장음표시 사용
321쪽
a sLib. V. Decretalium D. Gregorii Papa X.
nec dum esse peccatnm mortale, se- Gothosted. aut plus, laqueo sus p elusa alia intentione lethali. Ego ju- dijubetur; tollens vero rem minori s dico determinationem gravis mate- Valoris, sconi S M forcipe excoriari l c .riae, quoad similes personas PrOPOr- tundi: quod ia consuetudo obtinuit ; 'tionaliter secundum eorum Sc DO- maxime qUando furta fiunt in magna. . .' minorum qualitates magis, minuμο quantitate; Vel si sit ni repetita; ut Do invitorum; esse metiendam. tat Menoch.& Loes Fur etiam evadit . 9. Nota quint6 : circa divisionem infamis, L. atbletas I.de his, qui not.. Furtii illud dividi in simplex Se qua- infam. V lificatum. Simplex est, cui nulla ad' a. Nota secundb: secundum Iura haeret circumstantia specialis; tale est Canonica si Clericus committat acceptio injusta occulta V. g. IOO. au' tum graVe , etiam simplex tantum . reorum exbursa PlatonisPhilosophi. deponendus est ab Ordine te Officio qualiscatum est, cui adhaeret mecia- Clericali, can. Pres ter I a. dis. II alis aliqua circumstantia Sc malitia; Et si talis post depositionem incorri tale est Sacrilegium , id est Furtum pilis maneat, excommunicandus est; rei sacrae ex loco sacro , Vel non sa' ac crescente conitam acia tradendus crete ex loco sacro , secundum can, Potestati saeculari , ut legitinra poe- Ouisquis caus II. q. 4. Item Peculam , na feriatur, cap. Cum noua b6mine id est Furtum rerum pertinentium Io. de judicet Praeterea Clericus Fut ad aerari iam publicum ReiPublicM redditur infamis post condemnatio. vel Magistratus, ad Fiscum iu Premi nem, can, intames II. cati . 6. q. ι. Un- Domini, ut patet ex st. ad Lestem Ju' de talis ad Ordines ulteriores promo Ilum peculatus. Item stimen Hagii, Veri nequit nisi furtum fuerit occul uuale committunt, qui hominem li- tum , Ob quod post actam poeniten herum surripiunt, occultant, emunt tiam Sc satisfactionem praestitam su M vendunt pro servo M c. Uti Patet ex Per re furata, poterit ordines susci f. id Legem Fabiam, de Plagiariis. Et Pere cap. vlt. hoc tit. crimen absteatus , quod committunt 3. Nota tertio : Furtum qualifica- abigςntes ex pascuis Pecora, L. I S. tumsacrilegii IureCivili punitur posr .st. de Ab eis. 'a arbitraria; ita tamen ut juxtaFur CAP. II. fi, Rei M personarum qualitatem et- . iam ad mortem possit extendi L. δε-
Furin meritb fures Sacrilegi aliquando cla- - Ota primo: secundum Iura Ci- mnantur ad bestias; aliquando vividi vilia si civiliter agatur, Furtum comburuntur; aliquando in furca manifestum simplex, scilicet in quo suspenduntur; aliquando capite ple--. fur in ipso actu furandi, Vel in loco ctuntur, L. Sacrilegi 9 β.eod. Jure au- ..
Furti deprehenditur, Punitur Pinna tem Canonico ejusmodi fures pu pecuniaria in quadruplum ; ita ut ut ' niuntur tum Poena excommunicatio . otra rem furto ablatam cogatur solVς' niS nisi se correxerint & satisfecea .... re quadruplum : Furtum Vero non rint, cap. conquestus I p. deforαο et. manifestum punitur poena in du' Et can. indigne II caus I 2. q. 2. Tum plum β. poena &g. ult. in sit, de Oblig. PerPema infamia, Vel carcere vel exta qui ex delicto, em Si vero criminali' ilio , can. attendendum II. catis. Inter contra Furtum simplex agatur ad q. Tum Poena Pecuniaria , can. poenam arbitrariam Procedi PQ est. quisqvis 2I. cit. caussem. L. fili. f. hoc tit. Et poena mortiS V Qt q. Nota quartb: Furtum qualifica. mutilationis pro eo non est infligen' tum comittentes Plagii secundum Le. da Authent. sed novo Iisre C deberR'. gem Di Vinam eterem Exod. 2 . cap. I fhit. Ex constitutione tamen Fride' morte Plectendus est. Secundum Jusrici Imperatoris, fur surri Piens rem CR nonicum excommunicandu ς est; valentem s. solidos solidus autem quo casu Plagiarius civiliter mori valet duodecim grossos , secundum conlatur οῦ cum excommunicatus
322쪽
a communione fidelium removeatur,
GIp. Per venerabilem II, qui Alii intleg. Item Clericus Plagiarius post degradationem tradi potest curiae saeculari, quae ipsum deinde morte assiciat; M in hoc leni procedit cap. r. Me tit. Sectandum tandem Jus Civile olim plagiarius nobilis condemnabatur ad metalla; ignobilis vero ingenuus tamen , morte plectebatur ; servus vero bestiis objiciebatur L. sin. Zc ibi Gloss.1f. ad Leg. Fabia. de Plagiar. Et L. quouiam 7. Et L. vlt. C. eod. Potest tamen M arbitraria eidem imponi, V. g exilii, aut alia cit. L .stu. M C. eod. Incurrit , poenam Plagii, qui scienteremit pro servo liberum hominem L. I. F. ad Leg. Fab. de Plagiar. F. Nota quint5: Furtum qualifica tum Peculatus, quorcsFisci. Vel etiam aerarii Reipublicae vel Magistra-tUS surripiuntur, punitur in privatis hominibus deportatione, L. 3. F. ad Leg. DL peculat. Quia autem Praefata Poena non viget amplius; ideo eidem successit poena arbitraria; uti notat ex Farinac. Pirhingus. Si Iudices, Vel Magistratus tempore sui ossicii surripiant pecunias publicas; uti Mad hoc scienter cooperanteS, morte plectendi sunt, g. item Lex DL pecul. Insit de publie. Iudio. Si autem Clerici committant quasi crimen Peculatus sibi appropriando bona Ecclesiastica,
vel alienando, excommunicantur ni si ea celeriter restituant, cap. siquis, de reb. Ecclef. non alien. Et si restituere nequeant, deponantur, cath. Diaconi3f. caus I 2. q. 2.
