Diatriba physico medico clinica de sanitate tuenda, atque servanda ... proposita auctore Rosario Maria Malta

31쪽

quietis et, omnia eum pondere et mensura. Unde per duas tresve vices in hebdomada exeundum et aliis vcro diebus animi relaxandi gratia per viridarium hora stalutat licet deambulare petita licentia. Rectoraulem domu si habita rationo loci pro sanitate juvenum haec quandoque variare Potest.. Veruntam en Summa pautio adhibenda est ne juvenes deambulaturi tempore umido , frigido , ut Tenioso i Tune enim perspiratipue suppressa facili pacto leontrahi, possunt cephalalgia, dolores reliu- mattei , et febris, undeLalia mala quae sequuntur.

Reprobandus motus vel meus, et vehemens cautu&, .clatinor, voci serat in itideclamatio, et vehemens risus.. Quoniam in modica harum actionum exercitatione vasa pulmonalia Sensim dilatantur, et rumpi posSunt. - . InSuper monendi juvenes iter agentes,isivo iusteda ferantur, sive in carpento , Sive in Petauro,sivo in Ieltica . sive inscurriculo, sive, navi, ne ex lvehementi motu concussis. pulmonibus sanguinem ev6mant . Quaeque ipse miserrima vidi . Quoniam' paucis abhinc diebus huc venit, strenuus adoleseens , t ac decorus Sacerdos Neapolim petiturus. Vapore vehementeruraptus concussis pulmoni-hus post duas: horas irre parabili, pacto sanguinem

evomere coepit, i . i.

S. Motus . cum moderamine adhibendus , ac cum quiete alternandus. Valitudoi sine , motu custodiri nequit si quemadi odum et sing quiete. Id naturisit aluiti pari pacto per somuum , et vigiliam sani-

32쪽

Istatem esse tuendam; et haec duo tui amice conjurent. Quoniam per vigiliam corpus emacrescite per somnum enutritur. Per somnum torpescunt solida, et pigro lapsu moventur ; per vigiliam solidorum vis erigitur. Per somnum sensus hebescunt, et m-rebram opprimitur. Per vigiliam illi reviviscunt, et hoc ab oppressione liberatur. OtEn ratio cur nimium somnum gravia mala sequantur ; nimirum vertigines, cephalaelgia, ceph laea , stupiditas, et quandoque a poplexia. Vicissitudo somni et vigiliae sanitati tuendae asinodum apta. In utriusque D moderamine reperitur valitudo .i Qui vitam sedentariam ducunt parco imdigunt somno. Litteratorum. Somnus debet esse brevis. Nimius somnus hebetat vires cerebri et sex, , septem-vehorarum somni sussiciunt .sanitati servam dae. Constitutiones nostrae omnia statuunt in pondere, et mensura, quibus juvenduli. nostri : plane acquiescunt, i Recte superius u fustatuimus somnum cum vigilia esse alternandum,' quoniam ini utriusque motavi ramine constitit valitudo. Ilino diu vigilandum,

Quid dicandum de iuvenibus illis, qui noctu abdicato somno aut student, aut seribunt P. Quamvis petita licentia nox licet ineque studere , neque scribere. Quoniam vires' tum animi, tum corporivsensim, sensimque fatiscunt, et incauti juvenes Pereunt. Omnia tempus habet. Est tempus nudendi, est tempus scribendi, et dormiendi.

33쪽

G. Modo aliqua habenda de perspiratione.

In utraque supersteio corporis humani aperiun- tur pori undequaque , ac inde perennis exhalat, omleum , sal, aqua , carbonium , hydrogenum. Talia docent Neuterici Galli. IIujus exeretionis tantae est utilitas , et necessitas , ut doeenta, Clarissimo Sanctorio nemo sanus esse possit, nisi insensibilis perspirationis regimen tueatur. Etenim perspiratio

per multas caussas variare potest. Et per aetatem set per rationem vitae, et temperamentum, et quam

litatem , et quantitatem ciborum, et per animi Pa themata. et per vicissitudines motus , et quietis ac speciali pacto per vicissitudines frigoris, et e origis Ilinc iuvenibus nostris summa cautio est adhi- .henda ue hisco caussis perspiratio impediatur, quem madmodum in tertia parte sumus adnotaturi.mmo pathematihus destitutus truncus foret ssiculnus . inutile lignum. Vix sibi vitam vegetativam vindicaret. Veruntamon ipsis feris, atque bel- tuis crudelior foret, nisi ratione , et prudentia caregere sciret. Quid i enim accideret homini in societate constituto, si foret orbatus amore , , Voluptate et spe Z neque bonus civis , neque bonus homo, tum publicus tuni. privatus ; nequo honus Christicinus, quod magis interest. Impari quippe cvaderct suscipieudis muniis itum i status , tum Ecclesiae, Vnde hominum societas in dissolutionem necessario

Hinc Paletiquam animis pathcmata sint homini necessaria , sed eodem pacto interest ea dicta minci

