장음표시 사용
21쪽
dolores quam optime leniati Si mulieres puerperae, vel finito iam puerperio, inflammatis oculis vexentur, ophthalmia hoc in casu saepissime ex impuritatibus adhuc in
matrice contentis ortum trahit, quae conuenientibus medicamentis , prius euacuari debent, sin minus, balsamum non iuuat, licet symptomata ac dolores imminuat. Caeterum experientia conuictus, ante quam balsamum vulnerarium omni ex parte elaboraui, animaduerti, unguenta, cataplasmata, aliaque collyria, quae vulgo celebrantur, purum valere in sanandis inflammatis oculis, saepiusque malum exacerbare, meliusque curam interne suscipi, ut cel herrimus praestantissimusque FRIDER. HOFFM ANNUS,R gis Borussae quondam Consiliarius intimus in dissertatione de variis visionis vitiis affirmat, secundum cuius praecepta salutarem artem maxima ex parte didici. Sed balsamum nostrum, hac in re exceptionem dari, effectu docet, quod optimum collyrium, ex butyro sale carente, sacharo satu ni & vitriolo albo compositum, longe superat. Nam pra ter dolores lenientem, neruos roborantem, humorumque malorum excretionem promouentem, & resoluente virtute gaudet. Non possum non hic specialem monachi cuiusdam casum ernarrare, cuius Oculus eum in mindum fuerat inflammatus, ut eo captus haud dubio illum perdidisset, nisi in tempore conuenientia media ad recuperandum lumen dedisssem. Adhibitis multis mediis domesticis, maloque iis maiorem in modum exacerbato, auxilio ut venirem requisitus, oculum inspiciens aliter, ac alterum sanum, coloratum, humoresque eius turbidos densosque deprehendi, oculi album autem carnis crudae cruentae naturam induebat. Iussi examinatis ponderatisque rebus circumstantibus eum decocto lignorum, malumam partem
22쪽
tem ex radice Sarsaparillae lignoque Sassastas composito,uti, cereuisitae loco, aliquoties sumtis nostris pitulis mercurialibus balsaminis, aluum ducere, balsamum autem vulnerarium diu noctuque saepius oculo inflammato linteo tenui inter illitum imponere, quo facto duabus elapsis hebdomadis videre, tertiaque finita, legere iterum potuit. Hic internis medicamentis parum tribuit, quia noctar in primis,dixit, is obseruasse, balsamum nostrum oculum interne cum dolore quodam quasi rimatum fuisse, hocque peracto morbum semper decreuisse. Nullus dubito, balsamum nostrum in initio amaurosis usum etiam habiturum, id quod autem e
perientia nondum cognoui. Data hac occassione praestam tissimum contra oculorum caliginem medicamentum a celeberrimo Io. &Lo AN IΟ,Regis Britanniae archiatro,euulgatum, adiicere simul non du&taui, quod hoc modo praeparatur: N. Tutiae opt. praep. Ii. haematit. praep. scrup. duos, Optim. aloes praepar. gr. xii margarit. praepar. gr. iv. Haec omnia in mortario marmoreo, addita sufficienti viperarum pinguedine, pistillo pariter marmoreo inter se ita misceantur, ut unguentum tenue inde prodeat, quo ita utemdum, Ut mane vel vesperi, vel secundum aegroti conditionem, & mane M vesperi, oculus eo, subtilis ex capillis confecti penicilli ope illiniatur. Illustris experientillimusques LoANE affirmat, mirandum in modum hoc unguentum oculorum morbos depellere, simulque venam secare, v sicatoria adhibere, fonticulo uti, oculumque non alia nisi aqua pura fontana eluere, suadet, monetque cathartica medicamenta, in primis quibus mercurius admixtus esset, oculorum caligine laborantibus nocere. Meis oculis e peritis, nil magis oculorum aciem quam cepam, allium,hOrumque similia, hebetare, adiicio, omnibusque hebetiori
23쪽
visu vientibus, ab his ut se abstineant auctor suasorque
XXIV Inflammatis tot is ouulaeque prodest, si emplastrum ex eo sub mento assilibeatur. Hoc ab initio si statim fit, tumorem durum resoluit, quod si autem resolutio fieri non potest adiuta suppuratione pus mouet, Ze absces sus scalpello, nisi id sponte fiat, apetriendus. Aperto imius in ore abscessis, aeger saepius in die sequenti gargari male ut natur, quod optimum expertus sum, suadeo. R. Scabiosae, saluta veronicae, ana Sili vel sit, coquantur in 'aquae fontanae mensura seu cantharo uno, ad huius d cocti libram dimidiam adde vini aceti simplicis optimi, si, balsami nostri vulnerarii, mellis rosar. anas Misce. Aegrotus singulis horis,vel dimidiis,os eluat ac gargariret, id quod dolores lenit, puris profluuium adiuuat, & opti, me purificat. Eodem modo M aliis in ore abscessibus m deri salutare est, si aperti sunt, ante autem quam maturi aperiantur, ut aeger ipse abscessum, balsimo nostro aequali parte melle rostr. mixto, digito illiniat, in usu habeo, id quod valde expedit & dolores mitigando suppurationem
maturat. Praesente vehementiori tonsillarum vvulaeque inflammatione blande laxantia, ex rhabarbaro, tamarindisia manna facta, aliquoties repetita, M ubi venerea symptomata coniuncta, nostrae pitulae balsaminae mercuriales iuuant. Venae sectio etiam si plethora manifesta adest, Olutaris.
