장음표시 사용
311쪽
Caeterum I psus uneis hominis exercendae casus labor, supemaraneolladio plac rifariam superatur. Siquidem voce hominis&tuba rudore toruior eclyra conce tu vatiator, Et tibia questu delectabilior,in fistula susurru iucunulibr. buccina signifkatu longinquior. Mitto decem mutorum animalium immeditatos sonores distinctis proprietatu
sadmirandos, ut est taurorum grauis mugitus, luporum acutus vlularus, elephan torum tristis barritus equorum hilaris hin nitus.necnon auium instigati angor es, nec non leonum indignati fremore i caeteraeque id genus voces animalium truces, ae luquidae quas infesta rabies, ves propria voluptas ciet. Pro quibus homini vox diu l-nitus data angultior quidem, sed maiorem habet utilitatem, mentibus, quam a Lhus delectationem.
elam alijs diutius canunt, uniuerse tamen breuis, nee praemeditatos, sed extemporaneus, dc breui tus est earum cantus Tale mihi genus oration philosophia mea non contulit, quod ita aures Oblectet. Hare est Apuleij sententia. HIRUNDINI B. ΛTUTINUM. e. J--νta est sparium temporis diem de noctem complectens Indicat qua parte huius temporis nonnullae aues Cantare consueuerint. Hirundines mane,cicadae meridie,&c. denis Virgil. a. Eclog ubi meridie ex adiunctis describit.
Ne tu est rapidos sis messenia astu
baserpyliam herbas contundit olenter: At mecum raucissua dum vestigia astro, Solesub ardenti resonant arbusa cicadis.
Vertim huius volatilis minu&sonus magis stridor est quam eantus, laures ossendit potius, quam demulcet Socrates in Phaedro Platonis festiuam de cicadi fabellam recitat quomodo ex hominibus conuersae sint. LV Lis ES PERTINVM J Qualem, quam illepidum sonum edant vlulae nomen earum declarat,non absimilem canum, de luporum Elamoribus, hi namque V monstrum,nec cantu aliquo vocali sed gemitu Itaque in urbibus, aut omnino in luce visus, dinam ostentum est.Privatorum domibus insidentem plurimis scio fuisse feralem Ouid. Metam Trisba misiemis Stygiindoiut omina bo Et si minbuMd mmmortabbin omen. GALLIS N TELUCANV Dixi de cantu gallinaeo lib. r.eap.22. Galliarum orto tumultu contra Neronemν passima criptum est eolumnis, GALLITE DORMIENTEM EXCITARUNT. Ipsius vo CI HOMINIS EXERCEND EJ Locus minime sanus. Corrigo, ea terum ipsius hominis vocis exemendae eassus labor, superuataneo studio, plurifariam superatu Vt haec subsit sententia. Quamuis homo inani labore vocem exercere dc in varios sonos accommodare, de torquere conetur, non posse tamen vel tubae toruum rudorem se appellat Apuleius Ivel lyrae harmonicam varietatem, vel querulos ae delectabiles tibiae moduloa, vel fistulat susurrantis iucunditatem, vel buccinae longissimum spatium pereurrentis sonitum aequare. TAUROR, GRAVIS GEMITVS, dce dictem animantia, quorum naturales, distinctas, occuique pro
Pri s voces, quas homo exprimere nequeat, nominaturus, tantum quinquenominat, taurum,lu Pum,elephantum,equum leonem Ex Varrone,de Spartiano in vita Getae certiora afferam de vocibus animalium quam auctor Carminis de Philomela Mugit bos, balat ouis, Iunnit equus, unnit sus,minuriunt palumbes, rugiunt leones,rictant leopardi,harriunt elephanti, coaxant ranae, fri niunt hirendines, Ocitanteorrui, gemunt turtures vlulant lupi,passeres pipiunt, vulpes ganniunx
Eicae munt, sin rudunt,cygni drensanticameli blateriint, gallinae alociunt, Gaura ausa mu'
312쪽
tunt. NTC AvIVM INSTIGATI ANGORE S J Quorsum mentio rursus auium iuriterquadrupedes di qui tandem isti angores)Mihi tenebrae sunt, tu diuinabis. INFESTVR Λ-BIE S, dcc J Rabiem ad leones,&lupos refero; hae etenim serae sunt rabiosae: voluptatem ad ahais PRO Qui Bus HOMINI DIVINITUS DΛT J Quanquam homo tam resonam, α
altam vocem non profunditi ut quae dicta sunt animalia, tamen eius vox licet angustior, docitatior, diuina est longeque flexibilior,oc non unius cuiusdam perpetui clamoris,ac toni Evcum minorem delectationem pariat auribus,tamen maximam utilitatem inert mentibus. Stentorem quidem HO me Iliad. αεγαλοφωνοτατον introducit, quem ferrea sua voce quinquaginta hominum, simul clamantium clamorem aequare assirmat: unde prouerbia, Stentore clamosior,Stentorea vox. Voxii mana alia clara,alia obtusa, alia dura, alia mollis, alia grandis, alia tenuis,alia infima,alia robusta- Denique tot mutationes recipit,quot ipsa mens, ut Quintilianus ait. Et rursum lib. II cap. I. viis cies,quanquam ex paucissimis constat infinitam habet differentiam: ita vox,etsi paucas,quae nomia stari possunt pecies continet,propria euique est:& non minus haec auribus,quam oculis illa digno scitur.De voce oratorinamplissime disputat Ludovicus Cresollius noster, vacat.Autumnal.lib. I.