6.Nota sexid: Furtum qualificatum Abigeatus, si repetitim fiat, punitur decapitatione; maxime si tale ferro vel armis factum contingat, L. I. rea. J. de Abig. Alias damnantur ad OPUS publicum ad tempus cit. L. I. In honestioribus Abigeis habet locum Poena exilii Si remotionis ab ossicio ae
ordine; nisi hi in abigendo gladio u
tantur cit. L. I. Plura de Furtis videtOm. M. Schote meae Theol. tradi de Vi tui. Cardinat dist Io. q.2. D seq.ubi plurimae ponuntur resolutiones, hanc
materiam concernenteS.CAP. III.
1. J JOta prim δ: Frater Minor comi, mittens furtum rei sacrae , Vel alterius notabilis de rebusMonasterii, incurrit casum reservatum uti habent Constit. Generat. Ord. Sanctorus in Comment.super Stat. Generat. hunc casum incurri non tantum per furtum de rebus Monasterii: sed etiam de rebus saecularium M aliorum extraordinem: eo quod iste casus jam me. rit reservatus in Ordine curia ampliatione ad quodcunque furtum, ante determination8m Clement. VIII. Et suam interpretationem habuerit h. Voto paupertati S, a quo valde aliena debet esse surreptio quarumcUnque rerum. Unde in hac sententia surripiens calicem ex aliena Ecclesia; vel nummos alicui saeculari furans, in hunc casum reservatum incideret.
CAP. I. autem haec vox usura trans sestur ad
De siun ditate, Di ἐφ Vc estim, commodum vel fructum, qui
provenit ex ui alicujus rei. Et hinc
tare punire crimina; & boc seu usura pecuniae provenit, Legestiti in ellitur contra Usuras: Usura appellent Usuram. Idem lucrum quo- autem sic dicitur ab usu; quare gene que vocatur foenus L. improbum tanturic E loquendo significat usum alicu- C. ex quibus causis infamia in De hoc juS rei. Hoc sensu usum luminis dixit a. Dico prim b : recth describituri uram lucis Cicero in Verrem. Inde Usura, quddsis lucrum ultra sortem imm
323쪽
Lib. V. Decretalium D. Gregorii Papa IX.
imm diate re principaliter proveniens ex mutuo tanquam debitum. Ita Lugo, Leis Llym. Herinc x, lac. DD. LV lucrum est genus; M sub eo comprehenditur omne temporale, ac Pretio aestimabile, quod accipitur ultra sortem mutud datam, quasi ex justitia debitum ; uti constat ex can. Plerique cat . I q. 3. Ubi habetur dictum S.
Ambrosii; Quodcunque forti accidit, UIura s: reliqua ponuntur pro di L ferentia. Ly ultra sortem, id est quod
Ultra massam mutud datum est. Lyimmediate es principaliter proveniens ex mutuo; indicat lucrum lirarium
debere procedere ex motivo proximo id immediato rei mutUatae, Ut
talis. Ly tanquam debitum; insinuat requiri ad rationem Usurae,iit lucrum tisi rarium quasi ex justitia Se praevio contractu , seu pacto obligatorio detur. Ex his 3. Nota secundo sequentia Corol. laria: Primo: nullam committi Um- m ab eo,qni acceptat aliquid,quod mediante amicitia, Lberalitate, vel gratitudine 1 mutuatario , offertur ut roneξ snh debito Justitiae M sine Pacto praevio Uti habet Herinc x,Less
tuo, vel ob aliquod pastum immediate; n que accipitur invito Domino; sed libere ab eo obtinetur. Secunia nulla pariter est Usura , si vi mutui quis Oroetendat obsequium aliquod spirituale; v. g administrationem Sacramenti, vel Mis ana; quia tale non est lucrum temporale : unde solum Simonia hoc pacto committere r. Tertio : etiam non erit Usura alteri
mutuare, Ut condonet Privatam Vindictam: vel injustam satisfactionem, Pro na, Vel honore laesa. Ratio est; quia talis condonatio nullam apportat lucrum ; sed tollit solam injustam exationem. Quarto : nulla quoque committitur Usura, si paciscaris de re alia stibi debita ex justitia, modo non apponaS novum OnUS. Ratio
est ; quia tali modo nullum injustum
lucrum procuras; sed solam vexam injustam redimiS. 4 Nota tertid : ex eadem definitione sequitur quinto; veram commicii Usuram, si mutues cum pacto formali ut mutuatari' tibi remittat obligationem restituerint famam, prius a te iri justE laesam; vel ut actionem injuria-rlam , quam juste contra te instituere potest , omittat; ut habet Navarr. LV m Molin. Corad.&c. Et Ratio est; quia talis obligatio tibi onerosa, cst preti6 aestimabilis; sicut est Jus Mutuatarii, actionem injuriarum contra te instituendi. Sexto: non caret labe Usurae, mutuare denariOS cum Pacto formali, ut Mutuatarius tigrum re mutuare sit civiliter obligatus; vel frequentare Mutuantis Oiscinas ,
Molendina , Scholas; vel ossicium
gel. Covarr. Lest Src. Ratio est; quia imponitur Mutuatario ultra soric monus la gravamen pretio aestimabile,
dum obligatio justitiae, haec te similia praestandi, in pactum deducitur:
quae deductio semper arguit Usuram: quia similibus laeditur Mutuatarii libertas graviter. Circa alterum artihujus C. Ps. Nota quartb: Usura primo divi, ditur in realem 1c mentalem. Usura Realis est, in qua mutuans expreste, vel tacith lucrum ex mutuo deducit re ipsa in pactum externiana Obligatorium. .es centalis est, in qua mutuans non deducit qui dena lucrum in pactu
