장음표시 사용
201쪽
roo DE MED1TATIO MEstolatum .' sci alterum ad commiserationem re et frimetipsum vult excitare, ille asteri debet suam infelicitatem ἐν miseriam patefacere.. 44s. Si ejusmodi axiomata & postulata elicue- eis ex unica definitione; tunc per immediatas. conis sequentias, de quibus vide g. 3ia. ex his p 1oj-tionibus inseras, & prodibunt cavectaria β. aet6. Exmpl. Si e. gr. eae definitione legis hoe formasti. axioma, ρ. 443. Lax supponit superiorem: ex hoc axiomate elicies per immediatam consequentiam hoc
consectarium. ιErgo par pari non potest legem ferre; item rErgo par parem non potest Migare.
446. Ex collatione plurium definitionum &propositionum oriuntur themremata itemque probi mala ; . de quibus β. et 24. etas. Quicumque igitur vult theoremata per meditationem invenire, illum oportet comparare aliquot definitiones, ex quarum combinatione oritur propositio quaedam, in qua aliquod tantum affirmatur& negatur, adeoque est the
retica aeto. . Schol. Ut modus Inveniendi theoremata clarior fiat, 'sumamus definitionem Dei, qui definitur per spiritum in Iaendentem, & definitionem spiritus, qui est suta stantia intellectu & voluntate praedita. Hinc ita ar- tumentari licet
O. spiritus est insectem im voluntate prae it Deus est spiritus;
Ergo Deus est intellectu ἐν voluntate praedia s. Si porro definiveris, quid sit intellectu praeditum S deprehenderis, intellectu praeditum esse illum, qui Astincte res sibi repraesentat; emergit iam nova haec proposito: Deus res fibi distincte νυν
sentae. Si mmitationem ita continuavetis, ut novas sempes definitiones in subsidium adhibeas; in
. tandem incides propositiones per segitimum rati iniorum nexum, quas nunquam credidistes tibi oblitum iri. Fac poriculum . & non sine insimi n I
202쪽
atai vesuptate experieris, ratiocinationem initima
adeoque s llogismnm etiam non mediocre esse reme dium veritatem inveniendio
β- 447. Cum problema sit propositis practica d monstrabilis xx so); facile intelligitur, Im p itionem ejusmodi eodem modo 'inveniri , quo theorema investigatur. Duas . scilicet vel plures definiti nes inter se conseras, atque tum ex hac collatione prodibit propositio practica nu . ExempL i EM M. Si definiveris praemicta, item. que explicaveris, quid sit emendare Pesuntatem .se incile , ope meditationis aliisque propolitionibus m iture cognitis, ita sutassium adhibitis, emerget haec propositis practim: ritumas es emendanda pD pr. judiciorum abolitionemo Schol. Nonnunquam quod supra jam monuimus problema sumitur pro quaestione, qua operatio albqua continetur producenda. Si modum itaque ostenderis quo operatio aliqua producitur; tum diceris solvere proclema g. aas. Adi solutionem pr blematis seliciter instituendam requiritur, ut causas rei quae produci debet , perspectus habeamus. Sit problema, commiserationem in altera excitare. Si nosti genesis & causas commiserationis, tum solvetur facile problema. Commiseratio scilicet oritur ex amore: Ergo si comn erationem in altero , vel ergare, NI eua aliam, excitare vis, prius id ag ut alter amet. suo obtenro. Ateri π quo' commyrem rionem excitare vis, miseriam infelicitatem tuam
tamur, quod caedium dicituW remn feratio. q. 4 λ res: positionibus per meditationem Inven iis per legitimam ratiocinationum concatenationem ita easdem combinabis , ut per demonstrationem , regulis scilicet 393. traditis , convenienter, omnia' apte coiareant. Cum vero modus' syllo gismos , sive ratiocinia concatenandi sit ves an lyticus,, vel syntheticis s β'. 3ρο. ) oritur, hinc me
203쪽
β. 449. Haec pro scopo nostro iussiciant diisse domistatione . Plura adderem; at, cum Apropediem de arte meditandi peculiarem commentationem academi se cana edere mecum constituerim; ea, quae hic deside, rari poterant, tum 1upplebo. Exempl. Ut vero, quae de meditatione suppedita. tae sunt regulae, plenius intelligantur, & rectius a Nicentur, exhibeo exemplum perspicuum meditati nis. Fae .. v. te velis quid commentari de amnci characteribus, atque id ita quidem, ut omnes. propria meditatione , libris tan per sepositis, i vestiges; tum secundum πgulas meditationis pro
. Schol. F. x. Sollieitus esto de defitutione amici, cundum regulam β. 43ς. suppeditatam . Definiti nem autem di .uotionem distinctam amici acquires si casus speciales, io quibus aliquis dicitur amicus, ita tuitus iueris, eosdemque ita inter se hontenderis.
