Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

711쪽

riantes copiosas ab Cl. BERNARDO ex ML DOR VIL 1.11, a STEPHANo ex bis Parisino, a Cl. MATTHAEI ex codice Mos quensi congestas, imirumque in modum ex FORSII Oezonomia, aliorumque librorum lectione auctas studiosissime dilatasque, quae statim textui et versioni, ut commodis Lectoruni consulatur, sdbiunctae atque minusculis literis dbstinctae sunt, his tandem sunt suppositae animadversiones laudatorum in fronte ipsius libelli virorum, quae libri ipsius utilitatem, praestantiam non

commendant solum, sed etiam augent, eius quo egregium usum laudatis ex HIPPOCRATE locis ita demonstrant, ut facile intelligatur, quantum ex his glossariis in medicorum libris veterum tractandis, interpretandis, riteque intelligendis proficere qua-ant literarum Graecarum amici. Exempla tantum quaedam proponemus. Sic p. Ilo. V. C. Δεῖνον ἀυπιτην mirum in modum exercuit ingenia interpretum, quamplurimi non dirutum reddunt, prorsus seposita atque omissa vocis δεῖνον explicatione, neque nodum Gordium soluere potuerrunt, quum nusquam, quantum quidem nos scimus, haee apud HIPPOCRATEM exstet dii lio. Felici t

tarunt in αυτίτην duce GALENO, quod est pro τον

autem corruptum est ex οινον, quod facile fieri potuit, quum Δ et o a librariis haud raro permutari soleat. Egregie hanc explicationem firmant ERO-Υ1ANI ipsius reliqua verba, quibus asserit, it*d apponendum esse aduenis, quippe quibus quam maximzdefatigatis conducit vinum admodum, et celerrimo reereat eoS, Viresque perditas restituit. Eodem P. Is . modo sanatus est locus HipPOCRATIA Epid. L. IV .

712쪽

P. II 27. O cietro του κεραμεου ἱππου καταπεσων,

quam plurimi interpretum belle et apposite explica sita hanc di sionem vis sunt sibi vertendo, qui ab

equo sLIlli deiiderat, et fortasse machinam QvELL-ΜAL RH ad equitationis usum inuentam in hoc alii quaesivissent et inuenissent loco, si tantum his temporibus ille vixisse: Sed optimam medelam assertEROTIANVS ιπνου legens, id est comini, furni, quocum Consentit') MEvns 1vs: sensus itaque est, quin furno Iguli deciderat. GALENUS 'UOque emen datiorem redditum esse huc exemplum docet : Vocem enim ερο τριασμιενον explicat το λα ητHιου ηΘη- μενον. Αεπτον δέ τι υφασμα το ητριον, panno tenui c0- Iasum autem tenuis quidam es os resis succus. Obscuritatem in hac Glossa ex ipso GALENO sublatam esse vidimus, qui vocem εξητφασμενον re perit L. I. de morbis mulierum, ubi iam sic editur

est dubitatio, quin ibi legerit οἶνον ευωδ α παλαιον atque satis commoda est illa lectio,

solebant enim veteres vina turbida, vel etiam generosa per colum traiicere, illa quo defaecarentur, haec vero ut mitiora fierent, ac caput minus tentarent: unde etiam ea irari dicebantur vina ita percolata. Quae praeterea locis ex aliis Auctoribus declarantur, confirmanturque. Meminit quoque vini colati, quod obiter notamus 11 PNEBUS ' ),

sed alia prorsus significatione. At haec sussciant, multa quidem emendari atque addi potuisse, Editor ipse fatetur; sed in tanta vocum copia ac varietate facilis est lapsus et omissionis culpa, in quam quilibet propemodum incurrit

713쪽

Succurrit enim nobis locus in GALENO, qui p. 4 laborare videtur, ubi ατρακτον ου μονον τον εἰς τοὶ θουργον χρησιμιον legitur: pro ἱερουργον autem submittendum εφουργον, quomodo interpres legit, qui laniscium reddit, et ipsa VOX ατρακτος, col , fusum, requirere hoc videtur: nam colus ad lanificia potius pertinet, quam sacrificia. Vocem autem ἰεζουργον eum Voce Dιουργον φ) permutari notis1-naum. Ceterum in ipsa praefatione, quae ad historiam literariam horum glossariorum spectant, sinama fide commemorantur, atque quale unicuique sit pretium, qualis auctoritas, argumentis declaratur confirmaturqUO.

