Historiæ ecclesiasticæ compendium a Christo nato usque ad annum 1700. Auctore Joh. Alph. Turrettino ..

401쪽

13 3.

Isignia

3 cs VisTORiAE ECCLEsIAsTICAE moriam atque dogmata subinde opis pugnante; irato inprimis, ut aiunt,qubd sua Bibi orum vertione non contenti Tigurini, novam & ipsi, auctore L on I αι , cd: discnt: Qua

occal one vehementer exars ille fetatur, Scriptisque vii ut niln1mis Zuinia glii sequaces adortus cst. Quibus convitiis ne par pari redderent Helvetii , eos pro solita sua mansiuet dine monebat Bucerus: Ipseque etiam Callinus noster, datis ad Bullinxiarum literis , quantus esset Vir L therus , & quanta pro Evangelio praestitisset, in memoriam reVocaiabat , notabilia haec verba Iubjum gens; Saepe dicere solitus sum, erras me diabolum vocaret, me tamen hoe illi honoris habiturum, ut in signem Dei servum agnoscam ; qui tamen ut pollet eximiis virtutibus, ira magnis vitiis laboret. Ferunt Lutherum paulo ante mortem, Melanchloes fassum esse, ulterius se in hoc nex rio progressοι ese quam vortuerat: Regerem

402쪽

COMPENDIUM. Saeculum XVI. 367

gerenti vero Melanchioni, Scriptum deratior ergo aliquod mite eam in rem vulgam ructu .

dum fuisse , reposivisse, hon id se posse , ne totam doctrinam suspectam

redderet : sed id ipsis , suum post obc

δum curandum relinquere. Verum enimvero, quae, viVo Luthero, en Mortudorta fuerat discordia, co defuncto ἡ; ἡ 'non modo sopita non est, sed & continua- vehementius exarsiit; Viris quibusdam luti' turbulentis, Ioachimo Wolphalo, Flaceio Ibrico, Tilemanno Hes bufo, alisque, adversus Zuinglium, Calvianum, eorumque adsectas, acerbissuma Scripta vulgantibus, ad quae respondere, Bullingerus, Calvinus , Beza , necesse habuerunt. Ut V id lis ex lite seritur, ad defendcm Ubiquita-dam corporalem Christi in Eucharisticis Sacris praesentiam , primarii ranis qui- quidam Lutherani, Iohannes Breπ- piodue rius, & Iacobus Andreas, alias Smid- tum. sinus dictus , omnipraesentiam COGporis Christi statuerunt; quam hypothesim aliquando jam produxerat

403쪽

III. Controversia, de Praedes.

sinatione

quando coeperit.

Dissidia

quaedam inter ipsos L llieran s.

rat; eaque magnae etiamnum Luthea

ranorum parti haudquaquam probatur. Arque sic uni dissidii materiae, quae fuerat de Eucharistia, altera haec insuper aetassit, Utrum divinae proprietates humisae Christi naturat

communicatae sint; quae communicatis Idiomatum vulgo hdpellatiir. Quibus duabus & tertia post adjuncta est, de Praedestinatieme nimirum, Luth ranis ad mitiora Melanchionis principia delabentibus , dum Resermati plerique rigidioribus adhaeresterent: Quae controversia Argentorati pri mum inter Zanosium & Marba chium , cirea ari. 1 F 6 I. postmodum inter Bezam ω Iacob. Andreae, in Coti loquio Montisbelgardensi, m. IJ86. magno aestu agitata est. Sed & in ter Lutheranos ipses, de non uno disputatum est Doctrinae Capite; p ta, de Adiaphoris, de Θnergismo , de bonorum operum necessitate, de natura peccati Originalis, de modo

404쪽

CdMppulit M. Saetulum WTquo justitia Christi nos justificat ;& c. Item, de variata vel invariata Confessione Augustana, in decimo nempe Articulo, qui est de S. Coena ; quein diversa tantisper De ,-iata Tatione , quanquam sensu non di duo o

uer1o, ob prudentiae rationes, vario sione Α

tempore scripserat Melanchion, haud gQiUR- repugnante Luthero, nec caeteris Protestantibus; sed rigidioribus pommodiim, quorum caput Flaccius Γ-bricus , Melanchionis memoriae a que discipulis ea de causa litem moventibus. Quae quidem domesticae

Lutherinorum altercationes ed tamdem perductae sunt, ut; jussu Ele roris Saxoniae Augusti, Torgae prumum anno i J7 . quindecim Theologi rigidiores convenirent, & Do vinae Formulam conscriberent: Quae Formula deinde , in Bergensi Coeia Liber ci nobio prope Magdeburgum, a delectis Theologis, Iacobo Andreae, Q. Nicolao Selneccero, Daυide Chlyrraeo, Martino Chemnitio, Musculo, Com

405쪽

nero, examinata est atque emenda. ta, anno II p. tandemque anno

I 18 o. in lucem edita. Cui ut subscria herent, Lutheranorum bene mulari adducti sunt, Electores , Principes , Civitates, & Sacrorum Assiministri ad octo millia: Qui renueo runt , muneribus moti, imo & mulati In carcerem trusi, dureque adamodum habiti sunt. Formulam ita Resorma- Iam aegre tulerunt Resormati; utque ea imponenda abstineretur, protheranis virili operam dederunt: Qua de reiectu: causa Francos tum Convenerunt

