De varia Aristotelis in academia Parisiensi fortuna, extraneis hinc inde adornata praesidiis, liber. ... Auctore Ioanne de Launoy Constantiensi, ..

141쪽

ARIsTOTELIS FORTUNA. 133, dcret , vel distribueret, siue in hoc re gno , siue alibi typis maudatas. v. Senatus decreuit , ne quis contra veteres δίprobatos auctores vlla dogmata teneret, aut traderet sub poena capitis , aut ullas institueret disputationes praeter eas, quae a Theologis Doctoribus approbarentur.

CAPUT XVI. Nonnulia in hanc bimam Aristotelis

fortunam adnotantur. Prima fortuna comparatur cum ultima.

SI quis extremam Aristotelis fortu

nam cum prima contexat , id inueniet , quo rerum illumanarum inconstantiam vehementer admiretur. In prima Aristotelis lectio interdicitur : in extrema commendatur. In prima Aristotelis opera comburuntur : in eXtrema ab omni dedecore vindicantur. In Vtraque fortuna comparent Theologi, quorum alij primam, alij extremam adornarunt. Deinde rerum conuersio vix

potest, eo maior , quam quae hic ap-

142쪽

I O DE VARIA paret. Qui Aristotelis libri legebantiae

olim, nunc non leguntur, vel si leguntur, degustantur magis, quam leguntur. Qui vero non legebantur olim, nunc omnino leguntur, mirantibus Scholis, plaudentibus Academiis. Res est facti, quae sua expositione splendescit. Historicci

loquor, nec meum est tantas inter se Componere lites.

inuantumst ultimae Aristottas fortunae prolatum. HAEC postrema fortuna auctoritate stat sua , quae sine dubio grauissima videri potest: Ex veterum Christianorum commentariis mihi nihil occurrit, quod buc adferam , praeter Anatolis Laodicensis Episcopi factum , Cuius Cap. M. memini. Sanctus quidem Hieronymus. libro Contra Iovinianum primo laudat Aristotelem , sed non laudat in iis , quae ad Metaphysicam , aut Physicam spectant: verba sunt haec: Scri erunt Aristoreis, o Plutarchus , o noster Seneca de matrimonio libros , ex quibus o periora

nonnulla sunt, o sa quae sebiicimui. Venerabilis Beda, quamuis Aristote

143쪽

AR1sTOTELIs FORT v NA. I xiem a Christianae fidei F vicinitatibus de confiniis prohibuerit, ut capite secundo

visum est, sententias tamen ex eo decerptas corpus in unum compegit.

Lanfrancus Cantuariensis Archiepiscopus in Cap. primum I. ad Corinthios epistolae,super illud Non in Aientia, notate Sapientiam , ubi dialecticum dicis, per quam crux , id est mors Christi eam

plicuer intelligentibus euacuari videtur, quia Deus immortalis, Chri s autem Deus s Chrisus igitur immortalis ; si autem immortalis , mori non potuit. Sic de partu Vimonis , o qui sedam aliis sacramentis. Per sicaciter tamen intuentibus Dialectica sacramenta Dei non impugnat ined cum res exigu,s rectis e teneatur, astruit o coninmat. Haec ille , qui languescens apud Gallos

bonarum artium & disciplinarum st dium anno circiter MXL. excitauit, primum quidem in ciuitate Abrincatum,deinde Becci, ubi Monachum professus infinitos habuit auditores , quos inter Anselmus enituit. His autem Lansean Cus non alludit, opinor , ad Augustini, vel Alcuini, vel alterius cuiusdam Chri

stiani Doctoris, sed Aristotelis Dialecti-

144쪽

I 2, DE VARIA ' cam, quae argutias continet longe sub , tiliores, S vulgo periculosior S. Petrus Cellensis Abbas libro IX. epist. XII. certum quoddam Aristotelis consilium laudat, quamuis illud non omnino sequatur: Non ignoro, inquit, apud Aristotelem , dubitare de Angulis non esse inutile.

Nonnihil tamen addictum fuisse Petrum huic Philosopho, vel inde colligi potest, quod ei Nicolaus sancti Albani Monachus exprobret morem Aristotelicum disputandi. Sic enim loquitur in episto. Ia , quae nona est libri I x. Epistolarum Petri Cellensis : Ironico typo sub innansi me Petrus J his bonum dormitasse Homerum Arinottaco more c logicat, & cetera , quibus Petri literas, & sancti Bernardi de Conceptionis beatae Mariae festo sententiam VCXat.

