Aristotelis Ars disserendi. Ex comparatione omnium interpretum & accurata obseruatione sententiae, de integro latina facta. Per Ia. Carpentarium Claramontanum Bellouacum, per eundemque breuibus scholiis et notis illustrata

발행: 1567년

분량: 601페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

591쪽

re e bissomni igitur fouenit chocest, omnis vitis Aeson- deficit: in omni autem e dicitur id est,omne quod destodeficit,

latiora habet fila, unde Uscitur omni viti lationa esse Mia sumptumque est pro causa huius rei, defrondesiere. Quodsinopsint ista vicissim sibi esse cause semper enim prior causa est effectu,m ut deficiat luna,cause est terrae interpositus: nec contra defectio lunae,cause esse potest,ut inter solem oelunam terra interponatu erit quae ex causa constabit,accurataeir cur ressit demonstratio. quae autem spectu,tantum quod

res ita si confirmabit. Ex hoc enim effecta interponi quidem terra cognostimM Jed qua ob causam interliciatur neficimus. uod aute desectio no fit causa cur interueniat terrasiacotra interiectu terrae ipsius defectionis, hinc persticitur, quod indefinitione defectionis accipitur term interpositus.mniplana est,feri manifestam defectionem per interuentum terra, nec contra huius natura per illud explanari. Ia mero,quid vetat eiusdem essectus multas esse causas empe si idem multisprimo attribui potest.Dicatum enim a in b primo remque in cidi, cantur autem b σ e,dedoe e.Hic ergo cura in omni rime insit, causaesiunt b σ cistud quidem b,cur sid conueniat, hoc autem c cur in ipse e dicatur. Itaque posita causa es citur necessario t res sit.-ca res est,non quitur uniuersam causam esse, tametsipars aliqua causae necessario consequatur. An si genus uniuersum compleritatur quaestio, causa quoque totum quiddam est id cuius causa est, iuersale Exempli causa defrondescere,quanquamsit plantarum multis generiabus commune singula vinis persequi, tamen est certu quod dam unum genus in quo id primum omnium cernitur, quodes vel planta,vel certi cuiusdamgeneris planta. uare in iis

592쪽

etiam medium σ cscium aequalia esse, atque adeo recipro cari erit necesse elut i causa est,cur decidant arboribin frodes quoniam concrescat humor,necesse est,utsiponas defuere arboribus folia, statim humidi concretionem ponas m contra,

sis humoris tulis concretio no in quouissed in arbore, necesses hanc defrondesiere. Sequitur nunc alia quaestio, utrum sitfmper eiusdem escius eade causa, an alia atque alia esse possit Ansis esse res demo utasiit, non autem ex signis aut accidentibus,id eri non poterit medium enim est alterius extremi definitis secus res concludatur Ueripoterit Tossunt quidem id cuius causa est cui,ex accidentibus Jeciari, sed

tamen non videntur es ureliones eiusmodi.In teris illa cumedi mili modo se sabebunt: nempe si illa bomonymam

erit homonymum medrum s genere quodam uno contineantur,m medium simile erit.Veluti cur constantproportione co- mutata' est enim alia in lineis causa,ata in numeris, , eadem tamen. nam hoc so quod hae lineae sun illi numeri,salia atque alia causa qua ratione aute est certi cuiusdamgeneris a cesso,eadem est in omnibus causa. Similique modo in caeteris

omnibus. Itemque cursimilis color colori S si ura figurae ilia est atque alia cause quia homonymu est quoa in bissimile dicitur. Ac similes quidefigurae hac ratione portasse diculur,quia

certa quaedamsit intertitera proportio, pares angulixobres aut e quia unostense omnes percipiuntur,aut ibe aliquid Porro autem in iis quae proportione siunt eadem, me inum et Gidem eritproportione.Id aequoniam mutuo se consequunt ii causa,& id cuius,cuis causa es. suanquam Ungulatim MD accipiantur latius patebit id cuiud causa est. Vt exteriones AEngulos pares esse quatuor re se latius patet quam triangulin

