장음표시 사용
131쪽
ipsis 8rat, secum rapiebant; vel quia bisonthes
pituitam, materiamque statu lentam, quascat hant nec enim corpora purgarant per urinam educebant, quae calefacta. rare fiebat, partimque in gatum spiriumque soluebatur, quo ad urinarios ductus in magna copia, & vi quadam solito
maiore, ac sine ordine, perueniente, turgere aristerias vicinas, neruosque proximos &est penis omnino nerueus diliendi in procliui est, ac ita tentiginem, quam hic libenter cum priapi imo
confundo, cum de patientium voluntate, qua sola haec Galenus discriminat mihi non conster, promoueri. Hoc est quod Galenitio . meth: libro tertio de symptom caussis: & s. de coni p. med sec. locos, dicit: hoc malum ex humoribu viscosis & crasiis, moderato calore in halitum
vel flatum solutis, nasci. Certo enim scio eos nee Conori haea, quae fer h hoc maluini, ut corpus ym bram secum trahit, laborasse: nec penis ulcus cui acria cum apponuntur, calore suo tensionem hanc promouent, pastas: cum sani , valentesque omnibus viderentur. Accedit quod dum equi tando huc veniunt, arque adeo equis ad fontem feruntur, lumbi inc lescunt, quilius calefactis, arterias calidiores reddi, ea ruiitque ora magii patere, iisque patentibus extendi , tumere phnem scribit Galenus. Cuius ratio reddi potest, quod tunc caliditas in illorum pene, , naturalis, di adscititia, materiam crudam, de in flatum prin iam, & attrahit, Nattractam rarefaciendo extendit
132쪽
tendit. Demum cibis utebantur calidioribu , multbque e vino rigabant hinc materia ab aquis Spatianis citius solito expulsa, in spiritumque resoluta, arterias in pudendum ter, dentes aperuit ac dilatauit, unde tumorem tentiginemque, seu malum, cui Hortorum praesidis falx tensa nomen dedit, gigni necesse fuit, ut taceam cantus, tripudia, narrationes, aliasque illecebras, quae otiosis & tanta quaerentibus, nusquam desunt, ali- quam etiani occasionem dare potuisse reorae
Questio decimi an aqua Spadana vel aliae acidae, cibum in prandio caenaue capientibus et salus briter vino misceatur. Iam olim vel Herouni
temporibus verita vetustas, ne vino meraco quodi auide, & diductis hauriebant rictibus, calorem natiuum oppressum extinctumque irent, nouum non erat vino aquam miscere. Haec causa fuit,
cur poetae Bacchum e flammis hoc est hi a pido
solis aestu natum ; vel certe flammeae matri ex-s sectum, a nymphis educatum fingant, aqua diluisl endum vinum hoc mysterio innuentes. Huici sint Choaspis fluminis aquam circumferre solitos
Persarum reges, scribit Herodotus. Melampum autem, ne precordia vino incalescerent,caputque transmisiis vaporibus caribarya tentarent, aut vice versa a ne aquae, si solae biberentur frigus, interioribus visceribus damno esset, primum aquasi vino aequali miscuisse pondere, scribit Athenaeus secundo dipnosophisticorum: mod tamen si
133쪽
Sitheni silio ipse tribuit; Graecos autem
duos vini cyathos, ad quinos aquae: vel unum id stres miscere consueuisse. Hesiodus quoque sepii ldiebus, tres aquae paries, quartae vini ad hilari. ltatem miscere iubet. Hoc saeculo ingeniosa sitis icommenta est, acidos fontes ad vini temperiem accersere; Quod nulla ratione mihi probari iam antea Spada crenes capite quarto decimo,adserui. Numquam satis dici quod numquam satis disci. iior, monuit sapiens, quae causa est cur cum eo ca. lpite etiam perhiasiis nondum persuaserim ne gr*cari porro pergere tit,atque in medicos inciderim qui magnatibus suaderent, ut meis neglectis rationibus semel caepiae consuetudini insisterent, M lcidasque aquas porro poculis miscerent, cur it irato eandem hic quaestionem proposuerim. Cui ivt ingenue respondcam. Dico aliud esse valetudini, aliud voluptati vacare: Sic aquam niuis &olim a Nerone Biberio docti, & hoc aeuo vinum refrigerare solent Itali; illique usui foueas niuo plenas paleis obdueias habent: Si voluptati leno cineri . r me; quid enim ad Sirij aestuantis surin ires cohibendos algidius y Sin sanitati vaces, pesti