ut ex his, secundum regulas, β. 377. expositas, v tionem unive salem amici abstrahas. Prodibit autem, si regulis datis convenienter meditatus seeris, definitio amici: a cus es persona, quae nos amat. t. β. a. inc definitione a ci praestructa, attendas ad notas partiales, in hac definitione occurrentes, vi regulae, 441. positae; adeoque inprimis volvas notionem amoris, & quid sit amaro alterum, explices. Est autem amare alterum nihil aliud. quam ex alterius felicitate voluptatem capere. Axiom. g. 3. Ex definitionibus deducas Giomatas undum V. 44α. Fluunt autem ex definitione amiri haec axiomata. a. Amicus alterum amat. 3. 9uim cumue alterum non amat, ille non est amictus. I.
Muicumque obligatus est ad alterum amandum, ilis quoque obligatus ad id, ut alteri sit amicus. e. Ubi, cumque nullus es amor , ibi nulla est amicitia. s. suam iu durat amor. tamdiu duras amicitia. d. sui .
204쪽
cumque efficit, ut aliter ipsum amet, Esse alterum sibis e t amicum 2 7. quidquia in altero excitat am νem illud alterum nobis reddit amicum. g. 9uidquid imparit amorem, illud tollit amicitiam . Axiom. g. 4. Ex definito M amare elicies haec axiomata: a. 9ulaumque adterum amat, alterius felicitate des atur. a. suisumque obligatis es ad id tit ex alterius 1elicitate vestiptatem capiator ille obc-gatus est ad alterum mandum ..3. suidquid iubet,.xt ex aeteritis felicitate voluptatem capiamus illud jubet, ut alterum amemus, 4. st quid promovet Toluptatem ex a teriss felicitate, illud promovet amo-UM . sui uiu impedit vestimatem ex alterius fe- citare, illud impedit amorem. s. Ex his definitiouibus , inter se collatis , nunc fluit hoc ibeorema : Amicus alterius felicitate delectatur. Demonstratio . sulaumqtie alterum amat Ela inicitate alterius delectatiar. u. 4. Axioma I. , Atqui amicua alterum amat g. 3. Axioma I. E go amicus alterius felicitate delectatar . 6. Ex quo quidem .theoremate - sine multa ratiociniorum ambage, sequentia deduces consectaria. Cor. α) Ergo amistis non afficitur taedio, pers Ma amata fuerit infelix.
r. si in Ergo Amicus taedio agitur , si persona, amata suerit felix. t t. q. 7. occasione horum consecuriorum succurrit tibi , illum , qui taedio asiicitur ob alteri silicitatem , dici invidum: & illum , qui taedio aDiicitur ob alterius infelicitatem, dici arommiserari. Theorem. β. 8. Hinc onerunt se sponte tibi hae propolitiones , sive .theoremata e Theorema I. Amiacus non eil invidus . Demonstratio a suidumque ascitur tardis ob fellaifatem alterius ille est invidus r. AEqui amisus non afficitur taedio ob selicitatem alterius, seu personae amatae 6. Consect. Ergonmlatis non est invidus . Theorema II. Amicus com miseratione tangitur staa personam am. atam'. De Oa
205쪽
ille commiserations tangitur erga alterum r. 3 Atqui amicus taedio asscittir ob i elicitatem alterius per solide amatae s. 6. Confed . H. 3 Ergo amicus commiseratione tangitur erga perso m amataru iri β. 9. Habes hinc nova rursus consectaria o , .
