장음표시 사용
571쪽
'atio quandoquidem id ipsum quod ab initio in quaestionepo
situm est,in prosando accipitur. q. s. Neque mero illa probandi via,quae per diuisiones ab oluistur idconcludi potestsecuti eo loco diximus Abi de anas sis gurarum egimus quia in illa nunquam necesse est, quonia illa sunt soc esset nec qui eam sequitur, magis demonstrat quam qui induci Neque enim conclusio interroganda est, neque ob eam causam esse oporte quia data est sed cum illasint junc esse necesse est,etiam sit quicum di 'utatur,no admittat embi causa,nunquid homo aut animal est,aut inanimatum' de indes pumatur animal esse, non erit hoc ratiocinatione conclusum.Rursum omne anima aut terrenum,aut aquatile his etiamsumitur,terrenum esse esseque hominem totum hoc animal terrenum nec necessario escitur ex his quς diectasiunt edsismptum est. uodvero hic in duobusverbis ostendi de is-ri intelligendum, si plura accipienda essent: quid enim interent in multis, an paucis id accidere ostendatur' Ita haec progrediendi ratio ad ratiocinatione aliquid concludendum in illis est,etiam in his quae ratiocinatione cocludipossunt.Ouid
enim vetat totam aliquam orationem vere in homine enun
ciari, nec eam tamen esse desinitionem,neque omnino quid
mo sit indicare' Deinde vero quia prohibet, quominus plus aliquid aut minus accipiam, quam necesse est' aut quominus aliquid transiliendo explicem essentias Quae quidem comitti postunt sed tamen non est dissicile illa declinare, sumendo omnia quae adessentiam pertinet, in facienda diuisione, ducto initio a primo deinceps nihil omittendo. Hoc etero necessariumr totum in diuisionem cadat, mhilque defit. Id tero ita seri i
572쪽
oportet, quiadem ad i. erueniaturquod est individuum 'ecie. Sed tame hocpallio nulla ratiocinatio efficitur fiasiqua est in diuisione utilitas, in eo est quod alio quodam modo ad explicandam atque illustrandam remvaletu quod non incommodeseri videtur.Quandoquidem eum qui indu hone via tur, non probare rem necessario,nihilominus tamen illustrare,. alio quodam modo declarare peisiciamus. Qui igitur per diuisiones definitionem colligit, nihil adhibet ex quo res necessaria conclusione esciatur. Nam quod uuenit in coclusionibus quaesiine medio,it si quis iam dixerit,bis positis illud esse necesse , quaeram spropter quid, illud idem in definitioni us accidit,quae per diuisione colgutur.m di causa haec sit hominis definitio, animal, mortale, gradiens, es, pennis carens, ut quaeque pars adicietur in definitione, ita rogabitur in singula, τnde, oe cur illud colligatur. Nam hactenus tantum valet in quo illi non falluntur haec probatis,ut ostendat omnem hominem esse aut mortalem aut immortalem. huiusmodi autem tota oratio, non e T definitio. Quare ut etiam
illud positum sit, diuisionem habere vim aliquam probandi, hanc tamen esse rei definitionem, nonpotest necessario con
Cap. c. Sed nunquid potest sum quid est, siubstantiae accommodatum ita demonstrari t ex lapothesi umatur definitione e se id quod constat ex iis,quae propria, quaeque ad ostendendum quid res sit valent' Atqui haec sol unt, quae quidsit haec res, ostendunt,m tota oratio propria e 12 Ex iis enim num itare te concluditoresF, haec igitur oratio quid res sit, indicat An etiam in hac probatione idipsum quod in quaestione e L
573쪽
iidelicet quid sit res sumptionibres accipitur Necesseverosit id ne te demon iretur,aliud quoddam med si adhibere. Iam vero quemadmodum quoties ratiocinatione aliquid cocludimus,non sumimus quid bis ratiocinatio quandoquidem semper unaquaequaepropositio, ex qua con lat ratiocinatio,
se habet vel ut tota, velit pars. Ita in hac non debet quiasis ipsa definitio accipi, sed illud a sumptionibus Hilarandum.