. III. Historicus num debeat narrationibus uis conciones intertexerci
m Diodori Sicuti lib. ao. Non iniuria eorum institutum improbaueris, qui historijs suis prelim, aut σει bras orationes admiscent. Nam praeterquam quod perpetuitatem historiae intempe tua orationum inductione abrumpunt, etiam eus qui rerum cognitionis cupiditate tenentur, deterrent. Enimuero, si qui sunt, qui suam in Oratoria facultate peritiam ostentate velint, possunt id priuatim facere orationes quae ad popu- vim, aut in legationibus habentur praeterea declamationes in laudem, vel vituperium, Malia eius generis componendo. Nam qui legitimam dictionem scriptis uiis adhibent,in unum propositum ad extremum persequuntur, est profecto curaure in utroque genere studi commendentur. Nune inuenire est quosdam, qui dum nimilliorationis elegantia sunt, historiam quasi appendicem orationum fecerunt. Nec solum mala scriptio lectori molesta est veru metiam ea, quae alioqui in caeteris non inepta videatur, aberrat ab ordine proprio locorum,oc temporum. Hanc ob caussam talium scriptorum lectores, partim styli genus,etsi eleganti mimum iudicetur, praeteris eunti partimque prolixitare,o auctoris importunitate deterriti,in uniuersum,& quidem merito ab eorum lectione abstinent. Neque tamen nos uniuerse ita Rhet rum colores improbamus, ut eos in historia adhibendos omnino negemus, Cum mnim historiam varietate exornare necesse sit, quibusdam in locis operaepretium est huiusmodi dictione uti. Itaquisi pro rerum, aut temporum circumitantijs aliqua vel legati,vel Consiliard oratione opus sit, nisi quis bene instructus ad causam suam defendendam descendat profecto eam suspectam reddiderit. Nam multae cauuae is
cidunt, propter quas saepe, di necessario rhetorum praeceptis utendum sic di
etrogus Pompeius, ut refert gus Abbreuiator lustinu, lib. ix orationes in historia direetis
in I. iuio de Sallustio reprehendit obliquas mallet,quales sunt in Commenta ijs Caesaris, in quibussu Minae duntaxat per modum infinitum exponuntur ab ipso historico, persona oratorie disserens non introducitur. Introdueunt tamen de Herodotus de Xenophon, de Thucydides, Sc Halicaris Tin Herodian. Ipse quoque Diodorus eius generis orationes non penitus, disemper excludit, ut vidisti, si legisti. Commentarius aut eommentarium est,quidquid ita e ni dimu , ut memorii tantum gratia,non Medin πῖ iovi lassIc videamur,in quo capita tantum,& sui aramum anas i solem . Ind.
313쪽
in quibus ter dia in Gallia, Quili bello testae, non late di, ne i
Exemplum obliqua orationis, qua a Iulius
lar ad postulata Cn. Pompeii, ad se per L Caesarem, Roscium Praetorem delata respondet.
cipui de Graecis, eum duobus Rot uaristoriaenincipibus, supra docui.& est in eorum orati nes exceryras, cum interpreratiotub unamquamque suis in unum volumen, studiosi gratifiea tu sine tulit. Quorum institutum protecto emo iure culpaverit: claritate enim nominiamus , ruentur: nec quenquam ideo a se legendo deterrent di frustra Tiri eloquente cum sua taculiat historiarum tractatione exeludumue Pavea ex aureolo libello de scribenda historia Ioan Λ toni, Viperant subiungam. Sic ille inter caetera cap. 3. Quod oratoris munus sit rustoriam seribere Historiae partes sunt Melpium, ei narratio rueredit, quorum praeceptis plena sutit Rhet in
rum volumina;vt beneu obum, ut attentum, ut docilem auditorem,seu lectorem taciamus: vidit xlde, & euidenter vi pro habiliter; ut suaviter;Ut splendide tremus. Conciones interpnsitae nonnu
uniuerinopem oratoria indigent , t historiae artinetum aut oratoris sit, aut ab oratorepetendumst. Et quia bene dicere, scribere Oratoris est. recte ceruet M. Tullius historiam scribereorat ris munus essedc summuest maximi,nimirum singulari quadam prudentia, grauitate, dc eloquenti praevitv immiane rustoricus dicetur, cum historiam seri qmm Ciceroni quam meditabatur historiam scribere per temporum iniquitatem, δc inuniciarum audaciam licuisset. Quantum alijs praestitussiet argumesuo esse pouunt oraturium tuarum nar tiones.breues,dilucid lenes,oc sinues,quo scriptiovis genrae omnes supera DI claues,quo Icriptiovis genere omnesIupe lena an nerans huius a uaesiti nobis vetita tiPIOPlor vidcatu
314쪽
Thermopylas in pugna contra Persas occvoverunt, pra klsis stima laudatib.
