Commentaria in libros Hippocratis de Ratione victus in morbis acutis

471쪽

DE RATIONE ICTU s

eontigerit, neque exporibus, neque ex Pen

re,neque ex merore eque ob curas, neque ,

vigilias, etenim siniqua harum habeat causam adhunc porret dirigere curationem. Ela: β ρίic, seu belleboro uti apud Hip-POcra: em, ut alijs locis monui, non solum est helleborum propinare,sed omnino uti expuringatione, ita verb loquebatur quia hellebotus erat nobilissimum medicamentorum expurgantium,quibus ea tempestate utebatur. Narrat ergo nunc, quibus dari debeat, quibus non non sane omnes, sed quasdam dispositiones recensens Primum inquit dari debere quibus capite fertur fluxio, siue in thoracem, siue in ventriculium, siue in partem alia feratur. Intellige ver,non quancunque leui culam fluxionem, multae enim excitantur leui occasione descessant ponte breui: d fluxionem diuturnam,& magnam Talis haud dubie excrcmentorum red dantiam significat in capite, quod gignat, vel in tot corpore, uod in caput mittat. Neque sane minus sit i a nuda capitis intemperie incoeperit,

ea enim ipsa intemperies, excrementa congeiserit vel aliunde recipere fecerit, a quibus viarum liuemperies mutuo conseruetur Poe

472쪽

rosidis luatu corpus,ut eneruatum esse videatur, grauiter lese loco moueat, aut dolor capitis ut,non qualiscunque, sed grauans, magnus, di diutiarnus vel impleantur aures,

e quibus repletis auditorijs poris fit grauis

auditus, aut nares, ut iis qui obturatis naribus dissieultet reipitent, vel sputum hoc est sputi instrumenta, pulmo scilicet isi perae

arteriae impleantur, aut accidat genuum grauitas, hoe est dolor grauans genuum, aut e dem ratione aliorum articulorum,aut corpo ἀris moles maior solita , ut euenit ij qui intumescunt praeter naturam quodcunque horum contigerit helleborum dare iubet quia haec omnia excrementorum redundantiam indicanMVerum addit,neque ex potibus,neque ex venere, neque ex metore neque ob via

gilias neoue ob curas processerint Nimuum ex vino cepe fiunt haec corporis diisῶmio,grauitas capitis,in surditas, Laffectio cottiae similis , quin venαtument, tota corporis molles &expectato solum tepore solue- lae crapulta evanescunt. Ex venere etiam quidam hae patiuntur omnia , laborantes penuria magis quam edundantia , arque etsi quam maxiro malis succis sunt, sunt

tamen etiam debiles,ut helleborum non sustiGi 4 canto

473쪽

DE RATIONE VICTUS.

neant,sed retectione potius indigeant, iurgatione per Macras m ob curas etiam metorem, Muigilias, languent quidam grauati capite,loco vix te mouetares, reiparantes cum angustia, qui conci latosbnatio, io alijs, lilari conuictu, aut, ad haec ipsa, loci mutatione, magis indigent,quam alia curatione ob haec dicit iterum si quampiam haru habeat causam, ad eam oportet dirigere curatione. Sed quibus dari helleboru prohibeat, eius remus. Suppuratis,hoc est pus intra thoracem haberibus dari plohibet siue ex abicelsibus ruptis sit suppurario facta, ut quibus ex pleuritide, aut perineumonia siue ex phleborrhagia, ve quibus exhem optoyca passione: siue ob inte-perantiam in victu, nimirum qui intemperanter via ut congeiunt multam pituitam in lateribus, quae partim ibi genita, partim e capitea ut tono corpore influens, ibi putrescitia bit inius,ut primo lib. de morbis ab Hippocrate

dicitur. Non enim necesse est, ut qui suppuratione laborat, pleuriticus fuerit, aut perineumonicus: fieri enim potuerit suppuratus ob redundantiam excrementorum, quam intemperantia victus pepererit, ut diximus, aut ob fortem aliam causam, ut ob vulnus, aut puga contundentem. Vaeuhque ὀenique factus iit

homo suppuratus ne des, inquisitici eborum. neque

474쪽

neque enim proderit, atque siquid deinde patratur grauius, causavidebitur esse hellebotus Galen.alio quidem suppuratos expurgati medicamento hon iubari fatetur, eos vero Qui ob intempetantiam sntfaeli,negat. Videtur Gnim,cum eoru morbus a crudorum coeperit multitudine,ab expurgatione debet ancipe re, curatio. Mihi vero etsi a multitudine cin

