장음표시 사용
221쪽
potest per assensum, qui prbetur propositioni, non dum suffetenter explicatae & demonstratae.
'β. 498 CUm alios convincimus erroris, tum Hlos dici
oci. Quicumque alterum refutare vult, isse debet demonstrare falsitatem propositionis , quam alter
pro vera habet. Demonstri Cum alios convincalnus turri , cum demonstrationes , legitime concinmtas , m sub idium adhibemus . 48 . , consequens est, ut si alios emroris convincere volum se,. debeamns denaoimrare ,pmpositionem , quam alter pro vera habet, esse fal-ham g. Di. 3. Alios erroris convincere in refutare alios . 498. Ergo qui alios vult resutate, debet demonstrare, sellam esse propositionem , quam alii pro vera habent. . si s . Hinc , intelligi potest quomodo refutatio aqualicumque impugnatione differat. Impugnam ali si insufficienter, scilicet ex principiis incertas oc pre-sariis probamus, alterum errasse, 'si sor. Propositio vera non potest 'refutari. Demonstr. Si pmpositio vera pollet resutdii; tunc demonstrari posset ι γ opositionem veram esse fals s aqq. . Cum vero omne id . quod Iegitime M- monstratur, verum sit. g. . 3 9. ), verum quoques ese set propositionem veram esse falsam. Absurdum autem&impossi: bile est, ut propositis vera simul sit fal-ia perprim. contrari ) Ergo absurcium quoque impossibile est, ut proposito vera refutetur L Impugnari ' quidem potest . propositio verae i. e uota varia dubia ,. Mae nituntur principiis m
222쪽
su cientibus & dubiis, iplis in speciem obverti, sed
. soa. Ex quo vides clarissime , propositionem , quae legitime demonstrata est, non posse refutari. Demonstri Cum propositio , quae legitime demon strata est , sit necessario vera, g. 33q. s vera autem pQpostrio refutari nequeat q. sci. ): consequens est ut propositio qiue legitime demonstrata est , non possit resutari . g. yo 3. Si itaque propositionem tuam demonstra sit legitime, contrariam jam resutasti. De Ofir. Si propositionem tuam legitime demon strasti, eo ipio evicisti, eam esse feram. 30y. νsi evicisti per demonstrationem , tuam propositioneia esse veram i demonstrasti eo ipsis ι contrariarn ptoporusitionem esse tallam ; quia contraria propositio non potest simul esse vera; alias noa esset contrarias adeoque contrariam nropositionem jam refutasti 4ύο. Jβ. Io4. Quemadmodum alium convincimus vel a
priori vel a posteriori I. 4ς . ; item vel per ge- i. 'monstrationem directam , & ostensivaan ; vel per de monstrationem indireflam, & apogogicam f. 48s.) eita datur quoque modus refutandi a priori & a posse Hori , neque minus refutatio directa sive pstensiva iresutatio indirecta sive apogogica locum habeti β. sos. Quemadmodum porro alteruin convicti urus , sensiun propositionis ι de qua convissio instit umtur, distincte explicare de t β. 4q8. 3οῦ ita consutiaturus alteruml propositionem explicax eη, mente asia firmantis, & demonstranssum est , quod scilicet hie, fiet aliu9 sit se sus auctoris, quem consutare Volumus. Quod vocamini fatuni controversi e formare. q. 3o6. sitic ipso evitamus omnem Iogdvidebit mi , 'quae δε impugnatio propositionis cui respoodentem uotionem veram agnucit impugnans , sed quam i , aliis verbis exprimit . . . ' . ιι sor. Ex regulis convictionis cetera resutatoriso et
223쪽
