recisionem, - quae post vulnera quaecunque, ac in cicatricum sermatione succedunt r
322쪽
ea, sicut in regno vegetabili, sine ulla planta. rum , quae aliquam ab attactu, vel ad 'talia. vel ad organa sexualia irritabilitatem manifestant, ab illis , quae hanc minime ostendunt , distinctione, post somnos hibernos , Variasque Iaesiones, similia oeeurrant: ita ex stimulo , qui modo paucas in plantas agit, explicari non queunt; sed ex peculiari, nec aliter , quam
ex effectu nobis cognito, tum animalibus, tum plantis omnibus communi, ac ab irritabilitare, sensibilitate distincto, - forsitan ab eodem , quod futuri animalis sormationi in utero mainterno iam praeest, - quod alimenta quaecunque in animalem substantiam convertit , - quod secretionum mysteriis in partibus animalium, plantarum , praefigitur , nequaquam diverso , principio repetenda videntur. Sed quaecunque demum potentia, tum sub ipsa sanitate , tum in morbis , ac post eorporis animalis, vegetabilis, laesiones extetrias, vel totius, vel partes integritatem custodiat ;haec vir magua conservatrix, cuius modo parriculam , sedium qualitarer illae , qua irritabilitatem, sensibilitatem vocamur , consi ruere videntur, sub morborum de cui su licet frequenter , a Vi caussae morbosae contrarios admotus abrepta, in se ipsam saevire observetur j
323쪽
praeeἰpuum medentis obiectum eonstituit , &quo tempore morbus cessare , sanitasque redire asseritur, dum stogulae iunctiones languescunt, in reparandis humorum iacturis , in expellendis vel e lissae, vel effectuum morbosorum reliquiis, reficiendisque solidorum damnis , quam maxime intenditur. Duplex hine in convalescentibus , vix non ubique, notanda oceurrit periodus: iaquarum prima, potiorem morbus, ac eorum , quae sanitatem offendunt , expulsio , in au era , maiorem Ianitas Sc virium fractarum recuperatio, habere partem observantur. Nec aliter natura sub laesionibus externis procedit: ut in quibus, si recens modo ac simplex vulnus, cuius labia mox inter se uniantur, excipiam, impura primum a vivis separantur, mox vero ab illo, deperdita substantia renasci, atque cicatrix, aut callus formari conspicitur. Q aodsi praecipuas morborum caussas, ut quondam solebant , ex vitio humorum derivari liceret quomodo sanitas a devicta aegritudine restituatur, explicare , res tam ardua non seret ζ morbi scilicet materia , ceu corpus delicti , ut vocant, per morbum
praeparata, ac certo dierum numero concocta,
vel omnis, vel in parte, aut sensim sensimque
eiecta, vel alium in locum deposita , crim, illi ac cmpletam , hinc vero imperfectiam , aut
324쪽
0sin, aut novam asgrirudinem constituere diea. batur ; nec tilia scholas circa theoriam tam ambiguam, dubia premebant. Ast vero eum tot morbo, sine culpa humorum ex solidotii mmodo vitio otiri, experientia docuisset atquaillud , quod sub eris expellitur , in inulti S ut morbi potius effectus , quam ut caussa considerari coepisset oportuit simul concedere . non paucas aegii tudines , qula tempore morbos tuis
multus cessarent , mox & sine quavis , criticas indolis, evacuatisne , in statum sanitati propinquum , seu ad secundam , ut vocavimus, convalescentium periodum , cui, praeter vim umae debitae nutritionis absentiam , ad perfectam valetudinem nil desit , transilire. Sed in hae ipsa concessione , erroris non deficit Oeca fio . Per ipsam scilicet, quaec tinque demum haec fuerit , aegritudinem , non exiguas saepe muta. tiones tum in solidis, tum in fluidis contingere, aut latentia antehac in corpore mor horum semina evolvi neeesse est ;', quin primariae adsectioni materia, ut dicunt, morbo , subsuerit, non raro tamen vitiosa, turbarum inaorpore praegressarum actione , producitur , ac inova pericula minatur nova progenies z quae ,
