장음표시 사용
301쪽
pepercisset,iussit ut denorum gallinaceorurn pretia prouinciali redderent decem,qui si iuus furto convixerant, addito eo, ut tota in expeditsone, in communi epulationo secum faceret nemo nec unquam recens coctum cibum sumerent sed paneo stigidis vescerentur, appositis speculatoribus, qui id curarent. Idem iussit ne in Zonis militea ad bellitin aureos vel argenteos nummos portarent: sed publico commendarent, recepturi post proelia,quod dederant: addens iberis eorum 6 uxoribus,& haeressibus certo reddendum, qui venissent, ne ad hostes aliquid praedae veniret, si quid Brte 4 uersi fortuna secisset. Idem in omni expeditione ante omnes militarem cibum in psit ante papilionem: nec sibi unquam vel contra solem, vel ntra imbres quaesiuit tecti sutrragium,similes non habuit. Tantum denique belli tempore, ratione milit,hus demonstrata, sibi, seruis suis, vel contubernalibus portauit qtrantum a militibus serebatur: quum seruos suos oneraret annona, ne illi securiam latent, onusti milites,id lab exercitu cum suspirio videretur. Idcin inconcione iurauit, se, quamdiu in expeditionibus fuisset, essetque adhuc futurus, non aliter acturum esse, quam Inilitem,M. rium ante oculos habentem,&tales duces. Nec alias fabulas unquam habuit, nisi de Aimibale caeteritque talibus. Denique cum Imperatori facto quid ais Panegyricum recitare vellet, dixit ei Scribe laudes Matij, vel Annibalis vel a Iicuius ducis optimi.vita functi cudic quid ille secerit,ut eum nos imitemur. Nam viventes la dare irrisio st, maxime Imperatores,a quibus speratur,qui timentur, qui praestare publice possunt,qui possunt neeare,qui proscribere: se autem vivum placere velle,mortuum etiam laudari.
IN CAVE ARGENTEOLSuspicabar legendiam in cauo, cinterpretabar poculiin
capacius,qu.ise est ciborium.Post vidi caue retineri a Iuvenalis sch o si alte, citante haec verba ex epistola quadam Valeriani Imp. Claudio dabis argentilicaueos, dc scyphos pondo undecimarant lignei Marcellus Empitieus cap. a 3. Vermis terrenus exfoditur,dc in ligneo caveo sic enim legenadu: non cauo ponitur, si fieri potest fissio, chferro illigato Statim vocat poeulum. Vide Notas C. in rebel .pag 494. Cur autem omne argentumgb expeditione remoueat ea uitam edit idoneam, ne interipolia eo potiantur hostes, si forte quidem barbari,quo exultent,'superbiant, et margenti vius illis non conueniat. Quid enim asinus in neu.nto Neque hoc pescennini mandatum. milites alienare debuit,quo ipsorum liberis,uxoribus, haeredibus consulebatur idem.
Patet hinc cavei argentei usum,ut digniorem quam pro statu priuato militis,interdictum Fuia se autem poculi genus magnae capacitatis' amplum ipsum eius nomen indicat,a cauea ductum, delicet. VINUM IN EXPEDIT NEMIN. Bussi TR E J Hoe sane durius,&nimis mola stum suit, eum Mnaparta ammos,& Homerus dicat, Iliad.
Hominiistissato magnum robur vinum addit.
Augustin. super psalm. Ioa Esp auidem multis visamonatium minum neesarium. Debilem ι stomachum refera, viresdeficientes reparat algentemfrigor ealefacit, vulneri ι infusium med/
Inenum. Sed Imp pn haec commoda illis inuidens; vertim ebrietatem castris exelusam volensini mniagno malo possit esse exercitui, hane legem proposuit illecebrola res vinum, in quo sibi non sa-eiIe gula Emperat celebraturque illud euiusdam sapientis. Primum craterem pertineread sitim; tiri uim ad voluplarem;tertium ad ebrietatem;quartum ad insania ego Zaleucum capite sanxisse, nequisimustu medici vinum biberet etiamsi e morbo conualuisset Fuit autem hic legislator Lo-xtensum, SED CET UNIVERS ESs E CONTENTOS J Aceium exsiccar, refri
302쪽