DE MODO ALIOS co NFUTANDI. 233
non viso per multas detorsiones fidiculas quissi inse torqueatur. δὶ Requiritur , ut consequentiam quae ex alicujus auctoris Naritis fuit, non ipsi auctori semper imputemus, quippe qui fortasse hanc periculosam ιongequentiam non introspexit. εὶ In primis vero ab eiusmodi 'Uequentiis, quae tantum illudendici nocen- A causa formantur, ab inendum es . Vs. 3. Has exutiones illustrabimus pauribus exemplis lectioribus. Conseri inter Holmanni difffert. de jure Consequentiarum 1 26. Uitem. habita, Hoheis et in Trast per 3sequentiae deductionem. h. soq. Qui ejusmodi consequentias sermant , ut
' exponant distentientes tantum risui aliorum , eorum- quae famam in discrimen vocent, veritatis studio neglecto, dicuntur coa sectάrii item consequentiarum fa-hri Consequontiae deductio. .sches. Hi consequentiarii , qui dissentienyes ridiculis & periculosis consequentiis nocendi caussa, onerant, I. primam, quam formant, consequentiam precario assumunt , a. ex hac , quam sine ratione assiimunt, deducunt plures , & verbis dissentientium inperfersum sensum detortis, id agunt, ut ipsis multa periculosa & veneni plena imputent. . g. sto. Hos consequentiarios stolidissime agere in
resistando. ex dictis constat. ' ,
Demonstr. Cum consequentiarios consequetiis suis xidiculis famae diisentientis , & fortunae nocere studeat . sos. ): consequens est, ut consequentiarius dissentientem an statum turbulentorum atactuum coniiciat , adeoque media convictioni contraria adhibeat
β. 4ρ6. 3 Quo ipso con equentiarios stolidissime agere, cum consulare alios volunt, plus fatis intelligitur. Argumenta H invidia ducta appellantur rationes illae, quibus utimur, ut dissentientem ejusque placita ali s exosa reddamus, quo opprimantur. q. s11. Hinc vid S, consequentiarios uti argumen
224쪽
bus advertarium in vitae & famae dii crimen adduce.
I1. Dogmata ejus qaem confutare nituntur, couferunt cuni placitis hominum jam inUVorum . . UT FUominibus lxvidio is doctrinam adverJaru ιπα- ' V. Reticent argument4, quibus admersorius utitur . VI. Tacent commoda , en sententia adversaria expe- Eanda. bineo da cumulant, quibus ipsa premitur. Not. PIures modos, quibus ii, qui argumentιs ab iis isa ductis uti consueverunt, adversaraum alias insensum reddere conantur , recensui clericus is dilieri theologica de argumento theologico ab invidia aucto c . si . Colligitur ex his , argumentum. au InVidiλductuin in constitando neutiquam esse adhibendum Demonstr. Cum turbulentis affectibus alterum Comvictari adversarium implere non debeamus. 9. 494 , coniequens est , ut ejusmodi argu ita in C tutando non adhibere dς amus , quae alios asse bus. tur bulentis implent . Cum vero argumqntum ab invidia ductum adversarium in affectum ipse, & tristitiae non possiit non conjicere ; quia in hoc argumento aviarii sive dissentientis fama, dc sortuna labefacigur, palam est, argumentum , ab invidia ducium esse i consutando neutiquam as,ibendum. Not. Hos impug13atores , qui periculosis malequemtiis, & argumento invidia ducto usi sub praetextu veritatis desendendae , dissentientes in discrimensamae, fortunae, immo vitae adducere conantur, vo iacmolfius persecutores. Cons. Log. Lat. pag.
225쪽
. . C A P U T . I X. De modo se defendendi.
