Antiquitatum Romanarum Paulli. Mannuccii liber de. ciuitate. Romana ..

81쪽

D E'. CIVITATE

terea notatos a celisoribus pristinu in locum restituere uel iudices,re cognita, & iudicata,suis sententijs,uel populiis ipse suffrag s.& poterat,& solebat.quod si quis, e

senatu eiectus, neque a censoribus sequentibus, neque a itidicibus,neque a populo,in integrum restitutus esset; unam habebat in senatum redeundi uiam, si honores illos dentio populi suffragijs consequeretur,quos qui ges serant,ijs,etiam si lecti in senatu a censoribus no essent,

patere tamen curiam leges iubebant. atque hanc orditinis senatorij rectis radi rationem Lentulus ille, cui propter conlii rationem ceruices in carcere fractaesunt, si cuius est. nam, cum a Gellio & Lentulo censoribus eiectiis esset e senatu,praeturam, quam antea gesserat, it xum peti jt, eam q. adeptus, iure magistratus in senatum redi jt. nec igitur perpetua,quae censis inserebatur,po na erat ecclusinodi, ut honorum citi sum impediret . quosdam enim, cum a censoribus in legendo senatu praeteriti essent, postea comitiis populi Romani cens, res esse factos, historiae commemorant. Caussae, quiabus ciues Romani a censoribus notarentur, multae traduntur ; ut, si quis conceptis uerbis peierasset, si, cum esset in prouincia, socios diripuissensi pecuniam accenisse ob rem iudicandam putaretur; si iudicium recusasset; s,propter aeris magnitudinem, praedia mancipasset; si paullo esset insolentior in sumpta. qua de re uerba sunt haec apud Gellium lib. i v. Cornelium Rufinum,bisc5 .sulatu,& dictatura,functum,cesor Fabricius senatu mouit ob luxuriae notam, quod decem pondo argenti facti haberet. o in loco,pro Facti haberet,inendose legitur Factitaret.nam idem Gellius lib. xvi 1.C. Fabricius Limscinus,& Aemilitis Papus censores P. Cornelium Rufinum,qiii bis consul, & dictator fuerat, senatu monerunt: caussanam notae subscripsere, quod eum comperissent argenti facti cenae gratia decem pondo habeo te . &,quod Gellius Argentum factum , id Plutarchus, eadem

82쪽

eadem de re loquens, Argentum concauum dixit Pot Πίνος, inquit, γριου οέλου πιες Gu

Argentum autem,sive factum dicas,sive concauum, nihil aliud est, quam, uasa argentea. quod plane Valeriuslib, Ii .narrat, liis uerbis: Narrauit omnis aetas, & de inceps narrabit, Cornelium Rufinum, duobus consulatibus,& dictatura, functum,quod decem pondo uasa argentea comparasset,perinde ac malo exemplo luxurio sum, in ordine senatorio iretentum non eue. Lucium ς tiam Antonium M. Valerius Maximus, & C. Iunius Brutus cos. quia,quani uirginem in matrimonium duxerat,repudiasse nullo amicorum in consilium adhibito, senatorum e numero sustulerunt. Equitibus, equos habentibus strigosiores,equos publicos esse adeptos,proditum est.nota etiam dignit esse iudieatum , qui ante censeres hiare esset ausus, quod factissimi masistratus rationem no habere uisus esset, eumq.uix ignomihiam illam effligisse,cum to eo se ualetudinis caussa peccasse fatere ur. Omnium denique rerum nomine non bene audietiites, ut surti,peculatus,captarum pecuniarum,pro socio, quorum criminum turpia iudicia uocabantur,a censeribus notabantur ut tamen ijdem illarum ipsarum rerum postea iudicijs absoluti,ius suum,censoru animaduersiqne ademptu, saepe recuperauerint. neque umquam iis, in quos animaduertissent censeres, propterea uel magi-itratu capere,uel iudices legi,uel alterum accusare non licuit. Incensis poena fuit grauissima bonorum ,& ibbertatis amisso: eamq. signincat quide Liuius, cum ait Iib. I. Servius censum maturauit metu legis de incensis latae. narrat aute aperte Dionysius. Τύρ Unquit, μὴ τμ

