장음표시 사용
61쪽
Lib. III. Decretalium D. Gregorii Papae M.
tum , Depositum. Item secundum L. Iuris Gentium, iuncta Glosso verb. sti miles. Mandatum, qutuum, Pignus,& Hypotheca. Item Feudum, Emphyleusis , Sponsalia, Matrimonium, Donatio, gratuita Stipulatio, Ze Acceptatio. Innominatus est; qui a Juribus nullum in specie determinatum nomen sortitus est, sed solo generali Pa tionis nomine gaudet : tales ex I. Naturalis V. de praescriptis merbis, Iurat quatuor; Do ut des , do ut facias; facio ut des; lacio ut facias. Cape exempla singulorum. Primi, do tibi ut des mihi argentum. Se similes, qui specificantur In lit. de A ctiou. S. Actionum. Secundae forti, sunt illi, qui strictam interpretationem, Mjuxta terminos exi' ubs conventi O- ..iais fasis,postulant unde in his udex nil potest arbitrari, nisi quod expres- sh conclusum est 1 contrahentibus. Tales sunt omnes alii , qui cit. insit. ' .
non numerantiar, V.s. Stipulatio, Do-
natio, Contrati' in nominati pleriq;. 7. Nota sexto: Contractiam quarto k .. alium dici Absolutum; alium Conditionatum. Absolutus est , cui non est apposita aliqua conditio, Conditio-
nasus e contra. Item alius est onerosus, alius Lucrativus. Onerosus est, cui adhaeret onus, Utramque partem 'aconeernens ; talis est Emptio, Mu- tuum &c. Lucratimus e contra est, cui adhaeret onus, unam tantum Partem
gravans, altera sentiente utilitatem; talis est Donatio liberalis, Sc commodatum. Item alius est Formalis palius virtualis. Formalis est pactio expressa verbis, vel alio signo sensibili roboratus. Virtualis est, conven. tio tantum explicita sine similibus signis : talem facit Praetor v. g. cum civitate, de diligenter adminii trando suo officio. Alius Respectimus, in quo utrinque nascitur obligatio; alius nourespectivus, quando in uno. Circa Modos quibus perficiuntur, seu in trinsech integrantur Contraditis
di Respectivi Contractus: Re, scriptura, Verbis MConsensu. Ita sylv 'Leu . Hermcx, & communis. Ratio est; quia ita ordinatur Insit. de oblig. Primo itaque modo, id est Re nerii.
cundi, lo tibi triticum,ut tuas operas mihi loces. Tertii, pingo tibi imaginem , ut des mihi torquem auream. arti, colo tuum agrum,ut tu fabri
s. Nota quartb: secundb Contractus seu Pactum dividitur in Nudum,ia Vestitum. Contractus Nudus est, qui secundum Lest . Herincx,Mc. DD. consistit in sola simplici conventione, M omni alio firmamento caret ; tales censentur esse quatuor praefatae species Contractuum innominatorum , antequam ex altera parte adimpleantur; vel accedat, Stipulatio, Juramentum, vel simile robur, ci Legibus requisitum. Vsitus est . con- tr. ,qui jam habet adjunctum aliquod
firmamentiam; tales sunt omnesContractus nominati priori not. recensiti.
Observant porro est. DD. Sex modis poste vestiri Contractum. Primι Literis; qui modus vocatur accepti latio. Secundi, verbis continentibus tenorem Stipulationis. Tertio specificatione Contractus nominati. Quarto Traditione rei. Quint5 Cohaerentia cum Contractu vestito; ut sit vendam tibi aedes meas centum scutis cum
pacto, ut illas adhuc inhabitem, Miibi pro incolatu dem pannum Pactum enim istud accessorium est per
se nudum; nihilominus quia cohaeret cum vestito venditionis, quandam a vestito vestitionem accipit. Sexto vestitur Juramento apposito. 6. Nota quinto: Contra tiam te hi , t partiri in Contractum bonae fidei :ia stricti Iuris. Prime fortis sunt illi, in quibus a Iudice fieri potest Ia- itaque modo, id est Re perii
ciuntur, ta complentur Contractus, quando praestatur , seu traditur res Contractui substrata; v. 'dum traditur mutuum, vel depositum, Se
cund eriptura; quando Contractui adjicitur Scriptura de Jure requisita, ad valorem Contractus; hoc modo perficitur Emphyleusis de re Ecclesiastica; ia alii quos contrahentes nolunt concludere, nisi coram Nutario
62쪽
conficiente instrumentum Contractus. Tertio Verbis: quando certae formulae adjiciuntur ex suris dimosi tione; quo pacto perficiuntur stipua lationes omnes equae conceptis verbis suris fieri debent, uno interrogante sic : Promittisne te daturum,uel iacturum hoc 3 altero respondente; Promitto ; uti constat ex Institui. de vero. oblig. Et L. Iss. eodem tit. Tain- etsi similes formula: Iuris, jam mo- orationeinquandam acceperint; ut docet Lugo, M Juristae pallim , Valeantque itipulationes quibuscunq; verbis, quae contrahentibu8 tamen sint nota, M exprimant petitionem ac consensum. quarto consensiti mutuo exterius manifestato; hoc modo perficiuntur Emptio, Locatio, Conductio Sec. ut constat In stit.de obligat. G eonis. S. unie. Circa obligationem, quam pariunt in Conscientia Contra iactus supra explicati, Dico tertio; ex quolibetContractu, etiam nudo, nakitur obligatio naturalis in foro conscientiae ; ita ut rein scindi nequeat, nisi Iure positivo sit irritust vel detur irritandi potestas. I ta Lugo. Leis. Herinc x, Cavarr. 