장음표시 사용
161쪽
ceu guttulas coactum, cutim fimis madidam reddat. sudor appellatur, ex qua re cognoscitur , diaph reticam & sudoriseram seri evacuationem gradu differre.
Diaphoress iuvatur, eiusque maior gradus , s
dor, excitatur, si habitus culaneus ita disponatur , ut per minima cutis orificia, serum copiosius eo ductum facile transeat, & sic medicamentis quoque, sanguinis & humorum massam resolventibus & coinmoventibus , serosa pars extricetur & ad curim derivetur. Prius a regimine externo pendet , aerenim calidus , nonnihil humidus & gravis , varia ratione corpori admotus , t vapores praeterea & balnea , quae munditiem cutis conservant, relaxando de interdum roborando hanc excretionem augent P sterius motu circulatorio humorum non nihil aucto essicitur.
Cutaneam vero se & excretionem intende dam esse , naturae motus spontanei interdum suadent. In catarrhalibus affectionibus a perspiratione suppressa crebrius oriundis, sudor denuo motus tensiones & dolores partium aliaque incommoda levat. Μagis 'ero apparet, hanc excretionem juvandam esse , s post coctionem cruditati in morbis acutis recte succedentem , critici motus oriantur , & cum his largior sudor , cum levamine aegri& symptomatum decremenω, per omnem corporis superficiem emanet. Ingratus non raro odor peiasmam morbi materiam sudore expelli demonstrae.
162쪽
Quando particulae venenatae , limites canalis alimentorum transgressae vel extrinsecus corpori applicatae , vomitoriis & purgantibus non reminis veri possunt, per sudoris viam, quantum fieri potest, expellendae sunt. Etsi enim vehementi hac evacuatione fluida dissipantur & humores acres redduntur , tamen , si modo acre venenatum nervis .nhaerens sudore dissipetur , aeger servatur , aliis modis refocillari potest. Non lotum vero in peste aliisque morbis contagiosis derivata ad habitum Cutis materia morbi , sudando, promovenda est , sed in scabie , lue venerea , aliisque morbis blanda sudoris excitatio materiam morbi arcet, ne ad inte nas & saepe nobiliores corporis partes convertatur.
Notum quidem est, nonnullos homines natura ad sudores proclives esse iisque levari, ut in hac ipsa
profusa excretione , integra tamen sanitate fruantur. In his tamen arte juvandis medicus summa utatΗr attentione, ne res tandem in perniciem c
dat. Obes & pituitosi , qui succis abundant, diutius ferunt sudores , quam macilenti , quemadmodum vero his maciem & tabem , sic illis cacochymias adserunt. Prosiisi certe sudores, etsi interdum morbos levant & arcent, continuata tamen exeretione , dystrasas humorum inducunt & vires
f. 377Si autem indicatio sudorisera, indieantibus recte perpensis , tautaris videatur , non quolibet medicamen-
163쪽
dicamento, quod hanc vim habet, urgenda est, sed selectus eorum fieri debet. Si igitur regimine motaderato & potu diluente calido evacuatio excitari &juvari potest , sortiora , quae sanguinem nimis
commovent, non adhibenda sunt; si vero medicata mentis opus est, vel acida vel alcatina volatilia, vel calida aromatica eligenda sunt, de quibus nunc sigillatim agemus. De terreis tandem medicamentis. quibus nonnulli vim diaphoreticam adscribunt, paruga monenda sunt.
Acidi & nativi vegetabilium succi, acetum, se mentatione secunda productum & depuratum , nec non mineralia acida, vel ut analeptica g. 69. seq. vel ut roborantia g. I 8 o. interdum diaphoresin lenem excitant ; imprimis vero in morbis putridis, a quibus calefacientia medicamenta aliena sunt , acrimoniam & aestum temperant, ideoque , blando humorum motu adjuto , perspirationem & sudoremessiciunt. Acida quoque mineralia, alcohole vini, ut dicunt , dulcificata, diaphoresi leni inserviunt, si enim parca & repetita dosi propinantur, analeptica potius , quam calida sunt.
Alcalina volatilia essicaciora sunt nec tantum analeptica, g. 72. vires vitae, excisenda diaphoresiaugent, sed ob calidam indolem humores quoquo commovent, resolvunt, & ita largissimos saepe sudores proliciunt. Spiritus igitur , sal & oleum cornu cervi & similia , ex simplicibus animalis regni praeparata, non nisi pituitosis exhibenda sunt, quo-
164쪽
ium humores dissicilius resolvuntur, & moventur, magnam tamen simul aquosi potus copiam , ut vim suam exserere possint , postulant. Μixtura si plex & liquor cornu cervi succinatus , ut volatilia neutra , magis temperata sunt diaphoretica.
