장음표시 사용
561쪽
, tum excitatum Verterent decreVit, constituitque terra, a 595 , marique posthac Hispaniarum Regem, ejusque subditos,&is terra aperto Marte persequi , in Vindictam injuriarum Do fensarumque sibi, suisque illatarum, eo modo, quo Regesis ejus praedeces res in similibus occasionibus secuti tint, is certa spe ni Xus , quod Deus , cui intima animi Regis sensa, patent, suaeque causae aequitas, quo solet eum favore S auxi- lio prosequetur, justisque ejus armis subditorum suorum, is auxiliis adjutis, prospere Omnia succedere dignabitur Ma estas Sua itaque valde imperat dictis omnibus suis subditis, , 'asallis, confoederatisque terra , marique bellum posthacis inferre dicto Regi Hispania ruin, ejusque terrae subditis, is asellis, clientibusque, tanquam suis, Regnique sui tolli-- bus, eumque in finem , Vi ejusdem terras invadere, uoca ejus imperii occupare , pecunias , collectationesque belli, jure extorquere, ejus subditos , clientesque cap. ivos ab- ducere, praelia redemptionis causa ab illis eXigere, eodemo denique modo illos diveXare, quo illi in praesens veXant, , inposterumque divexaturi sunt Suae Majestatis subditos, is quibus eam ob causam, hoc edicto interdicit omne genus, comm Unicationis, commercii, aut negotiationis inire cum
dicto Hispaniarum Rege ejusque sociis clientibus, ut diti pis que sub Cona mortis RevocaVit, reVOcatque jam nuncis omne genus permissionum , commeatuum clientelarumqueo a Majestate Sua Vicariis generalibus concessarum , quo is praesenti huic edicto adversantur easque omnes abolet, is nec quicquam Valere vult post decimum quintum publica-- tionis hujus edicti diem, quam fieri imperavit buccinaeis sono, Voceque praeconis in limitibus Provinciarum hujus, Regni ne quisquam ignorantiae causam praetexat , sedis unusquisque edictum hoc observet, atque executioni man- det, sub poena inobedientiae Actum Lutetiae Parisiorum II., Januarii 395. Subscriptum Henricus,4 inferius de et uiliae.
Exemplar dicti Regis albolici contra Indi Iionem Belli ci Rege Galliae publicati.
is XXIII. Una necessario est suscipiendum Bellum, quod
secum plerumque omne genus Calamitatum
M miseriariumque vehit, haud parum solatur Princjpem, si1
562쪽
a 595. contra jus, aequum ad arma capessenda provocetur, ac D cogatur, quia tunc se omni culpa Ximit, Puruaeque anio mum gerit a malis, calamitatibusque qua bella consequun- ottr. Nemo Ortalium ignorat, quam stricte, sincere, ac o dc semper observaverimus pacem anno IJ 9. cum UOno dana Galliarum Rege Henrico ejus nominis secundo socero, nostro cui Deus sit propitius cinitam, negarique nonis potest, quin post ejus obitum saepenumero cognatis nostrisse ejus filiis, Regnique successoribus fuerimus auxilio, cum, non contemnendis militum copiis, qui suo sanguine vitae, que periculo in conservando eorum Regno in eoque sanislao nostra Religione Catholica Apostolica in Romana, egre- iam peram praeititerunt. Et quamvis postea Regni Luji-
aniae legitime ad nos devoluti, motuumque inferioris nostrae Germaniae occasione , multoties armis Gallia lacessati, is veliati fuimus, quorum etiam in praesens cernuntur effectus, Cameraci occupatione , iamque ob causam justae nobis, non defuerunt causae, renuntianda nostrae amicitiae nihilo, minus tamen libenter innumeras offensas, ac injurias O- bis illatas tulimus , nulla eorum habita ratione, ne pacis, faedus rumperetur, novisque bellis orbis Christianus tur- baretur. Praeterea, cum jam pridem ageretur, quomodo, imminenti Religionis periculo occurri posset, tanto peri- culo deesse noluimus, posthabitisque propriis nostris ne- otiis Catholicos Gallos, auXilium nostrum implorantes, adjuvimus. Quibus omnibus actionibus, non obstante si- nistra interpretatione Biarnae Principis, Gallia negare nonis potest, quin plurimum adjuta, protestaque fuerit in maxu