r ut itaque ciim LeonidaIn Thermopulas ad aditus tuta Idos fuerant m i hunc
critae exitin ortiti Inter , quorum v nutem nemo plosis unquam alia poterit admirari, quib' una ens extitit, ad exad mortem usque obnix paatria instituta desererent, quibusque su sponte erre animas ii trepide pro communi Graeciae salute summa voluptas i. Mi fomiter, ac Mneste interire, quam turpiter absque virtute sitam ignauam trahere. Nec cuipiam sane id dubium elle potest, rem tam repentinam Ec inopinatarre, eamque intolemis audaciae Peuis intuli me stuporem , de constemationem in utem animi. Quis enim barbar vim tam inetem bile facinus pauluti Cui venisset in mentem quina gentis numero hominibus t --vt decies centena nantilia adoriri nihil veterantur Ita ut ne in posterum quidem cuipiam spes tanti pee
virtutem nominis tantique exempli gloriam assequendi relicta sic qui utique vi. ri intra hostium munitiones innumera circumuenti multitudinei defatigatis vinacendo corporibu 3, animo oecidere mulcto , in ipsa quoque morte victores. Qua
re hi soli omnium qui memorantur victi illustriores euaserunt quam ali j qui honestissimas victorias reportarunt. Nam non ex rerum euentu , sed quo consilio, quove delectu quid fiat, virtutem perpendere, fortesque ex illustres inde viros sp ctare oportet. Illius namque fortuna . huius ratio is discretio rerum dominaturi Quisnain illis vitis praeserti, vel conferri dignus est, quos, cum nec pro parieti stium millesim. haberentur , tantus egit spiritus, ut ineredibili multitudini virtutem opponere suam ausi fuerint ad sane crediderim tanti agminis superandi fimei ductici sed ferocitate inuicta illustribus animis tentantes omnium temporum superiorum superare memoriam inpugnamque sibi tum cum Barbaris v re putantes, certamen vero gloriae, iudiciumque euiusdam eluti diuersi spectaculi. cum omnibus post orbem conditum saeculis,ac omni re gesta , quatilla unis quam digna admiratione sit iudicata Soli namque post hominum memoriam patrias leges tueri , quam proprias retinere animas maluerunt, maiora viribus suis pericula minime recusantes adire, honestiissimum non solum, sed etiam pro pe necessiarium esse illis arbitrat . qui virtutis nomen prae se ferunt animi magnutudinem, excellentiam sui comprobare. Nec iniuria quidem istos quis exustimari communis potius libertatis Graecorum extitisse auctores , eisque praeoponendos , qui postea caeteris Xerxem rces ij superarunt. Nam Barbati tam Praeclaro , tamque inaudito facinore perculsi . assimos in bella deinceps pro-Pe consternatos serebant 'Gramis contra ad parem gloriam suorum maia , pl. ritusque intus accendebantur. Porro solos istos videtur ad immortalitatem transtulime virtutis excellentia , supra omnem priscam memoriam. Qua pro pter non ab diuoricis solis , sed a Poetis quoque quam plurimis eorum fumrunt laudes decantatae. In te quos Simonides clarus cantilenarum auctor ius rei summam protulit commendationem , dicens , erum qui in Thermopylis cecidere χI gloriosa mors praeclara sepulcrum ara in in nrum o
315쪽
maior an , hostium eXit lum, terna comm cndatio. Sepulchri titulus quem nullar, quam lete Disieri uiuea neque vetustas rerum Om Iuuta coqiu piri cllhemianum bonorum abolere memoria.
Xerxes Persarum Rex susceptum a patre Dariit mra Graecos bellum, ad eorum libenatem mmsturus,quinquenniumany apse DCC M. deauis M. armauit Rostratas naura,M. CC. onerarias ad l l .M. instruxit, ut ore C CN armauit Rostratas nauti,M. CC onerarias ad l l .M. instruxit, ut Orosiui narrat ex mul habet naulum decie centum millia Sihat chssi maina proicitore lumisepties cedestrium cQpraroletat Herodot. lita . xereuum stiritis decies,
e tenuim mulum uia crates in Panathenaico se Iuuaginta myriadum Diodorus lib. ii pe-n copiarum dicit tuisse supra ollopintainyjcladas,noc est, supra octingerua missi a besalle mu ppulsamino. CC naulli matb crate Ii Dioncmi erania lorix lo id rara onerarias tria millia: ut meatito Xerletu grallem clamar , de terrae Rhetam rutrum tantum te tabilem, sed Neptunoquoquo compede de raelo teriebriu minitantem dix l . De eius hiatu Intra Ierando, inini superbillinus. Ω-n tuum magnitudine Aristide in Panathem ico , t .
. Diix Spartan ruintuli Leonidas,h xum trecenti tanti miserim , ita nil metant, Cic. a. d.