Coro . e, Ergo qui imiride obnoxius est, non est
aptus ad amicitiam contrahendam Corol. s. a ) Ergo qui nescit miseraxe astolas viacem, asterumve ex infelicitate sua non vult eripere . si potes , non se dicat, amicum. . - ρὰ io. Si meditando longius progredi volueris . atque nunc speciatim evolvere , quid sit Zelectari alterius felicitate ; tum complures sis sponte tibi OD serent propositiones, quas nunquam opinatus esset . inde prodituras 4 Faciamus periculum , di quid sit delectatio, sive voluptas; itentque itudJelicitas, explicentu τὰ . Q. Voluptas sive delectario est lenius persecti nis: Felicitas vero est status durabilis gaudiris
Axiom. ia. Hinc eliciuntur haec axiomata : x .suictimque aliqua re delectatur, ille em rem , quae aelectatur , tamquam perfectam Me bonam sentire iis sibi rapraesentare debeat. 1i sulcumque obligatis sad sensum perscctionis in altero promomendum iuretiam obligatus est ad Totastatem alterius trommae dam. 3. sui. old Dber ut alterius sensam pers Blanis promo veremus , illud jubet quoque ut alterius
voluptarem prOmsveamus. Axiom. 33 En definitione sesicitatis eruuntur
sequentia axiomata : Dicamque delectatur alterius festi itate , delectatur quoque alterius statu durabilirgaudii. a. sulcamque promodet alterius flarum dura-Pilis gradii, rte quoque primminet alterius felicitatem 3. Uicumque jubet,' ut alterim flatum darabilis gaudii promoveamus ilis jubet , dit alterius felicitarem promo eamuae . 4. svicumque cbligatus es ad statum durabilis gaudii stiterius promote, lle obligatus es ad alterins felicitatem promovendam
206쪽
ω i NSTITUEMBA 1οσ2 eorem. 14. Has definitiones , si cum superio Libus , . Vel definitionibus , vel aliis politionibus ,
contuleris , nova nunc prodibunt theoremata. Theorema I. Amicus alterius fel citatem sibi repraesentat, tamquam bonum quid . Dcmonstr. sulcamque aliqua re sole atur , ille eam rem , qua delemtur , sibi reprae sextat tamquam bonum aliqvid 11. Axiom. I. 'Atqui amicas bi alterius felicitatem repraeseηtat. tamquam bonum quid. Theorema II. Amicus delectatur alterius durabilis gaudii . Demonstr. Ouidamque interues felicitate delectatur , ille delectatur quoque
ulterius statu durabilis gaudii g. t 3. Axiom. ): Atqui amicus alterius felicitate L atcr c . s. ); Eme ambira quoque alterius sarci Drabilis gaudii deIe-
L. alterius. gaudium du- habile sibi tamquam bonum quid , repraesentat . D
monur. 9 uumque aliqua re delectatur , is eam sibi tamquam binum qAid repraesentat S. 11. Axiom. I. atqui amicus alteriis gaudio darabili stelectatur pert rem praec. ); Ergo amisis alterius gaudium durabile sibi. tamquam bonum aliquod, reprasentat. . Not. II- His theorematibus , ope meditatio- his, erutis , oppida tibi. occurret illa lex appetitus,leeundi i quam anima id omne appetit S promovera it. et , quod sibi . tamquam bonum quid , r praesentat irrae I 16. Unde novae jam progeunt propositiones tequentes . rbeorema I, Amicus alterius selicitatem, adeoque & alterius gaudium durabile , appetit re promovere studet ι Demonstr. μι cundae nobis, tamquam dum quid repraesutamus, illud appetimus, , pro vere udemus . 1 f. ); Atqui a-mlauso alterius felicitarem statumque Hrabilis gaudiisbi tamquam bovum quid repraesentat I . Ch rema II. III. 3 Ergo amicus alterius felicitatem, adro-quie Ο alterius grassium orabile, appetit bi prom