pareo ria messicis bentur. QuoiPtur acto virprudenssinepereicie valetadisi, bibendum QT epotet praesicriberea ficetum,' inquit in Noti casia ab loco vini apud veteres habebatur,t florent Iureconlii lii, ik alij auctorum loci ex quibus etiam constat, aceto aqua diluto milites man; putares.& ordinarios fuisse potatos. Si serui captiui,vincti, di omnes miseri Georgius Monach. de Manas se Rege Iudaeoruns ν, δησανΤιὰ το ὲν πεδαισι πιυς α πηγαγον. βαβυλωνα πλοῦν δεδιαένγ ένοιαν λακiis, εν ἐλδονα ἐκ-J- ων, δετ βροχον, δέδωρ ολiγe σι οξε ἐν,ἐrta ereἰe τὸ ων α δνί νιν Et vinctum eum compedibus ferreis abduxerunt in Babylonem. Et erat in domo carceris, dabaturque illi furfuraeei panis modicum in pauxillum quae aceto mixtum in mensura, tantum ut vitam suntentaret. Huiusmodi igitur acetum intellige, non merum ae purum; sed aquae procon umento admissum, ut saltem vinum sugiens aut vappam aliquo modo reserret potio, quando acetnm nihil nisi corruptum vinum est, Dicitur autem hoc potionis genus Graecis οἱ olον, Latinis polea Seribit insuper de Pescennio partian eum apud Egyptum ab eo limitanei milites, intim peterent respondille Nil utra habetis, la vinum quaeriti, Si quidem tanta illius miminis dulcedo est,ut accolae vinum non requirant. Idem, tumultuantibus illis, quia Sarracenis victi fuerant, Vieentiabus, vinum non accepimus, pug re non pollumus Erubescite respondit, qui vos vincimta quam bibunt. BUCCELLA IO CONTENTOS J bis cocto pane pane nautico qui huc iacellatim aqua maceratus comeditur. OB UNIUS GALLINΛCE DIREPTIONEM JNotabile exemplum seruatae iustitiae aduersus raptores. Quam durae concoctionis fuit illis decem .edonibus hie gallinaceust mirum non revomuisse Totilas quoque Gotthorum Rex quam diligeret iustitiam, dc odisset vim inserentes praeclaro facinore demonstrauit Quendam virum strenuum, qui se virgini stuprum intulille confitebatur, in carcerem, ultimo supplicio alliciendum condidit. Cuius vicem Gotthi solliciti, Regem ab eiusmodi proposito deterrere conati sunt. Quibus ille eiusdem ingenii esse delicto se obstringere, delictorum supplicia impedire: Omnino autem aut hune poenas dare aut Gotthorum Rem interire Oportere: neque etiam, qui virginem violauerit probe se gerere in certaminibposse. Violatore itaque necato, bona eius virgini adiudicauit Sigon. de imp Occident. lib. is simile huic quod Tamberlanes secit. Cum rustica questum venitet, militem quempiam sibi atraphoram lactis rapuisse, quaesiuit, an raptorem demonstrare posset, si per ea
stra duceretur. Pol Te dixit. Demonstrato ventrem aperiri, cli furtivum quod haliterat lac excivi ius
sit. NE IN ZONIS AUREOS, VEL ARGENT. v M. clae G Quid enim hostibus
praedae cupidinem augerent trac veluti canes esurientes Ostentatis carnium frustis illicerent .&cur suos, siquid ipsis fieret, quantacunque illa gaza fraudatum irent ' NTE OMNES MILIT.CigvM SUMPSITJIn omnium militum conspectu cibum parabilem, cum militibus communem, non exquisitum,non sumptuosum, non multiplicem. Documentum frugalitatis inter opes,&quam paucis, nee sumptuosis natura contenta sit, contra πολυε αγους, liborum delicias consectan
te, NEC SIB VEL CONTRA SOLEM, VEL IMBRES,&ed Deinceps habes exempla tolerantiae,laboris, studium Matij imitandi, qtaem milites experti hint dulissimum op eum exactorem vide adagium, Muli Mariani qui tamen ipse sibi quoque nihil indulgeret, bellator magnanimus,&ad rem primus conserens,quae alijs imperaret. Hinc Plutarch. de eodem. Cumque bellum multa difficilia tecum ferat,neque magnum ullum subterfugiendo laborem, neque paruum se indignum dueendo,&aequales quidem consilio, utilliamque rerum prouidentia superando eum militibus frugalitate & laborum tolerantia certando, multam sibi suorum beneuolentiam eonei liauit omnes enim laboris hoc solatium homines habent , si quem alium sponte eundem perferre laborem viderint ita enim necessitas videtur sublata Romanis vero iucundissimum est sipectae uialum dux in oeulis militum eodem pane vescens;aut in vili toro quiescens aut in fossa, vel aggere taetendo operam communem praestans. Non enim eos perinde duces in oculis serunt, qui honorem aut pecuniam largiuntur, quam hos,qui laborum, periculorumque in ses partem recipiunt tmagisque amant laborum societatem eos ineuntes quam otio indulgentes. His omnibus Marius militet si hi deuinci eas nomine liIo,ola gloria celeriter impleuit Africam, Romam. Scribebant e nimiis domum milites, nullum belli contra lugurtham finem futurum, nisi C. Marius Consulerearetur Exempla adducit plurima Imperatorum, qui se laborum patientia militibus vel exaequa uerint,vel exemplo ijsdem praei uerint. Gruterus in Discursibus a pag. Iro. VITEM TIS UAI D ARE IRRISIO SVAdulatio est, de adulatotes sunt irrisores Laudare enim videntur: vel quia aliquid boni sperant vel aliquid mali timent, cuius utriusque rei potestatem habeant quida .
