장음표시 사용
351쪽
Quid aliud praeter dotes, da quibus distum est,
R. Verbis Tullii respondere mihi liceat, quibus niloloquenlius, et gravius esse potest. . Rerum ratiociait illo, ordinem temporum desiderat, regionum deseriptionem : vult etiam, quoniam in rebus magnis mamoriaque dignis eonsilia primum, deinde aeta, po3tea eventus e eetantur, et de eonsiliis signifieari, quid scriptor probet, eι in rebus gestis Melarari, Non εο tum quid aetum, et dietum sit, sed etiam quo modo; et eum δε eventu dieatur, ut eau-3ae e licentur omnes vel easus, vel sapientiae, vel temeritatis: hominumque ipsorum non solum res gestae, sed etiam qui fama ae nomine eaeeellant, daeujusque vita, et natura . . Scio pleroSque ex recentioribus improbare qui significet quid sibi pro . belur, et quae sibi sit religio, vel vivendi ratio. Audeo tamen dicere hos in errore versari, nihil enim veritati ossicit ea profiteri quae fidem veritati addunt, et honestatem seriptoris testantur. Aliud est, inquam, in partem aliquam animum inclinare, aliud est animum ingenue proferre. Si scriptor Irigido de omnibus loquatur, historia Digescat necesse est, et a proposito declinet. Νam quum magistra vita sit, et lux veritatis, virtuti faveat, ei religioni, unde virtus omnis oritur, necesse est. Qui his laxet, veritati favet, nullarumque partium est. Quid disendum de iis qui eo iones εise allocutiones Historiae inserunt pn. Optime lacero dummodo modum non excedanit nam his varietalem neeessariam inducunt, dignitatem-
quo addunt. Cum enim summos viros loquentes audimus, non solum iucunditatem quam capimus, sed ex
352쪽
diconiis majestale rebus maximum ponderis aest edit. In his tamen custodiendum est ut qui loquuntur e mperwnam Susii'staui, qua0 ingenio, mori s, et tempori docet. Sevore cato loquatur; concitate catilina icet o et clemenii animo C esars umi εi Fς unis
dise sis, ait Flaccus, erunt aksona dista, lesente3 aut indissitabuntur, aut eaehinnum sollent: et hoc verit ii detrimento erit. conciones legibus iisdem regun iur, quibus orationes. Oratoriae, de quibus antea dictum est. Sed brevitas major in his seelanda ehi, ne longius productae continentem narrationis seriem
iuIerrum re Videantur. . t Quem a*ium Historiae convenire dicemus st, i B. Plenum dignitatis et suavitatis. Historiae sinis dignitatem in primis postulare videtur: est enim ma gistra vitae, ut dictum est, ideoque munere suo digna proferre decet. Dignitatem styli assequemur. die doverbis usitatis ac proprie demonstraulibus ea, quae 5b goisicari, ad declarari volumus: sive ambiguo verbolaui sermone: non nimis longa continuatione verborum, noni valde productis iis, quae similitudinis caussa Ox aliis rebus iransferuntur, non discerptis sententiis, non praeposteris temporibus, n0n e0nsusis permnis, non periurbato urdines Cic. de Orat. lib. 2 i. Tut lius ipse de suavitate ait. . seqvs orationis susum atquq iracuam; et cum lenitale qu*dam aequabili pronuens sine judiciali asperitate, et sine sententiarum larensium aculeis pqr.equendum est. Verecunda erM
353쪽
