장음표시 사용
21쪽
rt. 2. lib. I. eap. qua etiam de eausa
opulonici Etruriae vestrae id nomen impositum. Praeclarus huius rei' testis Aristoteles de Mirabit. auscult. scribens : In Etruria ferunt Insulam esse, quam 2Ettaliam hodie iocant , in qua aerifodina es, unde aes eruitur , Omne scilicet ellud , ex quo sic aerea mas conflantur , descere
autem , nec reddere quicquam aliquandiu , caterum temporum procursu non aes, ut ante , sed ferrum promenire, id nempe, quo etiamnum utuntur, Poplonium Incolae mocant.
Liquet igitur perinde esse Topulonium , ac Metalla , atque adeo facile conciliari possunt invicem Ptolemaeus, & Antoninus si pro Pupulo Ποπλώnον Poplonium , . seu Populonium substitues, ac inde itidem comprobari Tyrrhenorum vestigia in Sardinia. Hinc emanat, quodsi Lydis purpurae tingendae artificium tribuendum esset, commode ab ipsis edoceri potuerint Sardiniae incolae , nisi velimus eosdem Lydos, sed Tyrrhenos hanc artem in eadem Insula exercuit se , conchylia suppeditante Sa doo mari. Unde fortasse exorta fama de Lydorum purpura , haud enim veri fides patitur
tu ipsemet Lydia tincturam huiusmodi floruisse, ut ex dicendis apparebit., Neque tamen hic mihi praetereundum , quod Sardinia alios habere potuit tingendae
22쪽
purpurae Auctores. Phoenicas videlicet, de quorum antiquissimis in ea cominerciis luculen iis imus te itis Diodorus Siculus lib. I. pag. 2Ι6.
Acυ- ά, Σαρδονα , se τta I Δρίαν. Ex Me negoti tione Thisices per multuis temporis opulentiorest facti multas miserunt Colonias, alias quidem in Siciliam , ου micinas Insulas , alias autem tu Lybiam , ου Sardiniam, oe Iberiam. Condita vero
a Phoenicibus e Tyro profestis Carthagine, Romanae olim virtutis aemula , cum ad summam potentiam isdem pervenissent, & si diuturno, varioque Marte pro Sardinia occupanda pugnaverint Iustino, & Orosio testibus tandem summa rerum in ea potiti fuere , usque dum a Romanis gentium dominis pulsi sunt, utPolybius, Appianus, Strabo , va sanias, Livius, Florus , alijque monimentis
tradiderunt. At quoniam ea , quae frequenter occurrunt veterum telli monia de murice, a
que amictu Sidonio , de ostro Sarrano , ac purpuris Tyriis , in quibus Phoenices maximε celebrantur , tibi perspectissima sunt, & omnium consensu adeo comprobata, ut iam, Vel hinc detur intelligi, quod purpureus color, &ωπίκιος Tbaenicius , seu Puniceus cum apud B Grae-
23쪽
Graecos, tum apud Latinos alternent . non est: cur in re trita , & pervulgata diutius immo. .
In primis autem animadverti cupio, quod minime ad hanc locum pertinent tincturae illae, quibus prisca aetas faco Cretensi , vel alio id genus inficiebat vellera , neque etiam rosa-cei, caeterique colores, & si eximie rubentes, qui e florum , vel herbarum succo parabantur', nec alij praeterea, qui ab Hispaniae cocco, Africae, vel Galatiae magnopere commendantur . Huiusmodi enim infecturae quamvis propter colorum vicinitatem aliquando cum apsa purpura vicissim permutentur) haud equidem purpureae, sed purpureis similes censendae sunt. De ijs ergo duntaxat vellerum tinis Esuris hic habenda ratio, quae in locis maritimis e conchylio, vel murice confestie summo erant in pretio : multos enim hoc genus Purpuram immenso mercari solitos docent Plinii verba inferius recitanda, & Sacri Maricis apis 'pellatione Caesareae leges illam decorarunt. Quod etiam probant ampli ssima eiusdem Purpurae epitheta, micantis videlicet, superbae, magnificae, regalis, triumphalis, & alia frequenter obvia. Idemque Plinius lib.9. cap. que. in hunc modum scribit : Sed purpurae 'rem
24쪽
faucibus, liquoris hie es miniini in eandida mena . Unde pretiosus bibitur nigramis ros colore subit tens, reliquum corpus seriis, & paulo poli: mie fasces , Iecuresque Romana viam faesunt. Idemiue pro maiestate in pueritia est: distinguit ab equite
