장음표시 사용
11쪽
VIT AA IOANNE CASA CONSCRIPTA.
V M permultum inter laudationem atque historiam, -- teresse oportere facile intel ere; propterea quod illa vi
tutis modo praeconium quaerit , haec veritatis in miranque partem testimonium continet, sepe mihi de Ga tam G-t areni vita cogitanti in mente veniebat,uereri,nes eam literis madessem, laudare me hominem magis, quam, qui eius vita cursu uisse narrare moluisse, multi arbitrar tur. qui cum commemoratum a me de illo nihil etidereur,
quod esset a laudesei uolnm, quae reprehensionem habitu- rasissent, dedita opera a me praetermisi, esse exictimarent. Sed cum laudatoris sit,de cuius laude dicit, eius Γona verbis amplificare, aliquid etiam alieni ad gere; vitia oratione attenuare, aut etiam silentio praeterire: in altero facile praestare possum, ut hic meus commetarim plurimum ά laudatione dissentiat: nee enim sermone nostro Contarent virtutem augere conandum nobis est, in altero, mi de eius vituperatione indicem nihil, non nos,sed res ipsa laudationi persimilem narrationem nostram piciet. Quodsi qui erunt, qui cum plus de aliena virtute praedicarisentiant, q*am quantam desua ipsi di polliceri soleant; aut aegre id ferant, aut orationi meo rim non habeant, ijsic cogitare debebunt; dici haec ambis de eo, qui iam non sit:
quique cum suae ciuitatu probis viri, omnibus, tum aliaragentium, caeteranimque natioημm clarassimis quibusique hominibus notus beneque cognitu uerit quom cum magna pars sit superstes, nulla nobis causa ea cur de mortuo mentientes, tot visorum, illusimum prestri im hominum, vanitatis impudentique nota ae tenimonia costigere velimus: cla rorum atitem virorum laudibus fauerepotius quam obtrectare omnes debebunt. mihι certe aut de Contareno tacendum fuit. aut de eo, ni mentiri sorte maluissem, cum laude dicerim. Venetorum ei uitas optime morata,optime que constituta e i. ιd ex eo intestigere licet, quod una temperatione, is legibus. ne vitiseditione ne viti imsessino malo, annos eorum Re publica amplius mille manet, quodque a paruis initiis
profecta ad eam opuletiam, atque ad id imperium, quod videmus teruenit complures urbes,easi claras atqueforentes socias me ligales, habet: Corcyrae,Creta Cypro,mu tis magnisque insulis,tra arim prouinciis dominatur: classem instructi parat
habc quam a nudus Rex,nullae nationes valeant coparare. ea ciuitas una omnium,de
12쪽
quilus memor prodissisit,lissertatis,aequabilitatrique maxime amans,maximeque retinens est quippe quae durissimis quonia Italiae temporibus fruitutem fugiens e contionentisisse in Gidus aestiisi coieceriti fortunisque omnibus relictis, unam modostecum emtulerit libertate, atq; in ea tuenda tot seculorum statium versata disi voluntatemque Uu etiam atque exercitatione corroborauit. Itaque libertatis fortasse nomen alibi quoque gentiu inuenias; libertatem imam pura aliue incorrupta,ab omn', metu cuam.mina aqicere in aliis ciuitatibus,uti quonda fuerat,deorum nobis beneficio alis quando licea illa alutare instituisi mordicus a Venetis retentu est,ut Reipub. attingendae iraeter qua iis,qui initio in ciuitatem couenerunt, quisue Germani, Veneti tanqua ab originessent, potestatem praeterea faceret nemini ni quido deliberata re,
bene de Repus. meritis eius urbis inquilinis ab sue quibusta, id ius nominatim ad hodieruti diem cocessum est. Ex eo igiturprifrugenere civisi Aloisius Cotarenussit cuprudens paterfamilias m locuples,tum praestans Senator O nobilis: ars is Polyxenam Mali tria in matrimonio habuit , famina primaria. Ea cum aliquot iam peperisset pueros,nes j diutius viveren ad amicas aequale s dicitur rursumprgnans retuliste; a quibuι, visunt pleraeque mulieres religiosae admonita esse dicitur,vii qui natus esset puer. . ei nomen imponeretur unii ex iis nominibus,quibus vocati j R eges seunt qui ad Christis Deum nostri; paruulu ac lactatem venerunt fre enim ut vitalis esset. Curialua igitur paucis post mensitas peperassi pueriι nominari Gastarem lusit,qui primus eius amialiae hoc nomine appellatus est. Is mbi adoleuit, magna in eo ingendi indoles erat, magna ad litera studia propensioItaquefacile Aloisius pater confibu, quod de puero ceperat,
mutauit mercaturis enim Hii faciendis reis; augendae, quippe cui multae atque amplae multis in locis res rationes; cu multis essent cotractae filii cilicet natu maximia Vene rus destinauerat e i enim fere in liberis ciuitatibus,mercaturis rem quaerere, notilitati