ullum externum ea tamen intenticiae te animo mutuat ut acquirat aliquod lucrum ex mutuo ; ia hoc non ex gratitudine ; sed ex debito. Secundo dividitur in expressam, Sc tacitam. Usura expressa quae &formalis Maperta dicitur) est illa, in qua intervenit expressum passiim de aliquo lucro ex mutuo Percipiendo. Tacita , quae lamirtualis Sc passiata dicitur est illa, in qua non vi pacti alicu jus expressi; sed taciti aliquid ex mutuo capitur ultra sortem ; talis committitur v.f. si Plato mutuet Ciceroni mille aureos , dicendo eide Ciceroni,scis consuetudinem meam in mutuando; ladeinde ab eodem Cicerone accel tetquid ultra sorte, sine ullo legitimo titulo, eb quod solitius sit simile comu niter acceptare a debitoribus suis. Vel si ob dilata solutionem aliquid exigat, et ac eptet, tanquam sibi debitam. o. Nota
324쪽
6. Nota quinto : rursus tertio Usurae Jus naturae est, ut in commutatione uni-
aliae vocantur compensatoriae , M sunt iis rei pro alia plu exigatur, quam res illae, quae exiguntur pro mutuo ratione Valeat ; quod contingit in concestione iusti intereinc 3 ratione scilicet damni pecuniae, in cujus restitutione Usura tan emergentis 1 vel lucri cessantis; Vel quam aliquid plus redditur, δί accepta- ratione periculi ; vel ratione labo- tur. Objectiones pro Usuris vide illi ris, Vel ratione expensarum, quae pxo- tas tom. q. Scholae meae vibeoc tram de babiliter timentur in recuperando mu- Viri. Cardin. dis. I 2. q. 6. n. 7.es 8.
tuo. Hae ab aliis vocantur usura re- C A p u i l lstauratoriae. Aliae dicuntur Lucratoriae r in quibus ex pacto ultra sortem aliquod Me situlis excussantibus ab Uyurai temporale lucrum solet dari, Se causa ει poenis capreariorum
ac nomine mutui principaliter exigitur. I. HIco primo;titulus damni emergem Aliae appellantur Punitoriae . in quibus I iis ex datione Mutui excusata la- paciscitur de subeunda aliqua poena, sol- be Usurae ; unde illae Usurae compensa-Venda per mutuatarium , propter ejus coriae sunt licitae, quibus ratione damni in mutuo reddendo moram. Aliae vo- emergentis aliquid ultra sortem, seu in. cantur Centesimae, de habentur, quando teresse aliquod moderatum accipitur Sein Centum quolibet anno solvuntur duo- de hoc a principio potest pacisci. Ita decim. Aliae Trientes , NI sunt tertia. S. Thomas, Molin. NaVarr. Engel. Pa- pars centesimae , quae scilicci pro ccn- lon. Ban. N communis Theologorum, actum quotannis quatuor reddit. Aliae Canoni starum. Ratio lcst ; quia tal ebessales, quae sunt duae trientales cente- damnum est pretio, de pecunia aestismae partes, quando pro Centum pen- mabile, neque aequitati consentaneumduntur octo annue. Aliae Semisses, quae est, ut qui ob beneficium mutui, quo sunt dimidia pars Centesimae, & quoli- se ingratiam alterius usu pecuniae suaebet anno sex pio centum redduntur. PriVat, damnum reportet: quare pro Abae Quincunces, quae quintam Cente- tali licitum est aliquod interesse moderasimae reddunt, nempe quinque pro can- tum ultra seriem accipere, sicque titia. tum quovis anno. Aliae Quadrantes, lus damni emcr entis ex datione mutui cum tres quotannis selvuntur. Aliae excusata labe Usurae. Deinde rationa-
Septunces, cum septom penduntur. Aliae ruralis dictat, quod quisque possit se in-DOdrantes, cum novem dantur. Aliae demnem servare alteri scucfaciendor Dextunces, cum decem praestantur. De adeoque cum mutuanS per mutuum pro- quibus omnibus videnda L. eos C. dc , ximo benefaciat, potest is per compensa-
nautar. foenor. Et L. t quidamss. de tionem alicujus moderati interesse ali- ur.Et L libertostf. de ann. remensi.oblig. quid ultra sortem accipere circa labem 7. Dii'Pcundo: omncs Usurae lucra- Usurae. Objectiones contra hanc Contivae , proprie lictae, cujusmodi sivit clusionem vide soli itas tom. 4.Scholaeae eo. reales, tam apertae Ac expres , , quam, logicae, traft. de Viri. Card. dist. I 2. n. q.
palliatae, sunt prohibitae sub mortali, tum p n. q. IureDivino, tum Canonico,&Natura- 2. Dicta secundo: titulus quoque Iuli. Ita Covarr. Herincx, Vallens de com- Cri cessantis ob datum mutuum excusat munis D D. Primum de Iure Divino con- ab Usura , quantum prudentis viri arbi- stat ex illo Deut. cap. 23. non foenerabe- trio aestimabitur: Ita Panorm. Sylv. Lug.
ris Fratri tuo ad usuram pecuniam. Et Navarr. dcc. Ratio est; quia carentia I nc 6. mutuum date, nihil inde speran- lucri in spe habiti, seu lucrum cessans obtes. Secundum de Iure Canonico con- sortem ateri datam non minus est prestat ex cap. Consuluit Io. hoc tit. Et ex tio ac pecunia aestimabile , quam da- Decreto, calis i q. q. 3. Utot. hoc tit. de m niam emergens ex mutui datione; imo Issuris. Et ex clement. unic. eodem. Ter- est aliquod reale damnum; adcoque potium de Iure naturali probatur; quia U- terit Pro eodem lucro aliqv. accipi; de surae advorsantur illi praecepto Decalo- Consequenter-titulus liacri cessantis obgi, quod est Iuris naturalis, non furtum datum mutuum excusat ab Usura. Prae- I acies ; faciens enim Usuras lucrativas terea piscator potest licite vcndere pisces, revera furatur, sinu lusto titulo pecuni- quos lactu retis se capturum sperat. Lam alienam ultra sortem acceptando,hS s jactum ιχ.1f. de actio. empl. Ergo detinendo Domino suo. Et quia contra dc mercator potest licite vendere mu- Tom. II.
