장음표시 사용
221쪽
illius obsidione hiemali exercitus accisere potuic istimatuit regredi;ac Magdeburgu castris totis oppugnare. Propinquas unitiones,& externa eius
propugnacula subegit statim, Civesque penitus in tra moenia conclusit. Ibi Tribunus Regis Falhen- bergius, qui Ciuitati praeerat, dicitur tigillo Redgio fuisse usus aliquoties, nepistolas concinnaret Magistratui ac populo inscriptas, cum amplis pollicitationibus: nempe ut fieret persuasio. propediem ab Rege suppetias venturas. Hinc vero aiunt obortam pertinaciam Ciuiu;qui deditionem alio.
qui desperatis auxiliis fecissem. Tandem persos-ns cuniculis Caesariani suggredi moenia . periculum facere, atque assultare in prςsidiarios & Cives.
Sedenim utrique costantem animum, nec perinde concussimhac moenia ostetare; strenueq; propugnare urbem. Tum vero Tillius, aestimari ab se virtutem illorum simulans, canere receptui, abi, tumque fugam fingere. Quae res fuit occasio, ut obsietas primum fatigatio , dein securitas in somnu prorsusmorti proximu induxerint. Videlicet repente Tillius reuersus Vrbem aut segnem , aut cessantem, aggressus est impressione tam acri; vi momento eodem propemodu visa fuerint haec omnia geri: nepe ab omni parte muru quatere, di- ' ruere,
222쪽
iuere, conscendere, atque obuios quosque hostiutrucidare. Nec modo peditem expeditum & c lerem , sed equitem quoque admiserunt ruinae Vibis prostratae . suitque initio atrox pugna, Regijs praesidiarijs Caesarianos excipientibus, vul ' tu nondum superato, sed minaci. Tandem Tibbuno Falhenbergio in prima acie traiecto, Caesarianorum , Δ imprimis Pappenhemij virtutem genero sam sustinere diutius Regij non potuerunt. Proinde cum de ipsi,& quotquot Ciuium aduenerant armati, promiscue caderent; inermes alij r,ti sunt . res Patriae omnino esse conclamatas, pyrij que . pulueris cados plurimi in aedes proprias importarunt, & confestim subdita scintilla Vrbem incenderunt. Diceres cum serro de manu Caesarianorum coniurasse ignem; siquidem in di uersis aedibus ac vicis seorsim excitatus,non absque . miraculo, vaporem tumit,Vrbemque Caesari Superis , ac Deo rebellem, cingere, obsidere, abs mere uniuerum visus est . . Maior tamen fuit eiusdem ignis, quam ipsorum-met Ciuium religio : quoniam summum Templum atque aedes ei propinquas non laesit: vi constaret,cuina Arae, per sacrilegium abiuratae ac spre- rae, Magdeburgensium sanguine litaretur . De.
223쪽
derati eat militibus Caesarianis plures in hoc incodio sunt, quam in pugna ipsa, vel in obsidione ratque occubuere praesertim ij, qui studio praedae.
intrauerant diuitum domos, ac tecta in pyram sepulchralem atque in tumulum abitura ; priusquainfortunium aduprtere, nedum euadere ipsis liceret. Ceterum multitudo ingens cuiusuis aetatis, ac
sexus, cum suismet aedibus conflagrauit e quam si accenseas alus, qui ferro necati sunt, facile una illa dies, funerum bis vicena millia numerarit. Dum haec geruntur, Lanigrauius Hassae pro se militem legere, nouisque rebus studere : ideo Hassiam versus Muthusium Tillius mouit, conmtusque est eum ab inito belli consilio dehortari. Ille tamen dissimulare omnia & profiteri, se rursus inermem fore;modo Saxoniς Septe vir, parriceps consilij sui, pariter arma poneret et imo &iactare,a Caesare ambos esse, & porro deinceps suturos . Haud fefellit eius dissimulatio dolusque Tillij circumspectum,ae solertem animum e voluissetque singulos eorum aggredi, atque conficere, priusquam copias iungerent: sed remfa iniecta est a Caesare,vel ab eius secretiore Senatu: nam
snt Viennae, qui consultius duceret, ambos eosncipes ae*mare amicos; quamdiu se hostes no
224쪽
proderent. Quocircamilius paruit, de aduersus Regem rursus arma conuertit, qui strauerat pomtem in Albi, duodenis milliaribus infra Magia. deburgum, iuxta oppidum Uerben, in eoque vastam munitionem excitauerar . Castra sua in propinquo loco fixit Tillius : sed cum sum. ma difficultate annonae, quam aegre ac vix sperare poterar ex ditionibus Magdeburgens & Hal berstadiensi vastatis, atque exhaustis: cum imterim Rex eam acciperet abundὸ ex ditione Bra eburgica. Nihil aliud supererat, quam ut Rex aut Tillius classicum caneret, inferret- que alteruter signa r dum vero in dies singulos utrimque praelium exspectatur, Rex ex munLtibiae erupit c 'uniuerso equitatu et sed retrocedere mox debuit ; actusque in fugam est si .mul per pontem peditatus : quem persequi Tillius deliberasset : nisi ex Tribunis primarij hoc dissuasissent . Quia deinde castris eius ibidem mansio diutina esse non poterat, in quibus commeatus militi, gramen equis deesset ;reuerti ac U Olmerstadium ire coactus est : πιbi aliquomodo pro 'xercitu annona conualuit.