Omnes plantae , quae praeter amaram & rob tantem indolem , a terreo salinis particulis pendentem, oleum volatile, destillatione eliciendum, continent, resolvendo humores commovent, & in infusis aquosis calidis exhibitae, perspirationem inten dunt. Ex pluribus hic commemorandis agrimOniam, betonicam, scordium &veronicam, ex lignis vero praecipue guajacum proponimus, quibus multa alia ex materia medica addi possunt. Infusa haec aquosa in morbis catarrhasibus aliisque sudores
salutares promanantes leniter augent.
sic dictae plantarum v. c. scordii, quibus si angelicae, imperatoriae, pimpinellae similesque radices , ut inessentia alecipharmaca S Τ Α Η LII addantur , eκ volatili oleo vel acri resina harum plantarum, spiria tuoso menstruo solutarum , vim calefaciendi majorem habent. Non semper vero larga eorum dos ad octoginta vel entum guttas sudor commovendus sed viginti vel triginta guttulis cum acidis duraciscatis, si opus fuerit, juvandus est..
165쪽
g. Εc pulveribus plantarum , sale volatili oleosbpraeditarum , compositiones sic dictae theriacales sive electuaria praeparantur , quibus egregia vis di phoretica adscribitur, in his tamen maxime ad optidosin additam respiciendum est , hujus enim vis resolvens ac anodyna, & fluida ad sudores disponit,& , spasmo in minimis vasis soluto, perspirationem& saepe largiores sudores excitat. Cum autem adeo insignis simplicium copia , quae v. c. 'theriacae caelesti additur , principem opii vim nimium obvolvat, melius est , solutionibus opit uti, vel sompositioru ejus non nimis multa admiscere. g. 383-Τerreis quoque medicamentis vis diaphoretica tribuitur, quoniam iis, ut nonnulli perhibent, masiasa sanguinis, motu nimio agitata , temperatur , uem eratius currere incipiat. Sed dubia vel nulla plane est haec virtus , cum moleculae terrestres , si vel maxime sanguinis globulis admiscerentur , eo rum celeriorem progressum & inde ortum attritum cohibere vix possent. Si iis aliqua virtus concedenda est, terrae bolares sue nobiles margae , imprimis martiales reliquis praeferendae sunt. Nitrum inter
salia media antiphlogistica vi pollet , quod aestu
nimium suppresses sudores revocat.
Ex his etiam patere arbitror , quid de tertis &durioribus partibus animalium praeparatis , vel de
iupido beetoat aliisque sentiendum: Z Item illud.
166쪽
num antimonium diaphoreticum similiaque ex metallis parata beZoardica medicamenta ob subtilem calcem metallorum ad diaphosesin valeant. Ter
restres particulae in se inertes sunt nisi a salibus
adhaerentibus aliquam vim nanciscantur , ideoque humorum massam nec resolvere & agitare , nec ad peripheriam corporis derivare possunt. Saepe numero virtutes, a vi vitae pendentes, inerti medica mentorum moli adscribuntur, quae ventriculum
Aeris vis in perspiratione mutanda , ex eius vicissitudinibus dijudicanda est. Etsi vero corpora multo motu agitata sudant , tamen praecipue in humido & calido aere, quo cutis vascula relaxantur, sudor effuse erumpit. Hinc balnea calida & in se ,& plantarum resolventium & discutientium viribus adjuta, persi irationem & sudbrem augent, frictione postea munditiem & robur reddente. Balnea vaporosa super spiritum vini accensum vel his similia . ideo in morbis venereis & aliis culaneis ut lia sunt. . . ' g. 386. Sudores nimios quies corporis in aere temperato.vel aura frigidiuscula admissa compescunt. Frictio' corporis & aqua frigidiuscula post balneum tepidum in spongiis applicata , multo magis tamen
frioida balnea sudores , a nimia hutis relaxationctoriundos, coercent. A .ua frigiditiscula cum aeidis vel nitro hausta humores nimis resolutos eogit, suis
dotes imminuit diuxesin e movet. Dum
167쪽
vero ;ta contraria contrariis Opponuntur, summa cautione opus est, ne sudores critici cohibeantur.
Excernentem habent, quam cutis , nec ab aere in secretione lolii adjuvantur , ob amplissimos tamen' tubulos urinarios, insignem seri copiam secernunt. Quaecumque igitur medicamenta serosis humorum particulas largius ad renes ducunt, diuretica dicuntur. Augmentum etiam urinae a regimine pendet,s enim aliae secretiones supprimuntur vel immianuuntur, urina copiosius ad renes derivatur.