325쪽
2 V 8 Lib. V. Decretalium D. Gregorii Papae. IX.
tuatario interesse, quod sperat ex sita suspendendi sunt ab officio Si beneficio, pecunia ad negotiandum destinata se lu- cap. PFaeterea 7. hoc tu, Praeterea Laici craturum , & qua in gratiam ipsius se usurarii manifesti excommunicari de . privat. Nec obstat ille textus Luc. 6. bent, donec praestiterint debitam satis- mutuum date, nihil inde sperantes : quia factionem, cit. cap. 7. Imo hodie tales loquitur tantum de ipso mutuo secun- ipso facto sunt excommunicati, cap. r. dum se spectato, pro quo nihil ultra boc tit. in 6. Quare non debent admitti sortem exigi potest : non autem secun- ad S. Synaxim sumendam, cap. Qtua in dem spem lucri mutuo, qua quivse omnibus 3. hoc tit. Nec eorum oblatio
pravat in gratiam mutuatarii; uti nor nes debent recipi in Ecclesia, erit. cap. Et sitat. Leg. decesscrint impoenitentes, carere debent 3. Nota autem primo : certas requiri Ecclesiastica sepultura, cit. cap. 7. hoc tit. conditiones, ut quis lucrum cellans pos- In testamentis quoque conficiendis ma- sit accipere aliquid. Prima est; ut Mu- nisestorum Usurariorum nemo potest tuum vere sit causa ccssantis lucri: sicut adeste ; nec talium peccatorum conses- contingeret, si Mutuans denarios iam siones sunt audiendae, nec absolutio eis- deputatos ad lucrosam negotiationem, dem impertienda, anicquam restituant V. g. emptionem frumenti, Ovium, dcc. UsuraS; Vel de eis restituendis idonea non applicaret negotiationi; sed mutuo Cautionem praestent, cap. Quanquam et. daret Platoni. Secunda Ilit non plu* exi- hoc tu. in 6. scd dc corum testamenta sunt gatur, dc acceptetur, quam quantum invalida ipso Iure, nisi prius restituerint, lucrum illud cellans valere potest , de- vel debitam cautioncm dederint est. cap. ductis expensis, & aestimatione Iabo- 2. Usitrariis etiam aliunde advenientibus rum, quae alias insunii solent, in facien- nequaquam concedendae simi domus prodo illo lucro ; v. g. si centum aureis datis exercendis foenoribus; δ si quae iam eon- Plato mutuans comparasset certo fru- Cesiae essent, infra tres menses ab eisdem
menta, α decem aureos ex divenditis sunt expellendi: & qui contra fecerit, si frumentis lucratus suisset; non potest de sint Ecclesiastici,suspendendi sinit; si vero ductas expensas de labores , pro quibus sint Laici, interdicendi sunt, vel excom-
venirent duo aurci , exigere, Vel accepta' municandi, aut aliter compescendi, cap.
rc ; nisi octo aureos in vicem lucri ces- urarum I. boc tit.
santis. Tertia cst; ut id , quod pro lxo
Cro refundi debet a Mutuatario , non CAP. III.
A. Dico tortio : non est titulus sum' IIIurasciens, accipiendi aliquid ultra sortem, ιμ sola carentia denariorum mutuo dando' x. π Ico primo: in mutuo porcst liciterum, aut non repetendorum, nisi el'p o statui poena converutosuis de ali- tali tempore. Ita HerincX, Less. & com qito pretio , quod i tuatarius solvere munis; contra Medita. &C. Ratio est 3 teneatur, si intra praefixurn terminuma quia carentia denariorum, Obligatio non restituat sortem. Ita Scotus, Leti eos non repetendi, nisi certo temporc , Gabr. Sylv. Ratio est; quia cjusmodi poestitit denariis mutuo datis, qua talibus Da conducit mutuanti , ut se servet in intrinseca: adeoque sicut pro irso mutuo demnem. Et quia Mutua larius comodenariorum nil potest accipi; sic nec pro mittit injustitiam, sortem ultra termi sola carentia, dc obligati Θnc eos nDim mim praefixum detinendo ; adeoque repetendi nisi ccrto tempore. Et quia merito statui potest aliqua poena ab secundum Scotum . dis a s. q. a. ac alios eo subcunda sicut recte statuitur veteres Scholasticos, uturarium est ven- pro rcsiliente a contractu aliquo; ubi dere tempus ; quod contingeret in sen- tamenta tentia opposita. z. Nota primor ut autem praelata poe- e. Nota cundo : Laici Usurarii ma- na convcntionalis ritessathri possit, deque nifesti stant ipso Juic infames L. impro- ea pacisci,ac exigi, requiruntur requentesbum ΣΟ. C ex quo. caris. ii K. infam. Et conditiones. Prima , ut absit omnis cau. infames L. cans. 3. q. p. similiter ω fraus usuraria 3 qualis committeretur, si Clerici Usurarii ipso facto infamia respex- v. g. nimis brevis terminus reddendi sor-guntur ex Usuris exercitis, cap. Intra tem praefigeretur. Secunda, ut mutua dilectos i 1.ae excess. Prilat. Item iidem rariuS sit Vcru in culpa, non solvendo sortem
326쪽
mortem tempore praen Xo. Iertia, urdicta poena sit moderata, de proportio nata culpabili morae mutuatarii. Quarta,
ut mutuatarius Intra notabilem in oram
Iapsi temporis non reddat sortem. g. Dico secundo: mutuum sub Uiuris ac pium nequit alteri mutuum aliquod petenti mutuari. Ita HerinCx, LopeZ, Navat r. dcc. Ratio est; quia alter mutuatarius invitus, &injuste damnificat ut
ex eiusmodi oneroso mutuo, cui annexae
sitiit Usurae solvendae.ZInsuper secundus
mutuans committit veram usi iram ab al- texo aliquid exigendo ultra Iortem. . Nota secundo: Omnes recipientes Usuras, obnoxii fiunt restitutionis earum,
si .e lint Clerici, sive Laici, cap. I. hoc tiι. Usurae sunt cxortae. Si Vero tales non supersint; vel inveniri non pollini, restituendae sunt eorum haeredibus, sive hi ex tet tamento, sive ab intestato sint succesibres : de si etiam illi non extent, debent erogari pauperibus; vel Ecclesiis; vel aliis locis pus, prout constat ex can. nemo ψ. caris i s. q. s. Quod si Usuratiussit redactus ad inopiam, ita ut non sit solvendo Usuras ; tunc liberatur ab earum restitutione, ita ut nulla alia poena cogi
possit ad restituendum, cap. Clim tu, hoc iit.
