Diatriba physico medico clinica de sanitate tuenda, atque servanda ... proposita auctore Rosario Maria Malta

41쪽

I3 s. Caveant cubiculum liumidum, aut calce re-eens dealbatum. io. Caveant dormire priviis vel candelabro ac

rr. Ante cubitum tempore aestivo aliquantisper aperiantur fenestrae. II. Caveant dormire sub culcitra tecto capite , ne respiratio patiatur. 13. Caveant detecto corpore dormire , quamvis

calor urat.

i . Ubi perspiratio supprimitur, ibi rigor, do

lor, febris, quandoque mors. ια. Saepe saepius in nostris domiciliis vidimus juvenes , et senes horribilantes , ac febricula laborantes , utpote qui nullam adhibuerunt diligentiam in praecavendis malis a perspiratione Suppyes-Sa Irovenientibus.1 S. Calleant regimen esculentorum, et poculentorum unde vita , et salus.16. Enutriatur corpus cibis opportunis, et quoad qualitatem , et quoad quantitatem. I . Studentes nostri utantur carne vitulina, ubPote quae nutritioni opportunior; raro vervecina ;deficientem vitulinam tempore hyemali suppleat suilla. ta. Quamvis suilla per paucos p tronos hamheat, Galenus tamen , iste princeps medicorum alifabre patrocinatur ei, ceu ex sequenti aphorismo Patet: suilla est valde analoga et conveniens, quo que omnium ciborum potissimo nutrit, si bene e

42쪽

quatur; quoniam praebet nutrimentum firmum ac

durabile. .

mea. Proinde saepe monendus est cocus noster ut dapes ex suilla rite praeparentur ne Patres Nostri in edendis escis malo praeparatis patiantur, et merito conqueri possunt , licet ex modestia nesciant Conqueri: omnia esculenta rite Sunt praeparanda ;maxima suilla. Ministro interest: omnia haec callere, et inpraxim revocare. 38. Saepe utantur pastillis , aliisque farinaceis; raro olere , per xaro vero leguminibus, praesertim

tempore a livo.

Is. Piscibus utantur raro, maxime spinosis ne forte faucibus iuvenculorum adhaereant spinae , Perraro nisi i necessitate urgente utantur piscibus sale exiccatis.cto. Non indulgeant sali, neque piperi , utrumque sanitati nocet. III. Non accedant ad mensam nisi fame impellente , neque recedant ab ea stomacho repleto. Iumoderamine victus consistit sanitas. 22. Cibis , qui in mensa apponuatur , et Sunt in hominum usu , unusquisque utatur, nec quisquam credat se esse laesuros. Quoniam error iuphantasia reperitur. 323. Quae consueta sunt alimenta, etsi deleriora insuetis prosunt magis quam insueta. Ilippocrates. et . Esculentorum excessus, sive defectus, malum.

ras. Dies jejuuii suppleant sequentes ; Secus vires deficiunt.

43쪽

3omia. Iuvenculis nostris indulgendum quoaInutritionem; quoniam prae aliis majore indigent; ac proinde quindecim ab hine anuis , dum in nostris aedibus Stili morabar iuvenculis largiri jentaculum mihi erat in Praxi.u6. Saliva admodum lavet digestioni ciborum.

II ine fumigatio sive nigotianae masticatio, malum. Stomacus saepe surdo dolore laborat ac nutritio

eadem mensura minuitur. Nota. Miror quosdam fumigantes mane, ac Sero, et credentes meliorem sanitatem captare , salivam emittendo sanitatem amittunt, et credentes fumigando humiditatem debellare, debeti ant sanitatem. II. Caveant juvenculi nostri uti duIothus dici confectis quoniam diu consecta admodum sanitati

nocent; secus confecta recens.

28. Artocreatum usus haud reprobandus , sed cum moderamine. TisSotus.

Ninet. Recreationum tempore Minister domus , Prout invaluit mos, potest eas iuvenculis nostris quandoque praebere. Sat do eseulentis. 2s. In Poculentis summa cautio est adhibenda Io. Aqua potabilis ministranda purissima et ari-srigida vel minus frigida, parum interest. 3 i. Ad praeparandas dapes cocus et utatur aquae Purissima , ne arenulis onusta calculis elementaministret. tet. Rationem et characterem aquae humanae sanitati servandae opportunae, indigitavimus in nostra secunda Parte.

44쪽

manans , vires ovus enervat.

