장음표시 사용
371쪽
Variatio per figuram non, minus est elFans , et mirifice: exercet ingenium . Sicra deton erili Omnex hominem ab Otiορ assi luxuriam νι libidinem ν Laseiaiam praeeisiti cursu munx. . Anapi' rari nihil est hominitus otiosi, oin luxuriam bi una ad lase uiam se nnu ad ιλminem ac voluptatem proeliatas. Climax: ea bomtaum poenei omniam; est indoles , πς ab otioia luxuriam , abὶ hae δ, Laseluiam , arque ab . denique in foedisimas libidines' non gradu ,ipd Eraeciipit 'cursu ferantur . sic facile perl
372쪽
Pario Iuri Capua. NL. 33 ο , alias figurax institui poterit variatio sane murifice hoe ee itinenluuii aeuit et iudicium , si
prudentis. magisti t. Meedat institutioia Neque enim haee exercitatio committenda est iis, qui nondum. aere lauantiu a. III L 'Non. praeter rem etiam a Sehesero, Mor- Carmonishofio et aliis . commendatur CARMINIS SOLUTIO ' γ, quippe qua ipsi veteres non sine fructui usi senti Est autem: illa et
gans. versuum nes ista. merisura, et dictionc poetica in prosam mutatio ' ). 2 Commendari haee vel eo nomine meretur , . quod inde facilliine, addisei potest stili poetiei ae prosate, disterentia- . 'o Iaini oliri. eo exereitationis genere usos esse Sulpitium et Augustinum, docet Sagittarade. ιmit. ciceria num.. cxv II l. Solebant vero, veteres noru solum loca poetarum notabiliora. menstra ac dictione poetica. soluere , Verum, etiami oratorum dicta in poemata sua, transierre. Ut eamplo rem illustremus, Cicero in Orat. pro. C. Rabιrion si ' me, inquit , elamor. ἰ re commonet et sed consolatur quum
. Posteriovem partem in poema situm transtulit filius, ItalicuS feruiaa si nobis eorta abruptumque purassent . . ingeniam patres ,. ex. si eIamoribus ,. 3nquit , turbata. Diate mentem n non vltima remum εν desorat; mandassentimentis, habenas. sic j ipae Cicero, nonnumquam. Dca Poeta '
373쪽
xum metro soluta in orationibus suis expressit'. Exempli gratia, Euripid. in HippMyto de imblieribus libidinosis ita canit: in .
neque tenebras noctis perhorrerent consciae , neque , issa ne quando elis at moeem, d
Haee ita soluta oratione expressit Cicero pracoelia: bae stitur domo progressa Hia m.
lier 1 de veneni celeritate disere audebit' nonne ipsam domum metuet , ne quam Nycem es elat ς non parietes eo esos e non noctem illam
funestam ae luctuosam perhorrester ρ '' ' Exempla complura peti possunt ex Nicod. Friselilini . Vir enim iste dyctissimus Virgilium, Horatii episeolas et Per sit satiral in prosam ingeniose conuertit, quod in Horatio et Iuvenale etiam tentauit Eil Lubinus in periphrasi Horatii et ecphrasi Dumnalis .
Ad sormam stili mutandam praecipue per tinet COARCTATIO, quae est pressa at
que adflricta eorum , quae eum ambitu ab auctore dicta sunt, expositio. 9 Non hie intelligimus eoarctationem i Iam , qua tota auctorum opera disti,sissima in epitomen contrahuntur, sed qua stilus viarior in pressuin atque adstrictiorem conuertitur. F eile enim ab iis, qui in potestate habent Lai, nam eloquentiam, stilus Asiaticus in Rhodium,
immo et Atticum poterit commutari. Ex. gr. Cicer. Verrin. IIII. go , ' inquit, . ia Sis Ita e latam locuplete 3 tam vetere proutaeiar tot oppidis , totfamiliis tam evissis , vllum arxenteum ias, ullum cor tishiam aut Delimum fuisse; n
374쪽
m. Caput DL 33 3go ullam gemmam aut margaritam fuisse , aut quidquam ex auro ex ebore factum, signum
tum aeneum, marmoreum, eburneum et nego via
iam pi Dram neque A tabulis neque textilem fuisse, quin quaesierit , inspexerit, quod piaeLtum sit, abstulerιt. Uberrima haec est, ac pi ne Asiatica periodus. Eam tamen facile ita coarctabimus: nego in iniuersa Sicilia, locuplete ac Iopulosa prouincia , vlluni vas rari operis fuisse ; nego xllam fuisse gemmam , aut qui
quam ex auro, ebore , aere vel marmore λgeniosius confectum: nego picturam vel telam egregiam fuisse; quin quae uerit, Aspexerit, abstulerit. Vel breuius: nego in Sicilia C at quanta prouincia l) illum vas rari operis, aut quia- quam vel materia pretiosum me artisiciosius et horarum fuisse , quod non a Verre quaesitum . Aspectum, ablatumque fueris.