s. Nota tertior etiam Iudaei compellendi sunt ad restitutionem Usurarum,
Christianis faciendam, tanquam iniqui Pollest bres rei alienae, cap. Post miserabilem in. hoc tit. Et cap. Quanto 8. eoae
Etiam haeredes V sitrariotuin obligantur ad Usurarum restitutionem , factarumali iis parentibus, veI aliis, quorum facultates haereditariint, cap. Tua nos '. hoc tit. Imo Δ omnes cooperantes ad exigendas Usi iras, si sint causa efficax. curtisi irae exigantur, ac sislvantur ; obligantur secundo loco ad earum restitutionem; si uiuratius nolit, vel non pollit eas res i- tuere; uti habet AZor. Les L. Pith. δύα 6. Nota quatto: Usurarius tenetur imprimis restituere omne illud, quod cx pacto ratione mutui accepit ultra item a mutuatario; & quidem una cum fructibus quos ipse perceptilet, si rem talem posse-clillet seu retinuisset , etsi ipse mutans illos non perceperit, are. cap. G Isis II .
suri. Imo Usurarius tenet ut restituere omne damnum, quod ipse mutuatarius passiis est propter solutionem Usurarum, v. g. si fuit coactus suas aedes vilius vendere ad habendas pecunias pro solutione. I . II.
Usurarum ἔ uti notat AZor de Tholos. Demum tenetur idem Usurarius & Iu
crum cessans eompensare mutuatario,
quod obtinuisi et ex illa pecunia pro Usuris solvendis data Usurario ; uti habet Zoec Pirh. δία . Nota quinto: Ufuram Committit, qtii fructus pignoris sibi dati perceptos ex ipsis pignore non computat in partem sortis, cap. Plures I. hoc tit. Non tenetur tamen habens pignus fructus perceptos
pignoris computare in partem sortis: si pignus datum absque hoc erat suum, vel alias sibi debitum; neC poterat aliter illud consequi, quam fiuctus cius pcrcipiendo, cit. cap. I. S. Nota sexto: pactum Antichriseos initum inter creditorem dc debitorem, ut tam diu creditor pignore fruatur, seu fructus pignoris percipiat salva sit te, donec fuerit solutum debitum, est usi irarium, de a Iure Canonico damnatum,ciau. l. Etseq.catis ΙΑ. q. Caret ramen labe Usurae pactum censuale, seu contractus cetasualis, seu census realis tam per petuus, quam tumporalis, etiam vitalirius, & redemibilis per emptionem MVenditionem constiti itus; modo pretium sit iustum, tale scilicet, quod vel lege taxatum est,uel consuetudine approbatum ;uti conitat ex Extro : Regimini i. de empl. etendit. inter communes. Non item Venditio, qua quis rem aliquam pluris justo pretio venati, solum ob dilatam pretii solutionem; uti constat ex cap. Iucivitate o. hoc tit. Et cap. Consuluit, ro.
9. Quaeres primo: an Montes pietatis careant labe Usurae Pro intellectit quaesiti adverte: nomine Asontis pietatis intelligi aliquem cumulum denariorum, vel aliarum rerum, confestum in sublevamen dc relevationem pauperum, me diante mutuo. Primum montem pietatis
erexit in Italia Perusii quidam Frater Minor nomine Barnabas liuetamnensis qui efficacibus suis concionibus fideles
complures.adeo commovit , ut notabilem cicemosynarum pecuniarum 'van titatem m commune conferrent,ad Iuble. vandas necestitates inenorum, qui ab Ulitrariis ad ultima usque extetminia suarum facultatum emungebantur. Ad
instar hujus Montis B. Jacobus de Marchia , Angelus a Clavasio, B. Bernaramus Felitensis, & plures alii Fratres Minores alios per Italiam Montes pietatis erexCre. Respondeo nunc, MPp a Io. Dico
327쪽
Lib. V. Decremum D. Gregorii Papae Ix
io. Dico tertio: Montes pietatis ere-
cti sub his modificationibus, ut ratione mutui nil ex atur; sed solium modicum quid pro insinnitate de conservatione ipsorum Montium ι item pro expensis Ministrorum, sin8 Iucto dictorum Mon. tium, immunes sunt ab omnἱ labe Usuarae. Ita Navare. Her cx, Med. de Lessi contra C et. Soto. sylv. &c. Estque Ratio primo i quia huiusmodi Montes approbavit Concit. Lateran. Seg. 1 o. Idem praestitit Pius II. Sixtus Iv. Innocentius VIII. Alexander VI. diversos Montes pietatis approbando sub dictis modificationibus.l Secundo: quia eiusnodi Montes summam Reipublieae Christianae utilitatem, circa pauperum relevationem aD ferunt, exclusis tot execrabilibus Usiaris, quae usque ad triginta pro centum exigebantur. Securitatem etiam praestant ineolis ditioribus, dum pecuniam suam in eo collocant, emendo censius super Mon tibus fundatos; deinde pignora,quae alias tota abliguriunt Usiurarii, etsi majoris valoris, quam erat sors, fructuose in defectu solutionis ibi op gnorantur, cum restitutione facienda Mutuatariis, quantum ad illam quotam , quae remanet ultra sortem, dc detrimenta palla mutum tis.
