Legatio apostolica Petrij Aloysij Carafae, episcopi Tricaricensis, Vrbano octauo ... ab anno 1624 vsque ad 34

211쪽

ctre propriae se stirionis ritus , iter . patroci nante urbi Caelare, Suentibusque Belgi j Prin cipiabus, ut ibi fides avita retineatur. Atque hae sunt Vrbes, quas interdum adiui , aut inhabitaui etiam; dummodo binas excipiam, nempe π ormatiam di Osnaburgu: quarum notitiam habui ex Commentarijs a me rurmatis , quando ele sum n ut Antistites earum.

UT demum prodeat , velut in theatrum eistiam huius narrationis, tragaedia miseranda distracti eruentas in fictiones Imperij,ex Religio nis praecipue di isidiis, paucis iam reseram eius v- niuersam seriem. Post memorabile. ad Pragam praelium.& subam Bohemia, Comes Ioanes Titialius, Supremus Legatus foederis Catholici, & VitImperatorijs virtutibus nemini superiorum Ducu secundus, hebetauerat saepius coniurata Principum sectariorum arma, & assiixerat non parum eorum opes Etenim Mandeldium Nothum Marchionem Badensem Turiacium; Christianum Brunsviicensem Alberstadium, veluti terna unius Cerberi capita, ipse alter Hercules, col latis uniuersis signis: aliquoties domuerat , egueratquz casa

212쪽

Castris Hoc est ad Nim phenam, ad tarichiis

ensem saltum, de ad Hoeatam: ubi peculiariter Moenus, cum inusitato sanguinis δc cadat Num hostilium tributo, extremas undas voluens, se in i Rhenum propterea sermὸ attonitum exonerauit,& uniuersum eum tractum Germaniae fama con- issictus maximi repleuit. Dein Heidelbergam sedem Palatini Septem uiri a Caesare perdinando exauctorati, tametsi firmis operibus munitam, vi expugnauerat, Manhemiumque celebre, atque ex multorum sententia inexpugnabile, deditione occupauerat . Ad haec Mansfeldium nouis auctum copijs, & signa rursus inserentem, atrociet pugna, iuxta limites Frisiae, ad Stationiam profligauerat. eo die maxime augurato ; quo in Urbe Roma Vrbanus Vil I. Comitijs Vaticanis, mira consensione sacri Senatus. Pontifex Maximus est renunciatus . Sed liis seliciter gestis, cum iam

pacati propemodum Imperij quies aliqua sperari

posse videretur, & recreando militi, fesso tot an helis expeditionibus, a Tillio victore stativa dis tribuerentur: repente nouias hostis e sinu maris Baltici emersit, & ex Cimbrica Chersoneso. I, fuit Rex Cimbrorum ; vocatus in Societatem belli, a sceδeratis Sectariorum tam urbibus,quam C e Prinis

213쪽

2or Principibus orae illius Septemtrionariae, quam appellant circulum Inferioris Saxoniae, nam limius ille circuli Dux supremus acclamatus est. Bellum itaque redintegratum est eo periculosius, quod vires hostium antea dispersae, iam in unum corpus quodammodo coalescere inciperent, &unius animo atque consilio gubernari. Rex ipse bellicosus vulgo habebatur, & alienus adeo a festinatione in praelijs, aut suscipiendis aut gerendis, ut solus esse, qui posset rem cunctando restituere, passim crederetur. Omen habuit tamen infaustum ac triste, in ipso expeditionis exordio, collapsus ex Moenibus Hameliae in fossim: dum cia equitaret , lustraretque vel Vrbis munimenta vel excubias. Equus certe eo praecipitio statim ex nimatus est, Rex vero abalienatis sensibus pla-

ne intermortuus auersus alio , ut curaretur, dubia

famam, incertosque rumores diu fouit in proprijs castris etiam , ne dum in Tilliano exercitu ; quasi Deus facili exitu ab inimico Rege Im-lteri u liberasset: si ut constanter serebatur, unus il- e casus equum & Ascensorem sustulisset. superstes fuit tamen ; at vincere, si minus vivere, statim desijt, etsi nondum incoeperat pugnare et &vix ir, ut semper ad Tillij gloriam aeterna deinceps vince

retur. Diuitigod by Cooste

214쪽

retur. Κniphusius Regis & Alberstadii emisissius, in Uestphalia caesus est; & mox trans Visurgim amnem Tillius mouit, nec alio antecursore usus est, quam terrore nominis sui; armorumque suorum sima repente omnem eam latὸ regionem