XXV) Haemorrhoidibus caecis , tuberculo in intestina recto extrinsecuS existente, bis in die mane vesperique impositum, medetur, quod aut resoluit, aut, si nimis induruit,
24쪽
ruit, in pus conuertit, ita ut abscessum emuxa sublatis doloribus sanie purificet, ac curet. Cutis super tuberculum, quod nonnunquam accidere solet, nimis crassa, scalpello . maturo abscessu aperienda, ne in ani ulcus, si pus corrodendo altius descendat, degeneret, variaque mala atque adeo mortem inferat. Interne pulueres praecipitantes ac
temperantes. ex Oculis cancrorum, nitro purissimo, animmonio diaphoretico u cinnabari iii confecti, conducunt, nec non infusum, in forma theae, millefolii ac veronicae. Sanguinis profluuio suppresso eiusmodi personae haud
contemnendam ex venae circa aequinoctia sectione in brachio instituta, deinde blanda alui ductione, haud violenta corporis agitatione vialitatem percipiunt, ac praeci pue eo tempore vini potu, reliqua, venereque abstinem dum, sin minus, facillime haemorrhoides caecae grauiori bus, quam prima vice, symptomatibus, reuertunt. Ha morrhoides autem, si fluere coepere, nullo modo sistendae, sed potius, recte si non fluant, adiuuandae, licet mei consilii sit, ut nunqUam haemorrhoidum caecarum, sanguisugis aliisque medicamentis, nisi grauisiimis causis ducti, prouincemus fluxum, praecipue in viris nondum quadraginta annos natis, multo magis, venam in brachio secando, dbluentibus, temperantibus medicamentis, leni corporis motu, ac, quod maxime requiritur, tenui victu, auertamus, quia eiusmodi personae aduersa valetudine feminarum quasi naturam induunt, puta, animum semper ad
haemorrhoidum conditionem, ut ad feminarum men struam sanguinis excretionem aduertere, si aegrotent, mindicum debere, ut taceam eos, haemorrhoidibus obstructibiisdem, ac mulieres mensibus subsidentibus, symptomat,bus assici. Emolumentum, quod haemorrhoides sanitatis
25쪽
tis respectu iis faciunt, vix ac ne vix quidem magnis imcommodis, quae per integram Vitam tolerant, dignum, cum corporis sanitas alio modo, sine molestia, atque adeo minori periculo, conseruari possit, si tantum prudentem medicorum participes esse consiliorum diaetae respectu velimus, quae ad conseruandam sanitatem auertendosque futuros morbos plus omnibus sic dictis medicamentis praeserta Intibus confert, quibus plurimi saepius sine causa utentes multum sibi nocent,corpusque balsaminis medic, mentis nimium usi ad tempus quidem roborant,sed re vera in futurum debilitant, ne dicam, haemorrhoides, si mala diaeta vel morbo obstruantur, plus posse per aliquot menses nocere, quam multos Per annos antea profuerunt, quo in periculo omnes haemorrhoidibus laborantes versantur.