it. Quaeres seciundo i an Cambia sne
Uluraciat pro resblutione adverte: tam
hium recte describi, quod sit permuta ionummorum pro nummis. Ly permutatio est genus: reliqua ponuntur pro disterentia. Cambium autem aliud est siccum,
aliud reale. Siccum c sic dictum, quod careat humore iusti lucri) id est, quod
nullo austo titulo nititur capiendi lucrum I le fingitur esse verum Cambium, eum tale non sit; sed Contractus vetus Mutui i tale est si mutuentur nummi,cum auctuario restituendi Romae, qui tamen revera restitui ibi nequeunt; sed in loco mutuationis. Reale est; quod habet v e. ram realitatem, de Iustitiam Cambit, inqtio proinde ex Vera permutatione nummotum accipi potest aliquid ultra sortem. Hoc dividitur in Lo Ic, ωMinu.
tum. Loeale quod de Litterarium diei
e P est permutatio praesentis cum absen. ti : si v. g. Campstir det cen: um flore nosPragae, ut eos recipiat Romae; vel tecipit Pragae, ut det Romae Platoni Camapsario. Ainutum quod de Manuale di.
catur , quia de manu in manum redduntur in eodem loco est permutatis nummorum praeae Nn diversae rationi 1 de spe ciet, rig. ut aurei dentur pro argentes scutis ; vel major moneta pro minorip. abrasi nummi pro integrisue vetici p o te gitimis; veteres pro novis , patrii pro B tensibus. Ist. Dico quartor licita sunt illa hia Minuta, in quibus accipitur alta ultra justum valorem nummorum, lde nunc taxatum 1 vel ratione one rum seu obsequioxuin imperiorum a Campsor ι vel ratione lucri cessantis i vel perfectionis materiae.κ Ira Herinex , LesT I um , Navari GSalas. dcc. Ratio primi est; quia Ue , dc obsequia Campsoris, quae ipse in Minu tis Cambiis adhibet, in aecumulani
omnis sortis nummos permutandos I in expectando, de paratum se exhibendo ad Campsariorum arbitrium; in alimentan. do plures famulos, arti numularia: attendentes ἔ sunt pretio aestimabilia et ergo pro eis aliquid ultra valorem sustum nummorum a Camplario licitε accipere po rest : & conseqLientet Cambia Minuta, hac ratione facta, sunt licita. Ratio secundi est i Campsor potest se servare in
demnem in cambiendis pecuniis, V. g. a rei si quos in alium locum transferre deacteverat, ubi elevatiorem & majorem valotem habent; de tamen hic&nunc se privataiueis ingratiamCampsarii .' adeoque pro spe lucri nunc cessantis potest alse quid exigere. Tertium patet et quia quat
clo vel materia nummorum antiquorum
est purior, & melioris ponderis, quam
materia novorum; vel quando moneta est aurea , quae ad maiorem negotiandi commoditatem plurimum conducit, quam Cuprep, vel argenLea; aequum est. ut Camplar privans se eiusmodi inone nobili de utili, valorem supra ordinariam talis monetae laxam, augeati Ac aliquod auctuarium accipiat, ac instar mercis
r3. Dico quinto etiam licita sunt Canidia Localia, in quibus aliquid ex
gitur ultra taxatum valorem pecunia. rum; vel ratione translationis nummorum i vel ratione praestationis periculi isen assecurationis ε vel ratione damni emergentis, vel lucri cessantis. Ita N vari, Corad. Caset. Les. Herin ,
Secommunis DD. Ratio prinas est ,
transIatio virtualis nummorum in Cauhiis, inobsequutin alterius facta, aequi I et translationi mali, Sc Camps armati percipit commodum ex illa, ac ex
adeoque est pretio aliquo uiuas
328쪽
Tit XX. De Crimine Falsi. , ΤΟΙ
Valorem nummorum aestimabilis , sicut ipsa realis translatio. Secundum patet; quia Campsores plura subeunt pericula in traiiciendo pecunias per Varia loca , longas vias; & suscipiunt in se onus praestandi securitatem Campsariis ; unae si pecuniae pereant percunt ipsis Campsoribus: quae pericula, & onera sint pariter aestimabilia. Tertii, & quarti quoque Ratio est: quia solent otiandoque sit-bito mutari, & decrescere pretia S Ual res numm*rum, cum magno damno Campsorum : item quia forsitan fuissent nummi Cambio subiecti aliis negotiatio nibus magis utilibus Sc frugiferis applicati a Campsoribus; vel fuerunt persectioris materiae, V. g. speciei aurcae r vel commodiores ad negotiandum ; quia erant V. g. meri thalcri, vel scuta ; vel crant minoris pretii in loco, ubi eas ex- tradidit Campsor, quam ubi Camplarius recipit: sed variatio nociva pretiorum , subtractio majoris utilitatis sperandae ex nummis cambio subsectis perfectio materiae nummorum , & corum major valor in loco , ubi a Campiario accipiuntur
sunt pretio aestimabilia r ade6que licitEpro eis aliquid in o imbio Locali accipi
potest ultra taxatum Valorem nummorum.