Legati Elizabethae Angliae Reginae, Foederatorum Belgii ordinum , I hannis Cosmiri Principis Palatini, Ε

clesiarum Gallicarum, PoloniCarum. Hungaricarum , aliarumque , a quibus urgentissimae eam in rem ad Principes Lutherinos literae scriptae sunt. Sed praevaluit Formula; non tamen ubique ; siquidem a multis Lumerani ritus Ecclesiis rejecta est,

hodieque rejicitur. Caeterim, dum

406쪽

serveret infelix illud inter Protestanates dissidium, non semel tamen, ως uno in loco, concordia latet utrocque inita est a puta in multis Poloniae & Bohemiae Conventibus , Sem domiriae & Posnaniae m. IIIo. Crais coUiae , IS 73, Perrieovii an. IJ78.

mldisaviae an. Is 83. Torunii an is ys. Quibus in Conventibus, Evanis gelici Augustanam, Bohemicam , MHelveticam Consessionem profitemtes, fraternam Concordiam in omnibus Religionis capitibus inierunt, articulo de S. Coena, generalibus terminis , ad modum Concordiae Wittembergensis , ita Concepto , ut

ab utraque parte admitti posset. Temtata & alibi non semel, institutis inister Theologos Colloquiis, concili co ; v. g. in colloquio mkrtinuenias, in. Is ε . Inter Ρalatinos The logos & wirtemhemicos t in Collo. quio Monvexardens, au. I y86. Inter Theod. Maam, Theologum Genevem sem, M Iacobum Andreae, Theo-Α a a lois

que , in Polonia δε Bohemiri

407쪽

371 HisTORIAE ECCLEsIAsTICAElogum Tubingensem, illiusque Acaldemiae Cancellarium : Sed parum

prosperi horum tentaminum exitus fuere; servidis ingeniis ac immana suetis , quorum magnus semper nussi merus est, Omnia pacificorum Conasilia sufflaminantibus.

Summa Capita

copales M Presbterianoe. Dissidii Britannici, inter Episcopalesct Presbyterianos , origo. Prima de Vesibus disceptario, circa an. Isso. Buceri ct Martyris moria rara eam in rem sententia. Johamnes a Lasco, Pe sies, ct ritus quosdam Eces. Angi. damnat. Proa fugi multi, regnante MARIA, Presbteriano regimini di cultui . in

408쪽

COMPENDIUM. Saeculum XVI. 373 in exteris regionibus, adsuefiunt. Joh. Knox , Scotus , Presbyteria anismi adsertor. Sub E L I E A B D. THA, novae de Caeremoniis disputariones. Reginae ad Caeremonias

ct supersitionem propengis ; Epis

copis mole sta. Euidam a Caeremoniis alienissimi , alii moderarioreS. Episcoporum Anglorum , ct The logorum Helvetiorum , moderarissima de Caeremoniis Anglicanis semrentia. Arriculi sex Cleri Anglica

ceptatum de Articulis illis in cieri conventu , parumque abfuit qui praeυalerent. Multi a Caeremoniis ct Regimine Anglicano abhorrens, ct propterea exauctorantur. Ioh. Fox, Mar rol. Angi. scriptor, Canonibus non subscribit, sed tamen rois Ieratur. Schismatis initium, circ. on. II 67. Bezae ct Theolog. Helver. moderarissima consilia. Admonitiones duae a Non-conformistis , seu

409쪽

Dissidii

oris . Prima de Vestibus disce ta-

eio, circ. a. ἔν Q.

3 74 HisTORO ECCLESIAsYICAZnatui oblatae , an. Iv72. Majora ct acerbiora indies dissidia. Bro . nistarum , seu Independentium, orrus, an. Ι 82. Schismaris comtimario , ct pravi essectus.

De di dio Britannico, inter Episc pales re Presbyterim S.

ALiud diVortium, haud minus

pertinax, reique Resormatae haud minus damnosum, Britannicas Ecclesias distraxit i puta, de Vestibus sacris, de Episcopatu, de Ca remoniis , &c.: A quibus institutis,

innocuis licet, & bono animo re tentis , ut facilior a Papatu ad S Cra 'emendata transitus esset , rigi diores non pauci abhorruere; resque In apertum Schisma tandem erupit. Coepit dissidium regnante EDwAR Do VI. Circa annum I S So. nec nisi

de Vestibua Episcopalibus statim

quaevi

410쪽

COMPENDIUM. Saeculum m. 37squaestio fuit ; Hoopero, Rogerio, Bradin ordio, &C. viris optimis atque pi-

Issimis, ut vel ex eorum martyrio constitit, Vestes illas avetiantibus ἱCo usque ut nominatus ad Episcopatum Glocestriensem HOoperus ,

per plures menses ea de caussi restiterit, nec 1ὰ submiserit nisi hac lege, ut in Consecratione quidem , solemnioribusque quibusdam di bus , Vestes illas gestaret , reluquo tempore iis abstineret. Bucerus Bue A, &α Moryr, quorum rogata hanc In μ' γ' rem sententia est, Papisticas illas eam in 'Vestes amoveri quidem optassent ἱ dii A.

sed tamen , cum res essent adlaphorae, earumque usus a Suprema Potestate retentus atque imperatus, Hoopero, ut se submitteret, auctO- res fuerunt: Quam ad rem etiam,

Cranmerus, Cantuariensis P sul, &Ridleius Londinensis, eum hortati sunt. Sed ex adverso, Germanicae Ecclesiae Londini institutae Pastor, Iohannes a Laseo , nobilis Polonus, A a Vcim