Archaeologia biblica

71쪽

sui muneris, in humero gestabatur de S. 22, 25. FO- ramen autem ad immittendam claVem interdum tantum erat, ut digitus immitti, et pessulus serae elevari, atque ita porta absque claVi reserari posset, C a n l. 5, 49. 38. Fene Strae. Fenestrae, z fin , , in aream seu impluvium, et ex gynaecio in hortum respiciunt; in plateas duntaxat hinc inde quaepiam prodit fenestra, ni I, quae PerΡetuo aSSeribus vel cancellis clausa QSt, nec aperitur, nisi ingruentibus solennitatibus publicis, J u d. 5, 28. P P O V. 7, 6. 2 Heg.

9, 3o. Canti C. 2, 9. Fene StVae autem magnae Sunt, et fere usque ad PaVimentum extenduntur, ut in Pavimento sedente S prospicere possint; patulae enim esse solent, et Vitro quoque carent, Saepe tamen clathris, vel cancellis, nari , tempore

hyemis Vero velis pellucidis, vel Valvis biforibus, quibus foramen ad immittendum lumen incisum est, clauduntur, I Beg. 7, 17. 18, 2O. 4 l. Cant. 2, 9. In Cubili supra senestras clavi, eleganti capite ornati, re , Π n P, muro conclusi sunt, qui non modo

transverso baculo cortinam Striatam Sustinent, sed etiam praecipuis ornamentiS accensentur; quare tropia clavis depromti, dignitate sua non destituuntnr, Jo S. 22, 23. Zach. IO, 4. ΕECI. I 2, D.

S. 39. Materia aedificiorum.

Etsi materia primorum aedificiorum fuerunt Iapides et lutum, uhitatissimi tamen jam olim in oriente

72쪽

66 9. 39. Materia aedificiorum.

orant pt frant adliucdum lateros, quorum nomen ass)a argilla Seu creta figulari, ex qua conficiebantur et adliue dum conficiuntur, ductumost. Magnitudo diVersa erat, noStrOS lateres paulisper superans. Plerumque ae Stu duntaxat solis siccabantuΡ, ad aedificia tamen Solidiora jam Gen. 11, 3. igni icoqtiebantur. Laterctris, , Occurrit 2 Sam. . 32, 31. Nahum 3, 14. Jer. 43, 9. Muri ex lateribus aestu duntaxat soliS Siccatis, superstruuntur basi lapi deae, quae et ipsa infundo solidiori non raro omittitur. Cons. Matth. 7, 25. DomuS hae laterilia , .st nonnisi tecto plano munitae ultra generationem quidem perdurant, sed pluViis hyemalibus deluuntur,. unde hyeme lutum, et demum ae State pulveres oriuntur. J e S. 5, 25. IO, 6. Zach. 0, 3. Imbres Vehementes ot catara tact nubium, eas lacile laedunt, aut etiam subruunt, Matth. 7, 25. Cons. EZECh. I 2,.5 - 7. IS , II I4. A m O S 5, 9

In Palaestina domus passim lapidibus, qui in hactrogione minime de Sunt, aedificatae erant; hinc Moses Levit. 14, 33 - 57., legem de lepra aedium tu lit, quae, ut ex allatis ejus indiciis, et ex nominee

patet, Vix aliud est, quam nitrosus a cor, qui Iapides solvit, et Vicinos quoque lapides corruptione inficit Ubi adest hic murorum morbus, incrustatio muri no diu haeret; aerem quoque cubiculi corrumpit, ct hin sit pollectilibus, et Sanitati incolarum noxius est; at Hebraeis autem probabiliter etiam contagiosus existi

73쪽

g. 39. Materia aedificiorum. 6rmatus fuerit, et hinc leges adeo seVerae necessariae visae sua , quales LeV. T4, 33- 57. legimus.