33. Adolescentulis cum summo moderamine vim num est adhibendum; quoniam calore abundant. Vita hominum in moderamine vitae. ta. In nostro sancto Instituto omnia in moederamine vigent. Adolescentulis nostris in edendis dapibus cyathus vini conceditur; raro cum dimidio , perraro duo. Quidam duas , tres-Ve uncias , alii vero nil potant. 3 . Senibus licet vino cum moderamine uti; quom

niam vires reficit; unde dicitur lac senum. IS. Abhorreant omnes a liquoribus spiritu vini , et saccharo confectis ; quoniam vires laeduntur , et lapsu temporis contremiscere caeperunt. 36. Modico vino vires aluntur , copiosiore autem laeduntur. Ηippocrates. 3 . Potio calida ex arabibus fabis tostis et sacchuro edulcorata (italice casse reprobanda , utpote

quae nervos sensim laedit. Patribus nostris vero, quia mos invaluit, concedenda.

la. IIujusmodi sacrificium hodie litandum saeculo ac universali consuetudini ac habitudini , non autem hominum sanitati; quoniam sanitati nocet admodum , utpote quae lento gressu pessundat nervos,

et artus.

38. Valitudo servatur in moderamine poculent rum, et in vitandis potionibus nervos laedentibus 3s. Iter agentes valde maue satius est uti chom-

45쪽

32 lato, quam dapibus; dapes enim gravant stomachum.

o. Caveant purgantia, vomitoria, ac sanguinis emissionis perhabitum, nisi urgente necessitate et medico emuntaenaris consulente. ta. Mirum herclei vidi quosdam ansantes, net irrequietos suscepisse medicamina , et purgantia, et vomentia , et expectorantia ; aliosque et venam aperuisse ad sanitatem captandam ac morbos repellendos , motu proprio , ac nemine medicorum im-serante , unde lapsu temporis proficiscuntur mala dissicilia curatu, et quandoque lethalia. i. Sanitas in recta ratione agendorum, non inconaminibus phantasiae reperitur. - u. Salus humana non solum victui , ac potui est committenda ; sed et motui , et quieti. In utriusque moderamine valitudo requirenda.

3. Vita hominis ita motu consistit. Ubi motus, ibi sanitas non requirenda ; sed ubi motus, et quies

amice conjurant.

i. Nimius motus mortem parit, nimia quies ,

et mortem parit. la. Ηinc sapientia nostrorum canonum saucivit et Patres , et adolescentes nostros bis, terive in hebdomada exire extra nostra domicilia ad deam-hulandum animi relaxandi gratia. Item tum autemeridiem audito primo signo, tum vespere horati3 juventhus nostris licet e cubiculis exire , ac Percurricula nostra deambulare , moderate cursitare , miscere colloquia , et cantiunculas missiorum mo

re canere. Diuitillud D, Cooste

46쪽

S. Caveant vehementi cursu currere, tum equestri , tum pedestri itinere , ne forte vasa pulmonalia sanguinis impetu aperiantur, et appareant vexilla helli.

tet. Moleste memini juvenem in saeculo inter equitandum concussis pulmonibus sanguinem peros misisse, phthisicum evasisse , ac extrema fata subisse. Proh dolor l 6. In moderamine somni, et vigiliae sanitas i venienda . Rectam vicissitudinem eorumdem ad va- Iitudinem tuendam nemo reperitur ignoraSse. q. Ex nimio somno lente torpescunt, et vires corporis, et animi facultates; unde hujusmodi s mniculosi lapsu temporis imbecilles ac stupidi e- vadunt, ac ad hydropem Se praeparant. la. Canones nostrae almae Congregationis ex nimia sapientia decernunt tempus dormiendi , et vigilandi , tempus studendi, et tempus orandi , tempus edendi , et tempus animi relaxandi. S. Adolescentuli nostri calleant dictamina nostrorum canonum , nec hilum ab eis declinare audeant , ne forte sanitatem amittant. s. Mane audito primo signo surgant inconsulta natura , ac peracta oratione unusquisque satagat ad propria munia adimplenda . In hoc consistit vita , valitudo , pax ac salus aeterna. So. Caveant juvenes nostri post novissimum signum noctu Studere, scribere , aut meditari; nec

audeant licentiam petere studendi, sive scribendi.

47쪽

5 r. Omne nimium est naturae inimicum. In moderamine saluS. Sa. Incumbant iuvenculi nostri sero ante cubitum rite custodire lectulum ac culcitram ad latera apponere, ne forte noctu cadat, et cum ea juvenculus dormiens. 53. Caveant dormire janua sive fenestra apertis. Perspiratio enim impeditur ac inde seminarium malorum

S . Caveant stante borea saepe utpote micidiali se

patefacere.