quoque no modo non turpe usi bono modost,etia honesta Verum Gipueri ingenia naturamy, maius quidiastectare atque polliceri inteIectu e i consilium illud de memcatura funditus pater abiecit ines ista in res ij voluntati ac studio defuit. Is ibi quod satis esset, operae Antonio Ius uno, Laurentios Magarino Venetiis viseus est dedisse: na ij publice a riuitate costituti erunt, qui iuuentutem in dialecticis ais in philosophia erudirentὶ Patauiu prose ias, Petro Poponsio Mamano, magno nobili, philost oin disiciplinast se tradidit Erat in adolescere naturae vis peracris illa quiay, π,ut mihi
videbatur, peracutaled tamen nescio quo modo magnitudineo mitate potius praestans Squod maxime rem continet, adspientia studia accommodatum, Cr tanquam philosephil inerat ingeniam: memoria omnino valebat plurimi.. huc accedebat ammiae vidius vitaei totius consi uitia quaeda,ut, quam semel instituisset ratione, de ea non defatigatione, non peritia, non luptate depelleretur. Opinio e i in omni vita re
Venerea illum omnino usum esse nunquam. defixa mens scilicit in eo studio, cui se ab
ineunte aetate dediderat, eoque pasta atque alta, nihil praeterea concupicrat. Itaque celeriter assecutus ect, ut aequalium magister, grandiorum natu magistrorumque tanquam aequalis, compar haberetur. Certum temporis spatium, horarum sine haud
amplius trium neditationi oe bibliothecae attributum. O tanquam sepositum habuisse dicitur cui tempori nec unquam quicquam detraheret, nee fere adderet. qui reliqu*serat dies in curessionibus amicorum, collocutionibusque Hsumebatur: eae de litteris scia
13쪽
cet ressit, ut in Fuostudio ne cum vacare quidem videretur cessaret que 'sim nihil mgens cleret tamen urgeretque propositum, oetamen anim a cotentionibus relaxaret. Illud etiam narrari nobis ab eo ipse meminimus, cum diceret nunquast in omni adole
sentia comisisse,ut mane aliquidpostridie aurederetur edistere, quin prius ea quae priadis tercepisset,diligetissime reminiscendo recordatus esset vitandi enim a sitorum coseritu em aiebat, qui crudi fise tamen ingurgitant,quoque magis cibo replentur nerant 'ue minus uitia, minus valetudinis habent. In eo igitur curse cumsedulitate magis quam colentione aut labore admirabiles progressus ejiceret: atque eos, qui in eode cum riculo erat longo interuasto antecederet morte Alosus pater obiit. duodeu igniti ille annos natus erat eo tempore liberorum autem magna sane numersi illosseptem quatuor filias, perea magna cum multis cotracta implicitque negotia Aloisius reliquerat.aseque odissem omnino nerata est homini in cogitationis ac doctrinςstudiis occupato, familiaris rei procuratio, ut minus mihi missi videri soleat, Democritum, nobilem quondi philosoplm, ut ea cura eoque impedimento liberaretur, omnes fortunas suas ,sicuti sit ris prodissi Hi Abiecisse. Veruli tamen quanqui inuitus ac murrins db cedebat a literis, tamen Patauio profatus e atque eandem illam animi moderatione aequabilitatems adhibens iratribuspartim in ta pallaeartim in Alexandria, sibi enim magnas focis- rates . Alfius pater habuerat distributis,partim Venetiis relictis,bene domi sistitutis rebus Patauru reuersis est: studiumq; haudquaqui logo interualla a se intermissum, cupide renouauit.in ea urbe doctissmoru hominum plena,ae liberactas artibus a ueti, aliquot annos comoratas est cum in principibus iam philosophis numeraretur, atque eius nome plurimia in dies increbresceret. Atque hoc loco postulari exeiq; a nobis arbitratisiumus,ν qui eius progressus,o quale tanquam iter ad percipienda uerit dificiaphnas emostraremus. Aprimis igitur dialecticae elementis profectuιμ omnem philosophiaperlustrauit ut illis ingulas tanquioras non viseret modo atq institaret,quod pleriquefacim sed in unaquaque etia istius qua regione comoraretur, c habitaret. Itaque illud assecutus est, nihil in ea ut arte ita copiose O magna atque varia, tam esset
magia atque arduum,aut tam minuisi atqueparuum,quod eius aut diligentiam latore aut fugeret intiastentiae nihil autem tam abstrusium aut reconditu, quin propium illi expositumque quavis subito esset atque ex tempore. Eius nos rei per magnili quondas erime cepimus. na cum Florentiae forte essemus,qua in rima profectus,iter in Ger maniam habebat ad Caesar m,erant in ea urbe, cum alij c lures in ea philosophia, qua de natura est octi ait exercitati um duo praetercaeteros, Petrus morius γ' δεῖ sus Medices,quota erat viri usique cir natura admirabilis, exquisita doctrina tum
sudium ardens in utroque ac peracre mirabat Iagiansiq; m singularis in utroque industria ed alterius breue tempus doctrinae augendae, O declaridaefuit Aorius qualis visiquiturique iam tu est,ea,quae nilc est, eius domina, libri; ab eo editi declarari A per eos dies ad Cotarenusne mentitabat. quo nos quos non fere disicedebamus: castimare possum clim omnis inter eos sermo est deplasici nullius rei mentionem esse facti asummis illis miris, ingenio praestantibus, animo vacuo otio abudantibus, loincensis,tempore paratis A bibliotheca, O literis recentibus,quin ea Cotarenus,o memoria tenere O intelligetia coprehensam haberet O oratione G facile explicaret, j quae facistimas l. Praestabat id non ti credo memoria,qua tamen valebat,ut antea dictas tura quos plurimum iste excellenti Iustὶ quam Usa,via ac ratione percepta δε-