Curiam. Di s advocatur placandis, omnemque me sem illuminat, 3n triumphali miscetur auro. uapropter excuseta , cs p pura sit insania. Unde itidem profecta nedum Imperatoria palud menta, verum etiam haud modica beneficia, quibus Principum largitate , muri legulis , ac baphiis praepositi cohonestantur, & summo studio in ossicio continentur, ut in Cod. Theodosiano tit. de murileg. l. I 6. lib. Io. l. priis Vatae eod. ii tui. l. ult. C. de vestib. holover. Mapud Eusebium Histor. lib. I. cap. ult. procul dubio observasti. Hic etiam opportune cominmemorandum venit ius illud attingenda , γ' dorandae purpurae, quod pro magno olim habebatur , ut videre est in C. Theod. l. 7. de re milit. l. q. g. v. & I6. de divers. ossic. I. 3. γ' q. de Domesticis, & apud Ammianum Marcellinum lib. II.& 2I. Quam distinctionem purpureae tincturae a
caeteris non temere hic retinendam monui,
ex eius quippe des ectone, haud unum e Viris doctis hallucinari videas , purpureum enim colorem a coccineo longe diverium invicem B a con-
25쪽
II confundunt, ac synonyma vocant, aperte mluctante Ulpiano I. C. in l. si cui lana D. delegat. III. cuius verba impense notanda haee
habent: Purpurae autem appellatione omnis gene
ris purturam eontineri puto : sed COCCUM non continebitur : SUCCINIM, γ' Iambinum eontinebitur. Quibus itidem suffragantur Clemens Λlexandrinus, ac Plinius inferius producendi. Maior autem Luiusce tinctu die aestimatio, non solum ex infectorum praestantia, sed etiam ex ipsius purpurae qualitate promanabat, quae Pro littorum varietate maioris , vel minoris preti, Censebatur , desumpta etiam inde appellati ne, quemadmodum inter alias Thettalica, de qua Lucretius lib. I. - metiboeaque fustem Turpura , I bessalico Conciarum tincta colore.
De Cois Iuvenalis Sat. 8.-- Spartana Glavr, Conchylia Coa. Horat. lib. q. c. I I. e Coa referant iam tibi purpura. Et de Taenarea Valerius Flaccus lib. I. Accipe Taenarei inlaudem de Dumne abent. Phoenices igitur , qui non equidem in coc CO, Vel alio colore quantumvis eximiE rubente mentiendo , sed in ipsemet purpura clarue runt , nedum Ob exceIlentiam artis, VeruIT etiam ob insignes purpuras inter Orientales celebe
26쪽
Ieberrimi habiti: Quo alludit Pausanias in auetis
conicis pag. 264. editionis anni I 6 s. cui ria,
Φ κών Θαλααναν. Id ei : Fert au rin Lacini cum mare conchlia , ex quibur ad infecturanr mesium purpura eomparatur , nobilitate solis hs pM in Phaenicum mari capiuntur inferiora . Huc etiam
spectant l. ultimo Cod. Theod. de Mur legulis: quae etiam inserta est Iustinianeo sub tit. devellib. holover. & l. v. de lustrali eonlatione , Leontio Consulari Phoenices inscripta. Quo circa conchylium depictum visitur in veteri Tyriorum nummo in honorem Caracallae perecusso , quem exhibet Cl. Valliant inter numismata Coloniarum pari. Σ. pag. 49. Mi to alios non absimiles nummos, quos apud celebres Gallorum antiquarios Trit anum , &Seguinum videas. Consentit Plinius lib. a I. eap 8. haec eleganter scribens : Luxuria mesibus quoque provocavit eos flores , qui colore cam mendantur. Hos anima eno tres esse principalis: aenum in cocco , qui tu rosis micat e grmius nibit
traditur aspectu: γ' in purpuras Iorias dibaphasique, ac Laconicas . Uni etiam iterum vides coccineum a purpureo differre, ut paulo ante dicebam
Verum haec satis de Auctoribus , qui im
27쪽
tulerint ; nunc autem , ut veriorem lectionem tincturae Sardiniaca, quin etiam optimae notae Purpuras ipsius Insulae magis dilucide vindicemus, rem altius repetere oportet, ac praegustanda sunt aliqua de hs piscibus, quibus Sardoum pelagus abundat, inter quos ingenti apud veteres fama clarescunt Thynni, qui &Pelamides , & Sardae ab eadem Insula dicti. Neque vero hic dissimulare possum Isidori
coniecturam ; scribit enim lib. I a. Orig. Cap.6. novissimae editionis pag. Io 8. Cimitas Syriae, qua nunc Tyrus dicitur olim Sarra morabatur is pisce quodam , qui illic abundat, quem lingua sua Sar appellant. Quibus verbis e Servio lib. q. Georgic. desumptis addidit , quae sequuntur: Ex quo derimatum s huius similiturinis pisciculis Sardas , Sardinarique vocari. Huic coniecturae ne adhaerescam plura obstant. Nam praeterquamquod Sardae non quidem inter piscic Ios, ut in sequentibus apparebit, sed inter magnos pisces sunt enumerandae , non video qua ratione Sardae nomen venari liceat a Sar. et Sarra, a quibus sistum derivari potest Sa Ianum , ut frum Sarranum apud Virgilium ,& Sarrana capra apud Silium Italicum, atque id genus alia saepe obvia . His etiam accedit,