dantur, ut imperat re Reges, I rincipes, Dynali. e. Mortui autem sincerius, magicque ea animo commendantur, a quibus nihil exspectatuita
303쪽
Cap. XXV. Exorat. XI. Francisci Ben-cij quorundam Ciceronianorum laus.
o vem omnes parentis Ioco re,& cognomento patrem merito appellabant, octa Pantagathus senex optim-ς ac sapientissimus, etsi Sociatis exemplum
secutus, nullam scripsit literam, X qua de eiu ingenio, audici existimare liceat: hanc lamen premit, quasi ante signanus viam,vna cum Gabriele Faerno. In hace
dem Perpiniani nostri sunt impressa vestigia, qui totum se ad Ciceroni similitudia
nem fluuit illi quidem Eloquentia proximus ut praeclara: eius Orationes testantur emnxit.Ηaeierunt omni liberali doctrina politissunt Sebastianus,oc Marius Corradi: hanc stabili , pleno gradu ingresius ille, qua Romanam unus consensu omnium in conscribendis epistolis reddidisse videtur elegantiam Paulus Manutius. In hac Simanius via, qui omne studium, atque ingenium ad veteris populi Romani antiquitatem e tenebris eruendam, variae erudiriOnrs imitandae ponusquam aemulandae posteris reliquit exempla. Hac etiam cucurrit adrnirabili celeritate M.Antonius Mure tus, meus magis es,&ciuis Romanus, cuius de incredibili scientia commemorabili ingenii magnitudine. laudequedicendi, tum communis Omnium opinio, tum conastans illa mea, ac debita eius eelebranda consuetudo tum denique ipsius celebritas D mlnis,atque elegantia scriptorum quae etsi carent Ipiritu illo.& maiestate djcentus,omnem tamen prae se florem ferunt, di splendorem Eloquentiae, ne plura repetain, facit. Hac denique per ipsos sere septem&Octoginta annos, tot enim vixit,vir omni virtute re doctrina ornatissimus, Petrus incessit Uictorius: cuius illustrem gloriam, tot distulam libris, tot explicatam voliminibus, tot lucubrationum praestantia, copia commendatam immorialitati, nulla unquam posteritatis obscurabit obis livio. ' '
Enumerantur a Beneio nostro viriboni aliquota qui Ciceronem, ut Eloquentiar, ae latinitatis principem vel suspexerunt,uel etiam ideam, formam eius in scribendo reddere pro virili sua stu auerunt Hi,ut melius cognoscantur eis plerique omnes sunt notissimi nonnulla ex Criterio meo inedito, in quod Elogia Scriptor um Humanitaris, antiquorum, ae recentiorum, graecorum, latianorumque Labor impigi cmutuusit & apto ordine disposita con buli adstri benda depromam. 1 Deo CT xv Io ΛNTAGΛTHO, auoniam nihil scriptorum reliquit iudicium auulum, quod sciam, extat. Illi tamen laus tribuenda est, quod Ciceronem inprimisadmiratus eius. que, ut eredibile fit. ectione mirum in modum de assiduo delectitus est, eumque studiosis quam commendatissimum esse voluit. . . GABRIEL AERNVS, trerm Victorius lib. to. eap. r. bonus poeta sint, scriptorumque poeticorum acer existimator, desin munere corrigendorum auctorum veterum egregia cum commendatione vertatus Meminit eius Andreas Scholius noster Notis Ciceron. lib. a. Centum opitabellas eleganti,& vario carmine, Phaedri imitatione expressit Plautum Caelarem, L u humaSuetonium,aliosque perinultos infinitis propemodumlocis correxit,oc emendauit. In Terenti scia
moedias sex libros emendati num conlcripsit . . . iii 'O i
PERII l lx V M nostrum taurus innutius epist ad Zerbinum Ritium. Mure tu vari rum lib. I I. p. I. Q Marius Corradus epiut ad Perpinian Andreas Schoetus Tullian Quaest. lib. a. quatuor doctissimi, eloquentiusviricelibrarunt,quorum laudariones, vitandae longitudinis par co adscribere legat qui voluerit. Vnum duntaxat,sed insigne leutimonium ex Hispaniae Bibliotheca subiungam Magna plane, de mirificataeoad eloquentiam indoles extitit esse prorius, ut florente adhue aetate omnium suiffragijs non in diisertorum m*do, sed in eloquentiμm etiam numerumpe ueniret. Namin adolescetitulus in Lusitaniacumprimis dicendi laude floruit,& in Italiae Gallia que luce spectatus, ingeni j gloria se excelluit, ut paucos haberet pares, superiorem fortasse neminam. Omnino illum ad Tullianum orationis genus natura ipse ducebat.Et constaticum se totum ad
304쪽