34쪽

ationis , et Divinae Revelationis sequi. Quoniam ab hisce pendent salus animarum, et publica tranquillitas Animi pathemata ad duo capita reducuntur ad amorem nimirum , atque ad odium. Ad amorem refertur laetitia , et spes. Ad odium vero timor maestitia , invidentia , atque ira. Mirabilia dictu , quam mutabilia sunt pathemata hominum I mutantur in horas. Dum homines sustinent jejunium longum sunt maesti, sunt tristes , et quaeruli ac submissa voce loquuntur. Ingurgitatis dapibus , ac repleto stomaco laetantur statim , ac hilares evadunt, alta voce loquuntur, et choreas ducunt quandoque . Miles ad tubae sonitum ac ad hellum accessitus

pallescit, et timet; cum vero cibo , et baccho litaverit spernit omnia pericula, et ad mortem procedit impavidus. Quid reapse valeret homo pathematibus destitutus nec sibi, nec Patriae, nec Deo bonus, quemadmodum superius loquebamur Quo pacto enim hujusmodi Apathes improbos labores susciperet , pericula , conamina pro patria , pro familia , pro amicis, pro filiis si nullo amore assiceretur Quonam modo foret bonus Christianus si Legislator Divinus iubet proximum nostrum Amare sicut nosmet ipsos 2 hc se super omnia ' Quomodo amabimus nullo pathemate assecti. Ubi derficit amor, ibi deficit fundamentum tum vitae civilis , tum Christianae . Ex hoc penu omnia bona Promanant. In hoc cognoscent homines quod mei

discipuli estis si diligatis invicem , nos docuit , Divinus Legislator.

35쪽

Ubi perieula militiam in debellandis hostibus nusi praemiorum spes fulgeret I Ubi agricola interdiu

improbo labore laboraret, viribus fractis, et cani-eola adusti, nisi spes uberrimae meSsis cor suum

laetificaret' Ηinc progreditur Miles ad bellum Agricola ad laborem , Mercator ad nundinas: omnes spe praemii enutriti. GΗino necessario interest omnia palliemsita nostrae

ad suum finem dirigere , ac ea modulari ad normam rationis , et fidei. Quid valet homo sub tyrannide pathematum 2 pejor , crudelior, truculentior , lupo utque cane rabido lΗactenus de pathematibus; quae sequuntur , licet pauca , de tenore ac ratione studendi, ac vivendi et et haec de sanitate tuenda novissimum Aihi vindiclini locum. B. Quae de sanitate tuenda hactenus explanavimus non sunt veluti praecepta a nobis sancita dumtaxat , sed media sunt, quae ipsa natura statuit ad bene vivendum ; et casu quo ordo ac ratio m-cte vivendi ab hominibus non servetur inemenda.hili lato sibi ante tempus est moriendum. Oportet enim quod mediis a natura sancitis homines recte

utantur. In natura rationali omnia sunt, ratio , ordo , et sapientia. Quae a Deo sunt ordinata sunt propter hominem intravit peccatum in mundam , et per peccatum mors. In quacunque die comederis ex eo, morte morieris ( Gen. cv. o p., tamedii Adam ex fructu vetito, unde mors, unde scaturigo omnium malorum. Dominus vero, cu-

36쪽

jus misericordiae non est numerus, creavit medicinam et vir prudens non abhorrebit eam ( Ecol. cap. t t. 3. Reliquit media ad vitam sartam tectam

servandam in medio malorum, infirmam restaurandam , et quantum fieri potest, protrahendam. Ηinc aer purus quemadmodum superius loque- 'hamur in primis est seligendus , ut respirationi favere queat et vitae ; secus vita hominum aerumnosa et caeso vitae flamite miserrime pereunt. Quoniam in aere puro movemur et sumus. Verun- tamen agricolae et rudes non acquiescunt hisce , neque credunt aerem purum humanae sanitati conferre. Ubi , ita loquuntur rudes , ubi hona sunt esculenta et poculenta , ibi honus aer. Ηinc in perniciem eorum saepe vidimus eos reduces de palustribus Iocis tot morbis laborantes et et sebribus . mali moris , et Ohstructionibus imi ventris aliisque malis sapissime medicine vim eludentihus. Proh dolor i Ηujusmodi exempla innotescunt in diem.

Quot vero pereunt in diem epicureorum ac epulonum more ducentes vitam ' ventrem prae oculis tanquam Deum habentes 2 litantes baccho et conviviis miserrime novissima fata subeunt i Inter scyphos , et crapulas vidimus, et horruimus , et cum dolore recordamur; de repente fracto stamite vitae hujusmodi extrema fata subisse . nec potuisse praesidia neque Ecclesiae , neque medicinae suscia pere ad istar fulminis sussulit eos de medio viventium , quorum nomina non me meminisse docet. Ex diuturno abusu esculeutorum'; et poculento-

37쪽

rum colluvies morborum promanat. Unde apople aia, epilexia , vertigines , paralysis, podagra, aliaque Centena mala

