Historiæ ecclesiasticæ compendium a Christo nato usque ad annum 1700. Auctore Joh. Alph. Turrettino ..

391쪽

cem mise-xata esset,

capiterlectitur.

316 ΗisTORIAE ECCLEsIAITICAE pia, cum Landgravius datis ad eos literis, tum Lutherus aliique Doctores, Vivide, prout decebat, comfutarunt. Interea Monasteriensis Episcopus , aliorum Principum adjutus copiis, Urbis obsidionem str me urgebat; quae cum fame rerumque omnium inopia premeretur, una ex Regis uxoribus , populi uticem miserata , dixisse sertur, non putare se Dei Voluntatem esse, ut homines ad hunc modum inedia Consumantur. Quo audito, Rex eam in sorum producit , una Cum Caeteris uxoribus, & in genua pro cumbere jussam capite plectit, moratumque scorti instar ignominia matat, mox Chorum ducit, adstantesaque omnes ad saltandum invitat. Porro ingravescente indies annona s

tebiisque Ih eum dedustis statum ,

ut fame multi quotidie occumbe xent, multi alio se recipere exanimes quasi cogerentur , belli duces monebant oppidanos, ut se dederent;

392쪽

COMPENDIuM. Saeculam Xyss. 3 1 quod quanquam optabant Ipsit, se-

Veritate tamen Regis & vigilantia nihil audebant. Tandem , in C tremum adducti. rebus, profugi duo Urbem produnt, a g. Mai. an. IS F. Urist -- Rex & ipperdolingus capiuntur. R 'ROlmannus , ne vivus in hostium 1131. manus incurrat, in hostiles copiasse conjicit, atque conseditur. Rex ab Epistopo interrogatus, qua fi tus auctoritate tantam sibi licentiam piseopum arrogasset, Epistopum vicissim inter responsio.

rogat, quis ipsi jus & imperium in eam Civitatem dedisset: Cumque responderct Epistopus , de Coli gii Populique voluntate id sibi juris obvenisse, regerit ille, se divinitus

in eam stationem vocatum esse. Post

aliquot menses, Σ3. Januarii anni si quentis, atrox de Rege semptum Regis &iupplicium ; membra , per horam ανδ atque amplius, sercipibus Ignitis is cium. Cerata, usquedum trajecto in petatus mucrone decesserit: quo & supplicio Regis socii adsecti sint. Dum m

393쪽

Innocui.

Unde dicti

Mennonia

318 ΗisTORIN ECCLESIASTICAE vero haec Monasterii agerentur , tenistatae etiam ab ejusdem factionis hominibus, per Belgium & Germaniam, Urbcs non paucaei omnium vero maxime Amsteiodamum , ad quod capiendum non una inita Concpiratio , missis eo a Monasteriensi Rege, Iohanne van Ceeen , & δε- cobo van Campen, quem prostremum Amsteistimensem Episcopum Crea-Verat. Verum repressa haec a Magistiatibus, deque reis sumptum supplicium. Quae omnia In caussa fuerunt , cur in hujui furfuris homines, huc atque illuc dispersos, imo & in multos Anabaptistas nullius reos factionis, severe animadversum sit. Agnoscendum quippe , Corum non paucos , qui in capitibus de Baptisino , & buramento, aliasque nonia nullis, a reliquis Protestantibus diLcrepabant, homines placidos & i noxios fuisse, qui a Monasteriensium furoribus plane alieni essent. Et hi quidem , a Mennone Simonis,

394쪽

COMPENDIUM. Saeculum XVI. 339 Presbytero Frisio , qui circa annum Is 36. ad eos accessit, Mennomiae adpellati simi: eorumque propagines , in Germania praesertim & Belgio, ingenti numero ad hunc usque diem cernuntur.

Summa Capita

sECTIONIS XIII.

De dissidio inter Lumeranos ct

Origo dissidii Sacramentarii inter Proia reflantes. Andreas Carolostadius quis fuerit. Euomodo verba Eucharistica exponeret. Lutherus Carolo stadium ad bellum Sacramentarium provocat. Sententia Carolo Dia

dii is paucis admissa, ct ab ipso

etiam desierra. Zuinglius re O solampadius verba Eucharistica tia' intelligunt. Scripti ultro ἐμ

395쪽

36o HisTORIAE ECCLESIASTICAErroque libri. Bucerus, ct Ecclesia Agentinensis, pacis consilia Α- runt, sed frustris. Olloquium Issa purgense an. IF 29. Principes di Civitates utriusque sententiae is se

mutuo non discedunt. Bucerus ct Melanchion pacifici. Concordia mittembe ica, an. IS 36. Amicae inter Lutherum er Helυetios epist M. Lis renovatur, an. IJ 9. ct

I, φ. Infignia Calvini ver a de

Euthero. Lutherus, ante mortem ,

moderatior factus. Mortuo Luthero, dissidia continuata , imo in aucta. Ubiquitatis: dogma 2 Lutheranis quibusdam productum. Hinc nata secunda Contraυersa, de Persona - Christi, ct communicatione idiomarum. Tertia Controversa, de Praeis destinatione, quando coeperit. Dismia quaedam inter ipsos Luthe nos. De riata di in riata tam, fessione Augustana. Liber Concordiae Bergenses, an. I 8 o. Reformatis gravis , ct . Lutheranis plurimis

396쪽

REFORMATOS.