Tum etero ui eris,cum Δbitabitur an ratiocinatione coclu- sumsit, necne: tu enim occurrere licebit,ostenderi esse ratiocinationem e quia talis sitargumentatio,cui ratiocinationis definitio conueniat. Simili modo contra eum qui negat definitionem esse conclusam, contendendum est, esse: quoniam ta-bs definitio esse ponebatur. Itaque necesse est ut ratiocinatiost citra definitione ratiocinationis,sta quid ressit ostendi, non adhibita definitione definitionis. Ac vitium quidem idem comittitu ex coditione hunc in modi; quid ressit ostendatur. Si est bonum malo contrarium, minguiduu diuiduo,sit autem mali essentia diuiduum esst,erit etiam boni natura indi uiduum e leo atqui bonum malo, diuiduum indiuiduo aduersatur, sitque mali natura diuiduum esse, Hi igitur boni natura atque essentia indiuiduu esse. Nam h c quoque definitis,quae id ipsu en quod quaeritur,insiumptionibus accipitur. At enim,inquies duc quide adprobandu quid ressit Accipitur definitio e diuersa ab ea quae o Tenditur e L. At in demonstrationibus no modo id ex quo aliud probatur, non debet esse idem,sed etiam tale,ut non sit eiusdem rationis cum eo quod probatur, quodque non possit vis sim recte ex illo dem0lrari. Communis porro quaestio est aduersus utrosque, eos, inqua,
qui diuisione,S qui hoc de quo loquimur γ gomo, definitio-
574쪽
nem demon Irare conantur: Cur potitu erit homo animal Apes Vadiens,quam animal ob remit enim in sumptionibis harum probationu umitur, unde necessesit exiguos demnitionis partibusvnum attributum fieri ron magis quam quomodo idem homo est musicus oe grammaticu .Cap. V. duo igitur modo licebit definienti rei essentiam mi- Uum quid est, ostendere ' Neque enim ex quibusdam positis, quod facit is qui demonstrat ut cum illasint diem essenecesse sit.Neque vero ut is qui ex singula cognitis inducendo progre. Eitur totumque itast habere cocludi qui ub eo nihil est quod alter habea Non enim hic quid es ostedit desie aut no esse Vuae mero nuc reliqua ratio essepotest eque enim si Raut digito indicabitur.Ia vero quomodo quid homositosterit necesse enim est, ut omnis quiscit quid homo sit, aut aliud quid. vi quod ipsa ressit cognoscat. Nam quod non e L nemo scire pote i quid sit sed tantum quid aut oratio sui etesiam nificet. Veluti quid significet tragelaphus, intelligi potent: quid sit ipse tragelaphus, non pote t. Atqui docendo quid sit, quomodo eadem ratione etia luod res is doceri potest aliud enim definitio, aliud demon tratio declarat: quid homosit, aliud est quam esse hominem. Deinde nil est aetersubstatiam quodper demonstrationem esse non ostendatureat esse, non est rei essentia, quia ensgenus esse nonpotest. Demonstratio igitur rem esse ostendite quemadmodum etiam in si uti μα-tiis etfaenire etiamus.Geometra enim quid Ani et triangulum sumit esse autem ipsum emonstratione ostendit. uiderv f definiens triangulum nihilne alis ostendo quam quid
575쪽
sumsit 'Euenire igitur hoc poterit, utqui uam quid res sirint Philinectame an sit cognoscat: quod ieri omnino non potest. Perstimum autem est ex iis definiendi modis qui adhue obstruantur, non ostendere eos qui definiunt, simul quod ressit. uanquam enim e medio sit aequale aliquid, nil tamen necle est id quod definitur, aut hoc esse circulum. Nam quod ad hanc orationem attinet, potest esse orichalci. Definitiones enim neque esse nem quae de nitur, neque quod illae sint huius rei definitiones declarant: se emper quaestioni cur eorum v-trunque sit, locum relinquunt. Ergo cum necesses teum qui
quippiam definit, aut quid sit res ipse, aut quid nomen significe declarare si non ostendit quid si restat ut definitione nil ostendatur, quam quae sit vocabuli cui que significatior quod
Glde esse absurdi nullis rationibus o landi potest. Primum, quia etiam in eas res quaesiubstantiae nonsiunt itquealo in ea quae omnino in rerum natura no Aunt,definitiones cadere possent: in iis enim quae non sunt, potest quaeri quid nomen significet. Deinde, omnes orationes possent esse definitiones. mquae tandem oratio est,cunnum nome imponi non 'olsit Itaque omnis distulatio, omnis sermo, definitionibus constabit oenon incommode Ilias Homeri, definitio appellabitur. Postrem),nullorientia estin qua demo et ur quodsit huius -- minis illa significatiorneq; igitur definitiones id declarat. δε-que ex iis quidem quae hactenus dicit uni, haec omnia viden tur esse merisimilia,definitionem oe ratiocinationem no idemese, itemque definitionem nihil demonstrare,neque ostendere: postrem; uid ressit, nec definitione, nec demonstrationepos se cognosci.