sis. QUI demonstrat, se ab altero non esse cori sutatum . ille se adversus disi entientem defendere dicitur . Qui vero in sussicienter tantum probat , se ab altero refutatum non esse, is defensionem sui tentare dicitur . . . . ' . . sid. Ex quo patet, si p positio revera refutata est , tum defensionem nullum poste habere locum, quamvis ab imperitis desensio tentari possit. Demon . Si propositio revera refutata est: tum demonstratum est, propositionem esse salsam g. 4ος adeoque etiam necessario propositio refutata erit falsa, quia omne, quod legitime demonstratum est, verum esse debet g. 3 ρ. Fac itaque, contra propositione resuta tam locum esse desentionis; dum demonstrari debet propositionem non esse refutatam , adeoque non esse falsam g. sis. Verum itaque crit, propositionem resutatam non esse falsam f. ψ9. Hac rationem una eademque propositio erit salsa, quia resutata est, & non erit falsa, quia defensionis locus est. Cum vero impossibile sit, ut una eademque propositio sit simul salsa per prisc. contrad. impossibile
quoque est, ut in propositione, quae revera refutata' est, defensio locum habere possit. Quia tamen insuia
scienteriaepius probari potest, propositionem, quaere vstra refutata est, non esse resutatam: patet, defensionis quidem tentamen locum hic habere posse sis. β.s17. De defensione sequentes adhuc obterves regulas & cautiones. Reg. I. Si propositio aliqua revera demonstrata est eademque ab aliis impugnasar, non opus est, ut eam multis defendas, cum certum sit, .eam refutari non possesso a. Reg. II. Sisensus verborum v dicandus est, satis te
destiast ii quidlibi velis per verba , demonstrave-
vis. Si notiouem, quam cum verbis tuis conjungis permaciti Misit adversarius , aut malitiose vierba in
226쪽
, et16 DE MODO SE DEFENDENDI.alium sensum detorquet, non opus es a ius destu
Ac ne a Reg. III. Si impugnara vel prιncipia eremuere , NeImodum argumentandi fessum, tibi tuis imputa', ver defensione opus es , ut, 'ioc is tua legitimm esse,
commonstres, itemque, ut, vitiumformae per ignorantiam ν et Istrum logicaram imputari tibi, doceas. Reg. IT Smimpugnans consequentiam, ex tuis a
sertis elicitam, habuerit pro Agurdas tum in defen- Me demonstrandum est , aut consequentiam se lagiti
mam, aut saltem ex tuis assertis non quere. Reg. V. Cfntra impugnantem , qui injuriis potius ἐθη conviciis, quam argumentis, militat, non opus est defensione. Schol. Si vero adversarius, qui nostra afferta impugnat , nostraeque famae labeculam aspergere nititur per conviciae, magnae suetit auctoritatis, multumquo valuerit apud plerosque; opus est defensione nonnun- quam etiam duriori , propterea quod ejusmodi impus gnatori , ct adversario ob auctoritatem suam , quae multum Valet penes plerosque, ereditur , atque itae non modo fama dc fortuna in discrimen adducitur: sed veritas quoque ipsa opprimitur h,ud raro . Contra homines autem, quorum ignorantia & conviciandi libido omnibus jam perspecta est , non magis est necessaria defensio, quam eontra convicia ν quibus te praetereuntem petit furiosus aut summe ebrius. Reg. G. Si quam denique contra cosquentiarios omnesque eos, qui auumeneto ab invidia ducto ultim-tur β. 3 3. , desemion suscipis ; horum hominum malitiam nocendi studium aliis ostendas, tuamquν potius commiserationem, quam iram mimienationem ipsisfignifices. Sic victor abibis veritasqueni Iominus abit inconcussa.
- β. 313. Ejusmodi scripta , quibus eontinentur defensiones adversus imPutationes errorum , dicuntur apologetica. Scripta polemica Sicuntur, quibus erroreS resutantur aliorumque sententiae impugnatae deis
227쪽
DE Modo DrepUTANDr. Grduntur. Dicuntur alias quoqueIcriptamstica , quorum numerus minui potius deberet, quam augeri . .
De modo disputa uli. β' sty. Isputatio est mutua propositionis alicujus I impugnatio & desentio coram instituta. sin. Illum, qui, thesin sive propositionem, addis tandam propositam , impugnat , dicimus ου nentem . Qui vero thesin contra impugnationem defendit, dicitur Respondens . Qui autem partes respondentis tuetur, illique, sicubi haeserit, tulerit iuppe tias, dicitur Praeses. I. set r. Ad disputantes requiruntur generatim se