Ioannes Saresberiensis Carnutum Episcopus a Richardo Constantiensi Archidiacono postulat epistola CCII. ut descriptos Aristotelis libros ad se mitti curet : De cetera , inquit, tam a multo tempore porrecEs itero preces , quatinus libros Ars

ottas , quos habetis, mihi faciatis exscribi , or notulas super Marcum, meis tamen sempti

145쪽

ARIsTOTELIS FORTUNA. s , quaeso in hac re nu a ratione parcatis. Precor etiam iurata se plicatione , quatinus in operibus Arinotelis, ubi di ciliora fuerint, notulas faciatis, eo quod interpretem aliqua tenus suspectum habeo: d uilicet eloquens fuerit alias, ut epe audiui, miniss tamen fuit in grammatica inmtutus. Haec ille, qui

ad annum M LXX. inter Celebres magistros excelluit. Vix aliud apud antiquos quaerendum esse praesidium prima, secunda , tertia & quarta fortuna declarant. In Florentino Concilio fuit Rhodicnsis Episcopus , qui scss. Iv. Aristotelem laudarit: illius verba sunt : Ego ad alia tria resondebo. Primo quidem aio , testem no bis esse Aristotelem , duos esse trocedendi moris, quia, s propter quid Huic Episcopo accedit Nicolaus V. qui vertendos in Latinum paene omnes Aristotelis libros curauit. Accedit MMarcus Ephesimus, quem Bessarion Platonis calumniatorem, & Aristotelis laudatorem appellat. Cani de retinenda Ari telis Philosephia

iudicium.

VAE Melchior Cauus illustris in Tri.

146쪽

x44 DE VARIActentino Concilio Theologus de Aristotele disputat lib. I o. de locis Cap. v. in hanc extremam fortunam quadrare satis videntur rea sunt eiusmodit Enimuero quis primas,nter Philosephos habeat, qus e proinde Ugest, cui praecipuam dare operam Fer pretium . t , varia sunt doctis imorum hominum, discrepante que sententiae. Nam ut aliospraetem

eam, in huiusmodi causa aliud diuo Aura omideri solet , aliud videtur diuo Thomae. Diuo Augustino Plato summus est , diuo Thoma summus es Arseotiaest Iscfere res ha-heni , in id doctrinae genus qui que maxime probet, cui a teneris annis maxime assuetus est. Et exoratur August. ratio ex astera par re nullas esse omnium Christianae magis doctrinae concordes , quam Platonicos: Plato μquidem fuit ex Hebraeis Philosephus, ut G

mens CAlexandrinus auctor es. Immo vero, inquis Thomas, Peripateticorum d Erina Chrι - ano Dogmati consentit plurimum. αμ mens enim t Alexandrinus lib. F. Stromarum etiam refert, Ari obolum multis libris probasse , Philosephiam Peripateticum ex lege Myrica es aliis dependisse Prophetis. Ac diui Thomae sententia quidem , se omnium pene genuum , mustorum seculorum usu f

147쪽

bata est. Platonem enim iam inde e multis annis vix in avulis homines otiose legunt. Ari- sotelem vero magno consensu orbis Academiae sonant. In Arastotelem quoque illud elogium unicum uniuersae consentiunt gentes, per antonomasiam Phil phum, hoc est, Philosophorum primariumsuisse: iure ergo istam amplectimur, cuius e laude omnium sit fama consentiens. Diuo etiam Thomae ita sunt Theologi Schola ci assensi, ut in Schola Theologiae PlaIone locum habeat quidem , ita eam Aristoteles occupauit. Isiud constat,neminem in rebus naturalibus plane eruditum esse posse, si lum Platonem legat. Solus autem A soteles abunde sat es, ut sit homo in Philosophiae tribus omnis opanibus eruditus. Sane , ne quis causiur , misero saeculo Aristotelem Theolomis , Platonem aut- meliore Ecclesiae satu placuisse, sciat is, qui cunque est tandem, scholam Aripotelicam Alexandriae, tum etiam vigere solitam , cum ibi Doctores Apostolici vigerent plurimum. Sed enim ut mihi ς quidem videtur' nec Augustini, nec Thomae contemnenda essententia. Nam es iis concedendum est, qui Aristotelem amant, se iis for tan, qui Platonis amici sunt. ανorum iudicium in eo , quod de animi immortalitate , de Dei trouidentia, de creatione, de Dibus bo-

148쪽

nonum o malorum, deque .alterius vitae vel praemio vel parvis, Platonem apertius concit-tivique locutum asserant, dispale factu es non

probare. . , οῦ 'e . . .