perit malum, ubi lare suppurati sint acti Ee

tabescere coeperint quod mox succedit neo uia qu am videntur iubati,qsse, sed alias euac tiones molle iadas, i excreationem facilem, emunictionem,s a capice malum coeperit,alui vero solutionem viranaam. Haec enim non totum pharmaco quod petse,im habet calficiendi de siccandi, sed sponte etiam facta periculas est j qui tabescunt, vi in actio ismi dicitur, atque adeo ei qui tenetura petineu monia, auripleuritide cum ad suppurationere vertitur Exiborace enim quam minimutrahitur in aluuis,& succi crasti qualis pus est nihil, interim dehcitur virius Aliquato maior spes est in purgatione per urinas, OD arterias quibus ex magna renes pendent,omnium aut optima eius morbi solutio est puris facilis,

475쪽

DER ATIONE VICTvs

Dolores ex itinere larerum,dosi, lumbo--m,coxae, quaecunque strantes dolene

occasionem aliquam habentes , sepius enim consueuerunt dolores ex erapula O .ibi m- fantibus in lumbos, in coxam xenire,qui

mm iter ausa en corixae ite, aucessinu. DVas affectiones memorat,quae a du abus

causi, praeeipue fieti, augeri consueuerunt, urinae usicultatem, catharros, quae magna assiduaque ex itinere defatigation &a multo cibo, potu nasci solet. Certe nihil experimento magis notum est, quam eos qui ad horum viruuis sκ parati , itinere oracitate laedi. Iter quid Epraecipue difficultarem vi inae solet facere,quia distributione inordinatam facit excrementorum, per quam in angustas vias impingunt quaedam crain, incas praecipue quibus utina redditur quia siue pedes,siae aeques,iter agat quis, plurimum secundum renes4 vesicam laborat corpus , concutitur. Accedit quod qui iter agunt usque ad defatigationem , intempestive, memor

mox a cibora quam igitur caulam pueri calculis vesicae maliis stranguriis obnoxij sunt, fiunt etiam 3c si qui non habent motu &ciboeeriasinstinatum horas, ed victu vimitur tu

476쪽

multuario,vt qui iter agunt. Voracitas catar-rbos videtu potius nata facere, mittuntur nim e partibus iii partes,quae in singulis redu- dant.Uerum4 haec facit strangurias, & defatigatio ex itinere cararrhos,suntque dicta passiones quodammodo analogae, X eisdede causis natae fieri,&eisdem hominιbus. Na voracitas replet crassis,&angustaru viarum parte obstructiones,& haec praecipue est puerilium morboru causa:exercitationimia non replet. sed distribuit limis,4 ita quae per naturales meatus erat euacuada,rapi facit in caout,thorace,aut parte alias,cietq; pro naturalib efluxibus,rluxionespreter natura. No aut facit heeiter quodcuoue,neu, quecuq, satietas,sed iter

quod usq; ad defatigatione, voracitas quae τ' ad cors'ris resetione processerui. Defatigatione ex itinere indicat dolores lastru,dorti

repletione ex voracitate dolores inter re iradu ex inflatione qua crapula,&cibi Aeetinti oborti:qui dolores no soluiecudii hypoch-dtii thorace,sed secundu tubos etia4 c xas,aliqvado sentiri cdsueuerur.quib igitur, inquit,talia fuerinr,vrinee difficultas accedit, aut magnus catarrbus,quia vivi satietas iterest horium causa,strangutra scilicetvi coriae

Quae

477쪽

. DE RATIONE ICTu si uecunque ver a dieris plurima quidequiuis, ν cosuetud mem ictu mutaueritpracipue Lesarat.Etenim quicunque non soliti prandere pransii sunt,tumor magnus ipsis venrras, dormitatio, lirhora. Si autem super enauerint, alum turbabitur Cosert aure hos Ares dormire,exeiratos autem deambulare lintecrebras circuitus,atqueF γetrem eoneraueris,caenare, libere)inum paucum, se meracius,si verὸ non exonerauerit νω-

trem mungere corpus castabatque sistierit, is, quoso ago aut dulci potirequiesceres

autem non,dormiant amplius, requiescat Catera Ῥeὰ similiter ae qui ex erupula . ω-ctis eis iactituatur.