8c Panorm . contra Rebuff. GomeZ. Turr. 8rc. Ratio est; quia aequum est, ut quisque ligetur, M adimplere teneatur, quod animo deliberato express)promisit; unde dicitur cap. I. de pactis: In ita pacta suam obtineant firmitatem. Et cap. I. studiosὸ agendum est , ut ea, qu.e promittuntur, opere compleantur: quae sura, cum indefinitd loquantur, etiam ad Pacta la Contractus nudos extenduntur; M consequenter ex quovis Contractu nascitur in con scientia obligatio. Dixi in Conclusione in foro conscientiae; quia in foro civili , nulla ejusmodi obligatio oritur ex Contractu nudo, ne multiplicentur lites; ut habetur L.Juris Gentium 7.sf. de Pactis, ubi dicitur , Nuda Pactio obligationem non parit ;se parit exceptiovem , aliosque ei sectus gignit; nam impedit soluti repetitionem; dat lus excipiendi contra Creditorem per hoc , quod tibi tantundem ex pacto competat. Et secundum L Fidejus.soris β. de Pactis, facit,ut possit pignus datum retineri; de contra Fideiusso- Tom II. rem, si accesserit, agi; ut habet Co
IO. Nota septinab: de validitate Minvaliditate Contractuum orta ex dis sensu interno, nolitione obligationis, errore, dolo,vi Sc metu; vide quae di co tom. . . Seboia meae Theologicaetrali. de Virtvt. Cardinat. dis. II. q. a. Et in Schola hac Canonica, tom. I. lib. I. tit. o. cap. 3. re M. Item de personis habilibus ad contrahendum; de resim tutione in integrum, ratificatione Mfirmatione Contractuum ; ibidemqv. 3. EGit. 3f. cap. 2. CAP. II.
De Contractunecaris inspeciali.
1. λ J Ota primo: boe tit. duae spe 1 cies alienationis prohibitae ex
pediuntur; videlicet Precarium, MPrecaria, seu Precariae: quae omnino sunt inter se distinctae; uti patebit ex infra dicendis. Ambae hae species sunt Contractus; continentes quan clam speciem liberalitatis δc concessionis usus rei. 2. Nota secundo circa primam spe ciem: Ly Precarium sic dicitur a precibus, quibus res ad utendum datur.
Et sumitur dupliciter, scilicet pro Contractu; M pro re ipsa, quae Precario datur Sc accipitur ἔ uti notat vallens Ze Glossa. Precarium sum. Pium pro Contractu definit Ulpianus in L. I. in prine. d. sic est illa , quod precibus petenti utendum conceditur, quamdiu is, qui concat, patitur. Sed Pau-lb clarius 3. Dico primb: recte describitur
Precarium quatenus est Contractus, de quo hic, quod si Contractus, quo alicujus rei usus petenti gratis conceditur. ad arbitrium ipsius concedentis revo. candus. Haec cQnstat ex cap. sn. hoetit. Meit. L. r. Ly contradius est genus, reliqua ponuntur pro differentia. 4. Nota tertio: Precarium differt 1 donatione , quod per donationem res ita detur, ut donans eam amplius non recipiat: per Precarium vero res ita datur ad usum alterius, ut dans eam semper possit repetere. Differt etiam a Commodato; quod per Commoda. tum res alteri concedatur ad certum
63쪽
o Lib. III. Decretatium D. Gregorii ripa IX.
specialem usum H ad certum tempus;
sic v. g. conceditur equus ad conficiendum iter. quod certo tempore absolvendum est, quantum scilicet sussi cit & necessarium est ad illud conficiendum:per Precarium vere, res non conceditur ad certum tempus; sed ad certiam Usum; aut ii etiam aliquando concedatur ad certum temptas tamen eam sic concedenti semper integrum est eande revocare. Plures alias differentiasPrecarii 1 Comodato asterunt Leges; & notat Glosia, ac Pirh. hic.
primo, obitu illius, cui concessum est; non autem morte concedentis ; uti habetur cap. Precarium I. revit.hoc tit. Ratio primi est; quia Precarium est beneficium personale ac proinde extinguitur cum persona, juxta Reg. Jur. .iu o Ratio secundi est; quia Precariuest quaedam species gr. itide, ac Veluti privilegium: quare sicut gratia be privilegium non revocatur regulariter per mortem concedentis, cap. si super ρ.d inse. eleg. in o.ita nec Precarium. 5 remia,finiturPrecarium per expresesam revocationem illud concedentis; titi Patet ex cap. flv. hoc tit. Terti. , quando is, qui rem precario concessit, eandem alienavit; tunc enim em-Ptor eam revocare potest ab obtinente illam Precario; Dcque tollitur Pre carium ; uti constat excit. cap.finali. 6. Dico secundo: contractus Precarii est licitus circa res Ecclesiasticas, quando fit absque detrimento Eccle-sae; prohibitus veris e revocandus, quando vergit in dammum ejusdem.