Seira uelim qui praestantio 3 fuere apud Gra eos Historiae Scriptores. R. Historiam multi scripsero praeclare ait Fabius sed nemo dubitat duos l0nge caeleris praeserendos, quorum diversa virtus laudem pene ost parem eonia secuta. Dongus, et brevis et semper instans sibi Thucydides: dulcis, et candidus, et susus Herodotus primus Ili gloriarum conditor): ille eonei talis, hic remissis alisectibus melior; illo concionibus, hic sermonibus; ille vi, hi g voluptate ... Xenophon non excidit mihi, sed inter philosophos reddendus est. Nihilominus, et inter historicos locum habet, ejusque de Cyri expeditione libros eminent sive narrationis venustate, Sive rerum utilitate, et sermone illo, quem melle dulciorem Tullius ipse assirmavit. De hoc enim satis dictum arbitror quum Musas quasi Xenoph0ntis voce loeulas suisse idem Cicero testatus est: quare ut aliquid dicam do Cyropedia, nihil addam Tullii verbis. . Cyrus illa a Xenophonte non ad historias fidem aeriptus aed ad Uligiem justι imperii, cujus summa gravitas ab illo
philosopho eum singulari eomitate conjungitur: quos quidem libros non sine caussa noster Apisanus da manibus ponere non solebat. Nullum eιι enim pra termissum in his ollieium diligentia et moderati imperit.' a At de Graecis hactenus. Gratum facies . ai de Latinis Historieis nonnulla dicas.' R. Tuae voluntati parebo, et verba Fabii mutua- hor. a χι non historia cesserit Graecis, nec opponero Thueydidi Sallustium verear, nee indignetur sibi Herodotus aequari Τ. Livium, eum in narrando miras jucunditatis elarissimique eandoris, tum in eo ionibu3 supra quam narrari potesι eloquentem: ita dia
354쪽
euntur omnia eum rebus, tim pergonis aeeommodata: sed aspectus quidem, praecipue eos qui 3unt dulciores, υt parcissime dicam, nemo historicorum commendavit magis. Ideoque immortalem illam Sallustii ne- Ioeitatem. diversis virtutibus eonsequutus est . . Vel jus Paterculus elegans, et ingeniosus, interdum atrox, et subobscurus est, et adulationis crimine improbandus:Curtius genus dicendi purum, et latinum sectatur, sed nimium sabulis gaudet. L. An. Florus poetico utitur stylo in speciem amoeno et florido, at saepius contorto ut molesto. De Caesare, cujus concinnam munditiem orationis, et modestiam sententiarum ad verborum gravitatem in exemplum asserre audeo;et do
Tacito qui stylum Sallustii, et velocitatem arripuit, at interdum subobscuravit, salis antea dictum puto. Ouid dises de Italia Historiae scriptoribus' R. Νi patria charitas sallit hoc dicam, omnes gentes Italos excelluisse in historiis conscribendis. Herodotum nostrum in Ioanne ac Mathaeo Villani primum; deinde in Europae historia quam Franciseus Gi ambullarius consecit: Τhucydidem in Dinio Compagni, et Nicolao Machiavello teterrimae, ita vivam, doetrinae magistro, cujus expurgatas historias hoc loco tantum nominaro alisim o habemus. Livium in Guicciardini historiis, quas expurgandas, vel notis castigandas , in juventutis commodum duxerim, Sallustium in Davanetati historia de Anglicano Schismate. Tacitum ipsissimum in ejusdem DavanZali versione italida. Xenophonti, et Caesari opponemus historias Bellorum civilium in Gallia ab Henrieo Davita italice descriptas, Guidonis Bentivoli de Bello Belgico Iibros, et Camilli Porcii coniurationem Procerum Regni Neapolitani in Fordinandum negem. Laudandi
355쪽
quoque Puli us Bembus, Varinius, Segulus, Admir - , tus, et Daniel Bariqlus, qui mirificas historias equ-
secere. Pallavicinum etiam inter praestantiores adnumerabimus, quamquam aculeis, et Senientiis inter
dum molestus. Latinos exaequavere Iacobus Bonsadius, Petrus Masseus: posteaque Guido Ferrarius et Cainstruccius Bunamioli qui in Commentariis de rebus ad Velitras gestis ac de Bello Italico multos Antecellit, et Caeparis imaginem reddit. Inter repentiores denique historiam Americani Belli a Carolo Botta conditam, omnes uno ore c0mmendant. Multi alii quoquo ex lant facile laudandi, quos pra*terire silentio cogimur brevitatis gratia.
IMPIUMATUR FR. THON. V. AIBALDI O. P. INQ. IMPRIMATUR CAN. SEBAST. PETRELLI CENSOR EP.