14쪽
ctrina. Me enim eum imum dicere silitum esse accepimu din modo certam artiύ multarum inter se quandam naturale esse disto tionem,ut alia alia D quoque lora d mceps tanqua subsequatur,m cm priori posterior quasi coagmentetur sed et nius quoque ei emque cui isycientiae si quis ordinem m tanquasierim conturbauerit atque imtersciderit, ad exitiι perueniri non posse: magnoque in errore versatos superioris aetatis homines aiebat esse,qui multa properantes tra irent aut ustam artem edissens possedi pati arbitraretur aut mutila atque hiantramputatis enim interscisii distriplinis pror edi peruenirique adsi entia non magis posse, quam interruptis iter potibus co . unu aute omnino sibi comite ac monitore ad Aristotelis iter,multi en obstructu difficultatibus Thomum Aquinate afuerat somine non sitentionis,sed veritatis amitatem qui σsubtilitate habeat, nec ultra, quam pars, progrediatur acumine atque in articulatim partiseq; ac distribute doceat. DOElus etia Graecis Latin seque literis erat, Poetas, Homeru,Virgilium,Lucretium, Horatisi te litauerat atque didicerat. Itaque
cum non artisfactitandaesed eruditionis liberal que doctri foedae cause philosophiose dedidisset, omnes tamen artifices magi 'osi omnes, no silentia modost ama quos
cel britate fricleruperabat. Erat hominis Tita atque victus no tam excultus atque expolitus,qua cum grauitate quadam, simplex ac lenis placatusque; oratis inculta illa quidem atque inornata, sed hoc ipse,quod omni careresco stlendida atque iucunda, pur ac naturaliseo tantua colore amabilis peltacens,plenas automatis ac fidei.nulla mollities nulla,ne in adolefientia quide animi aut corporis delitiae, sermo nassa lenta tionesiu suses,nulla animus maliuolentia infustatus, Cr cumfestiuitas leposique haud magnopere adesset, aberat etia rusticitas atque tristitia.Quin etia hoc ab eo dici memini, deuorarest se certorum hominiι qui in aliqua vitae parte claudicarent,incomoda autetia vitia seleresimulae de bonis, quibus isti excesserent, aliquid degustasset. Accu G leatius Florimontius, qui nunc Suessae Epi pus est,etis cum omnibus bonestis artibus perpolitus, tum praecipue castus atque integer,tῶ religione ac pietate in primis incensis,
in notandis autem reprehendendyque amicorum vitiis seus omnium maxime acer ac
liber castigator nonnunqua etiam sebamarior atque is a Corareno infratris loci. dili. gebatur.) Δι ιsse igitur nobis aud et ibus nequire atis mirari diceret,illam qui omniu
est mundisiimus assanissimus cum hominibus quibus , quos ipsi appellabat id quod
nobis minime necesse est, qui turpitudine aliqua, tanqua modo usini atque inquinati haberentur,ta epe coflictari. Quae illi cu me comotus aestomachans dicere quid nos,inquit Cotarenus,nunquam ne abfnthio aut flamonae radice curari nos patimur qnid ni inquit ille. Ergo, inquit Cotarenus,earsipotionsi exorbemus Dores teterrimos,mfuco epoto illis 1 iuuimur mi alutari: ursi vitia si qua μnt. deuorabimus, O ta-
quam amaritie perferemus atque exorbebimus,νt istoisi tanqua vesiamur virtute,atq;
alamur bonis quid aute ipsis nobisset, si amara statuerimus, nsi qui perfectus abse&tusque fuerit, esse nemine laudarese, quod in quoque probaret, libenter aiebat.quod roprehenderet, vituperare nosi necesse habere. Hanc animi ηuitat hanc tam praeclaram maximata arti si doctrina alia Age iis maiora bona decorus a summa inte itas, si-ma innocentia, pietas.no baec quae facie motu amictu comemdatur, qua in multis cernia mussim lata, ob cie atq; oratione hominiι opinione captas, sobda,nudasneerίque in mete atque in animo inerat. quibus iste rebus in buctus, cum magnum eius est
15쪽
nomen magn', nonsilii tam fideliam admiratis,aliquanto titim, quam spituerat,
Palamo decessit. Nam cum omnis prope dixerim terrarum ortis eo tempore corra V
netos con 'irasset,periculosissimumque ei ciuitati bellam intabstet, a citis renitorum opibus, Patauio ipse obsesse, nec multo poti amisso,maturius omnino, quam in animo habibat inuitus tondu distendisit ilicet expleta,domsi si recipere coactus est. Erat eius aetas nondum firmata, t Reipub.opera nauare posset, itaque in ii em Hstudiis
aliquot annos continui cum eius domus, tanquά bonarum aruamgymnasiam quo dum,ab iis, qui dodbrmae desiderio tenebantur frequentaretur. Vtruntamen ad R epti
ubi primum accessit, eius ingenium,quod de Hortensio en memoriae proditum, tanquάPhidiae signum imul a Petum ae probatum H. Itaque cultem G triginta tum ba .