It i communis DD. Et Primum constat ex cap. n. hoc tit. Secundum verci ex cap. 2. eod. tit. CΛP. III.
n ciem alienationis hujus tit. Pre- eariae,seu Precariarum; quod Hostiensis pon it differentiam aliquam interea,quod Precaria in singulari sit Contractus respiciens concellionem usus. fructus. praedii v. . Ecclesiastici ultra Vitam, quinto quoq; anno renovandus ; Precariae vero in plurali sint Contractus respiciens concessionem ejusdem usus ructus ad tempus vitae duntaxat. Attamen communi. UD. cum Abbate, Vallens, Cia jac sec. tenent ea pro synon imis. Hic Contractus non est D E cognitus inJureCivili; Ze a Canonibus prinab inventus. a. Dico Prinaci e recth describitur Precaria seu Precariae, quod sis Cou tractus quo Gusj ructus rei immobilis alicui roganti remauerationis ergι concedi tur ad ejus vitam, aut aliud certum tem pus ; ita tamen ut ante illud elapsum re-- vocari non possit. Ita Loes. ia Glossa. Lycontractus est genus; reliqua Po-onuntur Pro differentia a. Nota secundb: Contractuς Precariae, seu Precariarum varie differt a Contractu Precarii. Primo Precarium semper potest revocari pro arbitrio concedentis,non autem Precaria : nisi elapsum sit tempus concestionis; Ut dicitur cap. 3. D ult. hoc ιit. S cun - db Precarium non datur ad certum tempus : Precariae vero sic dari possunt; ut notat Abbas, Piri, Sec. Temtio Precario dari possiant tam reS mobiles ; quam immobiles; item Jura Mservitutes, v. g. iter Per fundum alterius L. 2. F. de Precan.Precaria vero tantum locum habet in possessionibus, sive rebus immobilibus, ean.s Precariae 4. Caus Io.q.2. Contractus Precariam etiam differt abEmphyleusi et si in plerisque cum eo conveniat 3 puod Precariae plerumque fiant gratis, ac ad alterius preces, V.g. quod Clerico, vel Laico pauperi concedatur gratis aliqua possessioEcclesiastica, seu fundus, ut eo truatur toto tempore vitae sua can. Clerici, cavs. 16.3 3. Et co tosessiones 6.eaus ead. q. r. Non sicEmphyleuiis, cui semper aliqua pensio realis solvenda annexa est. 4. Dico secunt lo: Contractu Precariarum est licitus circa aliquas res immobiles Ecclesiae,quando fit citra damnum Ecclesia mi autem afferat aliquod detrimentum Ecclesiae, non est permissus; S sic factuς est revocandus. ita lom, S communis DD. Primum colligitur ex cap. i. hoc tit. Secundum vero habetur cap. I. eod. tit. s. Dico tertio: Precariae debent singuli; quinquenniis renovari. Ita communis DD.& habetur cap. i. hoc tit. Estq; Ratio; quia nisi fieret huiusmodi quinquennalis ren Uatio de facili induceretur ely oblivio arp. can. longinquitate caU. la. q. a. Sicque haeredes ejus, qui vi precariarum fundos aliquos Ecclesiae habuit, adstruerent eos esse suos proprios, cum damno Ecclesiae. Quare sicut non petens investituram , novo Domino cadit Iure suo: ita pariter non petens ren vationem Precariae, elapso quinquemnio; ut notat Abbas, Uall. 6 c.
64쪽
bus quae Commodari possunt.. I. JOta primo : Precariis, de quiri bus priori tit. plurimum assimi. . e latur Commodatum: Unde congrudi de ipso subnectitur Metu. Dicitur aU-h rem Commodatum dic, quia quali ad.ac cipientis Commoda datum est; ut no-l tat Pirhing. Et sumitur tum Pro ipsa
re Commodata; tum Pro contractu innominato.
et Dico primb: recte definiturCom- modatum prout est Contra tus quidam innominatus hic consideratus,t quod sit Contrallus, qud res aliqua gratuito alicui conceditur utenda ad tempus, pnem, ac modum certum, ed lege, ut ea- . dem inspecie reddatur.ua constat ex g. ' item is cui; Inst. quibus modis recontra . hitur obligati Et L. I. s. item is evi, j. . . de obligation. 9action. Ly contratam est genus; reliqua hibent rationem. differentiae. Dicitur, qud res aliqua fratuito alicui conreditur, ad differen- riam Locationis, qua quidem coni ceditur alique res utenda ; sed consituta mercede. Dicitur utenda ad differentiam pignoris, ia depositi le contractuum innominatorum; in his enim non conceditur res utenda. Dicitur ad Tempus, sinem re modum rer- , tum, ad distinctionem Precarii. Di. citur ealeee , ut eadem in specie redda tur, ad exclusionem mutui, in quot non redditur eadem in specie res ; sed . alia ejusdem generis Si qualitatis. 3. Dico secundb: res Ecclesiae Se. quaecunq; aliae mobiles,& immobiles profanae, exceptis illis quae ipso usu consumuntur possunt commodari, dummodo per hoc Eceles a non Pa-
. . tiatur detrimentum; aut si res Eccle- . sae sint sanctae, ad usus profanos non applicentur. ita Glossa,Aetor.&c. Primum colligitur ed eap. uni c. boe tit. Ratio secundi est; quia de rebus mobilibus M immobilibus, profanis etiam incorporeis tuti sunt sura V. g. iervitutes M redditus annui bcc. non Tom. II.
est potior ratio, quam de rebus Ecclesiae: adeoque sicut istae, ita 8c illa Commodari possunt; nili sint tales, quae ipso usu consumuntur. Ratio ter tii est; quia Ecclesia ex nullo contractu debet damnificari; M consequen , ter nec ex contractu Commodati. Ra,tio quarti est; quia res Sacras Ecclesiae applicare ad usus profanos continet speciem sacrilegii. CAP. II.