Palatia saxis quadris, tria, tuta etiam

quoque marmoreis et politis , aedificabantur , quae omnia reta = 2 dicebantur, 1 Reg. 5, 31. 6, 36. 7,

9. II. 32. EZech. 4o, M. Paral. 22. 2. cons. quoquo Ex Od. 2o, 22. Je S. 9, IO. Am OS 5, o - 12. Canti c. 5, 15. - In Persia insignis luxus in marmoro invaluit, quem non modo rudera PePSepolitana testantur, sed etiam Esth. I, 6. Iegimus, ubi Occurrit vel marmor album, ut 2 Versicolor, rubrum, et u n d a t i m crispum in vortices. Quo splendidius aut magnificentius erat aedificium, eo majores moles erant lapidum quadrorum, 1 Heg. 7, 9- 12. LapiS fundamentalis, sortasse in angulo aedificii, et hinc quoque Iapis angularis dictus, majoris aestimabatur, et ex pluribus aliis singulari cura seligebatur, atque in aedificiis sacris jure asyli gavisus suiSse VidetuΓ. ΡS. I 18, 22. J e s. 28, 16. Matth. a I, 42. Ac t. ΑΡ. 4, M. 2 Ti-m Oth. 2, 19. I Pet T. 2, 6. ΑΡOC. 21, 24. Lapides quadri, quatenus ex residuis ruderibus colligitur, interdum quidem fibulis ferreis, quarum foramina hinc inde Observantur, Vix autem QRemento, calce arenata aut lithocolla, nisi forte tenuissima, connexi fuisse videntur. Lateres aestu Solis siccati, primum dubio procul nonniSi luto, , Coagmentabantur. Paulo tamen post calx, PE , arenae bin

74쪽

39. Materia aedificiorum. coctis ot lapidibus adhibebatnr, Le V. 14, 41 - 42. 45. J e r. 43, 9

Incrustatio parietum Seu trulli satio, quae Cae-mento sit, aetate Mosis communis fuit; Le V. 14, 41.4a , Q. , atque noStro aeVO in Oriente est elegantissi ina , qualis et illa fuerit, quae Dan. 5 , 5. in coenaculo regis Babylonii memoΓatur. Ligna adhibebantur non modo ad fores et portas, ad valvas et Cancellos fenestrarum, atque ad tecta plana, . Sed etiam ad laqueata, quibus parietes ornabantur, quae ut affigi pos Sent, trabes muris inserobantur , quibus claVi firmius inhaerebant, Egr. 6, 4. Haec cubilia laquearibus condecorata, dicebantur

e Otis. Jer. 22, 14. , et Ornabantur nonnunquam incisis figuris, et auro, argento , gemmiS et ebore, atque hinc veniunt domus eburneae, Palatia ebuΓnea,

Ligna, prae ceteriS HSitata, eTant Sycomori, quae, in millia annorum perdurant; acaciae

nis, et pro lignis transversariis; abietes, Oleastri, ΡretiOSiores erant cedri, d= N, i. Hug. 6, J8. 7, 3. O. Je.. 9, 9.; ΡΓetiosissima vero ligna aetate Salomonis fuerunt vel desula; nomen quidem est Arabicum, sed lignum per Arabiam ex India advectum fuisse Vido tur, I Reg. IO, II - 12. 2 Para l. 2, 7. 9, IO. 21.

75쪽

g. 4o. Supellectili a.

Supellex domestica antiquiori aevo erat curta. Mola manuaria et simplex furnus deesse non poterat, Cons. I. e Vit. 26, 26. De ut. 24 , 6. Accedebant ollae quaepiam , cacabi, patinae , utreS, UTCei, PatC vae : atque blattae aut tapeta X et aulaea, quibus pavimentum operiebatur; deniquo lectisternia quaepiam, ut stragula Viliora et crassiora vel villosa, Jud. 4, 18., et pretiosiora pulvinaria vel culcitae, lana vel eri Oxylo sartae, I )ns I EZech. 13, 18.

2I, , quarum Vicem etiam pelles supplebant. Haec omnia, uti nunc in Asia moris est, interdiu in orca, . , parieti immissa, jacebant. Fulcra lecti nunc quidem in Oriente non Visuntur, sed lectus noctu in pavimento Sternitur, in pagis tamen, teste Aryda, locuS lecti in angulo cubiculi tribus, imo et quinque pedibus altior et satis amplus est. Illud vero, quod nominibus venit, jam est lectus in pavimento stratus, jam quod nunc vocatur Di-VRn, nempe paVimentum quatuor aut saltem tres cubiculi muros ambiens, latitudine sero trium pedum, et altitudine Spithamae, culcitis, in tando et in

pariete munitum, atque panno ΡPetioso Conte Ctum. In hoc requietorio pedibus plexis vel genibus flexisse detur. In angulis vel uno saltem angulo duae tresve culcitae supcrpositae sunt, et hic est locus cet viv

