장음표시 사용
101쪽
quam etiam tunc, si tota nocte dieque pluit Id. spiter, coeptam diaetam, saltem Savenirij: nam i l. lecitissime alluviem eluviei sentit tardius C, ronster, tardissim h Pouhontius, qui etiam qui is to quam pluit die, saepe nondum vitiatur, omittere debent; dum quicquid alieni madoris asfluxit, e fluxerit: quod ex sapore, qui vel semel aquam gustaverunt, facile discernunt. Haec demensibus & diebus. Ad horam: cum tape multis dixerim quod saepius dicendum erit, diuretica omnia longe a pastu sumenda, corpore que maxime vacuor tunc bibenda aqua,cum veni ricules cibi maximam vacuavit partem, quod fere stprimo diluculo, una vel altera post solem ortum hora, cum solis ardor temperatior, ambulatio, nem permittit, quae aquam bibentibus Spada. nam, in primis necessaria. Dixi una vel altera post solem ortum hora, sub meridiem enim, ae litoris ei vicinioribus, languidiorem minusque acidum fontem, maxime sauenirium est notare, leo quod tum solis radii aestuosissimi, spiritus vi, liriolicos facile ad se rapiant. Quilibet ergo qua
volet hora matutina , sexta, septima oci aua,no- na, cum capitis sordes. per natum, os . aures, egesserit : ventris onus, di vesicae deposuerit, bibere incipiat: pransurus hora undecima, duodecima, Prima, prout assueuerit; aquam concoxerit, Semiserit: atque prout fames, optimum ciborum
di condimentum, & cocus, prandendi horam di
102쪽
BIbituri, vel pedibus, equo, rheda. ad sontem
conferre se possunt: vel ita debiles sunt, ut aut lecticariis, aut ad sellam famulis egeant: aut cubiculo efferri, nullo modo sine periculo queunt, primi, matutinis quas dixi horis, Sauenirium adeant, eo quo dixi coelo, ieiuni aut hausis prius aliquot unciis aquae, puta 2o. aut as ex Pou-hontio. Secundi modo quo possunt optimo deferri per homines, aut Iumenta ad sontem se curent. Tertis per famulos ὲ pedibus domum, aquam e Saul nirio, aut alio fonte prout suasei it medicus, ferri sibi imperent: eamque vel in lecto, vel ante mcum bibant. Cum ad fontem ventum fuerit, si quem vel corporis pondus, vel succussorius equus, difficile enim est&salebrosum iter, fatigarit, paulum quiescat, deinde bibere incipiat, sensim inter haustus singulos obambulando, nam ambulatio calefacit viscera, quae ideo aquam auidius attrahunt magisque roborantur. Et quoniam actuale frigus ventriculo
bellum indixit, plerique aliquid seminum anisi,
coriandrorum, sarui, cumini, vel singula, vel simul mixta vel obducta saccaro, vel nuda sumunt. Ego meis fere tabellas praescribo in hanc formam, de quibus una, vel dimidiam. inter singulos haustus capiunt.R. specier aromatici rosati,
103쪽
dlambrae, pletes archon, an . dragmam unam, diatrion pipereon, salis absinthii an . dragmum
semis, cum saccaro aqua cinnano mi vel istio lutoq.s tabellae vi n anus Chrisi i quae linguain non nimis feriant. Aut Recipe specier, diacumini, rosatae nouellaean dragmam, macis scrupuluin, siccari, aqua cin soluti q. s f. tabellae gustui gratae, Pauperiores sola radice dedoariae, galangae, aenulae campanae, angelicae, acori, nuce mos cata in exigua quantitate, uti possunt. Sed qua quantiatate bibendae aquae ' Pigraeus dicit incipiendum ab unc ijs aquae Io. & surgendum ad ro. Aquae enim bonitatem non qliantitate, sed qualitate metiendam : Tabernaemontanus 1 sedecim. vincijs incipit. & surgit ad triplam. vel quadruplam dos m. His ego nullo modo suffragari possum,
cum quotidiana experientia constet, omnes qxii parum huius aquae bibunt, nihil iuuaritimo multum rebus suis officere, quod magno meo ma rore vidi ante nouennium,in uxore Illustris viri Domini Conue Angli, gubernatoris Brielani, quae cum quadriennio schyrrho Lienis, , quae ei subsequa est, quartana laborasset, cum ab optimi, medicis Spadam, ut ad A Esculapi j missa tem plum esset, nec ultra so. aquae uncias bibere posset, in febrem primum tertianam, quae octauo post die, in quartanam ipsi exitialem mutata est, incidit, aegriorque ad suos quam huc venerat,me rogante Ut mature domum se reciperet, rediit.