ortis ex Commudato. I. Hlco primo: Commodatarius tenetur de dolo; Si obligatur ex lata, levi Sc levissima etiam culpa, quando in ejus solius gratiam fit con tractus Commodati . ita Glossa, Co-varn vallens. Et habetur L. st ut certo g. nunc videndum β. Commodati. Et cap. unic. hoc tit. Estque Ratio; quia
cum Commodatum tantumCommodatarii, seu accipientis causa contrahatur ; ideo quo major ei fit gratia,Scbeneficium; eo magis debet cavere, ne pro gratia Ze beneficio iniuriam
ac damnum rependat. a. Dico secundb: si autem contractus Commodati erigatur in utriusq; gratiam scilicet accipientis Si dan iis , seu Commodatarii Sc Commo datoris ; ut si suppellex argentea ali cui fuit commodata ad honoratE ex cipiendum hospitio in aedibus Commodatarii communem aliquem amicum utriusque ; tunc Commodata rius obligatur tantum ex culpa latala te vi: non autem levissima. ita Glonsa, Pirhing.Sec. Et constat ex L.in rebus I S.F. boetit. g. Nota prinab: si autem res Com. modata pereat mero casu fortuito;vel ob hostium irruptionem ; vel incendium a fulmine causatum; vel simile aliam causam, Commodatarius non obligatur ex ulla culpa; uti constat ex cap. unic.hoc tit. Si tamen casus som itus acciderit culpaCommodatarii, vel pactu in intervenerit; velis merit C et in mora
65쪽
Lib. III. Decretalium D. Gregorii Papa IX.
in mora: Nnc is tenetur etiam de talicum fortuito; uti dicitur cit cap.unic. . Nota secundo:ex contractuCommodati nascuntur duae actiones, Una directa altera contraria. Directa datur Commodatori & ejus haeredi ad versvis Commodatarium Sc ejus haeredem L. in commodato .hoetit. Ut scilicet res restituatur finito usu aut tempore,& resarciatur,quatenus culpa Commodatarii est facta deterior. Contraria quasi ex opposita respiciens directam, datur Commodatario, ia ejus haeredi; contra Commodatorem it ejus haeredem , ad repetendum, quod sua interest; id est ad id, quod in rem insumpsit, Sc ad refundendum damiam, quod vel ex intempestiva repetitione rei accepit; vel ex re vitiosa data.
I. J Tota Pimo: continuat Papa se-1 1iem Contractuum in specie, quibus alienationes Ecclesiae fieri solent; ibi oc tit proponit contra mDepositi. Est autem Depositum secundum Juris consultum in L. I. sue hoc tit. id, quod custodiendum alteri datum est; sic dictum, quod ponatur; Praepositio enim De augetpositum, ut indigitetur, totum esse commissum fidei Depositarii; in cit. L.sumitur LyDepositumpro re ipsa: hoc autem tit. Papa illud sumit pro contractu circa illam versante. Unde a. Dico primo: bene describitur Depositum, quod' Contractus, quores aliqua ne mercede custodienda tradisur alteri, ut integra restituatur ad libitum deponentis. Ita colligitur ex L. I. Ly contractus est genus; reliqua ponuntur pro differentia. Disteri autem Depositum ab aliis contractibus sic; a Pignore, quia Pignus datur Creditori ad cautionem , M securitatem debiti; Depositum verbin custodiam tantum. Λ Locatione mei Conductione; quia in his traditur res cum mercede; in Deposito verb gratuito& sine mercede, LI. f. si mesimentas . hoc tu. ΛMutuo; quia in hoc transfertur dominium rei mutuo datae L. licet I p. g. rei Τ. bot. tit. non autem in Deposito, in quo dominium & poprietas manet
Penes deponentem,cit. L. licet.ΛCommodato, 'uia in eo conceditur rei v.
sus accipienti; in Deposito autem non ad usum, sed ad custodiam res traditur. L. Iacculum 2ρ. U. boc tit. 3. Dico secundo : res Ecclefiete possunt depositari s citra tamen ejUS Periculum M damnUm. Ita communis D D. Et constat ex cap. a. hoc tit. Poterit autem deponens aliquas res Ecclesiasticas, repetere CaSdem a DC- positario, quandocunque libuerit. M Depositarius tenetur illas reddere. Uti habetur cap. cit. 2. I. g. es autemss. hoetit. Est is Ratio ; quia cum contractus Depossiti deponentis gratia fiat; non est prohibendus Pro
arbitrio revocare talem contractum, ac mutare Voluntatem. Excipe nisi
ex redditione Depositi Ecclesiastici timeretur damnum Ecclesiae; vel ipsit deponenti; uti constat ex cau. ne quis
ortis ex Deposito. 1 I Ota prinab: non permittitur in re Ecclesiae deposita cum alio debito ejusdem compensatio; vel deductio,per quam aliqua parsDepositi retineretur; uti diciturς i. a. hoc tit. ne alioquin Contractus inquit can. cit. loco qui ex bona fide oritur, ad perfidiam referatur, stime trabatur. Nec Depositarius potest uti re deposita, abs que consensu deponentis; alias si ea Utatur, actione & Depositi la furti tenebitur; nisi pactus sit cum Deponente, ut ea uti valeat, L. si facculum 3I. F. Deposti. Et L. 29. F. eod. Estq; Ratio
66쪽
Ratio; qui ausus rei non est Depositario concessiis; sed tantum ejus custodia petita. a. Dico prim5: Depossitarius tenetur de dolo; uti M de culpa lata. Ita Vall. Pirh. Loest Sec. DD. Primum habetur L. contractus 23. Τ de R g Dr. Et tenetur Depositarius de dolo, tametsi Deponens pactus fuisset , ne is dolo teneretur; quia ejusmodi Pa-cttam est eontrarium bonae fidei, in omnibus contractibus 9 consequenter etiam in hoc Depositi requii itae ,
cit. L. 23. Censetur autem tunc dolus
commissus, si absit bona fides , quae
requiritur ad omnes contractUS cit. L.