priusquam sanitas perfecta sequatur, vel a viis ribua naturae subigenda, vel, criss secundaria
325쪽
sub forma , sensim sensimque expellenda , vel , metastalis sub aspe ictu, ad partem deponenda
est . Sic, quam in moibis instaminatoriis, aut sub locali inflammatione, sanguis e vena detractcis concretam ex lympha in superficie ostendit materiatu : hanc, utpote nutritionis ad opus haud amplius idoneam & a naturali aberrantem, sub crisi , vix non ubique, sedimenti purisor. in is sub specie , aut urinae manifestant, aut ad partes, praeviae licet inflammationis immunes , celeriter propullulantes abscessus suscipiunt ; aut simul viscidi atque copiosi stidores, non certe inflammatoriae affectio a is ut caussam, sed ut effectum, e corpore eliminant. Sie, bili asteonstitutionis sub imperio, copiosam fellis acri n. iis, & corruptae materiae generationem vel apud illos , qui ia victu , aut in animi pathemate nec minime deliquerunt, obtervamus; atque gastrici systematis affecti ratione producitur , non morbum ipsum in genere produxis ,
quae per vomitum , aut per alvum cum emolumento expellitur, saburra. Sic demim in f bre nervosa , vel contagium, vel res quaevis, veneni in morem, systemati nervoso insensa, perechias, aut vibices, miliaria, aut a phthas, parotides, gangraenas, non semper ob caussaeptimariae ad cui im depositionem, in corporis
326쪽
supet ficie inducit , nee tamen ubique innoxia
est , aut retropressa , morbos non saepe exasperar, aut ri Vos non creat, quae ad illam, ut sectus , gener λ ur, ae potassiniam per cutem
difflari , aut ad glandulas lynaphaticas deponi
Cuiuis vero moibo , sex vi , aetati, temperamento, quin partibus corporis quibusvis , suus atque pio prius ad saniralem amissam re deundi , quem propius describere angusti acade. micae orationis limites non sinunt, eis modus . Sie, praeter ea, quae de febrium diversatum natura & consueto iudicio iam dusta sunt, post eontinuas nerυ as malignas , licet temporis intervallo brevissimo aegrotantem detinuerint , Iongiorem tamen , ut sanitas periecta restituatur , sibi moram hae requirunt , atque perplures , in multis, hebdomadas , debilitatem insignem , tremores diuturnos, surditates, agi yis pnias, aut sopores, memoriae iacturam, imbeis cillitatem , stupiditatem , - in aliis , sensibili. talem excessivam, ae insantilem in laclymas promptitudinem , - in quibusdam, rebelles, ad aures, ad cutem abscessus, sudores colli qua-tivos, salivationes taediosas, relinquunt. Si eἐnsammatoriae affectiones, licet graviter &cum periculo homines vexaverint , celeriorem
327쪽
8arramen In plenam valetudinem his transitum eoncedunt ; ast , si modo stidores , aut urinae vel copiosae , vel sedimento puris armi initruis
ctae, diutius non fluant ' abscessibus frequenter, quin loealis inflammatio aegrorantes tenuerit, eonvalescentes flagellant. Quas vero partes in-eendium corripuit : has , eodem licet felicite eextincto vel pse ado membranae, quasi careere oringanico includunt ; vel nova ligamenta cum pamtibus vieinis, ae inter se ipsas revineiuat, de mobilitate, libertate naturali, variisque sunctioribus in perpetuum defraudant. Sic post febres, quas gastricas appellamus , quamvis seliciter absolutas, per longas saepe moras ia- appetentia et borum, ventriculi oppressio, flatulentiae , meteorismus, alvi tarditas molesta, sequuntur. Sie post febres intremittenter neglectas , viscerum, lienis praecipue ae hepatisia farctus, oedemata pedum, hydropes veremur. Post morbiIus, tusses atque phthises pulmonales , - post variolas, chroaleae oeuIorum inis flammationes , eaeeitates , abscessus aurium ,
metastalis ad nervos, paralyses, - post scari pinam , hydrops anasarca, hydrothorax, meliori iure , quam alii morborum effectus, in eonvalein stentibus timentur, &e. Sunt vero morbi , qui aegrotos, quos penitus emancipasse videbamur i