In motu , et quiete vita ; in moderamine vero motus, et quietis valitudo recognoscenda . Quid di-eendum de cursoribus ; de volantibus ante .rhedam, ae omni quiete abdicata vehementi motu cursitantibus hinc, et inde Z Vita brevis, vita aerumnosa omnia pericula involvens. Modo erumpunt febres instam maioriae , modo pleurytis , modo peripneumonia , modo angina , modo catarrhus. Unde haec 2 Neglectis opportunis mediis ordine, ratione, tenore ac modo omnia haec necessario erumpere oportet. Est modus in rebus, sunt certi denique fines , quos ultra citraque nequit consistere rectum. Affabre Philosophus Lyricus. Abdicato motu quid mali l sensim evolvunturhhriculae lentae , sensim evolvitur cachexia , Ieucoilemmatia , anasarcha , ac tandem repentino modo sequitur mors.

Quae mala de somno et vigilia Z quae dicta de

motu et quiete. ordo et ratio in omnibus servarida. Omnia cum moderamine. Ex nimio somno torpescunt vires, hebescunt, fatiscunt; cerebrum Oh stupescit , et languoris aegritudinis sensim erumpunt. Experientia haec nos docet. Quid de nimia vigilia Z omne nimium est naturae inimicum. vires cerebri destruuntur. Delirium, phrenesis quandoque apparent, et facultates animae phreneti eo vivendo amittuntur.

38쪽

Is Quid dicendum de litteratis et Philosophis vigiliae ac nocturnis studiis indulgentes p Ηujusmodi litterati ac philosophi noctu studiis indulgentes

Iapsu temporis miserrime pereunt. Quoniam amissis viribus corporis , et animi evadi int imbecilles , neque sibi, neque patriae boni, utpote impares subeundis muniis , quibus erant designati.. Quot juvenes ex praepostero ordine studendi in nostris aedibus perierunt i In nostro sancto Instituto omnia spirant ordinem , consilium , sapientiam: opus aeternum nostri Beati Alphonsi.

Veruntamen juvenes ferventi ingenio praediti quondam haec declinantes quamvis petita licentia noctu improbis studiis indulgentes fracti viribus Sensim perierunt, ac perierunt spes sancti Instituti ex praepostero studendi modo.

39쪽

Faece tandem elucubrationum nostrarum novissimam partem aggredimur explanandam. Pro more nostro brevitati consulentes satagimus, ut juvenes nostri facilius proficere queant callentes ea quae callere oportet. Quoniam doctrinas quas ex Physica, Chymica , Physiologia , Ηygiene , Pathologia , nostra diuturna praxi ac in evolvendis principi hus medicinae doctoribus, eruimus , in aphorismos atque clinica estata stricto calamo convertere curavimus.

Curavimus insuper notulis hino in th adjectis pertinenti hus qua ad theoriam , quae ad praxim, qua ad eruditionem, ut ea melius clarescere PoSsint Hinc clarissimi nostri juvenes hisce auxiliis muniti , ac prae oculis semper habitis , et in praxim ea reducentes , sacili pacto queunt evadere et Scopulos, et syrtes , et naufragia. In nomine Domini

exordiamur a primo. I. In aere vivimus, movemur, et Sumus. Galenus I. Iuvenes nostri caveant aerem humidum, nubilum , atque incostantem. 3. Caveant aerem infectum , palustrem , atque Principiis haeterogeneis onustum , utpote humanae respirationi imparem. Valitudo in aere hono quaerend2. . Caveant iter agentes moram facere nec Persolam noctem , ubi aer creditur infectus 'Otia. Moerens recordor , nec unquam obliviscor

40쪽

2 clarissimum Patrem decus ac ornamentum noStrae

Congregationis Sanctae Visitationis tempore in hoc Collegium pervenisse seliri laborantem aere infecto in quodam oppidulo contracta. Me medente opportunis medicinae praesidiis adhibitis illico ex faucibus orci eripuisse , et nostrae Communitati tranquillitatem amissam restituisse. Opera Dei revelare et confiteri honorificum est. Qui tunc temporis erat Reverendus Visitator, modo gratia Dei est Reverendissimus Rector Maior universae Congregatio nis SS. Redemptoris Pater D. Ioannes Camillus

s. Caveant frigus , et calorem supervenientem. Post frigus subitus calor, malum. 6. Omnia de repente frigefacere , aut calefacere, malum. Ηippocrates. min. Iuvenes nostri serio animum incumbant post praedicationem clausis fenestris in euhiculo se custodire , bene abstergere , nec se patefacere , nisi prius sudore bene absterso. . Sudoris consueta neglecta abstersio, malum. Nota. Inclytus juvenis, et pater noster egregius Paucis abhinc annis sudore madefactus , non Petbta venia ob verecundiam , sudoris abstersionem neglexit ; unde constipat* Perspiratione, frigus , rbgor , dolor , febris , mors ; et obiit egregius Iu

venibo

B. Caveant rigidum hyemem; caveant tempus nimbosum, caveant hrumam , et crepuscula tum matutina , tum serotina.