styi disputare de argumento aliquo modum, umentum , de quo disputatur , probe intelligant. in Linguam item, qua disputare debeant, caι- Dant , im praesentis sem- sint animi. τ γ αν putaturi vacui sint ab affectibus turbulan-ris, ira praesertim ἐν invidia, ut ne videantur altem cari magis, quam disputare. q. set r. Qui disput ni, debent semper in tori niscontradictoriis versario Demonstri Cum disputantium alter propositionem, ad disputandum propositam, impugnet s . si in ade me pro falla habeat g. sχo. alter vero eamdemtisendat β. 119. I. ad que pro vera habeat g. sis. consequens est, ut disputantium alter debeat thesia simul negare , alter affirmare. Quicumque eamdem thesin simul a firmant So negant, dicuntur sibi comtradicere sper desin. contrari) Ergo qui disputant, de Mnt sibi semper contradieme, sive, quod idem est disputantes semper in terminis coo tradictoriis venentur. q. 313. Fluunt hinc tries propositiones tamquam consectaria. Cor. Ι. . Hinc patet disputantes convenire debemia notionibus subjesti & praedicati, quia ad omnem
228쪽
218 DE MODO DI TANDI.eontradictionem requiritur idem subjectum 'β. 131. Cor. II. Exinde porro perspicuum est, opponentem debere propositionem, quam impugnat, ante rite explicare, ejusque subjectum & praediratum distincte evolvere, ut ita intelligi queat, num in subjecto conveniant. Hoc ipso dicitur opponens statum controversiae formare cε. sos. . rcor. III. Hinc denique intelligis, peropus esse, ut Opponens, si verborum sensus non est manifestus , ex respondente theseos sensuum & verborum' explicationem postulet , ne in logomachias Incidant disputantes, adeoque de lana caprina disputetur . .. . . set 4. Si inter disputantes de sensu verborum
convenerit tum opponens, qui . thesin impugnat s,vνpro falla habet . sas. , sententiam thesi, ad disputandum' propositae, contrariam probet. Quare I. Opponens argumenta proserat modestq& ordine, quoad ejus fieri potest, syllogistico, ut ipsius mens & nervus probandi ita eo melius perspiciatura II. Si ratiocinatio opponentis syllogistica fuerit ejusmodi. , . ut ejusdem cohclusio thesi respondentis immediate & e diametro sit opposita; tum opponens praemissas, si adhuc lucem requirunt., &, earumdem probatio a respondente postulatur, novis semper sybi Cismis tamdiu corroboret, donec ad principia certa di in dubia perventum fuerit. III. Caveat praeterea sibi opponens ab omnibuseavillationibus sophisticis & injuri , quia hoc momdo convictio non obtinetur . 493. : sed rixae cyη
clopicae inde oriuntur. i. IV. cum respondens ad argumentationem oppornentis responderit: . tum opponens , ad singula re' ndentis verba & distinctiones attendendo, novasi et exceptiones,, in primisque notionum allatarum explipationem a respondente sibi expetat. F. Opponens semper videat, num respondentem egsuis assertionibus erroris convincere & resutare. adeo
que propris jugulare gladio possit. Unde oritur disput ,
229쪽
plura ad-rum usum, quibus nonnunquam, cum 'P
nens argumen QiVψ3 Obium. ab oppone0xς re robur & Iespondens fontes eirorum prolatorum isti μ' hau, sit illa, qua pς ἰissima merito si putandi Methodus 1it ina, H
230쪽
lio DE MODO DispuTAxin syllogisinos propositiones vel impugnamus vel resutamus. SesoL Disputatur nonnunquam per quaestiones se re
responsiones, quae methodus dicitur erotematisa socraticae Nonnunquam vero in disputando apogogicae proceditur, ita ut opponens respondentem, &respondens opponentem ab absurdo deducit, quae methiaus vocatur metarisa . ' Cur vero illa dicatur socratica , haec megarisa coram ostendetur, simulque artes quamdam di tantium sophisticae detegentur.
118. Finis disputationis varius esse potest. Sunt qui disputant, ut facilitatem loquendi ingeniique celeritatem acquirant. Alii disputant ostentationis gratia, alii ob aliam causam. Veritatis autem inquisitio deberet esse disputationis princeps finis, qui tamen raro obtinetur, idque non tam ob disputationum, quam ob disputantium vitium. Cons. Ηanschii: Med boni disputatoris, Francos x M. 4 Io. Item Schneidr, in Processu disputan
.. seMI. Di,tatum recentiori tempore memina, num disputatIones quoque possint idiomate germanico institui λ Negarunt id nonnulli, veriti, ne ita linguae latinae contemtione invalescente, barbaries piaetentim obrepat. Defendis vero P. Ahivvatat in peculiari differt . teutonica, de maxima academiarum in lingua germanis utilitate, habita Gryphisisv x 33. Crediderim ego, posse disputari Hebraice, Persice, Arabice,& Teutonice quoque, quia 'erba sunt signa conceptuum arbitraria β. a 24. : Sed, consultius este insimul arbitror, latinam linguam, eruditorum nitii-rum vernaculam in disputando retinere, quam, ea