quicuque cesi sunt,publicoru muneru aeque participes erant. Itbςrtini enim censebantur,neque tamen sen/t

reis

83쪽

res,ac ne equites quidem esse poterant. & Seruius rex, cum illos in censiam recipi uoluit, communionem ijs omniu rerum publicarum non dedit, sed earum tantum, quibus homines de plebe fruerentur . idq. Dionysius in eo declarat L Παντων ἀπέδω- ο κοινων a musis

tem , aut libertini filium, nec equite Romanum, nec senatorem , aut magistratum curulem.stante republica , quemquam inueni , uno excepto Cn. Flauio :quem,patre libertino natum , humili fortuna, populus tamen aedilem curulem creauit,beneficio captus, quia

ius ciuile,repositum in penetralibus potificum, Flauius diuulgauerat, fastis circa forum in albo propositis, ut, quando lege agi posset,sciretur.legit omnino Ap. Claucius cesor multos libertinorum filios in senatui & post aliquot tempus,non lecti cum essent, bis omnino in curiam irrepseruiit: sed neque Appij lectionem illam rata quisquam habuit i neque postea locum in senatu libe

tinis esse principes ciuitatis passi sunt . erat enim siue lex, siue mos, uetustate confirmatus; ne cui,qui liberos patrem & auum citare non posset, aditus in senatum pateret. Quae igitur libertinis tributa iura sunt, si neque equestris ordinis, neque senatoriae dignitatis fieri pa ticipes licebat Θ haec primum, ut accensi essent, ut scribae; deinde,ut uno uerbo dicam, omnia, quae homines de plebe haberenti itaque, quo tempore lege Plotia,uel Aurelia, tres ordines iudicia administrarunt, senatus,

equester ordo, plebs, ipsi etiam libertini, ut ceteri de plebe iudices seerunt. atque, hoc cum ego suspicarer , Dionysij uerbis, quae supra recitaui, in hanc opini nem adductus a postea, plane ita esse ut crederem,secit locus ille in oratione pro Cluentio. Si quem, inquit,. Cn. Lentuli, aut L. Gellij , libertus furti conde

mnauit, ijs, omnibus ornamentis amissis, numquam

ullam honestatis suael partem γecuperabit : quos au-

84쪽

ROMANA , i

tem ipse L.Gellius,& Cn. Lentulus, duo cesores,claris simi uiri sapientissimiq. homines,furti,& captarii pecuniarsi,nomine notauerunt,ij no modo in senatum redierui,sed etia illaru ipsarii rerii hidicijs absoluti sui.χod si, ut ait Dionysius, quae plebeiora hominii, eade libertinoru, codicio fuit: certe no modo iudices legi,veru etiatriumuiratum nocturnum,aeditatem pl. tribunatum,capere potuerunt.hi enim ordinis plebest,non patricij, honores fuerunt. ijsq. facile crediderim,quod a Macro Licinio traditum scripsit Liuius, Flauium ilhim, libertini filium,de quo proxime dixi,functum esse ante quam a dilitatem curulem,qui patricius erat magistratus,obtuneret. de quo uideo Liuium dubitasset qui non idem a L Pisene,quod a Macro, scriptum uideret. eius uerba de Flauio sunt lib. ix. Inuenio in quibusdam annalibus, crum appareret aedilibus, fieriq. se pro tribu aedilem uidere neque eius accipi nomen,quod scriptum faceret, tabulam posuisse,& iurasse se scriptu fu ere, arguit Macer Licinius, tribunatu antegesto, triumuiratibusque, nocturno altero,altero coloniae deducedae. Annalesaut illos, quos Licinius no nominat,L.Pisonis suisse,otadit Gellius lib. vi. cap. s. Dixi, libertini ab ingenuis in quo differrent. Nunc, quid inter ipses ingenuos interesset, ostendam. Patebat omnibus aequo iure aditus