Aqua , imprimis frigida, copiosius hausta , ur; nam valde movM , sicut in urina potus. Diuretica autem medicamenta illa potissimum dicuntur, qriae, acrimoniam humorum demulcendo , spasmos viarum urinariarum mitigant, ut lotium , hucusque cohibitum , postea liberius suat. Tandem sunt specifica quaedam medicamenta , quae etsi non semper urinae copiam augent eamdem tamen par ticulis balsamicis imbuunt, quo , viis urinariis abs tersis, sui transitus liberior sit.
Indicatio itaque diuretica ad tr a respicere iubet: ad evacuationem copiosiorem seri, ex sanguinu. Tu . Therap L ic δε-
168쪽
xesoluti vel non intime ei admixti; ad mitigatio nem spasmi, se & excretionem urinae impedientis ; ad balsamicam indolem , vias urinae mundantem. Differentiam vero medicamentorum diu reticorum accuratius definire poterimus, ubi indicationes varias examinaverimus.
Cum insignis aquae copia per renes transeat, quae & in statu sano particula, acres, salinas , Ole sis & terrestres secum eliminat massamque hum xum a nocivis his particulis liberat, in morbis quoque post crudi ratem coctione & crisi solutis, si , non omnis , aliqua tamen materiae morbosae copia per has vias educitur. Quem ad modum vero hoc in acutis crebrius observamus, sic & in chronicis, praecipuae in scorbutica humorum acrimonia , urina , sedimentum furfuraceum vel alio modo mut tum deponens, hanc secretionem juvare suadet.
I. 39 I. Serum autem, quod in cellulis & cavitatibus corporis spissum & immeabile stagnat, saepe etiam
tubulos renates simili modo obsidet, & spasmo a ficit , effciendum itaque est , ut resolventibus ni dicamentis viae urinariae liberentur, ideoque sexum , varie in corpore distulam, viam patentem inveniat, per quam subinde eliminetur. Hoc in curationibus quorumdam hydropicorum ita evenire cognoscimus. Etsi vero interdum plethora universalis vel spasmus partium vicinarum, sicut intestini coli, urinae fluxum cohibet, caussa tamen idoneis remediis sublata, excretio libera sequituri
169쪽
Si viae urinariae arenulis , calculis, sanguine gru mois, materia purulenta, plus minus viscida dcichorosa obstructae sint, vel ulcera ex venereis raecipue morbis in his relicta, medicamentis diuentibus, emollientibus, resolventibus & balsami cis eluendae & depurandae sunt, ne haec impedi menta urinam diutius cohibeant. Cum vero haec obstacula interdum in renibus, & ureteribus, in-rerdum in vesca & urethra haereant, ex fabrica& situ partium cognoscimus, internis medicamentis etiam externa adjungenda esse.
Cum autem calculi interdum in his viis se deant, etiam hactenus quibusdam medicamentis opus est , quae lithontriplica appellantur, noni tantum ideo , quoniam minores concretiones calculosas promovent & expellunt, sed duram quoquacalculi compagem resolvunt, ut comminutae M detritae partes, subinde cum urina secedant. Ilo rum autem medicamentorum vis cum non semper
certa sit, aliquo modo dijudicari debet.
Aqua calida , tamen potius frigida, optimum diu reticum est, quod per suam indolem ad vias has protinus derivatum eas abstergit, addita ta men salia fixa acida , alcatina & media viscidum hoc , vias obstruens , magis resolvunt. Quoniam aquosa & salina diuturno usu, qui tamen neincessarius est, tubulos uriuarios relaxant, cineribus
170쪽
Olea pressa olivarum vel amygdalarum duracium , emolliendo, spasinum viarum urinariarum soluunt, & urinam movent, quem effectum iu cus citri additus multum accelerat. Semina Oleosa amygdalarum dulcium , imprimis si quaedam amarae adduntur , persicorum , ceraserum , cannabis , cum aqua petroselini, trita , emulctum exhibent, cujus maxima vis est ad acrimoniam humorum& urinae temperandam. Rancida primarum viarum acrimonia . olea ; acida vero emulsiones haud 'ad.
Terebinthina venota εἴ germanica, magis tamen balsama nobiliora de copaiba , de mecca, &smilia , praeter virtutes resolventes & aromaticas , idiureticam quoque habent, imprimis vero urinam , vi balsamica imbuendo , ulcera viarum urinaria- rum blande abstergunt & mundant. Etsi vero haec medicamenta mixturis concentratis & pitulis admisceri possunt, melius tamen cum vitello ovorum subalia & aqua diuretica excepta, spasmoseohibent & urinam movent.
Ex animali regno quidem insecta singulari acrimonia praedita sunt, qua urinae vias potissimum stimulant. Cantharidum effectus certus est , cum l 'etiam extrinsecus applicatae urinae vias adficiant Internus tamen eorum usus rix concedi potest, cum magis venenatus sit , saepe spasmos excitet & mic- . tum cruentum faciat. Μillepedes vero imprimis