beret annos,a ciuitate ad Caesarem Caratum hunc quintum in Germaniam orator sic enim Veneti appellant e I missus.legationis munus m na apud Venetos habet digniatatem, magnam assummos honores, magis tu que adipiscendos commendationem, sep/que a multis una petitur, oe in comitiose pagus oratores magna ambitione creatur. Gerebat illis temporibus in Italia be si Caesar cum Rege Galli Deum quo isti antea quoque cotimntia bella in serant, atque cum eo Pontifex maximus Leo x iunxerat.tum Rege Veneti conspirauerant,atque omnis impetus belli ad carediolanuconsiderat nam eam urbem Gallis Venet; que defindentibus, saris ac Leonis copiae oppugnabant. Ad eum, quicum bellum sarae erat ciuitati planeque ad hostem irese Contarenus intePuelat,apud quem exploratoris no legati locum obtinere eum pecesse est, atque iis res cogeret .Accedebat etia quod Caesarem, quibusum inimicitias exerceret, sibolere esse amariorem aud erat B que maxime qui Gaitarum faueret rebus. Itaque animosum comoto ad Caesarem adesse dicitur na Ostote i Uua verecundus, ingenuo quodam quod tamen nesignitia es et pudore uis. Verum eadem ista doctrinae,castit
iis ingenuitatis,innocentiae opinis,multo ante eius aduentum adeateras quoque natio' nes perlata, Caesaris illi animum volutaremque conciliauerat.na amare iste plurimum
ingenuos apertosique hominum animos dicitur. Itaque vis mel in primo isto, qui ei cum Caesare fuit, congressu, hilari vultu acceptus m comiter appestatus en faciles ad eum deinde per aditus haLuici siti, quanquam ciuitati erat iratus, non modo pacato, sed etiam propitis Uus est. acpaulatim,cum ea quae antea denuerat, opinionem magis ac mMis in dies confirmaret atque augeret, iam i Caesari non modo gratus,sed etiafamiliaris erat ias cum certior factus esset, Porum V netorum copias Insebribus
f. Derata pre, Gallas ex oppido esse expulsos,caede σfugaseorum; qui eam rem
nuntiarent,Cotareno misis dicitur,atque ii praecepisse, et i de comodo,quod Vmeti accepissent, reticerent, neque illorum copias in eo praelis dicerent interfuith: eam in illo sese corporis imbecillitatem aLpicere, ut excruciari eum illam nocte uae tanta illa patriae clade nunciata nolit. In Histaniam Caesar constituerat reuerti, neque per Gallam nes, qua proximum erat iter, quod exercitum non habebat, ire poterat . itaque per Belgas pro seclus ad Oceanum perrexit: ibique nausius conscensis in Britanniam appulit , pauc que intimissis diebus rusam naues soluit, atque in Hi =aniam contendit . Toto ue itinere eum Contarenus prosecutus est: cumque in Hispaniam per uen sint, biennium apud eum Hi commoratus, atque in ea legatione omnino quin-Pennio consumpto Venetias rediit, cum illud re confirmasset, quod a Graecis quis
16쪽
R. 7 Poetis mandata vestias Video, magna gratis nuntii esse utilitatem. Na cum omne id temporisstatium inimico inter si animo Caesar m Veneti essent rcfere continenter bio inter' contenderent: multa ille tamen ob eam,qua suo nomine erat apud Caes rem gratiam obtinui multa suae ciuitatis mandata confecit: magno quoque Ubi Respublic fuit μή ue istud in assequutus,ut multarum magnarumque rerum di
turna confiuetudine ac tractationes, tot nationum naturis, moribu , institutis cognitis atque perceptis, magnum rerum agendarum usum,magumque haberet prudentiam.