perpauefecit. Ditio Brunsviicensis, & ditiones aliae finitimae praesidia militum eius admiserunt. Ad Calembergam pugnatum est, iusto Marte;& non ita multo post ad Lutheram totis castris; eoque successu, ut exercitus Regius propemoduomnino deletus fuerit, & Rex ipse arripere ignobilem fugam atque deserere aciem debuerit. E. inde oportuit reliquias hostium in ipsis Vibibus aggredi; nam publico abstinere& pugnae copiam' negare constituerant: id vero anceps aut saltem diuturnum Tillianis fuit. Attamen plerisque aut deditione, aut vi subactis, Nessem butella Brunsvici praecipua Vrbe arceque, Northemiu, & Ny- eburga deliberauit Tillius per Legatos premere peculiari obsidione ; & interim ipse Regi occurre. re, si quomodo suis auxilia serentem aut caedere rursus, aut capere demum posset. Rex contra declinare cogressu, sed Tillius eum ditionibus Lunae. burgica atque Bremes ultra Albimpellere. Potequide in eo amne sibi Rex parauit;. eoque usus ali-

215쪽

nimirum obueniret ultro , ac sine omni pugna ;fuit opus quoque identidem dimicare. Sin imo Tillius ipse, Dux miles, solstusque obuiam periculis inter suos primus ire, ad Pinnebergam vulnere impreta, laesus est : ideoque Lau-uemburgum secessit, ut curaretur . Ceterum Fritiandio Duci, eiusque exercitui Caesareo reliquit prosequendam bulboriam; postquam proprio gladio ad illam aditum ita magnum aperuerat; ut meruerit elogium, natum non ex elementis magis, quam ex omine felici nominis sui . Lusit enim aliquis ingeniose, de ex eo themate Io ANNEs COMEs DE Titi Ly litteris aliter ordina. tis atq;dispositis reddidit hoc pulcherrimu Anagr ma DA Nos ILLE EIIC IT OMNEs. Dux Fritladius certe haud magno conatuGlucstadiu, totaq; subinde Hollitia, de mox uniuersim Cimbrica Chersonesum, quam longissime illa extenditur in ultimos recessus orae Septentrionariae, perdinando II. Caelati adeptus est; compulis in suamet propugnacula , nec tam ijs, quam aestuarijs interfusi maris defenso Rege. I nterea Tillius pessanato vulnere , ac omni discusso morbo, copias suas cis Abbim reduxit; Northemium recepit; π ollembutelam, Nyemburgum, Vrbes dudum obsessas

216쪽

&ditione occupauit, exactisque omnibus Regis praesidijs ex Bremensi Principatu, magnam equiratus eius partem tradere tigna, & abire ine mem coegit. Demum Sradam, oppidum nobile , & ad Albis ostia munitum, cui propugnando praeerat Morganus Britannus, multorum praeliorum fama notus atque impiger Dux , valiada constancise obsidione Caesarei iuris fecit.

Sed & ibi sedem suam figens, Imperij Romani

Aquilas victrices constituit e vi non nisi eas prius venerans Albis, Fluvius . Regionis illius maximus, Oceano Germanico illaberetur. Haud ita multo post tamen, cum Cimbrorum

Rege, hoste aliquoties debellato, hastisque Mglad ijs nostrorum exercituum, in proprij Regni

latibula retruso, pax inita est; qualem ille a victis accipere debuisset. Nimirum ea ignobilitate pacis, & concordiae cum Rege externo atque Sectario, emi debuit ea, quae mox secuta est. lamentabilis Italiae calamitas ; ac tanti stetit totius pene dixerim Insubriae pernicies ac ruina , desideratis partim ex bello, partim ex lue atrocissima, militum & popularium facile ad decies centena millia . Interim exarmato imperio, ut cis Alpes & ad padum po-

217쪽

tius dimicaretur, Gustauus Adolphus Rex G thorum & Uandalorum, Dux belli peritia, diu.

turnaque armorum exercitatione Cimbrorum

Regi longe anteferendus, pactis cum Sigismundo Rege Poloniae induciis, accessit ad Seet riorum Principum partes ; qui redintegrato bello rursus Imperium labefamre , sub capite magis valido meditabantur . Mare Balti. cum Rex classe cum exigua transmisit, sed quae fonu nam Caesaris vehere illi videbatutivi pari proinde omine , atque olim Caesar post

transitum Rubiconis, tunc etiam ipse dixerit iactam esse aleam. Pomeraniam ineredi-eus Ducem Regionis, de Primores obuios habuit. qui inter salutationes gratulationesque Uin. . dicem ac Liberatorem suum iam tum eum ar pellarunt . Sed .& commeatum affatim dederunt; plurimique desertis urbibus & pagis sequi caltra eius deliberarunt. Quare auctus co. pijs, Stetinum Principem Vrbem Pomeraniae muniuit, ac iustum exercitum habere sub synis coepit. Haud procul Stetitio Castra Caelaris erant, quibus Torquatus de Comitibus praeerat ; ea tamen propinquitas dumtaxat velitationum .ccasio fuit: & tum maxime apparuit, quanti