me, multis enim periculis; gratissimum hunc pa lato potum obnoxium esse, non semel vocifera'. tur Galenus. Aurem mihi velis S moneri senile, multos se causarios senesque edentatos, dubiae que admodum valetudinis viros nouisse ; qui ac, das aquas Luot testatibus potioni innoxie miscue
sint . betam tamen ac viridem senectam in
134쪽
multos asinos produxerint. Si exemplis quan rationi nullus locus, certandum: longe plures quibus ea potatio, vel potionis mixtio, damnosuit reperire est, qui longa die huius mixtionis
hi, sensim, nec aduertentes ea congesserunt incommoda quibus nec proba victus ratione, nec medicis praesidiis sero sapientes occurrere potueru nt. Vt enim hae aquae mane sum piae, & qualitatibus suis incidunt, attenuant, absterguti aequod caput est quantitate seu Inole excretionem tui promouent, totamque viscerum saburram seu peniculo euerrunt: Ita cum stiper mensam bibuntur, nec quantitate cum exigua sit premunt, nec qualitatis sat est, ut quod mane efficiunt, prae-lient. Vnde eas vel corrumpi, ac in prauum su cum verti necesse est s aut certe toti chylo cui accurate permiscentur , ipsique sanguini qui inde
fit, mineralium qualitatum impressionem relinquere , quo fit, ut vel subito viscera inflamment, febremque a cersent, aut dysenteriam pariat,auccerte urinarios meatus, ad quos indigestum vehunt chylum, obstruant, sicque calculum qui nondum aderat generent, vel genitum augeant.
Aut si quod aliquando accidit, noxam differant, eo maiorem ruinam, & die in ea quae dixi mala erupturam, accersant. Hoc est quod vult Hippocrates in libro de aere locis & aquis Hinquit aqua(idem iudicium de s igidis,eoque magis quod frigusadstringat,calor autem laxet ubi ferrum nascitur argentim, aurum aut pulsur,1 1 aut
135쪽
- bitumen, ut nitrum,omes dispiculter minguntur ad aevi egestionem contraria sunt. Hippocratis quoque fidissimus interpres Galenus, libro primo de sanit. tuenda &Io. de fac. simpl. cap. s. abstinendum suadet ab aquis qua turbida vissi rumpar extqtia male olentes olfactum Iadunt or qua salsa gustui iminus placent: denique in quibus qualitas aliqua auia
annotari potest, ut adstrictio, acer tas, aciditas, acri monia, amaritudo nitrositas, rei etiam dulcedo. Plj- lnius etiam aquae nullam qualitatem esse debere leleganter significat, cum ait: Aquam salubrem aeriqvam illimam esse oportet, quippe sincerus aer xec Vi- sui nec olfactui, nec gustatui vilu qualitates egeri duae omnia , ut si de medica seu matutina potatione accipias, saliis imum esse cxperientia conuincit lita sit de alimentitia, aut de ea quae inter caeli n- dum & prandendum sit, intelligas, verum esse
comperies, nec alia diuini senis, eiusque interpretum mentem, quicquid est litteratorum Asclepiadarum, confirmaturos certo scio. Unum pro
Colophone addam quod vel repugnantissimos
in meam sententiam trahet.Cum aquarum medicaturum, plurimi veterum Graecorum. latino- rum, Arabum, meminerint: earum usum ostfnderint, & potando, & balneando, & per embro' etiam seu stillicidium applieando, cedo mihi
unum qui vino miscendum in mensa censueri T. Strabo lib. s. medicatorum fontium Albulae & abanae meminit alioriimque in Coiis colys & pi thiacusis quibus ealculos comminutos, a renulatque
136쪽
que vesicis eductas tes atur:Vitruvius lib.8. cap.3. Plinius passim. Aetius, Oribasiu Galenus,&eo antiquior Scribonius largus: medicatas aquas ad vesicae affectus in usum vocant. Paullus ab Aeginae lib. . cap. I. Elephantiacis; Alexander Tralitanus,& Avicenna colicis aluminosas aquas pres cribunt vi pharmacum, sed curis ad potum ordinarium,seu alimentitium ventum est, itum ubique de aquis acidis silentium. Putatis ne eos quo- xum tanta fuit solertia, Si nihil ignorauerint: is animicandor ut eorum quae sci ent nihil nos celaverint, tantam rem tacituros fuisse, si inde utilitatis quid sanitati nostrae, nasci posse sperassent. Non prohibuerunt inquies. Qui poterant rem