Itaque cum diligentiam,veram,curam,prudentiamqueseam ciuitati mirifice probasipet absens oe in Senatum lectus ess: qui bonos minetorum legibus non fere diuturnior amo oe mensibus quatuor em c quod olim, exiguis etiam tunc ciuitatis rebus, preciabuς rogidi erant qui Lmesticisseis reliciis negotiis, ad considii de publicis capiendum conuemnent, rogatorum concilium appellatur eiusque permagna m potestas eri oe dignitas quippe cui omnis Rel ublica permissa sit. vicis De in hac ciuitatis amplitudiane ac dignitate a clarismis quibusque ciuibus Fmmis opibus,summa contentione expetitur.magna praeterea automatιs en in ea riuitate magistratuι,cui ab eo nomen inditum ess,quod praecipua magna atque ampla procuratio demandata ilin, aeram ac vectigalium; quae in continenti Veneti magna atque ampla habent. nam eum magi- 'utum illi lapientes terrormae appellant. hanc quoque potestatem Contarenus rim renuntiata legatione, maxima totius esuitatis voluntate omnibus si fragiis ad plus m. habuit de ea ipsa legatione, more maiorum, orationem in Senatu, νιcrem ac plenam, cum de Caesaris ingenio, voluntate, institutis, opibus, piisque dissereret; earumque nationum,ad quas adiisset, res,leges facultates,consilia exponeret: quae cum ab eo distinctiussilicet atque eruditius diceremur, quam Venetorum hominum aures audire ad eam diem consuessent, tanta δligentia, tantoque silentio atque attentione audiebatur ut vocis bonitas qua istesne exili fuit, non magnopere desideraretur. Non pum vulgi opinionis, iudicisque nescius: arbitrantur enim philosophiam hominum,uitae ue huius communis quas corruptelam esse quandam atque eos qri in studiis cogitationis ac doctrinae, paulo ulterius progrediente aetate versiisint homines institu eatque in anulis educatos, curiae lucem a picere, aut in huius ciuilis turbae arseris, pitu concursatione,Cr in rerum agendarum tumultu, tanquam acie sine magna animi titubatione negant ausuros esse consistere, hominum con 2etudinis imperitos, legum, morum et monum, uoluntatumque ignaros, atque a communi vita oe hominum
sensibus,vi Isique longe multumque alborrentes sic vulgo existimant.m falluntur a-ne, multoque id aliter euenit. nam, qui, tanquam inermes, adpraelium c pugnam; sic nullis aut leuibus doctrinae praeceptis, quas armis, instrusii ad Rempublicam accedili, ij artem, quam facere intentat, unam quidem omnium maxima ac discillimam, Reia publicae patriaeque periculo distere cogutur itque,ut in vetere Graecorum prouerbio est, Dolio faciendo si inam aggrediuntur percipere laque ipsium de malis audioribus magistr que sane insciis atque improbisi vulgo c soro. quanquam nobilitari homines j-dem Graeci in foro alui qui si hocsentiun virtutem,ut in maiore lace posita locataqQ fit,ita magis magi uel lendescere, atque i u Irari, ipsi ne videant,ubi nam eam p ris, imum in bono lumine eo ocentsin illud praeripiunt, a populo, bene dilaedi rationem, tuendariιmque riuitatum disi linam peti oportere, aut in foro cum reliquis mercibus
17쪽
expositam virtutem Potire, na ego mihi locum modo Lmonstrari, magno emtre possum : sed non est ita. Nam stome quidem sua, aut prudentiam hominam animus at que ingenia non magnopere gignunt: aut huius nobis aetatis, tangitam seritias quaedam vehementer lamentanda est. Quibus autem opinionibus imbutae eorum mentes,m tanquam consitae, ad Rempublicam ἰ populi d stipbna , γ' quasi cultura prodire soleant, operaepretium eri attendere. Nam ij qui animum philosophiae praeceptis e
coluerunt , regendarumque riuitatum artem edidicerunt, neque timidisunt, quod ci- AEnia earum rerum,quas qui Me tradi et animum addere, non adimere soler,neque audaces ac temerarij, quod stultitia ac temeritas plurimum ab arte a apientia diuidet. Reipublieae vero gubernator ille de populo, nec ignauiam a verecundia segregare, neque praecipitem aut pertinacem cluc esuriere a forti atque constanti magnopere nouit, fissi visu demum atque experientia dosius cum saepe lapsis sepe deceptus multa in Republiea ossenderit, in ciuitatis periculo ac detrimento tui antea a me iuestim em prudentia didicerit. Philosophia autem,quae vel maxime m sinetendis, atque ad virtutem conformandi hominu ensibus atque motibus occupata sit, O, ut ut illi moratitandem sint 'uemadmodum cum iis confictari non incommode queamus, vias ratione que tradat, neque ab hominum abhorret moribus, qui sit optimus Rei publicae