Fini, a Uin libri, cap. II. Valer libi I cap. 1. iustinus habent sexcentos, reliquos auxiliares, nines simul quatuor millia. Cum his millibus postquam rea. angustias Themmopylarum hostibus numero immensis opposuit,ubi traduci dimicatum est, cum dolore&indignatione Persarum, hortatus seeios recederent, de se ad meliora patriis tempora reser rent, sibi eum Spartanis fortunam Experiendam, plura se patriae, quam vitae deberi: caeteros ad praefidia Graeciae seruando deinde Ois hortatus suos ad fortiter audendum, eum sexeentis. aut quae pluri. vi in sententia, cum Oo. castra quingentorum millium,ut Iustinus assirmat, lex centorum. v torosus emimpit, Proelium a prin- cupio noctis in Iriniorem partem diei tractum. Ad postremum non vidit sed, incendo fatigatiante iugentes stratorum hostium eateritas oeciderunt. DiximIH cap. antegressi . Isocrates in Panegyrico huius nobilissimi conflictetas mentionem faciens, Lacedaemoniosait disse mille, cum sociorum paucis, ut eum, Xerxem pura, in angustiis ulteriore progressu exesu de rent. Simonidia epitaphium in CCC. Lacedamonissapud Herodot Polyhymma hoc est. τε κώ- ρώροισι -- IDu hostes Sparta, nos te his vidisseiarentes
NE PATRIA INsTIT UT DESERERE NI J Institutum Lacedaemoniorum
fuit in proelio aut vincere,aut mori. nihil dabatur tinium Fugitivi erant perpetu dinfames. Vid. quium id modum matres Laeaenae filicis luna domum fuga facta redeuntes parum materne excepe rint, Anthologiae lib. l. Tit... ανι οἰαν,-- . UT DECIES CENT MILLIA ADORIRI, die J Numerum tam exiguum, ac paene nullum cumiua immentitate comparantes Per sae, merito consternabantur di stupebanti Agamemno apud Troiam a II ad ineoncione somnium a Ioue sibi immissum exponit, cuit militum animos experimur fingit se rebus infectis Ac oppugnR-tione penitus omissa, iussum exercitum domum reducere, quod sibi dedecoris plenum videatu is eum Troianorum paucitas sui se ij longe maximis nequaquam respondeat. Nam si Gi aeci in de curias disponantur ch singulae decuriae unum untaxat Troianum deligant, qui pocula ministret. multas pocillatore carituras Hoc idem Xerxes, Lacedaemoniorum gregem veriusquam exerci- eum conspicatus, dicere potuisse Et illud nota Tigranis, emiguitatern exercitus Luculli contra se venien D praefulscopi j ingentibu irridentis; Si venirent ri legati, nimis multos si vi milites,nimis
paucos esse Plutare L. Lucullo VICI ILLUSTRIORES EVASER. QVΛM LM, dcc. Sic vinci tam parato Ac promptoanimo, nulla pe victoriae, eum tanti hostium c dibus.s defindendam patria liberistem, est euilibet, honcstitana victoriae Utaponendum
316쪽
Cap. V. Lis duorum maximorum Imperat.
Hannibalis,4 Alexandri M. de Praestantia, Mi
MDicat ergo uterque vicissam pro viribus. Tu vero, byce, prius lin
Illos ego maxime laude dignos puto qui quum parui a principio ruere,propria
viriute ad magnam gloriam euasere potentesque per se ipsi facti, e principatu digni habiti. Ego igitur cum paucis primum Hispaniam inuadens cum subconsul essem tu, in fratri additus, maximis rebus, atque optimis idoneus iudicatus, ibi tum Celtiberos cepi atque Gallos ipsos deuici: c quum magnos montes transmigrassem mmnem Eridanum traliscurri multasque ciuitates euerti,dc inclytam Italiam subiuga ui, eisque ad suburbia Romae grassatus sum, totque uno die Romanos cecidi, te rum annulos modiis mensurari oportuerit, de cadaueribus pontes suminum secturim. Atque haec omnia peregi nec Hamnonis dictus filius, neque deum me fingens,
aut matris insomnia narrans: sed me hominem fatebar pugnabamque contraducea nagna prudentia,contra milites magu audacia, atque fortitudine praeditos: non aduersus Medos, atque Armenios: qui, antequam quis sequatur, fugiunt,4 facile cuiuis audenti victoriam tradunt. Alexander vero regni paterni succetar id fortunae quodam impetu ampliauit qui quum deuicto misero illo Dario apud Issum, δειbela, victoria potitus est, antiquam ex patre consuetudinem omittens, adorari se, luit, seseque ad Medorum inuitati delicias libenter tulit atquem conuiuijs amicos interemit, interfieientibusque auxilium inlit. Ego autem patriae dominatus sume quaequum me reuocaret, hostium magna classe aduersus Libyam nauigante, conti. nuo me hominem priuatum dedidi ela damnatus rem aequo animo tuli. Atque haec ego egi barbarus cum essem, omnisque Graecorum disciplinae expers cx neque H merum, ut hic edidici neque Aristotele Sophista magistro eruditus fui: sed solum mptima natura mea sum usus. Si vero ea de caussa hic mihi praeferendus est, quod eaput diademate exornauerit, id decorum forsan apud Macedones est non tamen ob id praellantior videri debet generoso duce, & viro, qui mentis sententia magis quam fortuna est usus.M. Hic certe orationem neque ingenerosam, neque ut Libycum, seu barbarum decebat,dixit. Tu vero,Alexander,quid ad haec