ma rerum omnium necessitate, ac in re tam ardua , tantiis que momenti, ut nunquam similem Gallia viderit. Jdem, praeterea Biarnae Princeps paucis abhinc diebus bellum no- is bis indixit, praetextibus quibusdam, qui nobis in mentem, nunquam Venere, innixus , Cujus rei tam evidens prae- bent tesimonium actiones nostrae, ut non sit opus nobis, alia justificatione. Verum econtra actiones ejusdem Prinis cipis ab ejus infantia in detrimentum Religionis Catholiis eae, eaeque insuper, quae in dies in eo conspiciuntur , laseis ficientem Gallis Catholicis praebent materiam, certo re
, dendi, quod ejus omnia studia , conatusque tendunt ad
563쪽
is eximendam, extirpandamque dictam Religionem Catholi 139s. cam in Regno, ubi semper floruit qua re nihil magis deis plorandum, non solum ejus Regni incolis, verum etiam, tot orbi Christiano, ejusque sane exitium brevi affuturum, crederemus, nisi spes nobis superesset Deum Optimum, maximum, Pro infinita sua clementia, ac misericordia erga, Christianam Rempublicam motum iri , calamitatemque, o quae Galliae minatur, ab ea depulsurum , conatus eorum, infringendo, qui eo remis, velisque ut dicitur tendunt. is Quod ut eveniat incessanter nobis, omnibusque bonis Chrio stianis orandus est. Sed cum res eo vergant, ut cujus con- , Veniat Veritatem Patere, ac manifestam esse, ne in erro-
rem, ac sinistram aliquam opinionem quisque incidat, nos, Zelo consueto, affectuque moti, certiores Gallos reddere, voluimus, illisque innotescere, nos ob publicatam jussito Principis Biarnae in nos belli denuntiationem, nec posse, , nec Velle generalem admittere infractionem pacis, quamis tot annis coluimus cum Regno Galliae: nam cum ille, necis agnitus, ne receptus sit a Sancto Patre nostro Pontificeo pro Regni illius Rege, eamque ob causam, aliasque etiam, maximi momenti in Regem legitimum recipi, nec per Cono sequens legitime infringere pacem potest, adducimur sane, is ut credamus Catholicos Gallos, tam eos, qui persistunt, in foedere unionis, quam, qui ab illo discesserunt, caete- rosque omnes cum videant & certe vident, instantem Reis ligionis labem , non defuturos in adhibendis remediis, quae is pro viribus adferre poterunt, de stricto obligationis voto. quod eos ligat, nosque de nostra parte declaramus nostramis esse sententiam, voluntatem, perse Verare in amicitia, is unione, ac confoederatione Catholicorum Regni Galliae, is qui etiamnum sunt confoederati in defendenda Religioneis Catholica, eosque tueri , ac uVare omni studio , cura o mediisque, quae Deus Optimus Maximus nobis suppedita- is bit, eademque iis praestare spondentes , quae a dicto sca- is dere discesserunt, caeterisque omnibus tam Civitatibus,
municipiis, quam quibusvis personis privatis, qui intra se duos menses ab hujus dicti publicatione , sese volentis manifestari, atque haud obscuris ignis indiciisque pro-- bari, non esse se hostili in Religionem Catholicam, Apo- Tori. I Pars et Aa a , stoli-
564쪽
1 os stolicam, Romanam, atque in Os animo. Prohibentes, expresse omnibus nostris subditis, Qvasallis, cujuscumo que m conditionis, ac gradus illos ullo modo offendere, is, vexare, aut hostile quid in eos tractare. Sed quantumis attinet ad Principem Biarna , Gallosque, qui ejus partes, sequuntur, eos omne Volumus haberi pro publicis maniis festisque hostibus, hostiliterque terra, marique sine ulla, exceptione tractari. In cujus rei effectum , jussinius , ac se jubemus hanc declarationem contra ejus denuntiationemo feri , eamque in Dinibus locis consuetis publicari, ut is recta, sincera mentis nostrae sententia ubique terrarumis innotescat omnibusque manifestum sit, nos hujus bellio non esse authores, nosque nihil tam Ptare, atque expe- , ter quam honorem Dei. Religionis Catholicae, Roma- is se assertionem . Ecclesiae tranquillitatem omniumque, honorum quietem. Datum in nostra civitate Bruxellae . ., Martii IS97. ' per Regem in suo Consillio Verr chen.