328쪽
eum summa ne ilitate , r idivi ac inopinata de novo corripiant et quo febres periodicas , intermittentes, haemorrhagias quascunque, convulsiones, inprimis epilepticas, a poplex ias , manias prae aliis, pertinere, nemo ex nobis ignorat. Sunt, qui perpetuam eundem in morisbum in partibu s sic quondam affectis dispofiti
nem , vel sanissimos apud homines, relinquant rut ophthalmia, otitis, eynanche, peripneum niae , hepat itides , erysipelata , rheumarii i , calculi, podagra; eum alii, vel semel absoluti, libertatem aut vix non perpetuam, ut Vari.lae, morbilli, scarlatina, aut saltem immunitatem sat amplam , ut cynanche parotidaea, ferina tussis, febrisque no comialis, concedant. Sunt deo, quae habitus morbosos, nativam debili. talem dispellant, ac sanitatem, priusquam ae-ςederent, homini denegatam, superarae , con-eedant, aegritudines; & quemadmodum plantula inermis, ex solo, in quo primum germinavit, exstirpata, modo unguet , frontem exsucca
inclinat, ac vix non emoritur, - in alterum
transvecta, selieissime vegetat, ae relictas in agro patrio sorores, δc formae elegantia, Scs ieci nobilitate anteeellit: sic debilior ae languida hominum quorundam valetudinariorum coassitutio , a merbo violento patentius cor
329쪽
eussa , quasi eorpore mutato, eorrigitur, ac v gorem antehac incognitum acquirit . Ad sexum quod pertinet , is varietatem in convalescendi ratione son exiguam inducit. In genere, mulier , a morbis gravioribus & acutis liberata, prae viro, in cbro uicor affectus inclinat & quo minora in febribus a stimuli excessu perieula incurrit ; eo lentius plerumque sanitati restiis tuitur, & diutius languore, & indolis spata dicae incommodis vexatur . Accedit , quod menstrua excretio in teneris , hanc necdum exispertis , sed eidem propinquis, virginibus, amo ibo praegresso, plerumque cum longissimo laetioris valetudinis dispendio, ae taediosae sube litorosis lacremento, retardetur. - in adultiet vel nimis augeatur, vel turbetur, vel , quod frequentius contingit , per menses haud paucos, in integrum sui pendatur c ac pristinae salutis recuperationem praepediat . Q aodsi mulierem utero ferentem, quin ad abortum hunc urgeat, gravior sorte morbus corripuerit' quantum noa
in seetu, sub malo ii iam matris debilitate, nutriendo , & , sub auctis quotidie graviditatis molestiis, ad partus usque termi hum sullinendo dissicultatis , - vel quantum non a partu vel praematuro, vel forsitan dissicili, vel a novas nauinis ac virium, in exhausta iam nimis
330쪽
convaleseente , periculi timendum est i Plurimas certe morbo iam caussas , non paucoS, mulieri per vaginam ac per fluxus uteri nos , mucosos, sonticuli quasi vie es assumentes , sa-iemur eliminari; sed illud ipsum, quod vitam
nonnullis conservat , salutare pro momenta profluvium , quam saepe non , abacto iam periculo, in corporis languentis detrimentum , per menses protrahitur, & vix liberatam a morisho mulierem, in novam ac forsitan perpetuam saegritudinem, praecipitari .... quam arduus,
quam ambiguus foeminarum , quae , sub mensti ut, ab aetatis rationem vacillantis, peri do, a moibo graviori salvantur, ad persectaruvaletudinem eli reditus t aerarem infantilem , ob summam in ista. nervorum sensibilitatem , insignia in morbis discrimina exspectant; &quae hodie Reipii blieae nascuntur proles, has,
ptatis quam adolescentiam attigerint, mors immatura ad mediam iam partem patentibus & Patriae abripuit. Vix interim , clim quondam morbum aut insans , aut puer superavit, si m do tempus pubertatis excipiam , tam longa, Vel tam ardua hac in aetate ad peisce am valetudinem est via; sed vis vitae, sub debili appa. ac sub somno post morbos in Iongissimum vn pus protracto, latet maior, desideri ym cia