23 bona vero fides abest , si rebus propriis salvis, depositae amissae fuere; uti dicitur cap. 2. hoc tit. Secundum de lata culpa patet ex L. latae culpa 223.ν. de verbor. signis. Et quia lata CUlpa comparatur dolo L. I. verbfedet mensor. Porro culpa lata censeretur esse, si Depositarius portam cubiculi apertam relinqueret,ubi De-Positum quiescit. 3. Dico secundb: Depositarius tamen non tenetur de culpa levi Sc le-Vissima. Ita communis DD. quia Depositum regulariter fit tantum gratia deponentis, M Depositarius nullam exeo Utilitatem consequitur, L. s ut certo si . Commodati; ideoque non tenetur ad tam exactam custodiam MPraecavere culpam levem ac levissimam; Ut recte notat Abbas. Praeterquam si Depositarius se ipsum obtulisset ad recipiendum Depositum; ut habetur L. I. g. epess. hoc tit. tunc enim ad diligentiorem obligatur custodiam. Idem dicendum, si stipulatus fuisset mercedem pro custodia,uti constat ex cap. a. hoc tit. . Dico tertio : similiter Deposita .ri US non tenetur de casu fortuito; nisi de hoc prius pactum iniisset, aut culpa lata seu crasa, vel mora culpabilis ejusmodi casum praecessisset. Ita communiS DD. Et primum constat ex cap. 2. hoc tit. Secundum Sc ter tium de pacto, culpa ex L. I. C. hoc
tit. Quartum de mora ex L. A in Asia
S. Dico quarto : si contingat aliquod Depositum dolo, vel culpa Clerici, vel Religiosi Depositarii perire
aut deteriorari; non tenetur cle hoc illa Ecclesia vel monasterium, de cujus corpore est talis Clericus, vel Religiosus Depositarius ; sed ipsemet Clericus, vel Religiosus obligatur
resarcire damnum. ita Valaens Pirh.&c. Et constat ex cap. I. boe tit. Elt-que Ratio ; quia delictum spersonae Ecclesiasticae non debet in ipsius mei
Ecclesiae detrimentum reclundare, juxta Reg. Jur. 76. iu b. Et cap. cum Uenerabilis , g lices autem, de except. 6. Nota secundo: sicut ex commodato ita pariter ex contractu Depossinascuntur duae actioneS,Una directa, altera contraria. Prima datur deponenti , seu Depositori. ac ejus haere-di , contra Depositarium Sc ejus haeredem , vigore cujus quandocunque repetere potest rem depositam, V. g. numeratam pecuniam, vel ejus aestimationem, vel damnum: Ut notat Loes Vallensi M Bart. Et eadem ei competit in casu deteriorationis rei depositae , aut amissionis per dolum. vel latam culpam Depositarii. SOcunda actio datur Depositario adversus Depositorem, qua potest repetere omnia impendia; seu expensas
factas pro custodia gesta ; ut notat Uall. M Loes
De Sepositis in locis regularibus
L seco primo : Deposita in locis I regularibus ordinis nostri Minoritici oeobserv.M Reform .sine gravi causa non sunt ullatenus acceptanda. Ita habent Constitutiones Generales modernae cap. 6.9. 3.n I sic
ordinantes et Evangelica paupertatis statui ει Conmentsum quieti prospicientes prohibemus, ne in locis nostris, aurum, argentum , seu aliud quidpiam pretiosum depositi nomine reponatur. nisi sine sandalo secularium mel grami fratrum damno negari non post G tunc non recipiantur, nise de Discretorum consilla re superiorum licentia, ac a Fratribus omnino mideau
tur , qui sciant, cui ει qualiter reddi debeant, rebae omnia scriptura authen
67쪽
Lib. III. Decretalium D. Gregorii Papa IX.
lied vel deponentis sigillo i habet,prote- n e debent: is tae deposita loco communi, statione semper ρ mi Fi, quod Fratres ad G tuto per superiorem asi nato semper custodiendum d positum, nullatenus se asserventur, re eo modo quo recepta obligare intendani, scuti nee possunt, fueris reddantur.
Explicatur quid litas Emptionis,
ου Venditionis mercium repretii
l. Tota primo: Prosequitur Sum-
rimus Pontifex examen specifi. Cum contractuum Se hoe tit. agit de contradita Emptionis M venditionis;
qui etsi sit unicus, secundum tamen ei versam considerationem Person, in contrahentium duplici nomine exprimitur; respectu enim ementis vocatur Emptio; respectu vero Vendentis Venditio: congruenter autem
Per copulationem dici potest Emptio Venditio . Hic contractus est Iurissentium, nominatus, bonae fidei.