i,a. XXIV. Dum haec in Gallia, Venit mense Januario anno
nonagesimo quarto in Belgium Archi dux Ernestus ad Gubernationem, ad quam Philippus eum destinaverat , prout supra dictum cestavitque ejus ad xentu Gubernatio Provisionalis Agans Ditii, non mulium postea venit ad eum Du- Menoetιs, post traditam Henrico , se absente, a suis sequacibus Lutetiam , statum Ligae declaraturus, a de remedio acturus; stetit ibi binis mensibus. Interim nihil aliud actum, quam dati illi viginti millia coronatorum, quibus ad Comitatum iurgundiae profectu est. Duranteque ejusdem Ernes Regimine , Comes Mauritius Rebellium nomine Groeningam invasit, ac assedio cinΣit. Voluisset Princeps quod Comes on-
. . De a1rus 'eo iret cum eXercitu ad subveniendum obsessis sed non Fuente potuit aut potius noluit, atque sic destituti omni remedii spe
Iulii. dedidere se hosti 22 mensi si ejusdem anni, indicibili
Borrius Regis incommodo. Est enim Groeninga civitas magna 4 populist 3δ losa, ditioque eJus dives, maximique momenti. 'rea it etiam
si tunc Philippus Ioannem Baptisam de Taspis saepius nominatum in Status Supremo Tribunali suum Consiliarum, cumque illico postquam in Belgium adventasset Ernestus , incidisset in
aegritudinem quandam lentam, quamvis continuis curationibus ac ope inquisitoruin Medicorum diu silutem quaesiisset a
565쪽
set, tandem a Februarii IS93. Bruxellis vitam obiit, Prino usos.ceps Religiosissimus, inui nil nisi virtutem sapiebat.
XXV. Comes Fontanus secreto secum attulerat exemplar unum Commissionis a Rege dari consuetum illis, quos ad Gubernandum Belgium Committit, qua praeventione videbatur timuisse brevem Ernes vitam, ac Voluisse tempestive praecavere, ne tempore, Interregni sinistrum iterum aliquod in Republica contingeret, prudenter procul dubio, quod exemplar, cum illico post mortem Principis exhibuisset Fontanus in Summo Status Tribunali, prout moris , etiamsi non deessent ibi aliqui, qui colore absentium aliquorum Consiliariorum, tentarunt rem in longum trahere, praevalentibus votis eorum qui contrarium Convenire sentirent, statim Fontanus ad munus admissus est, rebusque publicis diligenter vacare coepit: cum esset res bellica, quae magis tun urgebat, Praecipue ad eam animum vertit. Erant in Belgarum holles, Rebelles, malli, deerant exercitus, quibus unum, alterum uno tempore inVaderet Interim necesse
aliquid tentare, ac sic munitis, quantum fieri potuit limitibus, qui rebelles spectant, tandem ad Galliae invasionem sese
accinxit, alliciente eum ad hoc magna ex parte, quod Henrico cum suo exercitu omnino esset necesse manere in Ducatu
Burgundiae, ad praecavendum, ne Castella Conestabilis Medis.lanensis rorei quem Philippus ad Comitatum Burgundiae, qui est Ducatu contiguus Regio cum exercitu , illo ipso tempore ad conservationem illorum, qui adhuc Ligae adhaerebant ac Galliam invadendam ire jusserat damni aliquid ei
inferret, qua occasione videbatur non inventurum Fontaneum
limites Picardiae ita munitos, ut esset infactibile magni quid agere. Com sit itaque in loco opportuno Uno Xercitu, relictaque cura politicorum Summo Status Tribunali, Bru-xella exiit mense Iunio, ad exercitum ventus, Chastellat- tum invasit, ac brevi in potestatem suam redegit. Stabat non ita longe inde Ham aliud Picardiae non minus oppidum, Unitumque propugnaculum, cujus Gubernator diu ante Liga adhaeserat , in cum Philippi Ministris tandem transegerat super traditione ejusdem propugnaculi. Gubernator iste de executione acturus, Bruxellam se transtulerat, ubi cum supra
sormam traditionis dissentirent, Fontanus d ille , volens Aa a 2 iste
566쪽
ueue D d. B. DE ASSIS COMMENT.