Saul vero multum, imo plui imum aquae bui ingur
104쪽
ingurgitant, hi sunt qui magnis se liberant in
commodis. ut Carthusianorum ille visitator,qui
tris cli Nestoris annos quinquaginta unciis superabat, ut iam ingenios simus ille Poetarum,iqio Annae Perannae fonte dicere non possit, Inuenias illic qui Nestoris ebibat annos. Cum hic multis eos superari in dies vide mus. Itaque optime si quicquam aliud Frambe sarius, quanto quisque plus biberit, eo melius habebit, dummodo aquas bene egerat. cuisque
ergo cum ventriculo rationem ineat, quantun
aquae ferre possit, & quam cito illam egerere, hancque semper regulam in animo & ore habeat, a iuuantibus di nocentibus optimam sumi iudicationem,
hoc es quod aliqui dicunt, instissimam harum
aquarum mensuram esse tolerantiam, quod qui1 medicis discere nolunt, eloquentis quam nobis transmisere Romani patrem audiant, qui ita a. de ossi c. Sesentatur valetudo notitia sui corporis, ct ob- sinuatione earum rerum, qua res aut prodesse soleant aut o besse,ct continentia in rictu omni, atque cultu comporis tuendi causa, ct praetermittendis voluptatibus, po-sremo arae eorum quorum ad scientiam haec pertinent. Aut certe quod Hippocrates, de victus rationassensit, hoc Spadanis hydropolis aptemus. Ita ergo ille ire libro de veteri medicina. Modum que pondus,neque numerum aliquem ad quem referas cognoses certitudinem exim exactam non reperies aliam,
105쪽
quam corpor si senseum. leti in libro de locis. Cibsto
feramis ea copia, quantum corpus cui Certur super revaleat. Itaque omissis unciarum scruposo nume- ro, qui alias his aquis usi sunt, earumque usum commode tulerunt, cum deinceps huc venient tantum sumant etiam primo die, quantum sine noxa sumere possunt, hoc est, quam diu ventri, culum grauari non sentiunt. Cum enim vel in bnimum grauitatis aut ponderis in ventriculo senserint, ab ulteriori eo die potu abstineant, dq-mumque redeant. Qui huic aquae non assueverrunt, aut eam ante non gustarunt, ut ei se assuefaciant, vitrum unum vel duo, unciarum de- ,
cem, vel duodecim capacia hauriant et diebus proximis unum alterumue cymbium a dijicant, dum eo ventum sit, ut ventriculum quidem impleant, non autem grauent. Si quis hanc quantitatem in ipso potationis initio praescribi mira tur, consulat Aetium lib. H. cap. so. apud quem iubet Archigenes, ut ex aquis medicatis ad vesi
cae affectus, prima die tres heminas (Chopinas vocat hodie ) hoc est tres nostrates libras medicassumant, deinde veniant ad sex : Fallopius sane semper , tuto, quatuor vel quinque libris inci pit quod ego in expertis optimum iudicomam &Dioicorides verno cum tempore, serum laetii
praescribit,1 quinque libris initi tina ducit Hippo
crates autem lib. q. de victus ratione in morbis acutis textu Ep. lac asininum priscribens coctum,
non minus praescribit cotylis duodecim, addix- que
106쪽
que quod si corporis roborh sit insigni, superet
etiam decimam sextam cotylam. Et tamen cotyla continet uncias nouem praescribit ergo centum
quadraginta quatuor unciat. Quanquam ijs qui ex facili vomunt, saepe saepius autor fuerim, tan ignavi ingererent, nece si itatem ut egerendi sibi ipsi imponerent, sic enim saburram ventriculi,