ad honores,sed ita,si a re familiari parati satis uidere tur.nam neque decurio, qui gradus in militia sitit, esta quisqua poterat, nisi c. millia possideret, neque eques, nisi neque senator, nisi de . ita & uirtute opus erat qua praediti magistratus publicum negotium genere praeclare possient,& fortunis, quae dignitatem augent,

ipsamq. quodam modo uirtutem exornant. Erat etiam

illa inter ingenuos differentia,quod,qui supra oo D. ae ris in censum non detulisset, is in militiam legi non poterat. id adeo caussae fuit,quod res familiaris obsidis ut celignorisque apud rempublicam uidebatur . eorum inb

85쪽

a DE . CIVITATE

hominum duo genera suerunt, ij, qui Oo D aeris censerentur; ij, qui ccc Lxxv. primum genus proletarij dieti sunt, a munere, ut Gellij uerba recitem, cioq. prolis edendae s quod, cum re familiari parua minus possent remp. iuuare, sebolis tamen gignendae copia ciuitatem frequentarent. alterum genus capite censi uocati; quod aere aut nullo,aut perquam pamuo, paene selo capite, cesserentur; ordo proletarijs & r & nomine, inferior. ideoq. minus saepe milites hoc degenere scribebantur. nec ante C. Marium capite censerum opera quemquam ex Romanis ducibus in bello esse

usum,Sallustij testatur historia. Censum actum esse Ro-m e usque ad Augusti singulare imperium in- uelito.id parsim Capitolini lapides, partim historiariun

monumenta, declarant. Censorum numerus minimus.

suit in primo Servij regis censu autis Dionysum sequ*mur, paullo plures: maximus,Popeio & Crasta cos. eoi, cum Cn.Gellius,& L. Lentulus censuram gereret.

am, qui post bellum ciuile deinde census fuit, quem

Caesar dictator egitis,Π. non excessit ut ciuium Romanorum C ciuili bello consumpta uideantur.Hic uideo posse quaeri: Gellio, & Lentulo censeribus non ultra e n L. capitum censa sunt. hoc mirum Ost. nam, cum ipsi quoque municipes, ut iam ex Pediano probatum est,cuciuibus Romanis censerentur, ciuitate post sociale bellum lege Iulia,&S. C. Italis,hoc est,socijs,& Latinis,data: Italiam enim ueteres cum dicebant, non uniuersam

Italiam,sed socios,& Latinos, hoc est municipes, intelli bant; ideo in epistola ad Acilium, ciuitatem sochs,& atinis,datam Cicero ait, quod Liuius,Italicis populis, dixit: &, ex Italia tota, dixit ide in oratione pro Sextio, quos in oratione post Seditu in senatu municipes uocata quorum alij in Latio,alij extra Latium, erant; quam ob caussam non Latium solum,sed socij, & Latini, a Cicerone, alijsque, minantur qui fieri potest,ut censorum

86쪽

omnium numerus eriti maior non fueritὸat Gallico bello, quod ante Punicum secundum sexennio gestum est, G armatorii nominis Latini inter socios populi R.aduersus Gallos pugnarunt,idq.sine tra spadanis,qui postea inter socios recepti. Iure dubitabitur. Sed ita dubitantibus