317쪽
Opom quidem, o Minci hominia deo.demellario, nihil respondere sola entin e famasatis edocete potest squalis hie litto merita Adumte tamen an parum ipsu in elle;*iod pater reliquerat sta totum ter putaui, nisi omnium rerum dominus essem Pauc quosdam mecum agens in Asiam duxi exercitum, o apud Granicum flumen magna pugna vici Lydiam Philaginis Iovi cep,,Blandem.cium unque transieram sibiugabs,veni ad Issum radi Darius me mapeclam 'inflmuia assecisim ducens. Posthate, 6 Minos, vos, si scitis, quot ad os uno die mortuc si aserim. Dicit enim Charon auoc sibi scapham non sustuine ted ratinus cὀmpoutis ilIorum plerosque tranIportasse. Atque haec confeci meipsum periculis opponem, δέ in pugna vulnerari non timens. Et vi quae apud Tyrum in Arbela gesta lunt omittam, usque ad Indos vent, Oceanum regi mrum meorum terminum feci,oc illorum hominum elephantos cepi, ac Porum ea pDiuum abduxi, Scythas, homines certe non spernendos, Tanaim transiens gua quitum pugna vici: ac amicos meos remuneraui, inimicos autem, hiis sum si vero Deus hominibus illis videbar, parcendum Illis erat. Nam rerum gestirum magnitudine,ut quippiam tale de me mederent,inducti sun Tandem mori, me regem occupauit. Hic autem Hannibal apud Prusiam Bithymae regem exulauit, ut crudelissimo,
6 pellimo homini conueniens erat. Nam quia pactiali di sit trit, miti dicere: Craenim virtute,sed malitia, atque perticia dc dolis id peregit, nunquam aut alicuius cla-r: tudinis, aut iusti memor Sed quoniam quod deliciose vixerim, vituperauit, Obliatus mihi videtur eorum, quae apud Capuam admiserit. Ibi enim mulieribus deditusti istin voluptatibus,vir iste mirabilis, belli occasiones prodidit. Ego vero nisi ea quae sub Occidente sunt parua putans, versus Orientem me impulissem, quidnam adeo magni perfecissemis in Italiam absque sanguino capere,ae Libyam,omnem.que cain oram usque ad Gade, tu potestatem redigere facile potui sicines Sed ego haae tanta contentione digna non putauι, praesenim iam ante illia perculsis, ac dominuin mea noscentibus. Dixi. Tu Mi nos tuli carnam chaec e multis protulisse sat est.
sp late s-libimet lolictae licitatem luami honores, auctoritatem , Ac gloriam debent i qui, in aquam,ex obscuriscuri,exegentibus opiosia ignobilibus nobilesiae principes viri,ingenio, prudenta , PLObitate rudit cindi sciri tudine sunt tuent sui etate, modestia euaserunt CV M A
318쪽
eiam fetfecto Africo bello exercitum eo traiecturus sacrificaret altaribus admotumatas aeris in Miurando adactnm, se eum primum posset,hostem tore Populo Romano velut hareditate retiai sie eo firmauit, veti,ut inquit Probus,erga Romanos uesco firmauit, vil prius animam,quam id seposuerit nee unquam destitit animo bellare cum Romanis, dae. In Hispania post XUII. annos Hasdrubale fratrean sororiot mortuo,cum per triennium sub eo meruisset, di uuae vel strenuo mulite vel egregio Imperatore digna viderentur, praeclare praestitisset, sibique totius exercitus faucitarem eoneiliasset,statim post Hasdrubalis obitum, sextum supra visesimum annum agens, Imper toreunctis suffulpestrenuiuiatus. IBI TvM CELTIBEROS CEPI, GALLO DEVICLine J Summatim de victorijs suis gloriatur, quod fecit, cum apud Prusiam Bithyniae reia gem exulare Sic enim de eo valer.Max.lib. 3 cap. . Annibal cum apud Prusiam exularet auctorisque ei eorumittendi proelii esset tque is non idem sibi extis portendi rueret,an tu inqu.t,vitulinae earunculatiquam Imperatoriveteri mauis credere'Si verba numeres, breuiter, de abicisse: si untum stimes copiose vi valenter.Hisbanias enim ereptas populo Rom. Galliaru e Liguris vires in suam redactis potestatem, & nouo transitu Alpium iuga patetacta, de Trasimenam laeum dira inustum memoria, cannas Punieae victoriae larissimum monimentum, capuam possessam, Italiam laceraramante pedes hominia effudit uniusque hostiae iocinori, longo experimento testatus gloriam sitam postponi, aequo animo non tulit Meminit desta a. de diuinat CVM ΜΛ GN. MONTES RAENS M lGRΛSS J Npes tran*tmetus xv. mineommodis inere libiliabus, Ubi itura millia hominum, denumerum iumentorum maximum a sic MULTAS Qv ECivlTATE SUB IUGA UIJ Ex Liuio petenda. radringentas ciuitates euertivEum ponautaeid ultra Fabius Max euctator Haesit, em in Italaad annum XVILdonee eum Scipio Aa