status,intelligit, quibus artibus inclinatae, ruentesque ciuitates Dbleuentur,tenet,m id eas quae non optimis in Mutu ac legibus temperat aesint, accommodari is thmen non recuseat remediaque temporum locorum, casuumque incommodis adhiber salutana eadem multa de hominum vitiis,quaeque eorum cautiones sint, praecipit. earim
qui cusque arti, cu ue fortunae,cu que animi aut corporis as dilani, mores sinfusique comitari soleant commonetad eam dilbinam ta ructuosam, i que opimam, ubi dissu quoque atque exercitatio accest, tum νι ro praeclari illi ac singulares cives ex sit qualis vel imprimi, Contarenus a in Republica fuit: qui cum ingenuarum artium in gremio educatus G tanquam Philos is alumnus quidam ad agedum d siendisset, maximisue sibi a silea praecepta, quae olim imbiberat esse intelle ret. μοs ciues hortari non desidiebat,ut ea Druestigarent, quae de naturis humani generis,deque rerum publicarum gubernationibus a philosephis explicantur . nee vero occultabat hoc ipse deseri
Nam a principis cum primum asinatum lectus suis sepefactum salebat ut in Pnctum ascenderesententiae dicendae causa, cum cuperet, ausus non si,quod pudore quodam c rei instolentia retraheretur, eamsue rem magno sibi dolori essestitam; itaque in animo habuisse, nisieum animi timorem ac verecundiam peruinceret, ad Rempub. posthac non accedere, sevumque locum aliis concessurum, quibus ad dicendum aniamus non deest: nee enim verum ess e, fortibus ac strenuis ciuibus ab ignauis timidiaque locum praeripi. verum nihil nec se fuit,talis ciuis prudentia ac concilio Rempublicam privarimam paucis me bus, cum stest animo facile confirmast ,ssententiam dicitat,ut neminem magisprudenter, magisve composite loquutam unquisis constaret.docebat ille quidem verbis,quam maxime poterat, propriis, cum partite aedictincte,tum memoriter ae copiose animos autem cum oratione minime eonaretur
impellere, autoritate ima vehementer permovebat c fide. lingua celeri ae volubili leporem atque ornatum illum oratorium neque adhibebat, neque adhiberi um escensebat: mentes enim ciuium insedit, atque inritari, quo maxime temporese datos te-
18쪽
ctosique eos esse oportere cum conciliam eapturi de Republica essent, turpe atque in rite esse exictimabat atque eos quimagno quodam conatu orationis vim ad enses atque impetus animorum atque motus commouendos admouerentis id si priuatae ut litatis caussi ciperent, trabe si Reipublicae causea, arroganter sine controuersi a cere aiebat quod tantum sibi siumant, ut non communi Rempublicam concilio regi votat. μο. quάmque i probarent stententiam in eam caeteros riues non adducere, sed compellere studerent. Eodem tempore Contarenus Brixiae praefectus renunciatus ea. eum magistratum capitaneum veneti appessant. quo cum prosicis cogitaret, i que impedimenta imposita in lintrem habere repente horribilis nuntius adfertur. Romam a Caesaris militibus captam, Potificem maximum in arcem compulpum, urbem ipsam diripi ac vastari. quibus rebus Venetias nuntiatis,magnus subito cum dolositum etia mrerror inuasit. Itaεue mutato concilio Contarenus, cum vereretur aliis armis Brixiam
egere,quam quibus e ipse assueficerat, concilio atque auctoritate, eum magistratum recusauit atque interim otium a Republica nactus udus cilicesuis illis pristinis οἴ- Ruebatur. Bellii cu grauis haec plaga accepta est, cum Caesare veneti, ac Clemens vij Pontifex maximus comuniter gerebant, sed totius imperi j summa tradita erat Fran- ΘωMariae urbinatam Principi,quem isti ducem appellant Eum veneti suarum copi rum seorsim Ducem habebant: nam ciuem terrestres copias ducere per leges non licet. ac cum deditione ficta Clemens iam complures menses in custodia a Caesaris militibus asseruaretur,cumque urbis depopulanda, vastandae,incendendae modum homines feri ae barbari, bi statuerent nullam cui rei Caesarem quod longe abesset nitam cum
maxime cuperet, negant potuisse occurrere: commoti rei indignitate ali acerbitate Christianorum Principes plerique omnes inter se de Pontifice maximo e custodia ed cendo conspirauerunt. eius rei causea, concilium Ferrariae indictum est,quod lpia fium Urensem, qui eius urbis imperium,a maioribus acceptum, eo tempore obtinebat, maximi animi hominem eque militaris peritissimum, adiungisibi vehementer studebant. a quo cum propter concilium, ac virtutem,tum propter oppidi opportunitatem, opes est que instrumenta,quibus se abundaret, earumque rerum omniumfacultates