SS. Caveant fratres ad primum signum deputati mane violenter percussis valvis juvenculos dormiem tes evigilare , ne forte subita vertigo appareat. Quaeque ipse recordor.56. Somnus sine insomnis, bonum. Somnus ab insomniis perturbatus, malum. 5 . Somnus tanti valet, quanti respiratio. Impossibile est dormire , et non respirare ; et abdicato

Somno respirare , et incolumem vivere. 58. Vita in respiratione, et Somno consistit; sa- Ius autem in recta respiratione ac moderamine somni.5s. Supinus corporis situs , stomachus valde repletus, vellementes animi curae in somnia arcessunt. G. Adolescentuli nostri caveant hujusmodi caussas ne noctu agitentur in somniis , et salus Sensim laedatur. Gi. Vehementis curae somnum repellcntes quandoque Phrenesim arressunt. Quot iuvenes grandi ingenio phrenitide pereunti

48쪽

M. In incurabilium Xenodochio hisce oculis vidi eximios juvenes praestanti ingenio et Sapere ,

ex praepostero Studiorum ordine , ac injuriis ad munia sibi allatis , phreneticos evasisse, ac reipub-hlie e litterarum spem elusisse. Dictamina sancti Evangelii, et canones nostri sancti Instituti omnia haec vitant. Ga. Caveant animi pathemata, ac eorundem regimen summo studio , ac oratione calleant. 63. Maestitia , quod mirum i interius obstat, ne maleria perspirabilis foras egeat. G . Si impedita est perspiratio , diebus sequentibus vel augetur ipsa perspiratio , vel aliqua evacuatio sensibilis plenior , vel cachexiae velitigium , vel febris apparet. SanctoruS.6S. Perspiratio sensibilis cum sudore juncta, malum , utpote quae vires enerVul. 66. Post assumptionem cibi a quinta ad duodecimam horam homo sanus perspirat tres libras circiter. 6 . Per placidum somnum optime perspiramuS ;Secus vero si Somnus perturbetur ab insomniis. 68. Qui dormiunt, et non Somniant, bene Perspirant. la. Ηinc liquet juvenculos nostros tum tyronesium studentes quam intersit omnia conamina adhi-here ad rectam perspirationem regendam. Quoniam Perturbata perspiratione omnia organa in Pessum

ruunt.

6s. Timor . et maestitia ad longum tempus Pr

iracta ad mortem ducunt.

49쪽

o. Moderat a loetitia uberem perspirationem parit, ac sanitatem eadem mensura Servat.

I. Animi consolatio quacunque de causa fiat aperit pora , et laetam perspirationem facit. Nolo. Propterea juvenculi nostri curis omnibus abdicatis , ac deletis patriae , et parentum nominibus , loetentur in Domino , grates agentes de recemplis honis: utpote qui de vorticibus saeculi vitam

aeternam consequi valeant; modo in gremium saneti Instituti trastati II. Non satietas , non fames, neque aliud quicquam , quod naturae modum excedat, honum est. S. Admodum dormire , vel admodum evigilare,

utrumque aeque malum.

i. Quae multo tempore attenuantur Corpora , lente reficere οportet; quae vero breviter hrevi. Oportet naturae in suo cursu severe. S. Ad rectam dehilitatem medendam a minimo stimulo incipiendum est. De repente velle reficere idem est quam aegrum jugulare. 6. Non pura corpora quanto plus nutries, tanto magis laedes. q. Ubi fames non oportet Iaborare. Quies consulenda. 3. Ubi cibus praeter naturam copiosior ingestus fuerit , morbum facit. s. Quae enim longo tempore consueta sunt alimenta etsi deteriora insuetis minus molestare solent. 8o. Crassi, et pingues admodum, Secundum num iuram magis cito pereunt, quam graciles.

50쪽

Ηinc patet necessitas motus , et in omnibus moderamen.8t. Quicun pie sanguinem Spumosum expuunt , iiis e pulmonibus sit eductio. Nota. Clara est ratio , qua Sanguis Spumosus apparere debet; quoniam proficiscitur ex imis pulmonibus, unde necessario in espiratione cum aere miscetur.

82. A tabe occupato alvi profluvium superveniens , Iethale. 83. Frigida inimica ossibus , dentibus, nervis , cerebro, spinali medullae; calida vero grata.d . Frigida , velut nix , glacies, pectori inimica

sunt; tune enim movent Sanguinis eruptionem. 8S. Podagricae assectiones ut Plurimum vere et

autumno moventur.

86. Si quis febricitanti cibum det . quae sano

cxibet, sano quidem robur, aegro vero eSt morbus. Bet. Tabes maxime sit ab anno decimo octavo usque ad trigesimum quintum. 88. Pulsibus non semper fidendum, pulsus quandoque honi, aeger autem ad mortem pro rat. 8s. Pulsus honus, urina hona, aeger tamen ad mortem tendit. Ηippocrates.so. Quamvis periculum videatur abesse, Ecclosiae praesidia ministranda.bi. Regnum Coelornm primum est quaerendum. M. Quot recordor medicinae Doctores Ecclesiae praesidia oblitos fuisse, et infirmos sacris praesidiis destitutos ad aeternum migrasse. Proh dolor dum haec recordorl -