De quid litate Falsi; Umodis va
I. Iota primo : progreditur Papa in examine Criminum ; dc hoc tit. discutit crimen Falsi ἰ circa quod x. Dico primo: Falsiim, prout crimen importat, rectc describitur; quod sit meritatis immutatio cum dolo emactura ;. seu imitatio damnosa b dolosa meri cum
tamen Ῥerum non sit. Ita constat ex Authent. de instrum. cautel. collat. o. Ly permutatio imitatio sunt gcnus ; reliqua ponuntur pro differentia. Ex quibus descriptionibus sequitur, tria requiri ad Falsum ; primum ut veritas immutetur , Authen. cit. Secundum ut veritas immutetur animo doloso, seu intentione fallendi alterum, L. nec ad exemplum C ad
Leg. Cornel. de Falys Tertium ut falsitas
committatur cum damno alterius ; uti
habet Gloss in L. ag. C. hoc tit. Circa alterum arti c. hujus cge. q. Nota secundo i crimen Falsi principaliter quatuor modis committi potest;
scilicet dicto, scripto, facto & usu. Dict3
committitur si quis verbo veritatem immutet : tale crimen committit testis, si iii judicio falsum deponat testimonium ;vel malo dolo supprimat verum, cap. I.
hoc tit. ubi gravitas hujus falli cxageratur, S dicitur, quod1 a dicus testis tri
bus personis est obnoxius, id est obligatus; primum DEO, cujus praebentiam contemnit; deinde Iudici, quem mentiendo fallit ι postremo innocenti, quem fatu testimonid laedit. De codem Falso procedit L. I. dc L. eos qui 27. . de Leg. Corne de DC. Tale etiam crimen Falsi Dicto
committit is , qui subornat testem, cum donis, vel pretio corrumpendo ad false
testificandum in iudicio: vel utitur dicto falsi testis ; uti habet Clarus. Tandem etiam Iudex crimen falsi Dicto committit , si pecunia correptus , vel alias dolδmalo inductus sententiat contra Leges ,
L. I .st. de Leg. Corn. de falsq. Nota tertio : Scripto eommittitur fallam; siquis conficiat falsam scripturam v. g. si quis scribat testamentum, vel aliud instrumentum falsum, signet. vel recitet, celet, aut subjiciat, g. item Lev
Cornelia, Bistit. de public. Iudici Item si
quis intestamento adscribat legatum, velhdei commistum, L. quis legatum hoc tit. Item si quis prodat adversario instrumenta apud sc deposita. Item si quis radat litetas alicujus scripti, Maliud eo inserat , cap. olim de rescriptis. Et huc
pertinent novem modi recensiti in cap.
Licet hoc tit. quibus censentur falsificati Rescrieta seu literae Apostolicae; quos vide ibidem s. Nota quarto: Fact3 committitur crimen Falsi varie ' primo : si quis utatur falsis ponderibus: vel mensiiris, sicq; dolo malo fraudem facit, L. pevult. . θυρ tit.
Secundo si monctam fallam cuuat L. quicunt 8. J. eod. Dicitur aute monetam falsam cudere is,qui privata authoritate, sine concessioneImperatoris,stu supremi Principis moneta excudit, etsi alias probam de
329쪽
go a Lib. V. Deereralium D. Gregorii Papae II.
inulti ponderis, appresso signo, seu figura tuerunt quoad personas liberas deporta- Principis, qui illam cudi non secit. Nam tionem, cum publicatione omiuum bo- ad solum Imperatorem, vel alium Princi- norum; quoad servos vcro ultimum sup
pem supremum spectat Ius monetan plicium, β. item Lex Cornelia, de sis is; di cap. i. quaesint regalia lib. Σ. 'Fruri sistit. de ptib. Dd. sed quia deportatio
16. Potest ramcn Imperator , SI ali- hodie non scit amplius in usi; oc poenans suprcinus Princeps hoc jus aliis quo- publicationis est correcta per Authen. que concedere, imo NI praescriptione tem - bona Dranat. C de bon. proscrip. Ideo poris immemorabilis aliis compctere po- hodie poena Falsi evasit arbitraria, accom- terit, Extra . u ric.Dan. II. hoc tit. modanda casibus emergentib in ; uti lao Praeterea etiam ille censetur falsam cude- tat Glos Farinac.&α re monetam , qui spurios nummos effor Nota secundo: ex ut praeterea et inat ex aere, stanno,Ves ct pro, VCl alia in iam particulares quaedam sae contrateria, eosque tingit. Vel si nummo ἶς' committentes specialia criistina Falsi. Sic hiemps t , ac diminuat, L, qui litique Episcopus Sacerdos, vel Diaconus prose-SI. hoc tit. Item qui per aricin ςhyim rens falsiim testimonium in iudicio, at Ccam alia viliora metalla transmura in f alsas litteras cleponendus cst in perpetu aururn, & nummos m. cudit, Extrav- um ab Ossicio, & in Monasterium detru' ie. oondet hoc tit. miet commune Ter' dendus ad agendam ibi poenitentiam, octio crimen Falsi Facto quoque commix I alea communione duntaxat rcficientiant, qiu mercibus adulter nam, mi Du dus, . Disc, . digl. so. Et omnes fal-que utilem materiam admiscent i uti h si fieantis lit ras Apostolicas, seu Bullas, bet Molua. Puli. Zec. QParth iasi rixi Ohii, unicatio tu sit jacent: si Clexim quoque Facto reputarur, qui alienum- sint ouicunque omnibus ossiciis sitis, A partumsupponit, fingendo talem Cne pr0 beneliciis iso Iure privantur: &pos de prium fili tim; cum tamen non ut L qui tradation C Judi i saxillari t adendi aquin I o. Τ. ροι,. Quinto item qui duo siti, ut condignis poenis secundum Leges huS eandem rem in solidum vendit diversis contractibus, L. qui duobus M. V. eod. sexta, qtii cum fraude, M praejudicio tertii mutat sibi nomen de cognoCiviles, caltigcntur cap. Ad falsariorum . hoc tit. Memoratam poenam Excommunicationis incurrunt omnes cooperantes ad fallationem Bullae, fautorcs,dc-
men, L. falsi i 3 F. eod. Septimo, ixei qui sensores, & utentes literis iam fallificatis utitiir insignibus alienis, L. e0 λ7.lfo Apostolicis, est. cap. 7. sim liter BullaCoe Leg. αλ n. de sals Octav0 item qui iς si Π nae anathemati subiicit quoscunque fal