1s s. iste sub juramento delitatis manere Gubernator, alter liberum sibi tradi locum, eo ascendit Fontani secreta cholera, ut mandaverit Gubernatori, ne Bruaeli exiret, .cum jam ad exercitum proficisceretur, secum eum duxit, captoque Chasellet to prope Ham se ponens, matrique Gubernatoris, penes quam stabat locus , nuntiari faciens satisfaceret promissis filii, si salvum illum vellet, nolens illa, jam partes Henrici ample Xa, slium capite truncari jusssit, ac cum exercitu Dorianum quod es aliud cum civitate munitum castellum Versus movit. XXVI. Henrisus interim videns se in Burgundia ita occupatum ut nullatenus Picardia posset personaliter adesse , quam primum de mente Fontani scivis et , fecit quantum potuit ad ejusdem defensionem, Ducique de Nervers viro forti, ac scientiae militaris perito mandavit, ut e diVersis propugnaculis, quae ea in parte Galliae sunt multa nec non aliunde, quantum ut posset, copiam militum colligeret, curamque compescendi Fontanum in se sumeret, jussit idem de colligendo milite suo in districtu Domino De Viliars, ac ut Ducis conjungeret, ejusdem mandatis staret, ut sic promptius, ac melius hosti resisteretur. Praeterea cum jam undequaque Certa valeret fama, ire Fontanum ad obsidendum Dorianum, fertur, quod fuerint plus mille quingenti Nobiles , alii Brma profitentes, qui sponte sua, ut solent Galli in simili--Dout bus occasionibus , oriano ' sese viriliter inclusere, ita ut lens cum jam adventas et cum exercitu Fontanus invenerit plene Axx*i. militibus munitam civitatem, mastellum. Disputavit diu, an primum civitatem invaderet, an castellum istud parvi districtus, sed bene munitum , atque in tam eminenti loco consi ructum, ut omnino subjugaret civitatem, quae quamvissos A es et cincta, eaque aliqua aqua plena, parum in muro habebat sortitudinis. Dicebat Lamottius Ode quo saepius deberi primo occupari civitatem alii, qui contrarium sentiebant, allegabant, quod cum casi ello capto necessarium futurum erat civitati, pauco exercitus labore sese dedere, propter eminentiam jam reductam in Fontani potestatem, non deberi binis molestiis , ac periculis quaeri, quod uno poterat sussicienter. Sed tandem diremit disputationem mors Lamottii,
qui fixus in sua opinione, quamvis saepius perlustras et per nocteia lassam, ac partem, ad quam volebat ciVitatem quati,
567쪽
nunquam satius Videre, quod appetebat, una ad idem rediens, IS93. stansque in margine fossae, clopet ab hostibus ictus periit. Mors indigna ob rem tam parvi momenti, erat enim scientiae militaris usu acquisitae singularis, ac prout si memini dixi alibi h vir strenuus, fortis, atque ad majora aptus. Mortuo Lamottio, Fontanus primo loco Xpugnationem castelli elegit, dumque sollicite agit de iis, quae ad id erant necessaria, radiuit vigesima quinta Junii divae Annae sacra,
summo mane nuntius, qui ad Ventare Gallorum exercitum asserebat ad subveniendum Obsessis, eratque Verum Dominus enim de Villars cum collegisset, prout ei jus erat Henricus, equestrium, ac pedestrium satis copiosum militem, oblitus alterius mandati, conjungendi se cum evertio, aut potius volens gloriae victoriae, quam forsitan certam sibi persuadebat, solus potiri Dorianum Versus Venit Fontanus econtra post acceptum hujus adventus nuntium, ita diligenter, atque apte suos disposuit, ut obsessi, dum extra pugnaretur, nil ei damnum intus inferre potuerint, in Villari ius, etiamsi id, ad quod venerat, fortiter tentasset, pugnas et questrenue victus brevi temporis spatio, Fontanum a periculo Iliberavit lorianumque , quam salVare Venerat, ad celeriorem
perditionem praeparavit. Periit Gallorum satis magnus numerus, illartiusque ipse, dum fuga salutum quaerit, occisus est. Ex Regiis pauci desiderati. Fontanus Vero, adeptatam opportuna Victoria, jam ab extero hoste omnino liber, quamprimum collocatis suo in loco tormentis bellicis, Castellum quati recepit, perrexitque, donec sufficiens, videretur facta muri ruptura , per quam invaderent milites, quod signo dato ita fortiter fecere, ut paucis amissis illud occupaverint. Acciditque illico post ea S illud , quod contra sententiam Lamottii judicarant multi, ut post Castellum captum, occupata etiam fuerit civitas, qui intus inventi, aut caesi, aut capti, civitasque victori praedae cessit. XXVII. Caeterum Fontanus post adeptos trinos hos egregios, ac Delices successsus, considerans, quid soleat pos e in bello fortuna, cum fiat, si ea diligenter utatur, Vidensque
Gallis in illis finibus, dum in Burgundidhaeret Henricus, nil virium superesse, impediendi quidquid ulterius tentare vel let, suosque , etiamsi praeliis , aliisque belli incommodis, Rara ara alb
568쪽
a pS. aliquantulum diminutos, interim ita animo victoriis fortificatos, ut quidlibet superare posse certo sibi persuaderent, Cameracum invadere decrevit. Res erat dissicillima, Civitas magna fossa, vallo optime munita, habens etiam Casteb Bali tum munitissimum, credebaturque Balaniam , qui Principa- y, tum usurpatione ibi agebat, habere intus copiose annonam , ac alia omnia ad salutem civitatis, a Castelli necessaria, nec non multum, Xpertum militem, quo se facile defenderet. Sed his non obstantibus vicit victori virtus, atque ita compossitis in Duriano lassicienter rebus ad securitatem, ac constituto ibi in supremum Praefectum Joanne de Cordoba
Ilispano nobili, rei militaris perito Viro, Cameracum Versus Cum Xercitu moVit, illudque prout potuit melius, as edio CinXit, ac oppugnare coepit, perrexitque donec tandem post varia a militibus viriliter acta, multorumque tormentorum bellicorum quassationem, cives invito Balaneo cum Fontano certis conditionibus transigentes civitatem illi dederint.