RI, Inpingieend. hominis imitationem eontulisset, isummis aetatis nostrae oratoribus esse habitum. De s EBASTIANO CORRADO Sehoreus noster Tullian. Quaest. . . cap. 2. caceonis vitam e Plutarchi fonte uberrimo haurias expositam; nam illi Commentarii vicem praebet in uuaestura sua. De manibus M. Tullii bene meritus Scripsit item explicationes in Brutum, siua de elatis oratoribus. Item in L AEneidos, de orationes aliquot. Q MARIUS CORRADUS librum feeit de sermone latino, fiue de plautini sermocnis,iuuent uti perutilem, verborumque proprietatis studiosis percommodum. PAULUM MANU TIVM variar. lib. r.eap. 6 copiosei praedicat Muretus,quem de eluia idem militiae commilitone suo loquentem operae pretium est audire. Manutius Ciceronem sic ex- Irimit, ut a Cicerone mortuo non alium, qui diuinam illam Eloquentiae vimaccuratius imitatust,habeamus dicere. Et elegantissimis Commentarijs suis, tantam lucem Ciceromattulit, ut ne, sciam pluine ipsi Cicero, an ipse Ciceroni debeat. Nam& ipse tractandis assidue Ciceronis scriptis eam assecutus est eloquentiae laudem qua vincit omnes dc eum ad ingenium, quo excellicia, addidisset eam diligentiam, eamque laborum perpessionem ac tolerantiam, qua vires, iplamque adeo valetudinem suam magno nostro omnium dolore prostrauit, incredibile est quot .aberritorum millibus eos libros selieissime vindicarit. Et orat. XIV. Volum. II. Vir in scribendis spistolis latini singulari lepore, ac venustate praeditus, In Epistolis Ingenii Meloquentiae gloria Italia caeteris nationibus antecessit. In Italia autem longe unus caeteris omnibus Paulus M
CAROLUM SIGONIVM Hieronymus Marin praefat. Mistellan his verbis extolli:
Vir omni elegantis doctrinaegenere mirum in modum, quod eius lucubrationes testantur,excum. tus,&euinitaleorum, quae in Graecis, Latinisque auctoribus ad antiquitatem cognoscendam, peinnitusque illustrandam pertinent obscurum, ac ignotum unquam videri possit.
MIRETVM ex Elogiis Gallorum ornabimus. Quis non miretur hominem Gallum. 8c quidem in Lemovicibus natum suo ipsius ingenio rac absque vitai raeceptoris opera eruditum , tantos in litteris fecisse progressus, ut praeter exactam linguae graecae scientiam , ipsis etiam Italis preuliarem illam latini sermonis laudem unus eriperet 8 Neque vero id Muretus inuoratione soluta solum, sed in versibus etiam assecutus est in quibus tam erat Catullo similis, quam Catullus sibi. Λeeedebat ad excellens, diuinum illud ingenium incredibilis morum candor, dcvrbanitas, qua hominum animos alliciebat, atque attrahebat,& c. Laudatur locis varijs a Lipsio, a Manutio, ab alijs. De PETRO VICTORIO dici iure potest, elarissimum esse Italiae sidus, inter eos non intinnimum,penes quos patrum memoria elegantiorum literarum patrimonium fuit, scriptis suis magnas accessiones ad Humanitatem adiunxisse, studiaque nostra plurimum illustrasse, ab eruditis omnibus summam laudem,honoremque promeruisse. Quid de eo sentiat Muret.videamus, Variam lib. cap 1. Variarum eius libri praeclari sane, de utiles. Et cap. I . Equidem de Petro victorio nihil a me nis ut de viro summa doctrina praedito dinum velim: neque aliter decet qui non fateri tantum, sed prae me ferre etiam, iraedicare soleam, tantum me ex illius vigilijs cepisse fructus, ouantum exat Ius,qui hoc tempore vixerit,neminis. Omitto plura Addatur Corollarium. BEN CIVS meus sitadico meus, fuit enim dum viveret,mei longe amantissimus, cli cupi cassimus, nunc eum immortalibus in eaelo aeuum degit ut speramus)nimium paucos, cli quasi pertransennam nominauit auctores, qui M. Tullium vel plurimum commendare soliti, vel genere dictionis aemulari. Vbi enim Dionysius Lambinus ubi Petrus Bembus,Iacobus Sadoletus, Longo olius Ioachimus Perionius, M. Antonius Flaminius, Hieronymus Osorius, Iulius Popianus,Rom liis Amasaeus, Iacobus Omphalius, Cornelius Ualerius, Petrus Bunellus, Franciscus Fabricius, vj insuper,si quaeramus' inquibus nec ipsemet est praetermittendus,nee ignobilis poeta, nec indisertus orator, ut Mureti,doctoris eloquentissimi discipulus. De quo paulo fusus vidisseram, mois rita illius erga me postulant,4 quae fuit ardens dilectio requirit. Charus sui Lipsi , quod ipse in epistolis ad eundem confitetur: c familiaris Romae.