Vandoquidem neque idem victus omni, ius congruis,neque eodem modo omnes leduntur ab eisdem erratis in victusedmovictu hic leditur ille iuuatur quam axime, praecipuaque causa huius differentia in cuiusque hominis consuetudine statuitur, dicit,quaecunque adietis,hoc est a victus mutationibus conringunt mala,maxima qui je ex parte quiuis declarat,vi coRsuetudinem qui uis mutauetit vetitur ad hanc rem exeptis quibus

478쪽

bus secundo libro probauit aeruari debere cosuetudinem,ut inquit,qui non soliti prandere pransi sunt,conqueruntur fieri sibi tumore magnum ventris,& plethora,eius scilicet paetis,& dormitationemrillud ob copiam solito maiorem ciborum,quiqubd prior cibus non bene, ut solet deicenderit etiam superce detinebitur:hoc ob copiam vaporum qin incaput exiluti cibo solito, asceizae iret. Quod si

supercoenaverint,aluus ipsis turbabitur. Neq; sane haec siit maxima noxa quae ex cibo recen-ri,bis iam ingesto,antequam prior cocta sit, ela descenderit neri polsit,sed etiam millima, turbatione enim alui solui possit satietas. Fieri vero pinint febres diariae aut putridae, vequisque paratus sit,catarrhi,ut nuper diccbatur,sidii ultas urinae, capitis grauitas, grauia intomnira,vertigines, sufforum .isissimilia,quini apoplecticae etiarn passiones Proinde Hippocrates non censet hos victus en res contemflicsed mox apponit,quae sint agenda et,qui ita deliquerit Conseri inquit pii muhos,qui scilicet piaeter consuetudinem pranis

sintilotos dormire. go sane haud intelligo. balneum ullum a multa cibi ingestione laudari,nullumeriim non est noxium,sive calid urisiue frigiduis hieno Ventre,sed Hippocratem secundum hominum consuetudinem, qui la-

479쪽

eari mox a cibo consueuerunt manus ira, innuentem, mox a cibo eundum esse dormitum dixist coriferi hos lotos dormite,hoc est Inoxae sint loti, quod mox ab accepto cibo fit dormire. Sunt vidam qui ob gulari oris verriculi angui iam tempore quodam indigentvt cibi is relideat,qui ob hanc causam no mox

sed post paulo dormire debent: Ali etiaqdia

vertiginosi sunt, aut capitis grauitatem pariuntur expectare debent ut vapores nonnihil extenuetur Alioqui nihil mali est, siquis mox a cibo dormiat, somnus ver b debet esse longus&in loco obicurori temperato, ita enim Optime occurritur noxis diurni somni Excitatos iam inquit oportet lente deambulare crebros circuitus,hoc est ut deambulent lete,sed citra intermissionem.Non enim qui cibo anguntur,cogendi sunt concitato cursu moveri, aut aliter laborare,ut videtur vulgo,sed quiescendum,aut lente mouendum est: alioqui ardet caput, I horax,cogitur laborare, respirare difficulter,&ita alliciunt in sese copiam

crudorum excrementorum Si lenta inlaruere beta inambulatione homo ventrem exonerauerit,licebit coenei, atq; adeo debet cenare , ne vi prandium citra cosuetudinem lauerposuit ira e cenam praeter consuetudinem intermitrat

errata longius producant vi noxae, mi-

480쪽

bere vinum paucum sed meracius, ut melius coena coqui possit,& minus gravetur homor

u vero non exonerauerit ventrem,coenam ne

accipia non enim bene capietur ventre , sed quietcat inungaturoleo,hac enim eta optimam rationem procuranda coctionis ipse ante docuisidicens pannis contegere quietem agere inungere. Atque iri verit inquit bibat vinum aquosum album aut dulce, ut sitim sole tuti&deinde requiescati dormiat. Dat album aquosum aut dulcriouia truquo est vinum debile, minime sitieuloium dulce praeterea aluum mouet,ut antea dicebatur

verum eum diei si sitierit uitellige multu, ut non possit dormire, alioqui satius si ut somito sitim extinguat iuxta id quod in phorismodicitur,quicunque tioctu bibere appetunt si s per dormierint non sitient. Si igitur non sitierinr,aut non multum,dormiant, inquit, amplius requiescant,nullo scilicet tunc potu accepto. Caetera inquit)similiter instituaturui ctus, atque j qui ex crapula laborant . Sed quae ut reliqua ebriorum procuratio praeter somnum longum,m dicit: ea est, ut poliquam i/tis mixtum dormierint,sorbeam iuscuhim Hquod,quod cuique erit iocundum, ut mox