licet occurrere. Duo census fuersit,unus ciuiti R. quibus uel in urbe, uel in agro Romano, domicilium csset: alter municipum qui, ut opinor,& certe,numquam comprehenduntur in eo numero, cum censorum capita numerantur. nam multo amplior suisset sine dubio municipum numerus,quam ciuium Romanorum. ideo patet illustrius, quod postremo censu ante datam secijs,& Latinis ciuitate censa sunt ciuium capita cccxc V cccXXXur, post ciuitatem autem communicatam Co i quod manifeste cum ratione pugnat. quidPan,receptis in censiim socijs,& Latinis, censorum numerus eX mxci. ad dumtaxat creuisset ribus,ut minimum dicam,partibus maior iactus esset. Confirmor igitur in sententia de duobus censibus . Reliqua persequamur. Erat autem secundum de susagio,quo quidem ciues Romanos co- Ionis praestitisse dixi,municipibus non item: qui & ipsilasfragii ius habebant.In curijs,in centurijs, in tribubus distincti sumagium ciues Romani tulerunt, sed in selis curiis usque ad Seruium rege. Servius, censu itistituto, Hasta,& centurias, fecit: centuriatisq. comiths , inde

nominatis,agi maximis de rebus uoluit. ex eo tempore centuriata comitia plus,quam curiata,dignitatis, ac potestatis, habuerunt. postremo, tribunis pl. incumbentibus,inducta sunt tributa comitia. ita & in tribubus serri suffragium coeptum est. suffragium autem plebeij omnibus in comitijs serebat: patricij uero no serebant in tributis,quae quidem a magistratu plebeio, qui nec patricios aduocare,nec ad eos referre,poterat,haberentur.

ideo, cum lex aliqua rogata est a tribuno pl. patricij sus- fragium non tulerunt;& consilium illud potius, quia D

87쪽

puli tantum pars adesset,quam comitia;itemq. plebiscis tum potius,quam lex,appellatum est. postea tamen usu facta sunt communia: ut & plebiscitum lex, & cosilium comitia dicerentur.sed in curijs non usque ad postrem

reip. tempora suffragium tulit populus Romanus. tantii enim ad speciem, atque usurpationem,uetustatis, XXX.lictores,qui XXX. curias repraesentaret,ad sustragium de lege serendum conuenisse, Cicero demonstrat oratione ii. in Rullum .eaq. Comitia uocat adumbrata; & auspi ciorum dumtaxat caussa remansisse dicit; cum apud maiores in creandis patrichs magistratibus post centuriata locum habuissent. Verum hac tota de ratione plur

bus uerbis actum est a nobis in libro de Comiths:& hac

ipsam partem de curiis neque ordine, neque scienter,satis esse tractatam ab iis, qui genus hoc antiquitatis , lubro edito,attigerunt,ipsa teste antiquitate,probauimus.. Suffragium tulerunt ciues Romani in comitiis: quae tribus de caussis habebantur,uel ut magistratus designa rentur,uel ut lex serretur, uel ut de reo iudicium fieret. si centuriatis comitiis ferri suffragium oporteret S num quam nisi in campum Martium extra urbem populus conueniebat si tributis, modo in campum,modo in sorii, modo in Capitolium,alio non tauquam. Suffragium porro primum uoce,deinde per tabellas,a populo latum est.

ideo leges tabellariae dictae, Gabinia, Cassa, Papiri , Coelia , quarum Gabinia tabellam populo dedit in mandandis magistratibus;Cassia in iudiciis, perduellione ex cepto, Papiria in iubendis, ac uetandis,legibus;Coelia in perduellionis etiam iudicio: quod unum Cassia exceperat. Et erant inscriptae tabellae, si magistratus crearetur,aiit lex ferretur,duabus literis, V. R. aut una, A. si de magistratu, aut lege, assentiretur, tabellam serebant hanc, V. R. hoc est Uti rogas i, quod rosas, id uolo. ad nersae uoluntatis signum erat tabella sic inscripta, A