antequam Societati Ias nomen daret eui item libros de Constantia nuncupauit. Vide Centii a Miscellari episto vi. Cent a. epist. q. Dolet eius obit Cent. ad Italoa epist. I9. Muretus epist. l. libr. I. xDii γέra , disciplinae suae aliunnum vocat , florentem laudibus , . quo tidie longius progredientem inquit, in ea viata, quam me tibi olim monstrare memini Laudat eundem ut patrem sirum spiritualem in epistola quam Aristotelis Rhetoricae ab se latinit
te donatae praefixit opuleae eiusdem auctiora tecus sunt Ingolstadii partim oratoria, pini
305쪽
poetie lecta perquam villi . Pontificatum Gregori XIII a Petro Ioanne infla suseeptum
quidem sed nondum incceptum, litteris mandare aggrellus erat: sed mor Iam praeclara eceptari disturbauit. Qui nuntius non Fulgarem mihI dolorem inussit Carmen perelegans, fit quasi quod
iam eis eius distipuli Famiani Stradae, ex lib. II. Prolusionacademicarum,quodceloquent viam Magistri commendat, de ad quietem studij interponendam inuitat lege si libueriti Haec
Cap. XXVI JUmon, genera, Vtilit,tes Fabulata
CAbulam a fando appellatam, lib. s. deling. lati auctor M. Varro. Sic Graeci dixeruntas a loqui. Notatio Macrobi, fabulae inquit, quarum nomen falsi professionem indicat contorta nee vera est. Ut enim falsa sit fabula, sicut est, inde tamen fluxime hoc verbi haud is probabile aliquantoque maior illi cum fari, quam cum voce falsum similitudo, atque cognatio Ex sententia igitur arronis apte, de proprie dicitur fabula, quod passii sertur quod vulgi rumoribus d colloquijs iactatur, k celebratur, quidquid tandem, de quale qualest. Hinc aliquem fieri fabulam, tritus sermo. Amor. 3 eleg I. abuti nec ste risytora iactam in Heia Tibusus libr. . eleg ε. Parcepser, quasi ne turbi ab
tis inis, siue --ις-π-- ων, coagmentatio, seu constructio rerum. Nempe in
tegra suis partibus constans. 5 cohaerens actio: quam propositam habens poeta, diuersis, de conuenientibus epis ijs auget, δέ exorna . Nee enim tam quae sunt facta, quam quae fieri potuerunt, iuxta verisimile, donecessarium poetae ossici una censetur. Quare non male Aphthonius in δι-λόγω ψευδε - , est autem fabula oratio falsa, veritatem ceu imago reserens. Falsum sanet auit tum, aut magnam partem quod dicitur , quoniam veris non vera amngenda sunti eruntamen quod sub eo velut cortice regitur. 8c occultatur, ipseque se pus ac finis poetaea veritate non recedunt. Huiuscemodi fabulae sunt Ilias, d Ο-dyllia Homeri AEneis irgilii. Eodem comoediae,ac tragoediat referuntur quae communi nomine dramata a faciendo nuncupatae sunt, quippe esti facere. Inde facere fabulas de poetis Comicis 6 Tragicis. Terenti And. Popuis inpiacerent quas fecisset fabuω. Item Menanderfecit nisum, o Perinthram. Et recte quidem, quia de poeta ipse appellationem est adeptus. Atque hae fabulae, vi s
periores illae vim 3 rationem poeseos imitatricis omnem continent: quoniam, rus ex germanus poeta imitator est, quod illi nomen Horat. ad Pisones imponit. Dictae praeterea fabulae commenta quaedam, a priscis philosophis earum inuentoribus ad poetas derivata, oc ab his frequentata. Quibus illi, philosophi puta, mysteria, Ecdogmata sua, ne cuiuis profano , cinerti essent obvia , prudenter velaverun si hominesque ad contemplandum de agendum hac potissimum via, modoque e citarunt. Quamobrem fabularum aliae res diuinas, d naturales, in quibus contemplatio exercetur aliae morales', in quibus actio posita est, complexae sunt. Ἀ- de quoque totidem tabularum genera , quot Philosbphiae parte i Theologicae cest enim de diuina quaedam philosophia, cui nomen inri- physicae, morales. Noralium rursus aliae ethicae , aliae cisonomicae, aliae politicae. Primae ad vitam priuatam, secundae ad rem doniecticam, tertiae ad vitam ciuilem re
306쪽
semotur. Illae vero quae in non credendos eorpora versa modos habent, uti sunt. quae per metamorphoseon uidi volumen explicantur quamplurimae, partim