Probanda vero magis est Diui et mae 'Mnio. Sed ita tamen ut adhibeatur moderatio fuadam, Ane qua probari Ala nonpotest Placet enim quoque nobis Arsoteles, orrecte placeti moda ne repugnantem etiam illum ad Chrsi velima semper dogma conuertere. Id quod interpretes fere sunt, qui vim contextui saepe asserunt, at que Aristotelem cogunt, ut velit nolit pro Me Catholica pronuntiet. Periclitemur autem splacet is in iis quidem exemplis, in quibus er in Aristotelem mmius Theologorum fortasse non putat. Nec enim hoc loco de asernitate mundi , menriumque praefinito numero disserendum est. Sed ne de animi immortalitate quidem. Nam illa priora obuia sent omnibus. Hac autem quasio in his commentariis, quos de animas I ILaccuratisime est a Caietano disutata. Verum

Laec consideremus qua dii ciliora sunt, es qua

Aristoteles vafre meisi e de industria ad imponendum compositis obscure videtur enunciasse,

vis a ductis fortasse viris iure quandoque, severe reprehenderetur, haberet, quo posiet elabi, asue ab amisis excusari. 21 ego hic tamen a

149쪽

uersus Ari telem excusationem in tuo, viram doctissimum, doque humanis literis omnibus M.

ne meritum. Sed cum plerique ab in nunc non aliter , atque ab oraculo pendere videantur, 'P- rure que omnia illius opera legere , minuenda es

haec opinio , ne ab huius Philosophi placitis di pennre,piaculi locost. Auduimus emm Italos quosdam, qui sivis se Aristitet, se Averroi tam tum temporis dant, q antum sacris Eteris j, qui maxime sacra doctrina dele erantur , tantum is is dei, quantum Apostolis es Euangelistis V, ut maxime sunt in Chri docisinam religios. Ex quo nata sunt in Italia pestifera ilia dogmata de mortalitate animi, se diuina circa res humanas improuidentia ,s verum es, quodH-citur. nihil enim praeter auditum habeo. Cum homines Aristotelis inflati opinionibus turpiter Abi blandiuntur, sinde in maximo versantur errore. Sed haec hactenus , nunc adpropositum

reuertamur.

Primus igitur locus, ubi contra Scripturarum dem errasse Aristotelem existimo , habetur de somno o vigilia, quo loco negat Deum immittere somnia , &C. Alterum exemplum sis tractus de bona fomtuna , ubi res fortuitas diuina gubernationi ac

directioni subtrahit. ' .

150쪽

DE VA RI A Tertius locus es libro I. de Caris, ubi qui quid genitum esset, id corruptibile asseruit, nec incorruptibile quicquam, quod non esset ingeni

tum. Posuerat vero ante omnia minias harum

vocum signiscationes, ne res v ignorantia clauderetur, &c. Quartus locus es libro v. rursumque XII.

Metaphs quibus locis definit, Deum animal esse perpetuum s optimum. Vocat autem Deum communi nomine Musantiam quamcunque cael em se diuinam. Nam post haec incipit inquirere , an ista sub nua semiterna una, an pluressint, &c. uintus locus est eodem quoque libro , ubi substantiis intellectualibu1 caelorum motricibus minutem tribuit infinitam, quod in ito tem

pore moueant.

Socius locus est eodem etiam libro, ubi, ut mihi videtur , Dei prouidentiampraemiaque Os plicia , quae probos es improbos in futura vita manent, fabulis esse Amficauit, grat/a vulgi coni Mendi in os io consistas, &c. rauid quod duo principia Aristoteles possit,

Deum se materiam , nec enim rerum creationem ex nihilo agnouit. Cuius quidem rei testes

. non mediocres , sed haud scio an grauissimos, Clementem Alexandrinum Eliphaniumque k-