NEque parum etiam Protestania

tium rebus nocuit dissidium Sacramentarium, primum inter Lu-Herum de Carolo ladium, deinde inter Lutherum & ni glium , Corumque discipulo , magno. aestu agit tum : Cujus origioes atque progressus, nec non & tentatae non semel concordiae rationes , ,eViter hic. exsponere juvat. Erat Andreai Bodens rein , a patria Carolosta ius vulgo adpellatus, unus ex Lutheri Coli sis in Ministerio Wittembergensi,qusque olim ad D9ctoratum The 2, 3 Itali

cramehi rii inter ProtestanisteS. Andreast sese stais altast quis fuerit. Di stipso by Coo le

397쪽

3 61 HisTORIAE ECCLEsIASTIC logicum promotor. Is a sententia Lutheri, de corporis Christi una cum pane, in Eucharisticis Sacris praeientia , recedens, exponebat verba Eucharistica, Hoc est corpus meum,

non de eo quod manibus gestabat Christus, sed de ipimet Christi

corpore, visibili ac vivente , quod digito monstraverit. Quam ob sententiam, ut & propter alia nonnulla, Luthero invisus factus, Witte-berga secessit, & Orlamundam se recepit. Eum Lutherus aliquanto post, cum Ienae offendisset , deprompto C pera aureo, ad bellum Sacramentarium provocaVit, sequo promptum antagonistam obtulit Carolostadius. Sed cum sententia Carolostadii defendi vix posset, Sectatores habuit perpaucos , & ab ips etiam auctore, in Helvetiam profecto , postmodum deserta est. Aliam hypothesim longe aptiorem iisdem temporibus protulerunt duo Helv tia: Reformatores, ninglias 5c Oecolam

398쪽

COMPENDIUM. Saeculum XVI. 363 Iampadιus, verbis Eucharist cis, non iecundum literam , sed figurate expolitis: Qua de re graves ipsis cum Luthero , ejusdemque sequacibus , disputationes intercessere. Zuingi usquidem , scripta ad Matth e m At herum, Pastorem Reuttingensem epis tota, deinde dc Commentario de ve

ra ct falsa Religione, eidemque assi juncto Subsidio, sintentiam si iam de Eucharistia, & spirituali Christi man

ducatione , exposuit ι Quae, tum a Luthero, non uno in libro, tum a Ioh. Pome uno, aliisque, Confutata est. Oecolampadius etiam , de gemina expositione verborum , Hoc est Corpus meum, libellum scripsit: Quem uevici Pastores x I V. auctore , ut creditur , Ioh. Brentio, Consularunt,

scripto hanc in rem Sy grammare; cui vicissim Antibneramma opposuit Oecolampadius. His aliisque eiusmodi Scriptis, dum inter se Magni illi Viri disceptarent, non defuerunti hymi pacifici, qui litem compo-

verba Eucharistica figurate intelli gunt.

399쪽

Principes R, Civita

36 HisTORIAE ECCLESIASTICAE nere niterentur: qualis suit prae Cata teris Martinus Bucerus, Argentor tensis Ecclesiae Pastor, ipsaque illa Ecclesia , quae, misso Wittebergam Chaselio , periculum ex Schismate oriturum Luthero exposuit , eique consilia pacis suggessit. Sed Lutherus non alia lege pacem inire voluit, nisi mutata a Ginglio &Oecolampadio sententia : Quocirca pluribus & acerbioribus Scriptis quotidie certatum est. Cui componem

do dissidio, Philippus Hassar Lan,

gravius Marpurgense Colloquium instituit an. II 29. InterfuEre, ab una parte, Lutherus ipse atque Agelanch thon , Iustus Ionas, Brentius, Agriacola; ab altera, ninglius, Oecolampadius , Bucerus, Hedio; inter quos, de omnibus doctrinae captibus, s la excepta quaestione Eucharisti- Ca, C Ventum est ; sed &, ni, obstante dissensu illo, mutuam sibi caritatem spopondere. Neque VC-

ro Principes & Civitates, qui ad-

400쪽

eoMpENDIUM. Saeculam XVI. 36sversus Spirense decretum protectati sunt, indeque acceperunt Protestantium nomen, ob Eucharisticum illud dissidium a se mutuo discessetare; sed communi studio atque optara, in omnibus Imperii Conventi

bus , Caussam Communem tutati sunt. Sed tamen, ut arctior esset Com.

dordia, Scriptorumque eristicorum utrinque prodeuntium finis fieret, Bu- Cerus , Clim Voce, tum scriptis, succeptis quinetiam huc illuc itineribus, nihil omittebat; neque ab hac mam suetudine abhorrebat Melanchion. Horum studiis inita iterum Witi hergae Concordia, an. IS 36. I CAUSsormula a Melanchione scripta est, eique Lutherus cum aliis sex suae partis Theologis , ex altera parte Theologi undecim subscripsere: Ad quam Concordiam Helvetii mox a dessere s quos inter & Lutherum amicissimae ea occasione literae scriptae sunt. Verum renovata postmo

dum lis est, Luthero Zuinglii me-