76쪽

honoratior, Arabice dictus, quem dominus

domus occupat , nisi hospes eminentior adsit, cui hanc sedem cedat. Ita retulit Aryda, ex quo emen

danda est Archa Ol. Germ. P. I. T. I- 49, P. 3I. Videntur tamen Hebraeis fuisse quoque fulcra lecto- Tum, quae interdum nominibus

veniunt, et ebore Ornata fuiSSe dicuntur, quo requietorium mox descriptum Divan) exornari non potest. Haec fulcra lectorum sedilibus Persicis, sopita dictis, similia fuisse videntur, quae 6 pedes longa, tres pedes lata, et fere Spithamam alta sunt, cubitalia et in tergo Parietem habent, atque culcitis Strata sunt. Vide T ab. ΙΙΙ. nro. IV. Arch. Ger m. P. I. T. I. Haec lectorum vel sedilium fulcra in columnis , hubitalibus ot pariete ebore exornari poterant, et quamquam in illis, plexis podibus vel flexis genibus sedetur, lectorum tamen quoque usum prae Stant, Λm Os6, 4. PS. 41, 4. 132, 3. Delicatioribus erat 2 Beg. 8, I 5. Seu κωνωπειον, Velum Culi Culare , seuxoticulum , quod dormituri, ne a culicibus infestarentur , vultui imponebant, 2 Beg. 8, 35. Pauperes vero, uti tu Asia adhucdum fieri con suevit, et simpliciori olim adhuc dum vitae ratione etiam potentiores in itinere, pallio seu veste exteriori involuti, otlapide capiti supposito, dormiebant, G e n. 28, 11 18 , 22. Pavimentum blattis vel tapetis stratum e St; novero haec inquinentur, sandaliorum usus non QSt, nec Olim erat in cubiculis, quae vel ideo rarius mun-

77쪽

4o. Supellectili a. 7 idari et verri opus fuit, Matth. 12, 15. In turetis

Lampas, Oleo olivarum alebatur, et procul dubio tota nocte ardebat, cons. Job 18, 5 - 6. 2I, II. Pro V. 13, 9. 2O, 2 O. 24, 2 O. 31, 18-Ditioribus lampades suisse pretiosas, ex lampade Seu candelabro aureo sacvi tabernaculi colligitur. Faces, duplicis erant genoris; aliae enim restes seu funes erant, ex triboniis seu Volusiis linteis contorti, et oleo vel bitumine impraegnati, qui nonnunquam integri flamma corxipiebantur, Judic. 15, 4. , quare fulgura illis comparantur, P s. 11, 6.; aliae autem erant clathra aenea Scipioni infixa, quibus immissa erant linteola oleo imbuta, ne Vero defluens sorte Oleum, portantem macularet, scipioni infra vasillud, patera ferrea Vel aenea circumdata erat, Matth.

g. 4 i. Pagi, oppida, urbes.

Ex aggregatis tabernaculis seu tuguriis Orti sunt

habitaculis suis minus tutos esse observarent, domicilia munire coeperunt. Id primum pracstitit nain, qui aliquot tuguriola, sorte in colle sita, septo Vel fovea circumdedit, et dein fortasse tabulatum quod

piam addidit, ex quo lapides in hostes projici possent.

78쪽

nitae ; progressu temporis, Septum conversum est in moenia, fossa multo latior et profundior excavata fuit, atque tabulatum excreVit in turres . Magna incrementa inunitionibus jam aetate MOSis acceSSerant, Num. 13, 25-34.; in comparationem tamen subsequentis aevi Venire non possunt. Urbes in Palaestina jam aetate JOSuae non nimis minutae erant, siquidem in urbesii, quae parva fuisse perhibetur, occisa sunt 12 mil- Iia hominum J o s. 7, 3. 8, I 6. Io, 2. Hebraeis Sub DaVide, numero adeo auctis, urbes quoque maioreSDiSSe, necesse est; inprimis Ierusalem augeri debuit, quia ad sesta conveniebant multae myriades hominum, Et quamquam permulti in tentoriis circa urbem, et in pagis proximis hospitia quaererent, multa tamen millia in ipsa urbe excipiebantur. Quantae fue-xint ui bes Galilaeae aetate Christi, jam supra ex JO-sepho D. I. L. III. s. 2, Ostendimus, et eo temPOTe ad festum paschale Ierosolymis conVenisse sere trecentas myriades Iudaeorum, ex numero Bgnorum PaSChalium, quem Josephus reseri, colligitur; et a Romanis sub Tito festo paschatis appropinquantibus Centum myriades urbe conclusae fuerunt. Unde liquot, ambitum 53 stadiorum, quem Jerusalem aetate Christi occupabat, domibus plurium contignationum bene obsitum fuisse. iCeterum notatu dignum est, in Thal-raude et oppida, atque urbeS m