tenaxq: & viscidum flegma villis eius impactum, optime deplent, & paulo post, horae dimidio interposito, vel circiter, sumpta una alter aue tabella, eiusdem sontis aquae, sed minus, quantum tamen sat pst, resumant. Hoc ego virginibus, aut
aliis cachecticis primo octidu', aut etiam diutius semper suaserim piaeeunte mihi Galeno in s. de usu partium, ubi ait. Cacochymis vomitionem saluberrimam esse cum facilis & moderata contigerit statis autem est in usu huius fontis) & puragationum omnium praestatissima, noxios quippe
humores ex ipsis fontibus sinceros elicit,& vacuat omnem, quae in ventriculi cauitate, eiusue tunicis haeret illuuicis. In primis expurgate praecordiorum membranis, e cauis iecoris & lienis, & ex pancreate,omnis generis superfluos humores sinceres elicit, quos alioqui nec hiera, nec aliud vehementisisimum in aluum turbare potest. In Ventriaculum enim ex his locis viae breues ac expeditae,
magis qua in aluum directae sunt, per quas facilis qst vomitio. Quanqua autem ab interiorib' euellit, consecutione tamen caput, reliquumq; corpus leuat. Quocirca omnibus opitulatur affectibus,
107쪽
qui a praecordiorum impuritate ortum accepe- irunt, languenti appetentiae, vomitioni crebrae, nauseae a cibi fastidio, ventriculo praecordijsue distentis, ictero ac cachexiae, febribus intermit, tentibus, hemicraniae, vertigini epileosiae, om. nibusque capitis affectibus, qui praecordioxum sympathia contracti sunt, e quos e praecordiis in reliquum corpus effusa impuritas protulit. Hucusque ad verbum Galen . Prudentissime ut pleraque alia 'ion et i yetius, quantitatem quam
sibi quisque praescripsit quam minimo potest
tempore ut hauriati, hoc est totam potationem semihora absoluat: cum enim haec aqua facile permeet fieri posset, ut prima egereretur, postremis nondum ingestis. Quod et ii probet Fallo pius pag. 26 p. omnes tamen improbant, quia vltimae necessario tardius educerentur magno hi-hentium malo : idque quotidiana probat experientia, cui quotquot Spadae saepius fuerint, volen- letes subscribent. Nec miretur quispiam quod incredulos saepe Spadam euocem Empiricum enim medicamentum est, atque ab experientia inuen tum, idemque his aquis quod id heriacae & Mithridatio eueuit, quae cum sine ratione, si vulga, letas spectes descriptiones, composita si ni& multa superflua secumque pugnantia excipiant, multo tamen & contrarios affectus sanant. Idem de his aquis dicendum, videat, experiatur necesse est, i ut supra extremo cap. s. dixi, qui fiduciam in his aquis certam post Deum ponet ; tum credituru'i
108쪽
ciam plurimos morbos, qui nullis cesserunt medicamentis, hic profligatos viderit. Angli ltatim ab aquarum usu, per tubulos ei rei factos, peti fumum hauriunt, quod non improbo, magis probaturus, si producto anhelitu,diutius tam urnore premerent, nec tam cito per os, & nares exsufflarent. Nulli enim dubium est quin igneus
tabaci sumus cum ad exitium alia porta non patet, in ventriculum dimissus . aqua, cadaciat, atque ita mictionem seu aquarum exit rim maturet. Potis aquis domum redeundum . vel alia via corpus exercedum, quod equo gradario. vel rh da citatiore, certa experientia tapius edoctus,