Glabat enim , ' liquo r. hoc est nouari ' oiquod r

88쪽

ROMANA D

gas, non approbo. Honores,& magistratus, qui ciutibus Romanis darentur, duorum generu erant ; uel miliatares,vel urbani.sed in militia honorino maoistratus, dicebatur a non enim tribunus militum, aut legatus,magistratus sunt, ac ne is quidem, qui cum imperio praeest exercitui,qui appellatur imperatori in urbe uero & honores sunt, & magistratus. nam.iudicare, honor est,no magistratus. nec omnino magistratus ullus est,quem populus comitiis non creaverit. neque uero, quoscumque populus creatiit, magistratus sunt . creat enim tribunos militum eos,qui Comitiati nominantur; alterum erat genus, Rusuli, quos imperatores legebant) qui tamen magistratus,ut diximus,non esti Castrenses ciuium Romanorum honores erant,uexillarius,aquiliser, praesectus fabrum,decurio,centurio, tribunus militum, leoa-tus,imperator.In urbe honor erat,iudicem esse , triumuirum nocturnum,triumuirum auro, argento, aere fla-do seriundo praeterea, esse decurionem, augurem, flaminem,regem sacrorum,pontificem minorem,pontifice maximum. magistratus autem erat aedilitas curulis, praetura, consulattis,censura,dictatura. primi duo, plebeii: sex reliqui, patricit,nec ordinarius dictatura: nec populi comitiis dictator,sicuti nec interre creabatur.

RE GESTUM .

Omnia integra solia, praeter Κ, semifolium

89쪽

ROMAE CIDII XXCV

90쪽

cicerrae, praefectura. pag. 4Q. Acerram nomen Ohonorem tantu

tu minuae ciuitatis habebant.

i edicitas a liberthiis gesta. . TI--- gypti s mra nisi Alexandrinis ci. uuas patebat.pag. 33, A emilia trium i s. m ea Formiani censebantuar pag. so. emitus Mamerci poena. pag. 67 emilii rustici tribules, pag. a a. aequitas, ordo quid post, noni Prius ciui tes intellexere , qua. multarum rerum eisius m nuci

erarium ti O in Caeritum tabulas referri,idem ne sit. p. Is erarium fieri . O tribu moveri, .l an sit idem. pag. 34. 36 erarii utrum Hrevi senatores senatu mori.pag. 3 6 ingendi potenas u censeribus da-

ger Gabinus. pag. 46. ger hosticus. pag. ue ger incertus. pag. η6 ger peregrinus qui Hreretur.

Ager Pupinus. pag. 2 o ger Reatinus.pag. ger Romanus iuxta Varro. sententiam 46. in quindecim rasti. eis tribubus diffributus ibidem large, srictesumptus.tibidem

- iampliatus, ib L ab structa pariten integrum miliaria proteni debatur. ibidem.

Agri η'mani finis ab strusca para

ger trans Anienem Appio, Appiis clientibus datus pag. 23 Agri partitio, pag. 3 Agrorum diuisio a Romula. pag. q. Agrorugenera quinque iuxta Gm ronis sententiam, pQ. q6-ATAgros colere plebei;s manotum Ar erat par vospossidentes cuiuscum ie essent ordinis is roicis tribubusi adscribebaηtur. pag. aT M solo aequata, Albania rui. 'u Muram transducti pag. i II bvehi Coesium habitarui. p. Isolbanorum, qui patriciorum nobia

i miliSe nc nantur. pag. . I 3' Albam per urbem dispertitu urbs frequentiorfacta. pag. I3 Alexaηdrinam ciuitat m impere re debebat, quicuque Aegyptius i. obtinere riuitatem Romana cupiebat pag. i Alexandrinis Mevptiorum omniuriuitas Rom. yatcbat pag. 3 3 licae, praesectura.pag. go Aliena nobilitanda nonsunt,ut ηο-stra negligamvs.pag. a 3 Anagnia, praefectura.pag. qQ Ancus Marcius bellica uirtute emcellens r . cin quibus populis bella gessit. ibid. Huibus, e ta-ptis urbibus,Auentina freque mi tauit