593쪽

aut quadrangulis: Omnibra autem aequale. Huaecunque enim quatuor rectis pares exteriores angulos habet militer oe me. dium.Medium autem primi extremi definitio est ideoque dicuntur omnes scientia ex definitione oriri. Verbigratia , δε- frondescere est quidem vitis cosequens,sed multo latius patet: itemqueficus sed longe ficum excedit. At si cum omnibus huius generis arboribus constras non latius patet daequale e T. Si igitur primum medium adprobandumsum erit definitio huius verbi, defrondescere acprimum quidem adhibetur hoc medium ad concludendum uniuersum genus deinde vero ad singulaspartes accommodabitur: medium etero huius quoniam conreMnturconcrescitque succus, ut tale aliquid. Quid mero aliud est defrondescere, quam Auccum in feminis coniunctione concre cere 'Hanc vero cause em essectus consecutione inquireti licebit bacsigura describere.vicatur a in omni b δε sit autem b omni dsedita ut latius pateat. Erit igitur ι τniuersale quiddam bis quaesiud continentur. Nam illud uniuersale appcllo quod non reciprocatur, uniuersale aute primiι quod cum singulis quidem non reciprocatur ed cum omnibus, neque bis latius patet. Ergo quod in omnibus d dicatura,causi est b. uare latius patebit a,quam bonam si non ita sit, cur magis hoc erit illius causas Iam autem si rursus omnibus e co- ueniat asti omnia quaesub e continentur,erunt aliquid Ghocque diuersum ab ipse b. Nasi sicus res habet, cur mers est, omni e ines a,nec vicissim fit ut omne a sit equamobre enim

non erit aliqua causa cur omnibus e conueniat a Ergo quae cο-

tinenturist cierunt aliquid unumsted id qualesit considera dum. Esto mero cseri igiturpotest, tela de respluressint causalia non in bis quaesium ei de peciei. 'rbi grati vitae

594쪽

inlotau tempus protrahellae,in quadrupedibus causa est,quod felle careant. in volatilibus,quoa valdesicca sint,aut mile aliquid.Si mero ad individuum nonstatim perueniatur, atque non unum tantum ei iurasiunt media,plures etiam caψ erunt utrum autem mediorum causa erit,id ne quodiniuem

sili an quodsingulari propinquius: Profecto non dubium est, quin illud cuique magis causa sit, quod cuique est proprium. Aper enim haec prima causa est,cursub umuersiogenere illud

contineatur.Veluti mi omni d conueniat a,causa esto. Sic igiturpesequi causas oportet, ut dicamus c causam es cura co-uem at d. tum cur c insita, causam esse ,postremo cur sibω-

ueniata, sum bsibi causiam esse. Ac de ratiocinatione quidem demo iratione,m quid sint m quomodo conficiendae, hactenus disium est,ex quo quid quali quesit'entia demo 'utiua intelligitur, pote quae nisab illis distinguatur.

Superest ut doceamus qua ratione principiorum assequamur cognitionem,m tuis illisit habitus, per quem ipsa intelliguntur. Sed prius qua m hoc annediamur, quid utrunque inoartem probabile se subiiciemus. Ac primum,quod ire nemodosiiver demonstrationem,quin ante cognita oepercepta habeat primabatque immediata principi upra senovimus.Hic igitur ambiget forte quis iambitrum sis eadem principiorum qua aliarum rerum cognitio a me virum harum m illorum cognitio Helia appellanda sit in vero harum quide cientia Illorum autem aliud quoddam cognitionis genus.Et utrum non infit nobis horum halitus sed acquiratur an vero nobi cum quidem nascatur ed lateat. Ac nobis quidem ingenitum esse absurdum est alioqui fatendum eri eam cognitionem in