207쪽
1sq DL MED aTATIONE Goro . . II. Ex quo haec consectaria sponte fluunt ti α Maeo amicus id omne cavet , 'Dod alterum taedia it β ὶ; Ergo amicus nullam occasionem Omittit, quajucunditatem Im voluptatem personae amatae promisere q*eat. q. et 8. Si ulterius progressus fueris , & evolveris notionem durabilis gaudii , reperies , durabile gaudium voluptatem eminentiorem , eis possessione ve-- rarum perfectionum ortam. A m. 19. Hinc huit axioma hoc: sui ait rius gaudium durabile 'pro ure, ille promoves alim
ctiones promovet . Demonstrat. sui Aterius gaudium durabile promovet, ille pr&movet alterius 'persectione 19 3. Atqui amicus asterius persectiones promovet. t. f. xx. Hine succurrIt lex naturae, quae abso vitur. hac projsitione : Tuas Gq-mque fersectiones promove . Hinc proveniunt sponte tequentes propin
. M. Ergo amicus obsera at legem naturae et .ai. Eryor ossumuι obligati ad amicitiam colan m Ergo qui homines sibi reddit inimicos agit l,i natu rae dijconvenienter. Ergo uolgntati divinia e venienses, ut aliis simus amici Schia. inmunerae porro propbsitiones ex hujus mediistationis adminiculo derivari polliunt; modo id seni'I'r obier sui, quae occurrunt, uoti ues, rursu&temper definias , atque subicquentes propositiones cum antecedentibus lςgitime connectas . Ouae ulter us hic obseri ait poterant , ea ipsum tape argu mentum , de quo meditaris , ceteraeque argumenti υτας Hs te edocet . Pro olyersistate mi , de quar editaris, dive sus saepe requiritur ordo, atque aiau
208쪽
UI Me modo libros legendi On dijudieandi r
. 43o 'IIemadmodum hactenus tradita est veritatisfiatura in genere p . I. ) et veritatis differentia Cap. i II. ii 3. modus specialior eam inve stigandi Cap. v. ): Ita nunc in eo erimus , ut ex Foliamus rationem . qua ad veritatem ; ab aliis jamitiventaruna cretiationem perveniamus. MA I. Scilicet non possumus omnia ipsi invenire ;quare opus eis; ut aliorum quoque cogitata consula mas & aliorum , qui .multas jam veritates invene
iniit . adminiculo , ad veritatum utilium cogniti nem perveniamus hilud Erum veri , inquit praeuare Cel: Holmgnn. in Philos rat. . pag. 334: admitieis ; suosque n Uul convertere ollet , nisi quod propria primum i Uria detexerit is aeque quidem v nemret . ac qui nec ves entis, me calceis , ne- lauae aedius L nec pane deni uess o uti prius fruique vel--t, quam Aeconi aco tendi praeparandique artem, Droprio , quod rium Marte , atque me omni alioνumsUitutione didicisset si . Cum itaque opus sit; ut ad veritatem . ab aliis inventarum , cognitionem perveniamus sur γή aliorum autem veritates in libris cominean- tui : .logicae ossicium est regulas & cautioues tradete, ex quihus aliorum scripta dijudicari queant β. 4set. Libri autem continent facta , aut dogmatafive universales postibhes . illi dicuutut historiιi, in quibus propositiones: singulares comprehenduntur , appellantur. 4ogmatisi . Ut adeo scr*ta omnia
209쪽
103 De Mo Do Lis os dogmata remn sentur tantum , & nonnunquam argumenta quoque enarrantur , quibus alii utuntur : aut
dogmata inter se ordine syllematico connectuntur , nova hinc emergit divisio libri dogmatici. ille nimirum dicitur liber dogmaticus historicus , hic liber dogmaticus scientificus. ScM Eo kaque ordine hic procedimus , ut s α