nitas, sicut in Ν. T. κωμοπολεις et πολεις, distingui.

bus Asiae non sunt nisi a Vel 4. cubitos latae, ut fre-

79쪽

I. 4 i. Pagi, oppida, urbe S. quentiori umbra aestus solis arccatur 3 ast olim plures quoque multo latiores suisse, patet vel ex eo, quod currus in eis agitabantur, quibus hodie oriens caret. Ipse quoque Josephus persaeΡe angiportuS Seu plateaSangustas a latioribus distinguit, quae etiam Peculiari

nomine '' in insignitae sunt. Lithostratum Pla earum nostra quidem aetate in Oriente raro cernitur, olim autem Saltem aetate Herodis bene notum Crat, et satis frequens fuisse videtur. Forum, quod etiam Venit nomine , aes quiori aevo exat ad januam urbis, plerumque intra, nonnunquam extra moenia, ubi merces sub dio, vel in tuguriis aut tentoriis venum exponebantur, 2 P Tal. I 8, 9. 32 , 6. N eb. 8, 1 -3, 2 Heg. 7, Ι 8.d o b. 29 , 7. D e u t. 13 , II. Aetate Christi autem, ut ex Josepho discimus, fora erant , qualia Hunc in urbibus Orictitis cernuntur, nempe Ρlateae, Superius sornice clausae, in quo foramina ad immittendam lucem adaptata sunt. Ex hac platea, quae portis instructa est, et noctu clauditur, patent

Camerae mereatOΓum in utraque serie domuum. In

majoribus urbibus plures sunt hujus generis plateae, et fore pro qualibet spccie mercium aliae, in quibus

quoque artificum sunt om cinae. Domus in urbibus orientalibus raro sunt contiguae et plerumque hortos amplos annexos habent.

Si igitur Nineve ot Babylon, spatium fore incredibile occupasse perhibentur, cogitandum non est, id om nodomibus arcte junctis suis se obsitum. Babylonis partem fere tertiam horti et agri occupabant, prout Veteres scriptores testantur.

80쪽

g. 4 i. Pagi, oppida, urbes.

Aquae ductus in urbibus Orientalibus esse antiquissimos, testatur Menander apud Ioseph. Fl'Αrch. L. IX. c. 14. f. 2., et Jerosolymis occurrit et Pa-Tal. 32, 3O. 2 Beg. 2O, 2O. JeS. 7, 3. aqua eductus Pi

scinae superior, MI MPm, quod nomen

alium ponit aquae ductum notissimum, et probabiliter eundem, cujus rudera insignia Bethlehomo Ierosolyma, adhucdum Visuntur; ille autem superior aquas a Gihon ex occidentali plaga, Jerosolyma deducebat, Cujus quoque rudera adhucdum deprehensa sunt. Hi et alii aquae ductus omnes in Asia supra terram aedificati , et per valles, exstructis columnis et arcubus sustoniati sunt, unde colligitur, antiquis notum non fuisse, aquam conclusam in eandem, ex qua decidit, altitudinem ascendere. Quamquam Vero aquae ductus frequentes fuerunt, eis evnac tamen passim locum habebant.

Orientales, urbes tanquam so eminas cogitare solent, et eas vocant jam matres incolarum, jam uSores regis, quae si a rege deficiunt, adulterantur; jam etiam virgines, quae prostituuntur, et vestibus retectis nudatae reliquuntur, si eversis munimentiS, quae vestibus comparantur, fundamenta denudantur, v Sam. uo, I9. 2 Reg. 19, 23.