git Sacerdotem , Diaconum, vel Nobilem, vel Doctorcin, cum non sit; & aliquos actus ad praefatas personas pies excrcet; uti habet Farinac de
Pirh. sarios Litterarum Apostolicarum , ctiam informa Brevis, ac supplicationum, gratiam vel iustitiam conccrncntium per Rom. Pontificem, vel S. R. E. Vicc-Can. 6, Nota quinto : uJu committi r Cri eellari una vel eorum vices gerentes, aut
men Falsi; si quis salsis litteris utatur; Vclyde inandato ejusdem Rom. ponti f. sigia alleget falsas Leges L. yn.s . hoc tit. Item rarii nisi quis utatur falsis probationibus, ut si
proferat scienter falsa instrumenta, vel 3. Nota tertio: etia in falsificantes mo- Icripturris in judicio ; uti habet Mascard. netam, specialem habent piunam ex Le-S: Farinac. Item qui colligit fallam mo- gibus Civilibus, scilicet combullionem,netam, ea cmque eXpendit, i cc. ut ha- dc confiscationem omnium facultatuin, bet Engel&c. Item qui pro milite se ge- L. Σ. C. de fasta moneta. r.x Iuribus etiam rit, L. eos, qui 27. F. eod. Plurcs alii pas- Canonicis falsarii monetae excommuni- sim in Legibus reputantur & ponuntur cantur ipso facto, SI cxcommunicatio pro falsamis, saltum cx interpretatione; haec reservatui Papae, Extrav. prodibus, ut notat Vallens. Veluti apcriores littera- unic. Ioan. XXII. boc tit. Et Alchynai merum sigillatarum Principis cap. Olim. de fabricantes , de alii scientcr diitrahentes
aurum Chymicum pro Vero, redduntur
perpetuo infames. Et si Clerici fuerint,
Ora primo: pro crimine Falsi anti
praeterea etiam privandi sunt tuis beneficiis efficiuntur inhabiles ad cadem, vel alia habenda , Ex traII. londerit. Muic. quae Leges Civiles generaliter sta- hoc tu. inter commlines.
330쪽
falsi, deponendo falsum in judicio, vel de
poni procurans, aut revocans, Vel reVOCa
ri procurans quod verξ depositum fuerat, incurrit casumRcservatum Superiori majori ; uti statuitur inConstit. generat. cap. p. g. g. Et insuper ipso facto eth cxcommu-n catus; nec absolvi potest nasia Provinciali, fatisfactione praemissa; ac etiam semestri carceri mancipandus est, sicut dicitur in cit. Constit. g. 6. n. 64. COnVictus ctiam scripsisse falsas litteras, falsa que memorialia compositisse, arbitraria severa poena castigandus est, dc tanquam communis quictis turbator habendus. ibidem num. 66.1. Notascinindo: ijdem Fratres falsificantes per se vel alios litteras, aut sigilla Pra latorum ordinis nostri Franciscant; aut citam alterius personae notabilis, i pso facto incidunt in excommunicationcm,& superioriun arbitrio carcerandi sunt. Si vero sigilla , de litterae fuerint Generalium , sinὸ eorum assensu falsificatores e carcer e liberari non possunt; ac praeterea
ad Onania Ossicia ordinis perpetuo sint inhabiles, ibidem num. 6 I. Iudex competens de falsiitate commissa circa litteras Generalium sunt primo ipsimet Generales, eorumque delegati. Dcinde etiam Provinciales, in quorum Provincijs falsitas committitur ; uti notat Sanct. mpue l. dc ex eo S. Severino.
I. x Tota primo : resertur etiam intcrri crimina Sortilegium , id est usus
sortium; non quidem omne; cum & in Le e Mosaica rcperiatur sortium quidamussis : sed Divinatorium, quod affert injuriani DEO; ut dicetur infra. Sortilegi mali sic circumscribuntur can. I. calis 26. q. r. quod sint illi homines, qui sub nomine fictae religionis per quasdam, quas sanctorum seu Apostolorum sortes vocant, Divinationis scientiam profitentur, aut quarumcunque scripturarum inspectione futura promittunt.
a. Dico primo: Sortilegium proprio dictum hene describitur, quod sit obsier-
wntio alicujus cassis fortuiti, juxta cuius e venit M actio aliqua institi itur; mel
occultum cognWcitur; aut futurum praedicitur. Ly obsermatio cit genus; reliqua ponuntur pro differcntia. Et quia Sortilegium innititur sortibus, estque usus quidam sortium ; ideo ctiam juxta carum multiplicitalcm dividitur. Unde 3. Nota secundo : Sortes communitet triplicis differentiae assignati a DD. videlicet divisbrias, dc consititorias , &divinatorias. Sortes Dimisoriae dicuntur illae, per quas res, vel jus aliquoci inter plures dividitur, vel litigium dirimitur ; ut si inter plures cohaeredes patrimonium defuncti S bona haereditaria sorte dividantur, L. a. C. quando quibus quarta pars debeatur , in. Sortes Conjiιstoriae dicuntur illae, in quibus occultae Veritatis manifestatio, aut consilii alicujus directio a DEO imploratur. Hoc modo cleprehensum est poccatum Achan, qui de anathem.ite furtim surripuit, propter quod populus Israeliticus in bello fuit caesus', f. 7. Sortes Diminatoriae di
cuntur illae, quibus latentis Veritatis ma
nifestatio, Vel consilii directio non a DEO; sed exprcsse , vel implicite a Daemone petitur: sub his plerumque magna latet supchstitio, S: idololatria , can. Sors I. casi. 26. q. I. Ex hac itaque triplici dictfercntia sortium nascuntur Sortilegia Divisoria , Conlultoria, Λ Divinatoriae. q. Dico secundo: Sortilegium Diviso -
rium, seu usus sortium Divisoriarum est
videntiam ; de fiat ob necessitatem, vel utilitatem, vel jultam causam. Ita Vaulens. Engci, Pirh. Rc. Et constat ex can: I. calf. 26. q. 2. Ex ex illo S. Scripturae
Pro . 18. contradictioges comprimissors; ε inter potentes quos dijudieat. Et cx L
quia cjusinodi sortilegium, S usus sortium Divisoriarum nullam per se Continet superstitionem, aut divinationem, neque