exponamus , quae Tam cautiones circa te lioneat ocdijudicationem scripti historici sint obtervandae, ut percenseamus regulas , in legendis examinaudii, que libris dogmaticis 1citu necellarias. g. 434. Generalis regula , quae in omni omnino
scri ytorum quorumcumque lectione & dijudicatione observari debet , hac propositione absolvitur: Lectu, eus θ' dijudicaturus alicujus scriptum , easdem notiones cum verbis auctorii conJungat , quas voluit auctor cum iisdem comungi . Demonstr. Qui ita scriptum aliquod legere vult, ut ad veritatem , in eo contentam, perveniat, di bi t ullud scriptum intelligere . Cum vero tum demum mentem auctoris intelligamus , si easdem n tiones cum verbis auctoris conjungimus quas auctor ipse cum iisdem voluit conjungi i r 23, Coniequen4 est , ut lecturus dijudicaturus alicujus scriptum , ealdem cum verbis auctoris notioneὲ cordi jurgat, quas ipse auctor voluit conjungi.ρ. 433. Hinc essicitur eteneratim , in lectione &dij.idicatione libri alicujus esse ibi licite attendendum ad desinitioiies , quibus auctor voces adhibitas determinat , aut saltem in significatum vocis , quae non definitur, inquirendum , quem ipsi usus loquun, di tribuid c j. I 43. ). - 9. 436. Speciatim ad laetioqem scripti historici requiritur littenti' & crebrior repetitio . Quo eri, citur, ut facta, 'quae commemorantur, memoriae strecte manden ur.
4r . In dijudicando autem scripto historico ad tria potissimum , oportet, attendas, r Num quu
210쪽
ET DIIUDICAND s. 'I9ς narrantur , sint vera . Num 4n iis , quae narrantur . ordo degitime observetur . a Num seriptum, historicum iuni & scopo relpondeat . sve , num sit
s. 438. Sin autem de Neritate eorum , quae inscripto historico reseruntur , judicare legitime Molueris . regulas probabilitatis historicae , supra 4χO. speciatim explicatas, in subsidium adhibeas, ex qui, Dis veritas facti aestimari debet 439. St. vis de ' ordine stripti historici iudic Te , ,' ad cimi stantias temporis , . quam fieri potest , dis,ntissime, velim, attendas adeoque .chrouologiam
u.' 46O.. Ii denique num si scriptum historicum ast laetum , examinare volueris ad finem , qui in .conficiendis scriptis historicis Intendi debet , an,
Schol. Finis pro diversitate historiae varis est. Historiae naturaeis, in qua facta naturae reseruntur, finis ci scopus .est , ut objem rariora accurate . scribat , omniaque ea', quae in phaenomeno aliqua speciatim , consideranda veniunt, sigillatim percu Tat , nexumque 'item partium exponat. Historiae ecci fasticae. in qua facta Ecclesiae, & vicissitudines .c-- memorantur , finis est, ut status ecclesiae omnium temporum desciitatur , deinde media di viae , qu
bus ecclesia ad florem & incrementum perVenit speciatim enumerentur , tum . hujus .floris tinpedimenta aIlegentur di denique mutationes , cum qua doctrinas 4 tum qua errores , ita exponantur, Ri ex
his principia. prudentiae ecclesiasticae possint derivari . Hsoriae civilis scopus est, ut subjiciantur oculis animisque exempla, quibus praecepta politices st: Biliuntur , quaeque prudentiae civili promovendae in. serviunt . Io historia itaque civili α necesse est , mi status reipublicae per omnia tempora describatur . β γ ut , incrementa di conversiones explanentur. Iubaeris arbaque causis , quibus vel serum 1mblica-N om