quam pedibus fieri malim: praeterquam enim quod iter pedibus facienti sudores facile erumpant, atque ita ferum alio diuersum per urinam parcius exeat , sessio in equo vel curru, musculos abdominis & intestina, ipsumque ventriculum comprimit, validiusque corpus agitat, unde aquae citius concalfactae, promptius eminguntur, quod cuiuis experienti clarissimum fiet Vidi quivi aquas scelicius redderent, secunda post illassumptas hora lectum petebant, sinue optime cooperiebant, itaque promptissime aquas reddebant. Hoc inter alias secit ante septennium, uxor amplissimi Praesidis Parisiensis Domini de Messe nil,& mercator quidam Anasteroda mensis euen
tu foeticissimo, & posset eos eos innumeri alij, ut iam plurimi in lecto faelicius quam aliis exercitiis aquas optime egeri, experiantur. De tempore huius
109쪽
huius dletae nihil statui potest; quisque prout tu
uari se sensierit ex consilio praesentis medici, diesro. 3o .so. continuet, imo si opus sit, toto anno bibat: idque si morbus mali moris & pertinix sit, plures annos repetat, ea lege ut semper aquam sudo coelo haustam bibat, aliasque bibendi r gulas obseruet. Ratio victus has aquai bibentium. C a P. XIV.
SI unquam, etsi semper, quando si de nostra non abit. hic sane Seneca audiendus, qui ita lib. de tranquillit. Placet cibus quem nec parent familia , nec spectent, non ante multos paratus dies, nec multorum manibus ministratus, sed parabitu fa-lcisi sue, nil habens accersiti pretiosiue, ubilibet non do futurus, nec patrimonio grauu nec corpori, nec reditur
v tantur omnes cibis sibi consuetis probi ta- men succi quique facile digeri . & per venas me s seraicas hepati distribui possunt: hoc est quod loquuntur medici, euchy mis & eupeptis. Convi dimenta e multis aromatibus aut pinguedini j bus, bene reiciunt: Ger ingus & Ryetius. Hoc est quod . saturnal cap. s. apud Macrobium i dicit Disarius Medicus doctissimus: vitandos ci- 'l bos, qui ultra sitim famemque, appetentiam prodi rent. Hoc sane faciunt condimenta quae nouo semper
110쪽
s semper modo gulae lenocinantur, appetitumque excitando eo famem prouehunt, ut aptam
corpori victus rationem, saepe duplo vel triplo excedant et Cibariorum genera cum ijs laudo Capones, pullos, perdices, columbos, Phasianos. si inueniantur, gallinas sylvestres, turdos&alias
quas Spadanum forum exhibet auiculas, quando ut vult Galenus lib. de attenuanti victus ratione, unum diem suspensae fuerint, nam neque perdicem recentem, neque turturem, edi vult: sic enim ipsarum durities si uno seruetur die, euincitur,fiuntque omnino friabiles atque in culpatae,
i verveces item, vitulos, cuniculos. Quaeritur anile pores conueniant f Vulgus eos mensa sua arcet;
melaneolicum animal dicit,timidum vocat: Mihi eorum causam tueri certum est; ne inauditi &indemnati exulent,atque cum Martiali dicere. Inter aues turdus si quis me iudue certet, Inter quadrupedet glaria prima L epus. Ac ne frustra Poetae credere videar, hoc constat neminem foeliciter Parnastum concendisse, qui non prius philosophia, omnique rerum naturalium peritia instructis imus fuerit, ut fuit sane hic epigramma tographus. Melancolicus est inquiunt cibus. Dico esse cibum melancolicum seu me laneolicorum, id est curantem melancoliam, quod probo prieunte mihi Galeno qui tib de alimentis tertio, leporis sanguinem sanguini