delectationis caussa exeogitatae sunt siquidem ἐκ delectare, non prodesse tantum Poetae volunt, iuxta Horatium partim utile quiddam, &ad vitam honeste trad cendam conducibile monent: id quod ex nostri, fili γματικω hoc est exemplis m Talibus ex et Erphosibus Nasonianis praecipue collectis manifestum euadit. Quanquam enim Lycaonem Arcadiae regem in lupum mutatum, nisi delirus nemo crediderit; nihilominus a mutatio a Dei contemptu, & immanitate valde nos deteris rei talesque luporum magis, quam hominum naturam obtinere ostendit. Rede istiusmodi fabulis accipiendum caue putes, quod Horatius pracepit Acta volvi xu caussasimproxima veru Nec Macrobirreprehensionem meretur Virgilius, qui naues in Nymphas abijsse finxit Necorpheus quisci monem Argonaui tribuit. Nec Homerus, qui equos Achillis loquentes inducit. Ad hoc genus Apologi resopi rediganturlicet,quorum triplex genus,rationale, moraim mixtum. Primi hominum sunt duntaxat alter brutorum, tertiivirorumque. hsis Satyra Horatium,oratores in or tionibu si hilosophos in disputationibus nomothetas in legibus mos videmus. Quia unde diceretur, quibus e generibus diuideretur fabula docuimus: age nunc utilitates consideremus, quaecum non mediocri iucunditate coniunguntur.
Ad omne genus scriptorum rectius percipiendum, χ explicandum prosunt, fabularumque imperitum saepius haerere, ac dubitare necesse est. Axiomatis huius probationem minime postulabit, qui veterum libros cuin cura,&diligentia volutauit. De poetarum quid in carminibus nimis hoc apertum quorum oratio nisi fabul rum allusionibus & insinuationibus, loquendique modis,ac figuris, leporibus fabulosis idonee tinctis condiatur, plane friget, en ullius est pretij. Omnino, si fabuIas poetarum libris eximatrias, haud ita multa ijs iucunda re adimiranda relinquemus.
Eloquentiae alumni haec figmenta ad fidem,&delectationem conducere norunt. Hemmogenes rhetor acutissimus lib. a. suauitatem ait habere sententiasμ θυιας seu labulosas. Cie in Sextiana Ariantem dc Herculem: in Miloniana deorum iudicium de inatricidio orem attinsit. In Maniliana ex fibula Medeae Iasonem e Colchide sequentis fratremque paruullam Absyrtum in seu stadissee ntis,ac dispergentis, quo illis colligendis patrem persequentem retardaret, belli Mithridatici magnitudinem demonstrat.In ea autem quae est pro Archia poeta,quo loco eum iudicibus commendat in inquit, saxa & lolitudines voci respondent bestiae saepe immanescantu flectuntur, atque consistunt nos instituti rebus optimis,poetarum voce non moueamuri' an non hisice verbis ad fabulas de Orpheo. de Amphione alludite Sibi otist missa non semper praestanda, ex fabula Thesei, necem Hippolyti filixa Neptuno plantis declarat Adde quod ipsis poetis in argumentando idem est fabula quod oratoribus Inductio, & Exemplum. Qualcs argumentatione3 unus omnium evereberrime,& talicissime adhibet Ouidius omnia demum gentilium mysteria his integumentis, commentisque prodita deprehendet, qui mythicos scriptores legerit Complures variosque ritus,vi consuetudines vetustatis complectuntur fabulae. Praeclara virorum sortium secta,exempla,virtutum praemia,vitiorum supplicia.
Interim haud infidiamur, non pavea etiam absurda ad mentis, morumque integritatem nquinandam valentia in istis poeticis narrationibus, commentis reperiri. Caeterum nobis, qua religionis sanctimonia, quibusque praeceptis ab adolet centuli sim nuti ac larmativmu , dcquam vitam post hanc vitam morti debitam exspectemus altius recogitantibiis, nocoenihil poterunt.
307쪽
Nee aliter illa quam a philosophis illa de viiijs, a medicis de venetus tonscripta interpretari licet hit. Quin&iliamin edici ex herbi nΩxijs 3c animalibus seris quoque venena quaedam ad media eamenta salutaria eomponenda colligunt &pestifera quae sunt, sanitati reparandae temperaminiam x arte praescriptis ac definitis apparare didicerunt. Horum sollertiam aemulemur probantenque omnia, ut Paulus suadet, quod bonum est amplectamur. Hoc in isto ipso cre quo agimus rerum tenera cli uniuerse in pristinis ethnicorum monimentis ac disciplinis, tila Christianitati,nustis firmamenta Balilium Gregnrium Naziaazenum, ni eronymum, Augustinum, δα. fetasse comperimus. Haec de Fabula ex nostris Aduersarijs Lectori pro-
308쪽
Cap. I. Dii XII. Agricolirum duces.