Emptio venditio, qudd sit Contractus vltro citroque pariens obligationem , in quo pro mercibus pretium , re reciproce pro prccio merces in parim deducun
tur. Ita eruitur ex L. r. 1. de contrab.
pl. Ly contractus est genus; reliqua habent rationem disterentiae. Dicitur ultro citroque pariens obligationem , ad distinctionem aliorum contractuum, qui ex una duntaxat Parte Pariunt obligationem; cujusmodi est donatio L. Arist. III. de donas. Dicitur in qχο pro mercibus pretium in palium deducitur, ut ostendatur sub qua ratione hic Contractus sortiatur nomen Emptionis. Additur re reciproce pro precio merces ut ostendatur, sub
qua ratione nomen venditionis accipiat.
hic venire omnem rem mobilem, Mimmobilem, praesentem, absentemia futuram, actiones Se Jura saecularia M similia quae pecunia aestimabilia M vendibilia sunt. Nomine autem pretii venit omnis moneta, seu pecunia numerata; quae ideo est inventa, Dist mensura caeterarum rerum , subpactiones humanas cadentium; ut habet Aristoteles lib. s. Ubici cap. s. nam a principio mundi res ipsae in entitate physica inter se permutabantur, V. g. Oleum Pro vino. M vitulus Pro ove &c. Sed progrellia temporis ob varia in convenientia Sedissiculi, tes, quib' laborabant hujusmodi pe mutationes , ad majorem humanae Societatis utilitatem. moneta seu Pecunia introducta est pro pretio dc mensura rerum omni u vendibilium. CΛP. II.
Vendisionem; ac pretio ejusdem. R. T lco primo: Contra fusEmptio LIVenditionis debet omnino esse Ditro citroque obligatorius, ita ut
Emptor obligetur ad solvendum pre lium venditori; & vice versa Venditor ad rem Emptori ex tradendam. Ita communis DD. Et habetur L. Emptio
II. in princi f. de Empt. N Vendit.
2. Dico secundor debet etiam iste Contractus, ut validus sit,iniatum consensu voluntatis perfici, qui vel ver- his, vel nutibus, vel alio ligno externo exprimatur. Ita communis DD. Estque Ratio; quia cum hic contractus sit obligatorius ultr5 citro j; necessarib prolicisci debet a mutuo contrahentium, qui est obligationis sun-
3. Dico tertid: ad valorem autem Contractus Emptio Venilitionis susti cit mutu' consensus contrahentium; sinE traditione actuali rei, aut pretii. Ita communis DD. Et constat ex In sit. de Empt.-Vendii. Ut tamen compleatur integraliter talis contractu
ex parte Emptoris solutio pretii Jc ex parte venditoris traditio rei subsequi debet suo tempore. circa pretium hujus contractus A. Dico
68쪽
Tit. XVII. De Emptione N Venditione.
4. Dico quarto: Ut contractus Ven- 6. Dico sexto: quando ambo pretia ditionis vacet culpa debet Pretium Legirimum M vulgare sunt inaequa- pro mercibus dandum , este justum; lis. taxationis, ita ut unum aliud exce- id eli tale, quod publica lege tantum, dat; ordinarie non licet exigere pre- vel communi hominum prudentum lium excedens. Ita Los L ia alii. Ra- aestimatione determinatum est. ita tio est; quia Pretium ordinarie taxa- communis D D. Ratio est; quia alias tur in gratiam emptorum, ut non fiat nimius fieret abusus in attollendis excessus in eo. pretiis; cum aperto Reipublicae da- 7. Dico septim b: Utroque Jure tan nano, ad quod praecavendum Magi- tum laesis ultra dimidium pretii justi stratus consideratis circumstantiis succurritur, Sc datur actio ad rescin temporum, locorum, copiae Vel ino- dendum contractum ; vel supplen-Piae mercium, pretia nunc attollere, dum defectum. Ita Herincx, Laym. nunc deprimere possunt, sine injusti- Les M DIJ. communiter. Et detertia. hiare pretia hoc modo consti- minatUrL. 2. de relictu . endit. Et cap. tuta, a l D. vocantur: Pretia legitima. cum dilecti, de empi' G υendit. quibus Qui d si deficiat laxatioMagistratus in locis , etsi beneficium rescindendi pretiis mercium , communi intelli- contractus ob defraudationem ultra gentium aestimatione, pariter sine in- dimidium justi pretii , soli Venditori injustitia determinari poliunt: ut pa- e presib Jure concedatur; tamen atet ex L.pretia 5. 3. ad Legem Falci- DD. Per aequiparationem etiam ad diam ; Sc talia dicuntur Pretia ι 1ιψa- emptorem extenditur. Ratio etiamria, vel Maturalia ; quia apluribus de est; quia alias nimium multiplica- vulgo, vel a naturali prudentia dicta' rentur lites, si quomodocunque laeta sunt. His pretiis Vulgaribus omnes sis infra dimidium julti pretii quod
omnino res, carentes pretio legitimo saePE contingit) actionem ad rescis- vendi debent. etiam gemmae, ins- sionem contractus Jura permitte-8nes canes, falcones, aves Indicae, rent' pict irae veteres Se similes; unde sine 8. Dico octavd: siad injustitia po- injultitia carum pretium ad arbitrici test merx pluris vendi, quam per se vendentis accrescere nequit; Ut ha- Valeat, vel venderetur alias, sequen. bet Less. Nauar. Caiet.&c. contra So- tibuS titulis; scilicet vel ratione off-toia c. Habet porro pretium vulgare cii mercandi; vel ratione lucri cessan- quandam latitudinem; cum pendeat iis; Vel damni emergentis; vel ratione ab aestimatione hominum, qui variξ laborum expensarum factarum a juxta affectus suos ad res judicant; un- venditore in merce c nquirenda, adde aliud est pretium vulgare sumum ς vehenda- conservanda; vel ratione aliud mediu;aliud infimum, circa quae copiae emptorum lc carentiae mer s. Dico quintd: venditores non exis cium ac nummorum. Ita Med. Less. cedentes limites pretii justi vulgaris, Cajetan. Pet. Navarr, Cavarr.