suo saeculo inauditam &inusitatam vetare, nisi forte sycurgo minus sapuerui, qui laconibus suis adulterium ad illam diem ipsis nec nomine no- tum non prohibuit, ne prohibendo, cum in veti-itia proni ruamus, ipsos docuisse videretur. Hoc
ergo trabali clauo figatur in Ame j hcao decretum:
Fontes med catos nemo indemnis in prandso caenane potui
miselo: qui abiterfaxit: Ηihlea violatapenas dato; M hdeinque, quando Iapni ausistare noluit , carandis vel cruciandus traditor. uestio undecima an nimio rubori faciei, tu- herosisque,& vultuosis bibonibus, aquae Spadanae Tribiles sint. Haec quotannis saepius mihi in Spapaeoposita quaestio est, nuperque admodum e BD tauia nobilis quidam per litteras consilium sciscitatus est, vir uin certam sibi ab his aquis affectus
137쪽
huius polliceri curationem posset. Respondeo scum tubera illa sitiae pustulae ut plurimum ab he. patis calore immolerato pendeant ; hae auteri laqu* hepar insignite calfaciant, ut patet in hy, id ropicis, cachecticisque, & menstruorum reten. stione laborantibus,quorum hepar frigere in con- lfesso est,eoque ab his aquis concalfacto plurimos curari quot aestatibus vidimus; certum est. si diu quis has aquas biberit,rubicundiorem & iube i,-siori quam in Spa venerit vultu, abiturum uti l murtis accidisse sancte affirmare possum, quis ire luctante has aquas sesqui mense biberunt. Cae, iterum quod valde obseruabile, cum ti berones isti bibaculi ut plurimum, imo sere semper sanguinis adustione, hepatis insignem aliquando,
alias minorem, me seraicarum, ipsiusque hepatis obstructionem contrahant; ad decem praeter fpropter dies, tuto acidos fontes potabunt, ut nimirum obstruistione aperientium horum fontium usu ablata, frigidorum auxilio, que inceptam prius hepatis obstructionem auxissent, he- par ad temperiem reuocent; sicque semite ex- ltincto, ac ablata causa, a nouo rubor3 tuberibus sque sibi caueant; presentem autem,quam horrent iturpitudinem lacte virginali ut loquutur chy- missae, aut alio medicamento ex sale ammonio,&sulfure tartaroque concinnato, expugnent, tu' lbera auferant, laevigatamque faciem rubore in suiso liberenti
138쪽
Ne quis hoc scripto imponi sibi queratur,sequentia accurate praecepta legat. Primam Preceptin. CVi stomachi oeconomia omnino fracta est: qui aquas, vel nativo, vel adscititio per medicamina calore,calefacere non potest: cui vitales partes paene sopitae sunt: qui longo tempore anhelantem crcberrimo spiritu vix ducit animam;
Cui pulmonis Hydrops Thoracem distendit, anhelitumque praeclusit. Qui multum aquae, de adultis loquor, pura octoginta plus minus, nox, fert uncias, Spadanum fontem, nisi in Spa sepeliri, vel aegrior quam eo venit discedere cogitat,
ne accedito. Secunsim Preceptum.
QVi in Spa invocato Dei numine, consuli
que medico venerint, curis domi relictis, de saecatoque animo, uni sanitati intenti, multo mane, post ortum tamen solem, cum corpus per omnes meatus a sordibus depurauerint, aquae quam poscunt plurimum, dum non gravetur ventriculus, potanto: potas vel per urinam, vel peranum emittuntq;emissis magnὲ parte aquis,pran- dento, a prandio lusu, ambulatione vel tabilias somnum sirganto, parce coenanto, mature ab at Eulatione postcaenana redeuntes, cubitum euntor hancque vitae normam dum abitum suaserit M dicus, tenent .
139쪽
B Eeneuola lector menda tibi emendanda relinque nam qui Dypographis maculas emaculandas mitia liunt, cacabam resarciendum lebetem mittere videntur, squi ut unam rimam vel hiatum obturaturus, plures in c. ait: ita hi pro una litura, alias adlinunt. Si kquus es, F eprima, non qua vites carent , sed qua paucioribus onnoxia sunt, censes: facile vel literam litera, pura c pro i spro s: i pro r, n pro u, aut vice versam substitues, aut certe alibi literam geminabis, vel expunges. Iniquo Ixasppetia se ecerit. Vterque a me sive, vate, bibe.
P Raesens spadani sontis descriptio, docta seinc& laboriosa. ad corporalem multorum sali, tem utiliter publicabitur. R. Sumtis .