595쪽

LIBER I s. ΠΥnobis latere,quae demonstratione est certior. At merosi acquiritur cum prius non inesse quonam pacto assequi ac distere ip- ap rincipia poterimus iussa antecedente cognitione Nam illudfieri no posse in explicata demonstratione supra diximus. Persticuum igitur est,neque haberi posse non enim hoc lateret: neque fieri posse ut eorum cognitionem comparemus, nullo ad ea habitu praediti. Guapropter necesse est,ut adhac cognitionem is inrenita quaedam naturae zurqua tamen non tam

accurata siit aut certa, quam haec ipsa principiorum cognitio. Atque illa omnibus animalibus ineste videtur.Omnibus enim his tribuit natura aliquam ad disternendas diiudicac ue res facultatem,quam siensium appellant.Sensus et ocum insit omnibus in eo discrimen est inter ipsa,quod ea quae sensibus obiectasiunt in quorundam animis impressa atque infixa manet,

aliis statim excidunt. Quorum autem animis rerum obiectarus ecies non imprimitur,ea aut nullam plane, aut certe earum rerum quae animo non retinentur,non habent cognitionem, ri-

siquo temporestentiunt In quibus autem 'it cum sentiunt mnum aliquid in anima habeat,quia eiusmodi multa sentin erasus quaedam inter illa dispinia existi quod quaedam sunt

in quibus ex istam rem memoria ratio oritur in aliis non ite. Oritur ergo ut diximus ex sensu memoria tu ex memoria aliquoties repetita,nocitur experietia. nil enim est experietia m-na,qua multae 'sic dic*memoriae. Ab experientia vero aut omni iniuersali in anima quiescente aut uno prerer multa, ptamen in omnibus unusit, existunt artis Cocletiae principia. Artis quidem,sici agenerationem si ientiae autem,sicti cu ens. Neque igitur certi habitus insent, neque ex aliis habilibus prioribus ac notioribu oriuntur ed exsensim αuemad-

596쪽

modum enim inclinata iam acie, fusoque propemodum exercitu, si rellere znus incipiat, mox alius, gradum si fit, deinde alius atque alius , donec ad principium agminis id perueniat sic anima est ei modi misimile aliquid ei v uenirepost Sed quod modo ictum est,nec alis aperte explisatum, nunc ab Initio explanemus. Si in hiue quae indisserentia sunt, extiteritalia

quid unum,tumprimum in anima comprehendituretniuersale. Etenim singulare quidem est quod entitur ,si ensus ' ,

intim se coetitatio ad genus uniuersem pertinet. veluti cum hominem aliquem video ,senses ad hominem concipietam inoad Calliam hominem percipiendum pertinet rum vero animus aliquandiu in haciatque illa communi notione conqui

sicit, idque eo et que persequitur tum ad implicissima aliqua,

latissimeque patetem notionem peruentat. Veluta huius atque illius generis animantia tantister considerat um ad comm nem animalis notione perueniat ac deinde pari ratione ex hoc

genere ad alia progrediatur. Ex iis planum est,prima principia inductione cognosti quoniam sic sensus in nobis escit uniue fale. uonia autem omnium habituu,quibin circa cogitatione merum aliquid dicerepossumus, abj siunt in quitas perpetua inest meritas, abi in quibus ut falsem dicatur, interdiet euenit. Huius generis sunt,opinio m ratiocinatio. Illius autem quod in semper veris versatur scientia oe intest entia. Dauia nil est certius accuratiusque scietia Praeter intelligentiam Nemque notior uni principia demonsueratione scientia aute omnis cum ratione est ex iisprofectὸ necessario escitur,principio, Anon esse sitientiam. Atqui nil est certius accurati que cientia praeter intelligentia. Itaque intelligetia erit principiorum. Sed etiam hac ratione ui confirmari potest. Principium demon Pi

597쪽

LIBER II. ru

tionis non est demonstratio teque igiturscientiae erit scientia. Oresipraeter intelligentiam nil est in quodperpetua τμritas perinde atque inscientia erivrofecto intestigentiauerin cipium omnis scientiae. Atque ita principium erit ipsius primclij scientia autem simili modo se habebit ad omnia quae ex principiis orta fiunt. FINIS.

SEARCH

MENU NAVIGATION