M , Tquoniam, ut aiunt, Disfacientes adiuuant, prius iniim uocabo eos nec, ut Homerus, Ennius Musas, sed XII deos Consenteis. Neque tamen eos urbanos,quo-b Nyrum imagines ad forum auratae stant, ex mares, dc De- . Itaque duo hi paredicuntur Iupiter pater appellatur,Tellus terra mater.Secundo silem ac Lunam, quorum tempora obseruantur, cum quaedam seruntur, conduntur. Tertib Cererem&Liberum,quod horum
fruct us maxime necenarij ad victum. Ab his enim cibus, potio venit e fundo. Quarto Robigum, ac Floram, quibus propitiis, que rubigo frumenta, ataue arbores corrumpit, neque non tem
pestiue florent. Itaque publice Robigo feriae Robigalia , Florae ludi,
Floralia instituti Item adueneror Mineruam,& Venerem,quarum unius procuratio oliveti, alterius hortorum nomine rustica vinalia instituta. Nec non etiam precor Lympham . Bonum euentum, quoniam sine aqua omnis arida ac misera agricultura fine successu, ac bono euentu frustratio est non cultura.
DII ACIENTE AD IvvANTLDivinum auxilium non sinertibiu,sed manum sadagrum, Eschylu i
309쪽
ΕΦseatissime autem doeet quomodo facientes,&sese inuocantes adiuuet Den, Ambεο- ει, de virginit omnia Iesus Christus est nobis, si volumus Curari desideras,medicus est. Si febri bus astuas, sens est. Si mortem times, vita est. Si ire desideras,via est. Si tenebras fugis,lux est si euhum appetis,alimentum est Gustatestitur,ctvidete quomamsuaui ea domin-, Palm. 33. Proinda arto de rebus Rusticis scripturus,ad opem diuinam coniugit, rumque Praesides inuocativi P tae suas Musas Commentitia sunt,&vana numin . Quis hoc ignorat Doeemur tamen velabi pijs,nostris viribus minime fidere,&de caelo exspectare auxilium in arduis,4 dissicilibus Iubemue,&alioqui a Deo agendi capere primordia, qui est omnium rerum dominus, ac moderator,&quae geruntur,eius geruntur prae sidio,ac numin qui optime de generebumano meretur, qualis quinque sit,quid agat,quid in se admittat,qua mente,qua pietate colat religionem,intuetur,piorumque&impiorum habet rationem , ut verissime locutus est M Tullius a. de Leg. NEC Tio MER ET ENNIUS MUSA SPQuamobrem Poetae Musas invocent,&non alios deos, i promptu caussa est, opera quippe Musaea tractant: quanquam interdum alios, ae praesertim maiagnos Principes Virgil in Georg. Augustum,Statius in Thebaide Domitianum Homeri inuocatio est, ει o MI, λαπηλ.iάλω 'Aχι ῆς Ουλομενην, c. In dyss. Ἀνδρομυsmπεμῆσαι πώλυτροπον, ἡ ει α σε α πλάγχθη EnnasAnnalium principium hoc videtur suisse Musa nya magnώm editas pulsuis Olym um. Nominat poetas hesce duos exempli gratia,quoniam antiquisiuni&eeleberrim i Primum Latinorum poetarum Ennium pronuntiat Lucret. lib. r.
nius τι noster cecini qui rimul amoeno, Detulit ex Helicone perennistronde coronam, Pergentes Italas hominum qua clara elueret. sED I DEO CONSENT EIS J Dicti sunt quasi eonsentientes,veteres Consentas appellarunt Inuocatin Virgil. deos agrestium in Georg. sed non tam distribute.&-ἀίυάδα, eonfuse potius Solem lunam, Liberum,& Cererem Faunos, Dryadas, Neptunum, Pana,Minerisuam,Triptolemum,Sylvanum. Tandem uniuersm deos rusticos Insuper Augustum Cesarem Aenoster Varro cuique inuocationi caussas suas, suum cuique Deo munus adiungit. Primum no iaminat Iouem,&Tellurem Secundo Solem,&Lunam Tertio Cererem,&Liberum. Quarto Ro- 'bigum,&Floram. Quinto Miner iam,&Venerem. Sexto Lympham, ae Bonum euentum. MO E TAMEN EOS URBANOS J Facit Consentes alios Vrbanos, quorum imagines a rataestent in foro, numero XII sex mares, totidem flat mina salici Rusticos Vrbani lunt illi malo. rum gentium, quos duobus hexametris complexus est Ennius. Iuno, Vesta, Minerua,Cerestiana, Venu Mars, Hercuriuιuous,deptunm, Vulcanuου. oluo.