Ex quo simul patet, quale sit quintum Amplis. exercitationis genus , quod AMPLIFICA, TIONEM uocant. Eadem enim arte etiam. ea, quae pressus ab auctore dicta sunt, Per ιαεειογον' , circumstantias ' , deseruptiones ' ), aliosque amplificandi fontes 'a , dilatamus . Caue tamen, ita amplifices, ut pesiodus in ταων evadat quam quippe in vitio poni, iam supra obseruauimui. Dicere e. g. Cicero dia. iamrr. I. Vin Putasne te posse, quae Verres ubique 'a trarit disincta oratione proferre e Hoc ainpufi' caturus, primo illud ubique μενσμον, enumeratis prouincita et loria ,
Verres sceleribus polluerat, deinde illud iustacta . per descriptionein illustrat . adeoque inde.
375쪽
N Funvi mora Miuina sicitur haee periodua uberrima r-τη posse , quae Verro sn deSatione , quae pnpraeturias qHae Romae, quae in Daria, qua. iaAehaia , Asia, Fampistiaque Patraris , ea , quemadmodum Ioeis tempor uisue patrata sins , se eriminibus et oratione dissutiere ' Eadem orasone tinsequente 'satim P π1odo Cieero direre volebat: put ne te posse M incere, 'ut, 'quae praeter far feeit , Iud/ῶ-bus satis aeerba ae .ndigna viaeuntur ' Haeeouoque am illeaturus , 'primo addit circum-nantiam euri esse enim id max e neres artam, deinde addit deseriptionem eorum quae contra fas et aequum feeerit Veri ex , eoque tu dinem , Mnefas , aerudelitatem arefert. Denique quitur Hrcunsantia tam acerba enim
'aee lacinora nudici Uideri debere ait , quam iis, qui illa passa sint. Unde haecenascitur periodus: putasne te posse id, quod eiusmodi reo
maxime neeessarium est, facere, Ut, qmae crudeliter feeerἰt, ea aeque acerba et Adsgna via
deantur esse ἰὼ , qu. audien ν , ae illis visa sun , qui sei serun ) Sie quum Cicero pro Roseio. Amerie. I 3. dicere potuisset: etenim si vultu saepe la ditur pietas : quod supplicium satis acre in pam
Fieidam reperietur J utrumque membrum Periodi amplificat descriptione. In priore membro verba illa ait esse prouerbium a viribus sapientibus repertum. In posteriore parricidam luculenter deseribit. Vnde enascitur periodus r etenim , si , id quod praeelare a sapientibus dis rur, vultu seu laeditur pietas: quod supplietum
ιeris parent, , pro quo mori ipsum, si rei pο daret, Ara diasse atque Bumana eo ebant e '' ) Neque enim ullus est loeux dial cticus, nulla eireumstantia, nulla figura, unde Mon amplificatio quaedam peti possit. Ex instr-
376쪽
Sextum exercitationis genus C Η A R A- cha -c Τ E R E M dicunta Sunt vero characteres . .