ieanus minor domum reuocauit, transgressus cum magno mercitu in Atricam, utque ad moenia
proelium est initum an quo cecidit Paulus Consul, Seruiuus superio anni Consul, praetores, Pra tori . Qiiaestores, Tribuni militum, fi diliti rogo. Ordini senatorii optimi ciues. Summa eaesorum .millia peditum, duo millia septingenti equites, e tanta prope ciuium, sociorum que parte eapta tria millia peditum exequites trecenti, Liuius lib. a a Mago, Annibalis trutet Carthaginem pro ctus taeIieem victoriae nuntium attulit, fidei qua faciendae investibulo curiat modium annulorum aureorum effundi iussit Floro paulisperaures accommodemus, libo .ea 6 Itaque duo maximi exercitus eatsi ad hostium satietatem,donec Λnnibal diceret militi suo. patre terro. Dueum emagit altera ter occisus est. cummis vidis, cruentus aliquamdiuaufidus. Pon, de cadaueribus iussu dueis tactus in torrente vergelliis modii duo annulorum, Carthaginem missi,digestasque equestris taxata mensura. Dubium deinde non erat quin ultimum illum diem habitura suerit Roma, quintumque intra diem epulari Annibal in Capitolio potuerit, si, quod ri num illum dixi ρ Maharbalem Bomilcari serunt. Λnnibalem quemadmodum sciret vincernse uti victoria nescire. Tum quidem illum, ut elici vulgo solet aut ratum urbis imperaturae, ut ipsi mens mala deauersi a Carthagine dij in diuersuui abstulerum. Vide Liuium apud quem lib. 23 hoaest Mead 3. tertio Mago a fratre Annibale tarthaginem mus aes ab eo in Italia gestas in Senatu exponen supra dueenta millia hostium oecidusse supra L.millia epaememorat. Λd fidemdeinde ininlaetarum rerum essundi in Festibulo curia iussis annulos aureo , fuisse iuxta quosdam dimi dium supra tres modios sed veriore fama unum modium tantummodo explesse. diecit deinde verbis, neminem nisi equitem atque ipsorum primores id gerere insigne. Ne credas igitur hune
modium solo Canensi presio eollectum. NEC HΛMMONIS DICT FILIUS, ineci iissus est aliquando a Philippo draco iuxta Olympiadem laeere porrectis. Cum post hoc spectrum
phos taculum contuitum mitteret, allatum est responsum Hammoni rem sacram tacere , eumque Deum omnium maxime coleret: Deum enim Iouem eum eius muliere rem habuisse, luti draconis arma latentem. Et olympias Alexandrum ad bellum proficiscentem prosecuta. remotis
testibis de arcano natalium ipsius certiorem reddidit dignosque origina sua spiritus dueere iussi. Pergit Plutarch. Quaesiuerunt a Sacerdote Hammonis eius comites, num auctor sibi esset colens diuinis honoribus suum regem,hoc quoque acceptum sore Ioui respondit vere dc silubriter aestiis manti fidem oraculi, vana profecto responsa videri potuissenti sed lartuna quo utu tali crederetat egit,mas ex parte gloriae auidos magu,quam capace tacit. Ioui igitur filium se appellari ci
solum passus est, sed etiam iussit, rerumque gestarum tamam dum augere vult tali appellatio eorrupit. Ex historia Alexandri. SED ME HOMIN FATEBAR Alexander somnifler
dens, filium Iouis tulit se appellari, ex mendacio gloriam captauit, homo vanussimus Anaxar chus Eudaemonicus ridebatalexand. quod seipsum Deum tacere cum autem aliquando inmorisbum lapso medicus sorbitionem imperaret fieri, ridear Mailiarchas, aio D iaciuiensi
319쪽
ΤITvD PRAEDITOS J In re militaricumvirtute, tum plus etiamdiscipli Romanos inuliatum valuisse testatur picemio Tustulam Cicero dc in Catilina Sallustius iuuentutem Romanam ab audacia, sisrtitudine commendans. Iam primum, inquit,iuuentus simul ac belli patim erat, in eastris per laborem usu militiam discebat: magisque indecoris armis, &militaribusequis, quam in scortis, atque conuiuijs lubidinem habebant. Igitur talibus viris non labos insolitus,non locus vllus asper, aularduus erat, nonarmatus hostis sermidolosius: virtus omnia domuerat. Sed gloetiae niaximumcertamen inter ipsos erat. Sic te quisque hostem serire, murum astendere, conspiei,dum talefacimis taceret, properabat, M. NON ADVERSUS MEDOS, ATQUE ARM MNIO S. δαJ Victoriae audem minuit hostis imbellis ac timidus, quales fuerunt Medi,&Λrmenii,.quos subegit Alexander; auget hostis magnanimus, strenuus,belli peritus,quales Romani,quos toisties vicit Annibal Hinc maiorem, sc gloriosiorem se quam illum Alexand intellige,victorem ha