&c. Ra- non peccant peccato injustitiae, si qui- tio primi de Titulo cu mercandi est , luscia vendant pretio summo vulga- quia mercatores merces magno labori: quibusdam mediocri; vel infimo : re,cura & industria conquirunt, alias De ne tamen excedentes limites ejus. occasiones lucrativas idcirco negli-Ita Scotus ' I.. q. a. Navarr. CA- gendo; quod est pretio aliquo su-jee. Maj. Gabriel, Sec. Ratio primi est; stimabile : consequenter ratione Cum sui a pretium justum vulsare se- talis applicaturae M officii. absque cundum omnes DD.no consistit in in- injustitia merx pluris vendi potest,
divisibili, sicut pretium Legitimum :Tum quia nulloJUre insimulantur tales Venditores alicujus culpae, vel injustitiae. Ratio secundi colligitur ex illo Apostoli ad Tibessal. ψ. Nequis fu- per grediatur, neque circumveniat in negoti ratrem filum: quoniam vindex aliqua est Dominus de bu omnibus. Uana valeat , ad compensanduiritum laborem, curam M industriam. SecundumE, Tertium M Qua tum inde patet; quia etiam pro
lucro cessante , vel damno emer
gente, vel laboribus 9 expensis, aestimatio fieri potest Mpretio
69쪽
Lib. III. Decretalium D. Gregorii Papa IX.
pretio proportionato possunt redimi, ri mutuare: sed ob mutuum non li- Ouintum similiter constat; quia ex cet aliquid capere ultra solutionem circumstantia copiae emptorum , 9 nisi adsint alii tituli: ergo neque ob mercium , ac nummorum carentiae dilatam solutionem Si consequenter crescit vulgaris aestimatio, atque va- illicita est venditio, pro altiori pretio, lor mercium; consequenter absque ob eam solam facta. Dixi tib yilatam injustitia, in tali circumstantia plu- praecise solvιionem: quia ob alia motiris vendi potest merx, quam alias ven- va, M justos titulos, potest fieri licita deretur. talis venditio: puta ratione lucri cesiq. Dico non6 : etiam absque inju- santis, Si damni emergentis. ex dila-stitia potest merx minori, quam sta- tione solutionis; vel ratione periculi tuto pretio emi, si ea vel modicam a s perdendae in toto, vel in parte dilatae ferat emptori utilitatem; Veliit copia solutionis; ut docet Les . Cord. Me. notabilis mercium, uti sit in fine nun- din. Navarr. Soto, bcc. dinarum. Sc Pauci saS emPtorum, V ςl 1i. Dico duodecimo: similiter est si merces in magna qua Πῖitato simul illicita emptio viliori pretio, quam sit emantur. Ita Navarr. Med. I Qu. ως- infimum currens, facta praecise ob an- Ratio primi est; quia Pr statur PQ ticipatam solutionem. Ita Herinc x, tius beneficium Venditori,quam ζm Navarr Lupo, Cut.&c.Ratio est; quia plora. Ratio secundi est quid c QPiJ pariter in tali anticipata solutione, mercium, Sc Paucιtas emptorum D implicitum continetur mutuum : ex ciunt decrescere Pi etia. Ratio tertii; a proinde si nascatur lucrum, id u-q'ia praestatur Uzilitas Venditori , ς' surarium est; nisi excusent iidem timendo multas mei ces simul, ut dii δ' tuli riui venditionem pro majori pre- denuo in suum commodum Val Oax tio ob solutionem dilatam purificant procurare: er8Q&ς. . Habe usurae.
tit injustitiam venditor , qui habita CAP. III.
notitia de mox minuendo pretio, merces suas vendit pretio nunc cur- Varia circa Emptionem s Vemrente. Ita S. Thomas, Sylvest. Less. ditionem resolmuntur. Covarr. 8cc. DD. Estque Ratio ς quia . notitia ejusmodi privata Venditoris, '' Ut n. Monachi te Cle- non mutat communem taxationem seclusa necessitate gravi, mercium ; neque illam illegitimam non Possunt licite Emptionis bc Ven- facit; quod patet a pari; quia privata dixio m. negotiationem per se exercea
'V οῦ ,- re: poliunt tamen aliquas actiones,
his amnes licite practicare. Ita Ca- nonistae Omnes , quoad primam pamnunc ante auctuariurn comparere t m, Et quia hi prohibentur expres. merces currente pretio : sicut fecit .e a tali negotiatione per plures SS. Ioseph Patriarcha Gen. r. compa- CRRORς.; ugnanter Ur vj 6. ranS pretio currente omne frumen. Clerici vel Monachi Et Tridentsi tum AEgypti , praesciens carestiam a a ca-DReformat. Estq; Ratio; quia ibidem nturam huJusmodi quaestus dedecet statum II. Dico undecim δ: illicita est ven- Monachalein M Clericalem; ejus-ditio pro altiori pretio, quam sit cur- dςmque Μinisteria, functiones ina. rens rigorosum , facta ob dilatam Podi; ; N Pluribus periculis pecca- Praecise solutionem Ita Les Herincx, rorum e Ponit. Lupo &c. contra Cajet. M alios DD. Dixi in Conclusione, seclusil neces- apud Salas. Colligitur ex cap. consu- state eravi; quia in casu ejusmodiluit de IIburis. Estque Ratio; quia e- necessitatis v. g. famis, aut similis, li-iusmodi dilatio involvit implicitum cith possunt Monachi Sc Clerici ne-mUtuum; nam creditor differendo so- gotiari ad procuranda sibi alimenta Iutionem,censetur pecuniam debito- neces aria.