576쪽
sq. . Ampliusve-videndum est,ex iis omnibus qui trecte dictum sit, quid non recte tu quid siit definitio denique num quς-sbo quid est, demonstratione quodammodo σdefinitione absoluatur, an vero id nullo modo seripsit. uoniam igitur idem est vGupra diximus noste quid res φ, m causam qua quaestio an sit,absoluitur ratio autem huius quaenionis,ansit, est, quia aliqua est perquam res esse ostenditur causa oequidem cause quae redditur, aut Tna tantum est,ac eademsemper
causit,aut alia est rufusuperior causa: est aba causea,vel ex hac illa dem ruri potest vel no potest. Ergo sim alia caus verior, ex qua demonnratio confici possit, necesse en, etipro merbo medio illa causa accipiatur, oe ut in prima figura concludatur demonstratior quandoquidem uniuersa a immatio en, qua hac probatione oriendumn Atque ille quidem
erit unus modus, qui hac ratione continetur,probandaevnius
definitionis per alteram. Medium enim ad trobandam definitionem accommodatum,est definitio: cum demonstratur aliquid quod proprium H,medium etiam proprium esse opor , tet. Ita ergostatuendum ea ex definitionibus eiusdem rei υ- nam concludi posse, alteram nonposse. c genus hoc probationis, non esse demo nitrationem ipsius definitioni iam ante dictum esse sed id nonpoten negari,quin sit ratiocinatio Asca ipsius definitionis. Op. s. uo autem modo id contingat,nunc paulo altius repetito initis dicamus. c primum quidem, quemadmodum pomquam qualisit intelligimus, cur ita sit, quaerimus, i simul interdum utrunque cognsimus, sed nunquam prius quam
577쪽
obrem ressit percipi pote 'quam ita esse intelligamus: ita plane quid ressit, nisisse ipsam cognitum sit, cognosci nunquam poten: quia nemo potensire quid sit illa res, quam sit necne
ignorat. En porro duplex ratio intelligendi virum si tres,nec . nervo per accidentia , altera per ea quaesiunt aliquid rei. Veluti esse tonitruum,quia eastrepitus in nubibus: σ desectionem, quia sit luminis priuatio: σhominem quia sit animal quoddam tabem animum, quiasit illud quod astipso agitatur. Cum igitur per accidentia rem esse intelligimus, tum nil adfertur unde nos qui tres sit assequipsimus, quando ne an sit quidem hac ratione perpes, certoque cognosci queat aerere autem quid sit, cum rem esse nescias inane en iususque momenti. Cum vero ide cognoscimus per ea quaesiunt aliquid rectum minimo negotio ad cognitionem quid sitperuenitur. Itaque ut quisque afficias in ad cognoscendum an sit, ita asintelligendo quid res sit, aut propius, aut longius abesZ. Ac in tu quidem ubi rem esse corno imus, per ea quae quid ressitonendunt, prius exemplum si liciamus. Erito des lis Glunaciter interiectus b. Quaerere ergo utrum desectio sit . necne illea quam sit necne, medium b, inuectigare.At enum hoc medium inquirere quid aliud H, quam definitione ipsam quaerere, sit necne Itaque si esse definitionem comperiamus,d ipsam desectione esse intelligimus. Aut mirius contra ictionis eti ratio,ifusine habere duos recto an huius non habere Atq; illam quiderationem ubi inuenimus,lusimumquod ita sit, quam ob causam intelligimussimodo proprio uaac vero medio utranque quaesionem tractemus. pecu actamvirem quidem ita esse cognsemus cur aute sit, minime intellia M. Verbi gratia set luna e fctio a. Luna cum plenasit
578쪽
sub bucto etiam omni obstaculo umbra nonfacere, bosis igitur sic conueniatb, hoc est,si luna non possit umbrascere quilpleno orbe co licitur, O nihil internos oe luna etideatur esse interiectu huic aut eb medio conueniata,quod est deficere sacquidem ratione ostendeturlura deficere Aquamobre deficiat, nodumpe lectum erit Sesse quidem in rem natura deseritionem intelligetur ed quid sit, ex eo percipi nρn poterit. Porro
clamperfectum est a inesse ipsi .ed quaeriturpropter quid in- est,perinde est ac siquaereretur quίdnam sit ipsum bo nempe an
t teme interie ius,an ipsius lunae conuerso, an vero lucis extinctio. Haec autem est definitio alterius extremi teluti in hoc exemplo medium est definitio ipsius a maioris extremi nil enim est lunae defectio, quam terrae interposit . Quid est tonitrus est ignis extis lio in nube. Cur tonat quia extinguitur in nube ignis. Sit igitur nubes sitonitrus a,ignis extis A b. go si hoc est, nubi,inest b,quia verum es in nube ignem extingui.Huic aureb conuenit a,quod est tonitrus Odefinitio ma -