Dein Magdeburgum praetergressus , copij i. Eistebiae constitutis , Halam concessit ibi
225쪽
opperiretur, quid demum ad Caesaris litteras Septemvir Saxoniae responderet : cum eis enim litteris temos ad eurn Legatos miserat quaesituros , a Caesare , an a Rege, tam ipse,
quam miles eius staret. ille solam ditionis pro- priae defensionem; respondit, consilium dedisse illius militatis delectus ; quem ab se potuisse
haberi arbitrabatur, citra omnem Caesaris iniuriam vel offensionem . Tillius potius offerre Cassiaris patrocinium & arma , perque tabes- larios ac tubicines pacem amicitiamque iden. 'tidem suadere. Frustra id tamen fuit: de quoniam ille videbatur iam cum Rege palam conspurare ; ideo Mersburgum ac Ne burgum Civita. tes ditionis eius praecipuas. , atque ambas pro
prij Episcopi honore olim insignes inuasit
Tillius ι dein ad Lipsiam veruens , illico coepit obequitare propius, atque urgere deditio- . ne. Cives haud se alienos simularunt; si vim tamen aliquam prius experirentur, quae rei necessitatem tempore suo apud Saxonem excusa- ret. Disposita itaque maiora tormenta postridie contra urbem fuerunt me Comes Tillius Magistratui ad deliberandum horam dixit. Dum is interim cunflatur, & specie consultandi sur petias
226쪽
petias promissas a Saxone opperitur: praesidiarii subditis ignibus suburbia incenderunt, multo ab aedibus, atque ab opibus praestantiora, quam
ipsam Vrbem: in ea enim mereatores externi sua convehere,ibidemque proprias officinas exstruere consueuerant. Porro hi audiebantur inter eiulatus& lamenta, Tillianos grauissime, tamquam incendiarios, criminari. Sed fraus deinde patuit, cum ex vallo praesidiarij explicarunt vexilla, & repete magna vi aduersus Tillii equitem ac peditena, exploserunt: nam erant igni, utique ab se iniecto, propiores multo, quam Tilliani; qui eum iussi restinguere, accedere, palustribus vijs prohibiti, ne. quiuerunt. Caeterum quia ventum ad vim erat, Tilliani fodere noctu, atque aperire semitas, quibus defensi ad fossam', & ad hostium vallum iret. Cives propterea admoniti exemplo Magdeburgi, & exterriti cladis eius receti recordatione, Vrbem Tillio dediderunt; soliq; ex praesidiariis is maserui, qui Arcem deliberauerant tueri. Postera die nuciatur; Regis,Saxonis,& Bradeburgici copas omnes adesse denumero quidem superiores adeo, ursoret necesse,cuiuis uni ex Tillianis,ternos aut plures aggredi: nihilominus ad pugnam illi anhel
re; soliti nimirum; impetum in hoste
227쪽
gere,& virtute numerum eo aspernari. Voluisset Tillius figere aggeres tὀrmentarios, vallo suos munire, ac non nisi de castris pugnare : sed eius consilium senile ac prudens euertit alacritas nimia quorundam Tribunorum;quiesse proprium Carus arei exercitus dixerunt, non expectare praelium, sed ire obuiam, hostem prouocare atque adoriri. Itaque acie disposita qu ritur hostis, ac inueni tur quadrato etiam ipse agmine,dum iam erat meridies. Praeluditur initio velitationibus: dum interim equitem tubae, tympana peditem undique ad confli istum exstimularent. Mox eum strepitum excepit tormentorum fragor ac boatus,tacu
latibus Regiis oblique, atq; in decussim aduersus Tillij equitatum nec leui sane incommodo. Tum legiones Tillianae peditum tres, Regias quatuor invadunt fortissime, dissipant , sugantque plurimis peremptis. Subinde quaternae aliae Tillij l
giones quinas Regis aggrediuntur, tantoque assiciunt damno; ut turmatim Regij partim caderet, partim fugerent abiectis armis. Dum hos tamen infigam effusos , ac praecipites Tilliani persequintur celerius, quam par erat: l go sensim tractv ab equitedisiunguntur :& ex eo factum est , ut voluptas vincedi, quae plerumque improuida est, E e atque