Ηi iidem XII mensibus praesidebant Ianuario Iuno, Februario Neptunus, Martio Minerua, Aprili Venus, Maio Apollo, Iunio Mercurius, Iulio Iupiter, Augusto Ceres, Septembri Vulcanus, octobri Mars, Nouembri Diana, Decembri Vesta Duodecim quoque smis Zodiaei. Vide Manli lib. a QVI OMNES FRUCT AGRICOL ET IOVEM, ET ELLvR. J Iupi-
. Herbae,&animantin sine pluuijs ab eo demissis, eatoribus non progenerantur, qui velutarchitectus est in rebus naturalibus, proinde patrem, sicut terram matrem, quia vvlut mater nos lit, Lucreti nominati
310쪽
Postremo pereunt imbre usi essister aether
virgil.quoque omnipotentem dixit aethera, id est, aerem, saepe enim pro eo aeti pitur.
. - -asit magno commi corpor aetin. PARENTE MAGNI DICUNTUR J quia reuera immense magnitudinis eo ori .
Inde&Οuid. I. Metam Magna parens terra ess, wrdes incorpora terrae, Ossa reor dei A Scythis Tellurem Iouis uxorem aestimatam,tradit in Melpomene Herodotus. SOLEMΛC LUNAM QUOR TEM P dce. J Virgil. r. Georg. Hoso inrisi amund lumina, labentem cati qua ducitur annum. De his ita scriptum est Genes I. Ment luminar ιnfirmamento eo, d uadunt Hemaen ctem,er tinsigna,st tempora,ctdira, ct annos Sol lucis,ac diei parens,ia ccessui& recesΙ suo quadripartitam tempestatum commutationem, ad maturitatem frugum, temperationem corporum idoneam efficit Luna accretione olimminutione luminis quasit astorum dies notat. Inde insitiones, plantationes,&sementes diriguntur; cuius &occulia vis rebus conditis,vel conservandis, vel vitiandis multum tacit. Quare cuiusque operis sulcipiendi tempus ex eius mutationibus obser
num omnium maximo continere victu probatione non indiget quanquam multis saeculis ab orisbe condito vinum ignoratum est,cum homines aquae potu usi lunt. Et apud Ecclesiast est cap. 29. Ivitium vita hominu aqua strenis. Nec ideo tamentali potione valetudinem ostenderunt; quamuis medici multis modis insilubrem eue doceant aquae potum. ROBIGO ROBIGALIA, FLORAE LUDI FLORALI ΛJ Robigus celebratur VII. Kalend. Maias, ne segetibus Obeia sit.Rubigo enim spicas torret,&rriabiles,atquecasias reddit Floralia Malend. Maias incipiebant, Kalend.Maij desinebant.Ouid. 6 Fastor Flora meretrix fuit,quae corporis quaestu diuitias non mo-cheas comparauerat,quarum haeredem pop.Rom fecis certa pecunia assignata, unde quotannis ditione ludorum sui memoria celebraretur Larentia dicebatur prius Florae nomen idcirco oblisnuit,quoniam Senatali Romano probrosum est visum, in memoriam vulgatissimi scorti sestur diem,&ludos instituere. Vt igitur res parum honesta quasi quodam velo tegeretur, nomen Larentiae in Florae mutatum est quam Deam florum esse commenti sunt. Hoe figmentum arripiens Dis uid Fast .narrat Floram ante dictam Chlorin,nobilem nympham Zephyro nupsisse ac dotis loco potestatem omnium florum ab eo accepisse Peragebantur autem Floralia omni verborum aer rum lasciuia, dc obscomitate. QvΛRUM UNIUS PROCURAT OLIVET IJ Minervae, oleam enim ipsa inueniti Virgil. I. Georg. e visis o Tegeaefauens oleaeida nerua Inuentrix. HORTOR NOMINE RUSTIC VINALI LXII. Calend. Septemb. hoe sestur agebatur. Ideo iacer erat hic dies,quod,ut Varro, c Festus indicant, tum essent Veneri dicatae aedes, altera ad Circummaxiinum, altera in luco Libitinensi, dehorii eius tutelae assignarentur, acolitorum seriae Dies hic tempestatibus leniendis sollemnis habebatur, qua nouum vinum in urbem ver-re,vi in cellis vinarib condere assueuerant.
p. IL Voces avium, hominum, animalium.
Ex puis, ridor lib. a. ori 'Non ensna m j lii Philosophia id genus Orationis largita est, ut natura quihusdam a-- uibus,breuem, oc temporarium cantum commodauit. Hirundinibus matutunum, cicadis meridianum, noctuis serum, lulis vespertinum, bubonibus nocturnum, gallis antelucanum. Quippe baec animalia inter se vario tempore, 6c vario modo occinuntio occipiunt carmine Scilicetgalli e pergifico,bubones gemulo, ululae querulo,noctuae in tori cicadae Obstrepero hi Iandines perarguto. Disilire by Orale