toris extremi a est ipsum b. Nunc verosi aliud quoddam adhiberi medium potet ad concludendam hancpropositionem, necesse elet,ut illud rusus medium,ina esset ex reliquis desenitionibus,quibri quid bςc eadem res si osten itur. uo igitur modo quid res sit assequamur, qua ratione id ipsum manifestumsat, didium est. Ac illud quidem ex iis quae diectasiunt,
escitur, nec ratiocinatione, nec demonstratione quid quaeque res sit probari poste nihilominus tamen per aliquam ratiocinitionem oe demonstrationem opertum fieri quid res sit. Ideoque definitiones,quarum est alia cause,nonpossunt illae quide citra demonstrationempercipiro tamen demonstrationemo-
bari quid res sit omnino non potest cui supra recite sesum
579쪽
est, cum adhuc dubitanter singula sine ulla affirmatione
At enim ex iis quae adprobandum siumuntur , quaedam fiunt quibus confirmandis alia rujus ratio desideratur, alia quae si errorem causam nullam habent. Unhsatis constat,
eas Jefinitiones medio carere,esseque principia de quibus quodsint, 'r quid tponendum estinui alio quodam modo explicandum id quod Arithmeticus facit,quando statim ini tio m esse unitatemponit, oe quid ipsa fit.In quibas autem' aliud est medium, aliaque cause substantiae licet proficio δε- finitionem quidem per demonstrationem explanare, sed hanc huius esse definitionem nullo modo demonstrare. Quoniam autem definitio vocatur oratio quid quaeque res sit declarans, hinc proficio planum est, genus quoddam esse defnitionis quo explicatur quae sit cui que vocabuli significa tio, aut quae sit. nominis explicatio Cuiusmodi est oratio qua docetur quae sit vis ac significatio huius verbi triangulum quodpostquam esse assecut umW, tum quamobrem sit quaerimus. Difficile autem est ex hoc definitionum genere natura rei assequi, quam sit necne ignores. Huius vero di multatis causa paulo ante a nobis explicata est, nempe quod ne an sit quidem perea quaesiunt huiusmodiscimus, nisiforte per accidens. Porro autem oratio duobus moius una appellatur priore quidem per coniun honem, ut Ilias uniuersae posteriore, quod unu de uno significet, non per accides. Atque illud quidem unum genus definitionis est, quod modo explicatum est. Aliud autemgenus est,quo causa cur res sit, continetur. Ita- que priss genus ad rem quidem explanandam valet, pro-
580쪽
Lundu minime in posteriori aute ut patet' demonstratio qu dam erit ipsius quid est quandoquidem a demonstratione tantum collocatione differt. V enim alia ad quaestione,cur tonat, alia ad quaestione quid stonitrua, restondeaeforma. M ad illam regiondetur,quia extinguitur ignis in nubibus. Ad hane ante qua quidsit tonitrus, quaeritur en trepitus oppressi ignis
m nube. uare eade haec oratio, uno modo expresa, definitio est alio modo, cotinuata demonstratio. Praeter hanc aute alia.
est tonitrus definitio repitus in nubes lus. Haec autem est conclusio demonstrationis ipsius quid est. At immediatorum definitio positio est ipsius quid est, indemonstrabilis. Ergo vn σenus definitionis est,quod nulla ex parte demostrationea ititit. Alterse,s ratiocinatio ipsius quid est,sola collocatione a demostratione differens.Tertisi, lemostrationis ipsius quid est clusio. Atque ex iis quide quς diximus,persticu unt bςc omnia.primum, uomodo in definitionem demonstratio cadat, quomodo non cadaziu in quas definitiones psit, oe in quas non possit illa cadere deinde quot sint definitionum genera, Fquonam modo quid res sit ostendat definitio,m quomodo non Uendat. mox quarum rerum si quarum non sit definitio po stremo, quomodo est addemonstrationem aspecta definitio,
qua ratione in eadem re cerni utraqueposunt, quaque ratione non possunt. 6 p. u. Quoniam autem censitur qui Me tum demum rem si re,cum est secutus causam causarum autem quatuor unigenera Vnum est forma atque epentia cui que rei. Alterum
quod cum illa sun hoc se necesse est: Tertium quodprimum mouit. Ortu est finis uius cause aliquid sit Omnia rudi