ras expressae designaraeque ' 3 . Quum vero sine insigni philosophiae moralis notitia ch raeter anima exprimi nes Ia ratione possit' ' : ab iis demum suscipienda est haec exerci-
ratio , qui in hac philosophiae parte svat
versatissimi. Cave ergo eristimes, esse
mera elogia. Quare eui Uelleius Ρatereulus in o 'describendis hominum ingeniis videatur selisisILmus: in eo tamen peccasse videtur nitidissimus scriptor, quod .ix quemquam sne eloso pra i inmisit. Pictorum reprehenditur adulatio, qui vix pingere se quemquam veste putant , nisi puleriorem singant. anto magis notandi , qui non desesibunt , sia laudant, er tamen v ram imaginem vel characterem nobis ob oe Ios posuisse videri volunt 'θΗine eum fluctu hie conferri possint,
quicumque qn excolenda ethlea characteristiea mereuerunt ingenium, veluti Theophrastvs mi characteribus morum , de la yruyere, Cl. P scalis in ebaracteribus, et si qui sunt huius ge-i neris alii. Vt vero, quid sit character, eo L- , culentius pateat , exemplum datamus e Petro, nil satirico, eap. 3II. pag. eda . praestantisi. Burmann.. nia Characterem ostentatoris haeelegante notatione expressite seundu-bane sese j mulam imperamus Eumino , vν plurimum tussiat ,
377쪽
Iuriam damnet ; loquatur aurum et , Ergentum , fundosque mendaces , et perpetuam terroum femtilitarem. Sedeat praeterea quotidie ad rationes tabulasque testamenti, Omnibus fidem renovet ; et ne quia scenae deesser , quori cumque aliquem' nostrum moeare tentasset , adsum pro alio morare , ut Deile adpareret, dominum e LMm eorum meminisse , qui praesentas non essent . En hic ostentatoris essigiem, nam piosecto adcuratam , ut tibi eum videre coram ubdearis . Τalia etiam sirea alia vitia hominum tentanda sunt, sed ita, ut semper philosephiae moraris principia adhibeamus in consilium. '
Proxima est DESCRIPΤΙΟ, Vel, ε ρα οπς , genus exercitationis, Schefferri ' ) iudicio, iucundissimum et ad splendorem orationis. pulcritudinciaique praecipue compa, ratum . Est vero descriptio expositio, rem eiusque naturam ac indolem perspicue subsiciens o lis
'o Schester. gmnas flu. ρ. I. . ' 'o In deseriptionibus selicillimum est ingenium Virgilii. Vnde is non parum in hoc genere orationis proficiet qui et santissimas huius poetae. descriptiones in prosam orationem cominutabit. Exempli loco esse poterit descriptio tempestatis, quae libro L Aen. v. 8s. seqq. occurrit, qua nihil poterit excogitari elegantius. Curtius etiam in descriptionibus excellit, quamuis e1h nonnumquam sophisticum potius , quam his oricum redoleant ingenium. Huc pertinant desicriptiones praeli lu. Ια e. Io. et libr. IIII. e. 6. triumphi lib. VIIm east Io. Mars e amnis Ubr. III. e. r. Nos exempli loco dabimus deGomptionem itineris . per Lbyam ad Iouis Hamm
378쪽
III. Castur mm Is templum apud eumdem Curi. G mr
hile ins rediendum erat ; terra coeloque aquarum penuria est; 'vites arenae racent, quas ubi volor Iolis aeeendit, fervido solo exurente vestAgia, antolerabilis aestus ossis, luctandumcluees. non tantum eum ardore et siccitate νε δε-
ms, sed etram eum tenaeissimo sabulo , diadex vestigio cedens aegre moUurtur teris . Cavendum tamen hic ab hyperbolis et frigidas exagerationibus, a quibus, ut firma taumus, raro abstinent Florus et Curtiu
dari solet, id est, imitaris sermonis , mori-θus AIιcorus et negotio adeommodata In qua praecipue danda est opera, ne πον neglexisse videamur ').
, Curtius modo Alexandrum.' 40 loquentes introducit, nec vIlain temere praei 'rmittit oceasionem quantum declamatorio acumine valeat, ostentandi . Plures quoque eivsimodi orationes sene apud Liuium , Sallustium , Tacitum, quin et apud poetas Virgilium, Silium Italicum, Lucanum. Ex instituto vero ethopoeias compo-
primit Curtius Gr. IIII. cap. Io. quum is de Alexandri M. humanitate et clementia in captivam uxorem Actus esset certior . Dii porA
379쪽
338 Fundamestra Stiliquam se, tam iastus hostis, iam mἰρνι-
' 4 Ηine , si , is regi subtilem oratio- nem de materia quadam philosephica , aut ph, Iosepho orationem magnificam de re militari tribueretr is profecto non ethopoeiam scribere, sed Herculi foecos , puero cothurnos , apta . re videretur. Mirus in ea re artifex est T Tentius, cuius Eunuchum 'A quis perlegerit , non poterit non eius ingenium in exprimendis hominum moAbus et , oratione loquentibus attemperanda, mirari. X Conclusio Referri hue etIam solent progymnata, Nut in a , veluti fabula, narratio , chria, consim Hris, eonfutatis, Dus, vituperaris , comparano, Deut communis , rhσι et quae sunt hu-
ius generis alia. Verum quum de progymnalmatibus fere innumerit exstent libellii nolumus nos quidem ainam 'agere, sed do i
functi hoc, ouem nobis imperauimus, tab re, hic subnstimus.
380쪽
hgnc - e Iorum i syllogea. aulicem, Partim : qu pra cepta ipsa satis perspicua sitit, partim quyd. nu quam deesse, vicis ur. M; Ien , quum amici in scriniis, meis vid a me diligentius ciaborata, quae huic 'pusce Io Iucis ali,