Reliquis inflammationibus XXVI hepatis, lienis, uteri,
ventriculi, rntesimorum, renum, ureterum, ac vesicae, praesidio
est, si loca inflammata saepius calide balsamo inungamus, semperque, hoc facto, insuper tenue ex eo emplastrum linponamus. Intrinsecus conuenientia medicamenta praecipuae sumenda, nec venae sectio secundum res circumstantes omittenda, quae in omnibus internis inflammatio. nibus tam utilis quam necessaria in principio est, quidquid medici quidam, ex calidioribus maxime regionibus oriundi, contra dicant. Horum obiectio, naturam non plus sanguinis, ac ad corporis nutritionem opus sit, facere, nullius est momenti, actam falsa quam quotidianae experiem tiae contraria. Si homines non maiori, ac corpori coinuenit, sanguinis copia abundent, cur tandem naturae studio in mulieribus per menses, M in viris per haemorrhoi- des, certa periodo absoluta, in eorum salutem excernitur
26쪽
sanguis 3 tur tandem his sanguinis profluuiis Impeditis
corpora aegrotantὶ cur tandem sanguinis detractio tam im signem utilitatem in tam innumeris hominibus, quotidi,
na experientia teste, affert, omissa autem nocet 3 certe male faciunt ii medici, qui ex Italia oriundi medicinam in Polonia exercentes nimium in sanguine mitrendo sint dimebles. Aliam sanandi methodum, victus ratione, in Italia aliisque calidioribus regionibus, aliam in Polonia, frigidi ri regione i iderat, ubi pessima consuetudo inualuit, ut plurimi nobilium, aliorumque, ter, quater, atque adeo quinquies in die comedant, umulque saepius largiori vini, mulsi, vel sublimati vini, potu Viantur, qua ex causa inquam plurimis Polonis continua fere Nessiora deprehemditur, quae, sanguine crasso reddito, eiusque circulo vitali
mutato, multorum morborum, Ut notum, inflammationum maxime, internarum atque externarum, tuberum ac
scirinorum generatrix est, qui morbi saepius etiam medicis in Polonia, quam aliis in regionibus, occurrunt. Hi, de quibus dixi, medici, altera ex parte si minus, Galli altera ex parte contra in Polonia medici, plus, quam conducit, faciunt, qui saepius in sanguine mittendo finem facere nesciant. Germani Saxones autem plerumque hac in re, ut& Itali Gallique prudenter aegrotis medicinam secundum regionis conditionem adhibentes, medium tenent beati, cuius haec forte causa, quia Saxonia cum Polonia maiori& minori, eodem fere climate utitur, ideoque & Poloni a maxima parte Germanorum corporis constitutione, oppositos licet habeant mores, non differunt.
XXVII) Membra risentia, trepida I ita frigefacta, ut sensu careant, calorem, iunguinis humorumque circulum D indin
27쪽
inducendo, membrum calefacit, fouet, sensumque resthuit, si balsamum, linteo crasse illitum, circa, qua sensus ex rigore perditus, imponatur. Quod membra extrema, ut pedum manuumque digiti, saepius rigeant ac frigescant, inde venit, si sanguis cum reliquis humoribus, qui membro Vitam circulando dent, sistat, id quod plerumque, praeciso vel inciso neruo, liquidum membro nerueum ad ciendum motum ad uellente, accidit. Balsamum autem nostrum hac praeditum virtute, ut intra aliquot dies, quod falli non potest, sanguinis aliorumque humorum cirrulum restituat. Quod si vero neruus praecisus, intellectu facile, balsamum neruei liquidi aduectionem efficere neruumque sanare haud posse, sed membrum, ad quod is pertineat, debile ac claudum manere.
XXVIII in euranda Rabie multum utilitatis habet habsamum, si loca, ubi exanthemata, statim ab initio morbi, Vesperi antequam cubitum aegrotus eat,inunguntur, cum cetera unguenta alioquin in morbi principio, maxima ex parte repellentia, nil valeant. Quia autem balsamum resoluit, aperit, impurosque humores corrigendo elicit, ab initio statim recte assilibetur. Simul autem & sequentibus internis medicamentis opus est, si solide ia primis scabiei causis mederi velimus. Aeger nempe sudorifera quotidie, blande sudorem in lecto decumbens eliciendo, sumat, ad quod nil magis antimonio diaphoretico, ac Statilii essentia alexipharmaca via valet, cuiuS quinqua ginta, vel sexaginta guttae, illius autem quindecim grana, vel scrupulus, dantur matutino tempore, quibus, alternis vicibus, sumtis, aeger insuper infusum ex si ponaria, scabiosa, fasi astas & ligno sancto lassicienti in quantitate b,
28쪽
bat, sicque in lecto bene tectus per aliquot horas iaceat. Mane corpus balsamo oblinitum ante aqua tepida, furfure M sapone, vel quod satius esse videtur, loco simplicis tepidae, cinis aqua, abluere oportet. Tribus diebus medicamentis sudoriferis vis, sequenti abstinet iis aeger, nadebilitetur, quintaque die conuententi laxante utitur, ad quod pitulae nosti ae balsaminae mercuriales egregie faciunt, quia praecipue M sanguinis acrimoniam corrigunt, ex qua stabies enascitur. Hoc peracto, & altera die sudoriferis abstineat aeger, sex nunc a coepta cura diebus elapsis, quo facto a septima usque ad duodecimam, eodem, ac a prima usque ad sextam diem, modo, continuatur, Vsque eo, donec scabies expugnata sit. Notandum, diebus ante M post laxationem, modo dictum potum largiori quantitate haustum valde.conducere. Balsami autem imtinctio quotidie, ante quam aeger somnum capiat, sine imterruptione fit. Caeterum aegrottam prae frigore se munire, crudiscibis, vino, M sublimato Vino, abstinere oportet.