paterni regni armis ampliandi cupidus sint ut cum paene totum orbem subiugasseti doletas audi rit, Democritum docere plures extare mundos,cum ipse nondum hunc unum plene sibi subieersiet. Hane immodicam latissime dominandi libidinem neglecto imperio in semetipsum, Seneca viiijs inlexandri vehementerimestus,audi quo pacto, δου quam sapienteraccuset, epist. CXIII. Nexander quidem Persas, Hyrcanos, ec Indos, de quidquid gentium usque in Oceanum extendit oriens, vastabat Ligabatque Sed ipse modo occiso amico Clyto modo amisso Hephaestione iacebat in tenebris. alias scelus,alias desiderium suum moerens: victor tot regum atque populorum, irae trististi quesuccubuit. Id enim egera ut omnia potius haberet in potestate, quam rectus. quam magnis homines erroribus tenentur,qui ius dominandi trans maria cupiunt mittere faelicissimo iisque se iudicant, simultas per milites prouincias obtinent, dc nouas veteribus adiungunt, fruari quod sit illud ingens paratumque regnum: Imperare sibi maximum imperium est Augustin. Qui-
eitur Alexandrum grandem fuisse latronem Quid appellemTurcarum Imperatores,qui nullo iure, sed sola larissime dominandi cupiditate tot regna, cprouincias Christianorum per vim, cli arma virum porro fortuna magis, an virtus Alexandro fauerit in expeditionibus suis, id aestimari poterit ex duobus libellis,quos super eo argumento Plutarch conscripsit Principio quidem primi ipsum Alexandru inducit. Fortunam,suo beneficio ipsum esse tantum regem gloriantem repellit de refellit,exponens quot, dc quantis se infortunijs mactauerit. Siquis praeterea copias eius chapparatum bellicum eum corijs Dari j dc eius apparatu comparauerit,maius a virtute, quam a fortuna auxilium Alexandrum habuisse intelliget. Qui minimam summam exercitus eius tradunt, XXX miliata peditum,quinque equitum ponunt: qui maximam,XXX lv illorum,horum quatuor. utere emtuialendo non praeter LXX. talenta seppeditarunt. triginta duntaxat dierum eommeatus. cum insupet aes alienum haberet , talentorum ducentorum. DEVICTO MISERO DA
miae Apud Issumeecidit Alexander barbarorum CXX.mdlia, dc amplius,peditum quide equitum veto X, Darium, qui fuga quinque aut quatuor stadia praeverterat, non cepit, curru, arcudue eius captis Lege Plutarchum qui aliud proclium non ad Arbela quod plerique scribunt sed ad Gangrimesa patratum narrat. DORΛRI SE UOLVIT J Qui reges, cquare se deos salutari .elaunt: item qui priuati hoe nomen ambiverint. notauit Clemens Alexand Exhortat ad gentes. Alexander magnitudine rerum gestarum turgidus,' Persarum regno potitus, ad Graeciae eluitates dedit literas,iubens se publicis decretis in deos referri Cui Lacedaemonii Laconice responderunt,de stupidum eius tumorem coarguerunt. Si Alexander vult esse deus,esto deus. Rhodigi lib. 14 eap. 33. Quomodo eupiditates suas soluerit, continentiam qui e cli moderationem in altissima quaqua fortum insuperbiam, ae laleluiam verterit iacere humi venerabundos Persas fuerit, purpureum diadema distinctum albo, quale Darius habuerat, capiti circumdederit, vestemque Persicam sumpserit,dce in Curtius Itb. 6. cap. Ir. SE SEQVE AD MEDORVM INVIT DELI CIA S, dee LMollitiem Medorum in consectandis delicij perstringit Xenophon lib. r. de vita Cyri,quicum puer adhue, una cum matre ad Astyagem auum regem Medorum venisset,& ipsam esse matris patrem cognouisset,continuo,ut puer erat natura pius, humanus,eum perinde eomplexus est,ae si diu ipsius consuetudine,ae familiaritate usus fuisset. Et eum videret illum oculorum pigmentis, ac fuco, appositaque eoma ornatum, ut Medica consuetudo serebat haec enim omnia, Medorum suae,purpureae tunicae, pallia, torquε iuuia ae dis ii Em inqua uum hiae rebus cir
320쪽
ratum videret,inruens eum,otarater,inquit,ut pulcher est meus auus MN CONv lv II AAMICO INTEREMIT J Clitum nutricis suae filium, qui audacius Philippi acta, debesia tria
Grateia gesta fili j Alexandri rebus praetulerat. Huic de conuiuio egredienti latus hasta transfixit. Curtius lib. 8 .cap. 3. Senecas de Benes cap.r7. Callisthenes quoque ante tortus ab eo interiit, iniis. ti consilirin eaput regis innoxius: sed haudquaquam aulae, is assentantium accommodarust ingenio inegem Persico more venerari detrectauit,ac liberius est eum ausus alloqui. Itaque nullius eaedes maiorem apud Graecos Alexandro excitauit inuidiam, quod praeditum optimis moribu Partibviaque,a quo reuocatus ad virum erat, cum interfecto Clito mori perseueraret, non tantum occiderita sed etiam torserit, indicta quidem caussa, quam erudelitatem sera poenitentia consecuta est. Idem Curtius cap. 16 Seneca mire hoe parricidium exaggerat Nat. Iib. 6 cap. r s. Fuit Callistheni nobile ingenium de furibundi regis impatiens. Hoc est e lexandri crimen Mennum quod nacta