ta notitia Emptoris de augendo pretio rerum', non mutat laxam curren
tis pretii; unde licith potest hic Se
70쪽
acio lectandae partis est; quia lici- e Pollunt Monachi 9 Clerici emere . diversas materias , pro elaborandis
inde quibusdam artefactis , postea. vendendis; uti patet ex laudabili ex
Ernplo antiquorum Monachorum, sportarias artes M varia opificia cx- ercentium, Pro alimentorum , alio- . namque necessiariorum Procuratione: quod la D. Paulus Actor. I8. 120. λ- . cisse legitur: similiter possunt colere agros suarum Parochiarum,Conventuum M Beneficiorum fructusque inde perceptos vendere ; Ut admittit communis Ecclesiae praxis. Hi ta-- men ob prohibitionem Conc. Carthag. lII. a I. q. 3. non Possunt con- , ' .suc re agros alienos M eosdem co-
, 'tere, fructusque alienare, atque di-' strahere; ut notant DD. hic. a. Dico secundo: absque injustitia villori pretio emi possunt Chirogra. glia, seu Obligationes, quando sunt. subjectae dissicultatibus, molestiis M, dubiis quoad earum solutionem obtinendam : secus si careant his omnibus. Ita Sylv. Sot. Med. Less. Gab. Resin. Vall. &c. contra Cajet. Armili. Sancti. ΛZor. Navarr. Ratio primi' est; quia ejusmodiJuraChirographorum Sc Obligationum communi Prudentum aestimatione viliora repUtantur, utpotd substrata qualitatibus imperfectis, dissicultatum videlicet, molestiarum, dubitatum M simili urn eorum deteriorativis r ergo viliori
pretio licite emi possunt. Ratio se-' eundi est; quia Emptio Chirogra-orum M obligationum liberarum dictis qualitatibus imperfectis, in-olvit implicitum mutuum ; quia
emptor censetur mutuare Usque ad' acrminum solutioni eorum delimatum, ut tunc pro eis recipiat plus, tande committit usuram palliatam. Et quia non apparet Ullus tituluS,
ab injustitia defendi possit ejiis.
modi emptio obligationum , minori pretio in dictis circumstantiis facta, quam titulis dilatae solutionis debiti . . mpti; sed hic eam non defendit ab injustitia, ut dixi cap. praec. concl. m Dicta doctrina etiam locum habet in Chirographis, seu Libranciis milita- sit ostendit Mald. Niggersacci
eontra Leis. Molin. &c. cum nor potior ratio de his obligationi quam de aliiS. 3 Dico tertio: si contingat mei laborare vitio, vel defectu occVenditor id sciat, tenetur Me Venditor indicare Emptori; secus si laboret vitio per se manifesto. Ita S. Tholaru Laym. Sylv. Herinx, Less Molin & communis DD. Primum constat ex S. Ambrosio L. I. de Ofciis; dicente ; in contractibus χitia eortim qua veneunt, prodi jubentur ; ac, nisi intimaverit Venditor , quam is in Jus Emptoris transierint, Ali actione emacuantur. Accedit L I. C. de Adiliti action. Et est Ratio; quia spectat ad ossicium Uenditoris, imperfectiones rerum vendibilium aperire, quaternis id scire Emptoris interest ; alioquin infinitae fraudes, quae vitari ne queunt ab Emptoribus intervenirendi Quare juxta L Julianus. J. de action. empti. Et L. ma a. f. de periculo
com. rei vena. conceditur actio Emptoribus , ad restillionem contractus emptionis Sc omnia damna, etiam lucri cessantis, exemptione nata , praestanda Se recompensanda hvenditore. Secundum habetur L. ea
quae, J.de aedileiff. Et est Ratio; quia Emptor sibi imputare debet, quod
non obstante actuali praevia notitia defectLis, mercem vitiosam comparaverit: vel etsi ejusmodi notitia non ha-btieriqtamen nabere potuitia debuit. 4. Dico quartb: quando Emptor ita est affectus, ut detecto vitio, mercem nihilominus comparasset, licet
inferiori pretio; non potest agere ad rescindendum contractum ; sed ad rescindendam pretii portionem,quam
subtraxisset, propter vitium mereis aiate emptionem cognitam. Ita Glos Laym. Arig. Pinellus, &c. Es consi q
ex LJulianus, θι de afflanc eis th i. t. J. de aedilit. edidi. s. Dico quinto: potest
obstante aliqualiter est aptusualis ad eum fine adqupta; modo Emptor non damniti Ita S. Thom. Maj.NavariLaim Constat ex L. I. u L. Ob qua