nullibi gentium reperiri piscem, qui Sar ap
28쪽
sellatus fuerit , ut recte animadvertit Chochari. Geograph. Sacr. Part. 2. lib. 2. cap Io. pag. 8I3. ubi erudith demon lirat, quod ab Hebraico 'N TFor Graeci Tyrum, Romani vero Sarram deduxerunt. Sarra itque Latinum nomen, non utique piscem, sed Tyrum Urbem significans , ut vel inde colligas Sardae nomeninclationem non aliunde, nisi a Sardinia deduci Errore quoque labitur Gaza , qui hoc piscium genus sola aetate a Sardinis differre credit , itaut minores adhuc dicantur Sardinae . maiores vero intra eandem speciem Sardae nominentur , cui utique suffragari non pollum. Sardinae etenim, quae & Sardiniae a Columella lib. 8. cap. I . dii e ut mox demonstrabo a vetustate acceptum) inter minutos, Sardae vero in censum magnorum piscium specie ab illis diversorum referuntur , atque intra Lacertorum , vel Pelamidum genus continentur , Thynnique passim nuncupantur. Auctor enim Plinius lib. 9. cap. I . Cordylam snon Sardinam 3 vocari Thynni partum , cum adhuCParvus est, qui pollea Pelamidis, & poth annum cum iam adolevit Thynni nomine insi- gnitur, Notissimum praeterea Thynnos, sive bardas verno tempore gregatim usque ab Oceano in Mare Mediterraneum irrumpereo, atque Sardiniae littora praeterna Vigare. Huc
29쪽
spectant Plinii verba lib. 32. cap. ultimo: Samaea i ita nuocatis Telamis longa ex Oceano me mens. Et ante illum eadem tradidit Xenocrates apud Oribasium, cui consentit Galenus infra commemorandi. E contra vero Sardinae
nomen haud novit exterum mare, ut recte ,
observat Gesnerus de Pisciculis ord. I. pag. 4. Disserunt ergo specie, cum non Sardinas, sed sardas Oceano Sardinia Insula acceptas reserat. Haud mirum itaque Thynnos ab Sardinia appellationem nactos, in primo nanque ingressu intemi maris per Sardoum cursitant, Quod , ex antiquorum mente , non solum ab Oceani ostio ad Sardiniam, ut docet Era tosthenes apud Plinium lib. 3. cap. I. Verum etiam usque ad Siciliam protenditur, ut mox videbimus. Potuerunt itidem nomen sortiri ab eadem Insula , ob eorum praestantiam , &nobilitatem. Nusquam profecto melioris notae thynni, sive recentes appetas, sive sale conditos. Sunt etiamnum multa per Oram mari
timam thynnorum vivaria, quae posterior aetas Tunnarias appellavit, ubi ingens copia horum piscium capitur , ac in varias regiones celebri mercimonio diffunditur , quod iam
litteris consignavit V. C. Martinus Carrillus rerum illius Insulae oculatus testis, ac de ea dem optime meritus in sua Relatione Rerum
30쪽
Sardiniae, prclis Barcinonensibus Hispano sem, mone edita pag. 6Ι. Di istis aeque adstipulantur prisca testimonia de praestantia thynnorum , & falsamentorum Sardiniae, quorum eruditos illos convivas apud Athenaeum lib. 3. pag. Iao. cap. xxxiij. memi nita videas . Iulius Pollux lib. 6. cap. 9. Sarmdoa falsamenta inter excellentiora orbis Romani enumerat. Xenocrates apud Oribasium editionis Henrici Stephani inter Medicae Artis Principes cap. 38. pag. 23 I. haec habet: Sarda ita moratur Telamis longa ex Oceano mentem ori grata es , acrimonia Cybio praestans , appeti tum excitans, fac se ad excretiones lubricans . L cupletissimus eiusdem rei testis Galenus de Ali4 mentor. facultat. lib. 3. cap. 3I. editionis PM
risien. I 679. pag. 39 I. apud quem Sardiniae' thynnus , quem ipse Sardam appellat , palmam meretur ue nec gravabor doctissimi Auriniris verba subnectere , quae sic Latio sermone sonant : Thvnorum autem caro , qui π at te , ου corporis mole sunt minores , non perinde
dura est, eo rue hi facilius quoque concoquentur : es' his adhuc magis Pelamides , quae sale condita late datos mis salsamentis non cedunt : plurima ba ex Ponto admehuntur, ijs duntaxat, quae ex Sardinia, atque Iberia importantur , inferiores. Huc nanque salsameorum iure in summo pretio habetur , tum