virlin, muta bellorumse Disred mei. Nam quoties au iuxerit, Occidit Persarum multa milia,v- ponetur Et Castisthenem Quoties dactum rit: occiae Darium, pene quem tunc magnum reP-- erat, opponetur Et Casi sthenem. uoties aectum erit, omnia Oceanire u vicit, Crimperium eaeam is racia, inaue ad Orientis terminasprotulit. Hcetur: sed Callisthenem occid t. Omnia lices amnqua ducum, regumi ex e utra fersi. ex his qua fecit nihiliam magnum e t quamsices vi Caia
tria mea principem tenere locum, tam auidum regnandi spiritum non habui. Duae factiones eistant Carthagini altera abamilcare patre Annibalis, cognomento Barcha, dicta est Barchina,quae ceu haereditas filio obuenerat, in tantas creuerat opes, ut domi forisque in omni re decernend superior haberetur Alterius princeps erat Hanno, vir grauis, summaeque in Repub dignitat s.los magis,quam armis egregius. Is cum legati Romanorum Carthaginem de sociorum Saguntiis norum, iniurijs questum venissent, solus, omni prope repugnante senatu, seedus eum populo Romano seruandum censuit. monuitque ut ab eo cauerent bello quod extremam erat patriae suae per
niciem allaturum Plutarch. MVT QVUM ME REVOCARET, &e J De eius in patriam reuocatione,& illius quis tum sensus, quae mens fuerit, Liuius lib. LO. Decad 3. Nam ad eum quoque legiti ab Carthagine vocantes in Africam, ijs Hrte diebus,quibus ad Magonem,uenerunt. prendens fremens, gemensque ac vix lacrymis dicitur Legatorum verba audijsse Postquam ediata sunt mandata, iam non perplexe, inquit, sed palam reuocant, qui vetando supplementum, de pecuniam mitti, iam pridem tetrahebant. Vicit ergo Annibalem non populus Romanus toties caesus, sugatusque sed Senatus Carthaginensis obtrectatione atque iuuicha: neque hac deseritate reditus mei tam Pscipio exultabit. atqueeffire late, quam Hanno, qui domum nostram, quaciis do aliare non potuit,ruina Carthaginis oppressit. CONTINUO ME HOMIN PRIVATUM DE DIDI J Abdicaui me imperio, desisducem agere. DAMNATUS REM AE Quo
ΛNIM TIIIJ Inuidiam ciuium ex bona reipub administratione sibi conflauit, Liuius lib. 33. Quocina sidonii ciuium suorum inuidia debilitatus esset, Romanos videtur superare potuissiae sed multorum obtrectatio vicit virtutem aemiliu Probus, quivi patria pulsum diciti Cie. proε stio Quis Carthaginensium pluris fuit Annibale, eonsilio, virtute, rebus gestis, qui unus cum to imperatoribus nostris per tot annos de imperio, de de gloria decertauita hune sui eiu es de ciuitata eiecerunt. Satis constat, inquit Plutarch. eum desperatis rebus,in Asiam prosemim,exilioque mulia talum,ad Antiochum peruenisse Fama quoque haud dubia est, tam hospitaliter, tamque honorifice acceptum esse a rege.ut statim publicis pariter. e priuatis consilijs adhiberetur. Erat enim Annibalis nomen magna apud omnes gloria. Quod damnationem suam vir tam bene de Repub. ministus moderate tulit, cum ess et barbarus, literarum, quibus animi ad res aduersas aequa mente sufferirendas praecoluntur ignarus,laudem meruit. NEQUE HOMERUM, UT HIC EDIDRCID sint lυ - Alexander totam Iliadem, ch partem Odysseae memoriae mandauit; in pretiosissimo scrinio,inter Dariispolia reperto reposuit no et sub puluinum subiecit; rei militaris viatiis cum appellauit. Sed de eius σι iuue . alibi pluribus. NEQUE ΛRISTOTELE SOPHRsTA MAGISTRO ERUDIT J Quam plenum honoris,&dignitatis tuerit olim Sophistae
nomen de quam isti Soph. st honorati, disertissunε doeet noster Ludovicus Cresolius,neat. veteri Ium Rhetorum lib. . cap. . Accepit igitur Aristoteles a Philippo puerum Alex stud ijs humanioribus imbuendum exacta pueritia per quinquennium Sub Aristotele doctore inclyto omnium philosopliorum crevit ut ait Iustinus lib. a. Extat Philippi epistola apud Gellium,lib.s.cap. 3. qua latritatur sibi hune filium Aristotele vivo natum. Et grauioribus quoque excolendum. Nam ipse Ne xander libros illi a Magistro esse editos aegre teri, quia communia fecerit, quibus ipse voluerit gaudere tanquam proprijs,lib. io cap. 4ΟLvM OPTIMΛ MEA NAT SVM Sus. J Aa arma natus tuit AnnibaLad togam dc pacis artes minim in quo virtutum bellicarum, di vitior a Mm magna