Ut autem Lectoribus facilitetur horum glo seriorum euolutio, a dieiti sunt indices, quorum

prior Auctorum ab EROTIANO, GALE ΝΟ et HERO-DoΥo laudatorum brquem et succinctam exhibet historiam, posterior vero vocum omnium; qui eo necessarior est visus, quo magis in oculos statim incurrit unicuique EROTIANV Μ, GALEN Μ aC HE- nono ΤUM literarum quidem ordinem, nequaquam

autem syllabarum seri em obseruasse, cuiusque rei causam hanc esse dicit Editor Cum HERINGA, quod EROΥiΑΝvs non alphabetica serie, sed secundum librorum ordinem suum conscripsit libellum, quem post ea quidam ad alphabeti seriem in damnum Lectorum reuocauit. Alia utilitas praeterea hungcommendat indicem, qua inueniri postulat sucile,

'quae ab Euo Τ, AN o recensentur, simulque a GA' I. ENO Ct HERODΟΤΟ repetustur, quibus facile convenientia inter hos Glosso graphos potest intelligi atque perspici.

714쪽

Noua physico Medica.

Ρe myolitana Academia Imperialis Scientiarum die ra. Octobris I 779. has proposuit quaestiones. Ac prima quidem attinet terrae motum circa axin Vniformen etc. de qua ad Lei fores iam retulimus altera est haec: Aliter atque aliter sentiunt Viri doctide plantarum crypto gamiarum I IN NARI, seu silicum, muscorum, algarum, fungorumque propagatione. Alii non nisi per gemmas, plurima S harum plantarum perennare et seminibus plane carere perhibent. Alii semina vera in his adesse, et plantas matri similes exinde provenire contendunt, qui iterum quoad seminum fructificationem inter se differunt. Alii hanc per tunicam Commu nem vasculosam, semina cryptogamiarum obu luentem et in superficie interna auram semin lem exhalantem, in silicibus et muscis praesertim, peragi: alii eandem per organa masculina, illis plantarum perfecturum simillima, auram seminalem explodentia, in muscis et fungis prae sertim, absolui asserunt. Minime pariter de partium temporariarum denominatione, muscorum inprimis, Bolanici consentiunt. Alii substantiam eandem pro polline antherarum habent, quam alii semina esse dicunt; atque partem eandem alii antheram, alii seminum capsulam appellant. Alii tandem illam muscorum particulam, quam Vulgo Calyptram nominant, pro tunica vasculosa secundante, antherarum vices sustinente; alii pro tunica inerti, calicis loco in seruiente, declarant; iidem modo plane analogo de volva fungorum dissentiunt.

715쪽

Ad lites has litterarias componendas Acadsismia Uiros omnium gentium doctOS inuitat, ut unam alteramue horum opinionum auctis obseruationibus et repetitis experimenti S tandem comfirmare, vel aliam, si probabiliorem invenerint, probare, verbo : Theoriam geverationis et fructificationis plantarum crypt0gamiarum LINNAEI dare, et obferuntionibus ad varius, s uou omnium, attamen plurium Linnaeanorum generum cryptogamis-rum sepecies institutis, actu alis glie Omnium Petr-tium fructi cutionis distinctus, et ironibus issus stiis

descriptionibus c0ni mare, tandemque demonstrare velint, cu modus fructificatiouis et propngationis omnibus classe cryptogamiarum hως linque comprehen Ar plantis idem si, an dissonat pro ordinum supra enumeratorum disserentis. Ut praeterea figurae plantarum crypto gamiarum ad examen reuocatarum vel ex libris Bolani Corum laudentur, vel Auitorum cura confestae dissertationibus addantur, maximopere perspicuitatis causa optatur. Solutiones thematis nunc propositi Academia a. d. I. Ian. I 78 e spectat, qVarum ea, quam iudicium Sociorum Academiae Petropoli habitantium quibus nunquam palma Azademiae contigit) ca

teris praestantiorem et rei naturae maxime Conumnientem declarabit, praemio Centum nummorum. aureorum Hollandicorum condecorabitur.

Dissertationes diligenter vel Rustico, vel Latino, vel Germanteo, vel Gallico idiomate conscribendae; non nominibus Auc toris, sed dicto distinguendae; schedula obsignata, externe dictum idem dissertationi inscriptum, interne autem auctoris

nomen continente augendae; atque ante terminum designatum ad Cl. IOAN. ALB. EULER, Aca

demiae Imperialis Scientiarum ab epistolis, trans y s mitten-

716쪽

mittendae sunt, quo secto ab Eodem exemplar cum numeri, sub quo dissertatio fuerit reposita, significatione accipiet Avictor quilibet, dummodo locum, ad quem ea dirigenda sit, indicauerit. Diiudicasit Academia has missas elaborationes in primo I 782.