quae ad bellum usui erant,multa, magnque auxilia ab ministrarisi ad id nilum intelligebant posse. Eo Galliae Brit aeque Reges legatos miserunt cum mandatis homines nobili os dem θ,quibus Pontificis maximisalus priuatim curae erat fecerunt, Mediolanensis Dux Francisius Vortia. Eodem veneti Contarenum tunt .maxime enim eorum Reipublicae interrear eam confici rem, propterea quo cum Pontifice,quemadmodum dictum a me est ocietate madere coniuncti, continentiabus be is non longe a sis finibus cum Caesare contenderent. eo concilioperacto, aliue haud ita multo post Pontifice liberato, eum Contarenus, si ae ciuitatis iussu, legat; profectus est. Magua erat eo tempore omnium rerum perturbatιo,magni Galliae, It bae ue totius videbantuin motus impendere, quod Clemens ipsi iniquissimo animo contumeliam, quam acceperat, ferre existimabatur, quod per pacissimulationem ridicumuentus in hosium potestatem venisset, quo verbὸ crudeliterque tractatus,mmdeditisne receptus ta diu in custodia suisset retentus , atq; ad extrema quod non dimissi s sed elapsus e manibus . curenis esset. quod omnia exempla cruciatust , infos edi ta Romae atque in omnibus vicis . oppidis essent. LAccedebat quod Florentini Hirpolitum
19쪽
politum atque Alexandrum Pontificis fratrum filios, qai 'Hypotentia in ea urbe
imperium antea obtinuisent i ciuitate eiecerat quod illegrauissime, ais, indignissime ferebat.eius dolor quam in parte erumpere expectabatur ab omnibus. Eadem Galliae Regis causa erutinique conditio. Nam edi bello superatus captusque, tantum si devotere vinulis opinione deq; bellica gloria deperdidis,maximo erat illi dolori, ut liaberoramquesuorum mercatu ut ipse existimabat nundinationeque illa Caesaris, hostiliscilicet in eum odio exarserat. m Veneti multis de causis Franci cum Ssertiam in regnum restitui volebant,atque eam rem ad suam rempublicam magnopere pertinere arbitrabantur quibus omnibus rebus e ciebatur,ut in tanta animorum mutationeo disicordia renouari in Italia bellum necesse esse omnibus videre r. Interim Ct mens eum Caesare ingratiam redierat, a citiamque conciliaverate edi quo liberius patriam iracundiam exercere posset, is imas suas seras in Caesarem minuerat inimicitias, uas illi iniurias, aut condonauerat,aut vi Gim pacis simulatione, idoneum doloris Fui viassendi te in expectabat. Atque m Caesaris duces m exercitus, illius nomine Florentiam oppugnarent, faciendum sibi esse existimauit, ut propius ipse accederit, itaque Bononiam sese contulerat.eo Caesar quoque ex Histania venit, eti amnifice maximo cuius unius ea potestas est, diadema caeteraque imperj insignia aeciperet atque ei aduenienti eum obuiam Contarenus extra Prἶem procesisset, dicitur eum Caesar per quam longosine interuallo a se visium agnousse, atque iis oculis eaque vultus hilaritate dum aspexisse ut id a multitudine,quae visendi causa prodierat,
omnes uias oppleuerat,animaduerteretur atque ex ea re coniectura feret, rem mire Caesarem O venetos conuenturam id quod exitus comprobauit. Nam praeter omni si opinionem in tanta animorum incitatione, disiordia tot vltro citroque illatis acceptisque iniuriis ac detrimentis cum pacificationi locus vix et sius videretur esse retia Llus,recessum tamen ab amis est,paxque inter omnes constituta. qua res per Contar num acta magna ex parte, circonfecta, cumsisae ciuitati gratissima atque optatissima accidisset mirifice eius gloriam,m autontatem auxit,ut nullam rem tantam, aut tam dissicilem esse censerent,quin eam ille animo σ cogitatione Fuficipere, oe concilio tueri, aufioritate atque industria conficere possiet memoria. teneo me Romam illis
temporibus Pensse, tantus erat omnium,qui in ea etde tunc aderant,de Contarent δε-ctrina, prudentia,continentia pietate consensus, tantaque admirationi non amarent modo eum, qui tunc erant fiuitatis principes,sed etiam vererentur m colerent. atque
omnino multa praeclare legibus sancita fiunt apud veneto in his quod vetantur legati ab iis ad quos misitsunt,ulla aut munera .aut beneficia accipere . quod utinam alia