XXVI in ealculi doloribus, & XXX isthiade, XXXI
θυηcteris 'amo G stranguria, si renum vel vesicae inflammatio in causa est, loca doloribus affecta saepius balsamo calide inunguntur, vi quodam valet. In urinae autem incontinentia, quae debilem sphyniterem indicat, saepius calide circa pudenda infricatur, magis autem conducis, informa emplastri in perinaeum N pudendorum regionem imponere, atque ita deligare ut contineat. XXXIl in vesicae viceribus, quibus difficillime medicina fit, utile, si cum lacte tepido mixtum, scrupulus semel, per urethram in vesicam iniicitur. Omnibus autem in his morbis, simul δc efficacia interna medicamenta adhibere decet. '
29쪽
XXXIII P des manusque frigore laesos exquisite sanat, membro mane vesperique ad moderatum ignem bene balsamo fricato, tenuique insuper ex eo emplastro, circa pedes vel manus, applicato, linteoque deligato. Quod si in principio dolores excitando agat, salutaris hic effectus emplastrum detrahendo non turbandus, finitis enim viginti quatuor horis dolores maxima ex parte cessant. Tertia die cutis, subalbida facta, scalpello vel acu perforanda, quo facto flavus liquor emuit, balsamumque membrum paucis diebus post sanat.
XXXIV) Viperarum morsum curat, ac venenum extra hit, partibus tumefactis laesisque saepius eo intinctis. Imterne liquor anodynus simul conducis, quo tamen plane non opus, si ad manus is non sit. Sanaui hoc modo pu rum decem quatuor annorum, qui in sylva iacens in infima pedis parte vipera admo us, tertia demum csse, cum Venenum quotidie altius & iam ad summas coxae partes adscenderet, ad me allatus fuit, solo nostro balsamo, nullis vis internis medicamentis. Prima statim inunctione adhibita veneni vis ita ademta fuit, ut altius sese Pere haud potuerit, quo facto continuo se melius, cum temper sex elapsis horis de nouo inungeretur, habuit, quintaque die conualuit. Forte & rabidorum canum
morsum sinat, eique externe non male adhibetur, quod nondum expertus sum, interne autem illustris Io ANNIS 3LOANII sequentem puluerem, contra rabidorum canum
morsum, quod nunquam falli possit, laude extolliti R. lichen. terreae cinericii Raji, piperis, aa. q. s. fiat inde puluis. Quatuor scrupuli tribus diebus mane in lacte vel cereui fia
30쪽
. fit sutinantiar, secta vena, abluto aqua fontana frigida corpore a capite usque ad calcem, eo maxime in loco ubi morsus haeret, abiectisque vestimentas.
XXXV In f osticis maηuum pedumque assectionibus, porro, si membra torpeant, beneque secti nequeant, nec non in omnibus laxarionibus, reliqua, utiliter inungitur, &, si necesse esse videatur, insuper tenue ex balsimo emplastrum imponitur, ubi autem aeger dolore non adeo vehementi opprimitur, inunctio sola sufficit. Cruciatus hoc modo leniuntur, membraque ad pristinum usum apta redduntur.
XXXVI) D d enteria, tum alba, tum cruenta, ene malibus quotidie uti semel aegrum, ex lacte tepido, cui semi uncia balsami admixta erat, iussi, id quod leuationem, eruciatibus ex cruento intestino recto ortis mitigatis, afferebat. Elapsis duobus annis dysenteria in comitatu ko- necensi, in Polonia minori, valde grassabatur, qui eo tempore valde multis aegrotis dysenteria laborantibus auxilio venire debui, qui autem ad unum omnes per Dei gratiam conualuerunt, contra ea alii, quibus ob temporis penuriam praesto esse non potui, mortui. Non atri re hic esse videtur, ea, quae hac in re expertus sum, adponere. In initio morbi hypecacoanna fere semper repetitis vicibus usus sum, quod medicamentum emeticum egregii in dysenteria vis est, in primis si in principio statim morbi adhibetur. Apud debiliores scrtipulus cum dimidio, robustiores autem, duo scrupuli cum dimidio, addito sufficiem ti vehiculo, propinantur. Sumta hypecacoanna mane multum decocti, ex aqua fontana & cumino, non adeo