228쪽
atque adeό securior quam tutior, debuerit tepente alteram belli fortunam experiri. Etenim Tillius qui primam ducebat aciem , re animaduersa, es gnarus periculi, iussit quidem equitatum adproperare , ac peditatui tegere snistrum latus: sed Succi palantes, & cum Caesarianis dimi- .cantes toto eo campi spatio s ut quique erant obvij, postquam deseruerant ordinem ) nuncios aut retardarunt, aut interemerunt . Tillius proinde, et si nulla stipatus custodia praetoriae cohortis suae, quae ante tempus spolia hostium le- , gebat,ibat eo ipsemet ut accerseret equestres legiones . Cum ecce Regij equites duo Fum comspicati , adcurrunt; volensque alter in eius pectus explodere , quoniam ab igne destituitur,sclopo alliis , saltem capiti grauem ictum intentat r quem obiecto sinistro brachio excepit Tillius, & renouauit acri admodum dolore cicatricem vulneris, olim eidem brachio impres. fi a Turcis in Pannonia : alter siclopum a tergo in eum exonerans, thoraceis flamma exussit, sed glande corpus Tillij perstrinxit potius , quam penetrauit : nihil inus ex vulnere illico manavit sanguis. Mox submouerunt ambos, e Ducis Supremi corpore,Nobiles duo, qui comitabantur,
229쪽
& cum quibus ad equitatu Tillius demum peruenit . bed implicatum repetit dissicili praelio :nam Equites Regii, utrimque succincti a pro . prijs siclopetariis , impressione vehementi e. quites Tillianos fuerant aggressi , dum dex-.tera horum ala striistis etiam gladiis. strenue propulsat Regios , ala sinistra, quae in holtis
procurrerat longius , fueratque ideo maioribus tormentis admoduquassata,postremum a cuneo Regiorum equitum,& maxime a succingentibus. selopetariis tanta vi premi, atque urgeri coepit; vicum capesseret fugam una eius legio impressioni propinquior,ex ea re perturbati ordines fuerint,& prolapsae, itatim quotquot supererant in sinistra. eadem ala Tillianorum equitum turmae: Pappen- hemio , qui praeerat, nequicquam obeunte Ducis strenui munia omnia : si quomodo restituere potuisset faetam, a trecentis tantummodo selopeiariis. subitam eiusdem alae sinistrae inclinationem . Post haec ala dextera,& si serius, etiam ipsa deseruit stationem suam ; ex eaque legio Cro-nebergi s ad peditatum itura, quia in Tillium supremum Ducem incurrit, saucium ac doloribus. excruciatum, Lipsiam ex praelio eum reduxit. Interim eiusdem Tillij pedestres copiae equita.
230쪽
tu proprio destitutae, impetitae vero ab equitatu hostili, nec amplius pines certamini. seruato semis per ordine retrocesserunt; & Regij fherunt carnispi pariter ac victoriae compotes et tametsi ex plures multo, quam ex Tillianis occubuerint in acie; dum pedestres legiones Tillij fortissime rem . gererent,& victoriam non inchoarent modo, sed perpetuis horis quatuor cotinuarct. Demum Tillius audiens ex loco infelicis praelij dispersam abire aciem , iussit proclamari, quonam cunetis eundum esset. Maior vero moeror, quam trepidatio abeuntium erat: etsi penderes ex corporibus mutitorum caesi & concili artus, manarentque adhuc recenti cruore, Vulneribus nondum procuratis. Quippe exercitus,antea semper assuetus victorijs, tunc primum altera fortuna experiebatur; nesci&'batque an Tillius iam saucius, esset futurus vulneri superstes. Ulcisci enim & reparare gloriam stre- nui, & veterani auebant maxime,superati viribus. sed non dum animis Heli. Alberstadij, vicinisque in Oppidis de pagis legionu reliquiae conuenerui; cum quibus Comes illius, intuta itinera , &insidias nostium deuitans, ad Moenum venit; ut partim eius amnis alueo, partim suorum armis, si