Vltraiectina Societas scientiarum et artium quasdam vulgauit quaestiones, e quibus haec in primis ad instituti nostri rationem pertinere videtur. Possuntne in urbibus et tirea eas arbores plantari, ita ut nefanitati incolarum ossciant, sunt ne earum exhalationes sanitati contrariae, dum aerem injiciunt; et quaenam arb0rum genera sunt optima et pes a γElaborationes usque ad I. Decembris I 7So. sunt mittendae Hollandica, Gallica et Latina lingua scriptae, solutis vectigalibus et eadem ratione quae aliis, ad Cl. V AN HAEFΤΕΝ, qui Societati ab epistolis est. Praemium est moneta triginta mina Oxum aureorum Hollandicorum valore s. prout libet ei, qui accipiet, triginta mimorum. Ad Societatis Scientiarum Harlemensis quaestiones a nobis supra φ) indicatas addimus praeterea ad annum I 78r unam: Quaenam analogiae sint

fundamenta et signa γ Quomodo philosophum ad explorandas physicas et morales veritates ea uti oporteat. Ex Lipflcae Scientiarum lSocietatis Iablonowianae quaestionibus ad annum I 78o. traditis, haec hic est indicanda : Num 1 ιlogo frumenti unius eiusdemque, aut diuersi fli generis ἰ num ea a Vermibus producatur, si θ hi ab Mytilo gine pendeant, e accidentales sint. Quomodo, fl prius verum est, hi vermes oriantur

et I postarius sumitur, unde ui lago proveniat, et qua

ratisne vid. supra. p. S2S.

717쪽

ratione inde vermes γ Pote si ne demonistrari vermes gigni per tempe statem fiu eos modo in ea euolui. Omnes Commentarios oportet niti experientia et periculis suntque vermium icones addendae, seu loca, ubi probae icones sunt, laudanda. Exspectuatur commentarii initio novembris I 8 o Latine

et diligenter scripti et ad CL CLOD1vΜ, qui societati est ab epistolis, mittendi.

Ceterae eorum mittendorum cautiones cum aliarum Societatum legibus conueniunt. Quaestionem de theoria Neutoniana et Euleriana de lumine et colore, quam non diu ante retulimus ), ad hunc annum repetiit Societas. Cl. ME VER in locum b. ADELB RNER1 ψ')

APors successit.

medici honores sunt tributi Gottingae. Dres fa haud ita pridem ex Serenissimi nostri

Electoris iussu Fribergam Hermundurorum CuOCR-tus fuit CAROLvs FRIDERI CVS WEN ZEL, Vir Eruditus, suoque potissimum de coryorum ι nitatibus tractatu, quem nuper laudauimus ' ' , celebris, ut chemiae, metallurgiae, aliarumque artium Praecepta iis, qui metallicis rebus cognos pendis studens, traderet, simulque GELLERT 1, viri meritissimi, propter senium autem, aduersam siue valetudinem laboribus iis in locis, ubi metalla excoquUntur, ge rendis vix amplius idonei, vicem impleret. vid. supra. p. 343

718쪽

Cl. TO ANNES PETER EBRRHARD Philosophiae et Medicinae Doctor et Prosessor, die 17 Decembr. I 779, catarrho suffocativo, superata febre tertiana, quinquagesimo et secundo aetatis anno Halae obiit. Qui ante aliquot annos muneris vacationem habuit

Cl. IOANNES ANDREAS DE DAREI. LX Reg.

Coll. Medici Assessor et Nos comit Holmiensis Medicus primarius '), e vivis esse desiit. CL PATRvs KALM '' Theologiae Doctor Oeconomiae Professor et ordinis Regii Wasiaci

membrum aetatiS anno sexagesinao et tertio die I 6 nouenabris I 779, Aboae mortuuS est. Cl. IOANNES RAPTTAT A BVcQUET 'φφὶ natuS IT 7. Vitam cum morte Commutauit

die as Februarii 17So. morbo lento et atroci Praegresso. Cl. IOANNES CHRISTOPHORUS POΗL, Philosophiae et Medicinae Doctor, Pathologiae Professor Publicus Ordinarius, Facultatis Medicae Senior, Colleg. B. M. Virgin h. t. Praepositus, Academ. Decemviri Coll. maior: Princip. Collega, Physici Provincias, et Academ. Imper. N. C. Sodalis, a. d. 26 August. I7So. marasmo

senili diem obiit L fico

719쪽

XXI. Continuatio indicis scriptorum physico medicorum, quae anno 1776 Prodierunt.

In HIPPOCRATIS COI librum de fracturis commem

720쪽

To. Η 'DoLPH ME; ΕΗ dis . de strangulationibus intestinorum in cauo abdominis. Argenti . SALAM. THEOPH. DE MEZin opuscula pathologica

practica. Ham. et Lips. 8.ANT. Μ 1 CHEL 1κ diss. de systematica salium diuiso .

ACHIL L. MI EG SpeC. Udum Obseruationum botanicarum, an atomi Carum et physiologicaruria. Res p.

Melch JIIi g. Basil. 4. orationes in diuersis Facultatis Medicae Parisinae

actibus habitae a M. PEΤRO ABRAΜΟ PAION DEMON CEI S. Paris. 8.1. I. DE ΜΟΝETA Abhandi g, c j G Mite undias halte miser in citharhranhhelten und Cattirr-huten, wahre m smittet sines Marschau. s. Loix du Magnetis me, comparees a UX Obseruations et aiax experiences, dans les differentes parties dia Globe terrestre, polir per Ectiomner la theOrie generale de P Aimant, et indiquer par la des Courbes magnetiques qUoncherche ala mer sur

1. L. C.