quaedam ciuitates aut repressent aut re num a venati,imitarisaltem vellent,neseos
ciues id quod νμ fere euenit) pleia uinoris venales omi boles haberent; quandita
enim absunt ne edi quam se cepero reipub.cura,locupletari sisterant, comm gratiam aucupantur,atque Esese venditant iidem domum reuersi beneficiis ac muneribus alligati atque deuincti quam patriae charitatem debent, eam alienis, sepe etiam hostibuspraestare, acpersoluere coguntur. ita dum alij aliorum aut Regum aut nationum remerunt eserta nimirum a ciuibus publica res eorum iampridem labra corruit. t Contarenam excivitates,apud quas magna curasummaquefide ac diligetia rem suam pablicam si raeclarisi is muneribus donati ersit: tot enim tamque vanarum
20쪽
tentium constantisiimo consense mirifice probatum summoque laudatum opere, maxima dignitate existimatione, oria, muneratum ditatumque domum dimiserunt. μuer imis legibus veneriis ambitus con bictus est Afragium ne perse, neue pir alium quenquam roget interimm estitaque cum a civitate es uniuersea non a singularia Lis ciruἷus nominatim petendi maginatussint quesepe udem enim eossem mm stratus,certis intermsiis temporibus crebro geruntὶ una virtute nixam omnium ciauium ambitionem esse oportet, ut qui pistae a Uunas dignitates adeptisint, ij non amicorum, aut propinquorum diligentia, aut tenuiorum hominum ossvij , aut etiamfortasse auaritiasta ipsius Reipublic certissimum de se res onium habeant. nam multis locis reprehendendi errorissed, ciuitati facultas datur itaque saepe su eum nit, utiquisiemeiprimo aliquem honorem cunctusufragiis assecur mi; iidem, iterum petentes, pulpam ferant.quo maior eorum ciuium stlendor est, qui omnium dignitatum cursum tanquam statia m circuitum iterum c epitu sine ulla ossensione confecerint, ij dar imi apud ciuitate uni .iis honos ab omibus aetatibus, omnibusque ordinibus habetur ij cum opibus in potentia ne infimos quidem ciues antecedant, dignitate, limationeinudioritategloria,anteferuntur omnibus; eadem es enim ciamum omnium p. que scies,una toga,ehue simplex nullus omnino non modo com ratus hed ne comes quidem, ut imi ciuitatis si quis illorum consuetudinis ignaris interuenio uni de mullis facile videri psintsed j quoquo venerint,salutantur, appet-tuntariu in viis deceditur obuiam itur in curia, infra assurgitur ut mihi virtus nudata phaleris omnibus m aduentitus ornamentis exuta, in una ea ciuitate sua i a pulchritudine lumine nitere aes lenificeres persit visa. Prors,s visienaee Vmetueseunt, non propter urbis modo eximiam pulchritudinem nouitatemq; antea iamdiata. etenim maxima formosi mamsi urbem in mediis excitatam aestibus risee fluctibus erigere, quis non miretur naues onerarias maximas pasim ad priuatorum ianuam νeligatam,triremes in plateis nauigantes,quis sine magna admiratione ac voluptate inpexerit mihi quidemsic videtur, hane pro filio urbem si constitata modo esset antiquilas, Neptunum nimirum aliquem ex profundo ac latebris excitasset, atque eum celsisssima illa tecta struentem ae fabricantem fecisset: qui tametsi nullus scilicet unquam Diti tamen siQμα esse 'sit aliquis, nullum illi attribui munus aut opus illa urbe
praeclarius posset,aut quod magis diuinae conuenit naturae. Sed hae oculorum, illa animi ex eius urbis cognitione voluptas capitur, ut equidem flentio, vel maxima, quod una dominantur apud eos leges j in mastratus obtemperant, O ciues aque ad et num omnes. atque eo vique mihi potentiam execrata prudentisima ciuitas videtur, ut neminem unum illi magistratui praeesse passa sit.Tenni,quin ent, deni Neria, potes
tessingulos ma ratus gerunt,ut nonsium Domini os, quo nulla tetrior nulla oculis
detestabilior obiici stecies potest, aspiciendu ciuibus G sit sed ne mmmi quide imago
similitudo,aut figies.quamobrem stestatum exterae nationes alacri animo P merias eant nec urbis modo cause, quod dicere institueram ed vel maxime riuitatis pulcherH-mo totius orbis terram pectaculos ad eam diem caruisse profecto intelliget. Posi- quam Roma Contarenus redii confestim adseummos honorum gradus sine miti dubia
ratione vel controuersia elatus est.nam maturius quam riuitatis consuetudo antea
tulissetfapiens mariusfactui est, O consiliarius . qui duo ADIstratus summi apia