218쪽

quanti seisset momenti Stralesunda, Ciuitas a praNudiatijs Regis Gustaui defensa, ab Duce autem

Fritiandio obsessa & oppugnata, si in potestatem Caesaris redigi potuisset, aut sit quod multi exist,

marunt pecuniam Fritiandius, quam Vrbem ca- pere non maluisset: postquam suorum iacturamisatis grauem passus fuerat, in longa difficilique il- Iius obsidione. Saltem Vrbe illa Caesari subacta, prohibere accessum noui hostis, aut impedire incrementa illius initiaque eius parua de tenuia extinguere licuisset; antequam incendium excitarenumaximum, miserandamque in imperio ederent vastitatem. Fuisse pares aut superiores vires Exercitus Caesarei, quando Stetini Rex primum erat, referunt aliqui, lolamque absentiam Ducum S premorum opinantur causae fuisse, cur eorum Legati Steti num premere obsidione, aut Regem ad praelium euocare non deliberauerint. Etenim

Comes Ioannes Tillius Ralisbonae agebat in Comitijs apud Caesarem, & apud quatuor S. R. I. Septemviros r Dux ipse Fritiandius erat Memingae: in ijsque Comiiijs idem Frit landius, cuius secreto quidem fides, palam superbuimperium & arrogans potestas male audiebanx, exautoratus est: Tillius vero eastris utrisque C*'saris

219쪽

saris,& Confoederationis Cainolicae imposterum praefuit: etsi exautorare uniuersum eius Militem , ad Caesaris peraeque,ac Religionis certam pernici. em,aliqui conati fuerant in Comitijs Ratis bonae. Rex interea munitiones praecipuas, partim Vi, partim deditione occupare; aut obsidione claudere, ac Caesarianis eas omnino inutiles reddere. Col.

berga diu obsidionem tolerauit, sed postremo cadere, ac se Regiis dedere ipsa etiam debuit, ob penuriam annonae ἰ quam admittere tamen mari

potuisset ; nisi onerarias quatuor, incertum fraude, an iniuria) cunctari in portu,nec soluere,dum Ciuitatis obsessae summa urgeret necessitas, contigisset. Cripis idia pariter diu stetisset, Pomeraniae arx munitissima, & cuius excursiones frequentes .Stetinum usque, & usque Stralesundam, Regi, eiusque copiis plurimum incommodabant. Sed postquam Praefectus eius,Vir strenuus, insidiis Regiorum circumuentus occubuerat, pacisci debuit, ac facere deditionem. Egressi praesidiarij cum explicatis vexillis, cum armis, atque apparatu militari fidem in Regijs quam violare foedissimum est vel in hoste barbaro) desiderarunt. Etenim etsi eis Regij fore integrum promiserant ut Rostochium, vita sospite, ac saluo armorum Dd in.

220쪽

instnictu ad socios irenti. attamen suit imposta necessitas, per semitas difficiles, ac propemodum in uias, eundi alio ad Albim. Quin etiam in itinere ipso, immissae Megio equitu Regiorum quae arma illis ac vitam eriperet: adeo ut ex mille sexcentis militibus veteranis ac selectis, centeni vix eua

se int. Comes Tillius,datis ad Regem litteris, questus est insignem eam perfidiam; atque est minitatus similem ac parem stragem;si propitio Num

ne aliquando vinceret. Rex contra excusauit facinus , cuius videlicet se haud suisse conscium aleabat; eosque saltem, qui ex barbara illa nece super filerant, semiamictos, & confectos propemodum squalore,ad suos redire permisit. Ceterum Tillius secum animo reputans, exactis Caesaris praesdia riis, uniuersam Pomerania esse iam in Regis potestate, captis Wolgasto, Greissenhagen Francose to ad oderam,& Temineo ε, quae ultima munitio

ianua Regi esse poterat, ituro in Mare hia Brande- burgica vel in ditionem Megalopoliatana;iussit in hac saltem ditione principe Uria Rostochiu muniri egregie: ac Neobrandenburgum Regijs vi eripuit. Tentasset perinde ominej recuperationem , ut patefieto eo rursus aditu, in ipsa Pomerania Regem quaereret:sed metu grauis incomodi, quod m