Cumque nulla interposita mora ad Castelli oppugnationem properasset illud etiam post aliquot dies a Balane deditione recepit. Miserat obsessis, dum adhuc assedio urbis Vagabatur Nevertius, volens eam juvare, quantum in se erat, D filium unicum adolescentem ductum a Domino de Viche', stre-Vich. nuum, ac scientiae militaris apud Gallos virum doctum cum quingentis equitibus, qui per medium excubiarum no mane viam sibi fortiter aperientes, civitatem incolumes intravere, sed nihil profuit Balanius ex Principe redditus Privatus, cum suis, suo ac omnium supellectile in Galliam unde venerat reversus est,in Fontanus, quod praecedentibus victoriis tantae civitatis recuperationem adjecissset, magni Ducis opinionem adeptus, Regi suo opus utilissimum, sibi vero insignem gloriam merit comparaUit.
XXVIII Mauritius dum Fontanus D in Gallia miserat ad partes Rheni copiam aliquam militum equestrium, ac pedestrium, ductore Philippo Comite de assais patruo suo, ut
res regias ea in parte absente defensore lacesseret. Sed Fontanus e contra miserat ille contra ipsum Mondragonium cum
copiis collectis ex iis, quas ad defensionem hinc inde reliquerat, qui ut erat miles egregius, tandem hostes Philippo occiso caedit fugavitque.
569쪽
XXIX. Fontanus vero , cum jam os recuperatum Came IS95. racum, nec tempus ad hieme Uergen , nec multae consumptiones factae earum rerum , UM ad Oppugnationes civitatum sunt necessariae, nec non dimunitio militum, ei permitterent qui ulterius tentare, per aliquod tempus in eo constitit ad res componendas, quibus tandem perastis, relicto
ibi in supremum Praefectum Castelli, urbis, ditionisque Augusino exis ' viro Duceque illustri, cum sussiciente prae sidio, reliquoque exercitu ad hyberna missi, per Attrebatum, Infulas , Turn acum triumphans BruXella n rediit. XXX. Reversus erat Gam tunc Conestabilis Casiel f exauctorato exercitu in Italiam, nil apud Sequanus, quod
esset momenti , actum relinquens; Henricus ejusdem periculo liberatus, quamprimum Feriam invaserat. Cardinalis etiam Albertus Archidux, Imperatoris frater , ac Archiepiscopus Toletanus , quem Philippus ad Belgium gubernandum delegaverat, erat in itinere cum copiis aliquot militum , cum scivisset eram periclitari, Olujsiet, quod Politanus cum copiis , quas secuta habebat, ei subvenire , sed excusavit se iste ratione paucitatis copiarum, ac sic antea Bruetellam intravit mense Januarii anni 96. quam de salute erae aliquid 1596 agi potuerit. Versabatur fere periculum in annonae penuria, in quo ante omnia proVideri erat neces e, ut haberent, unde se alerent obsessi donec armis liberari post ni , atque sic illico de is o remedio ita diligenter actili ut Georgius Bassa, qui adhuc tunc temporis erat equitum levis armaturae Ommis artus generalis, famem fere ad mensem unum lassicienti tritico sublevarit modo ita ingenioso ac forti, ut non immerito ad gloriam Victoris ac exemplum post eritati utile explicari debeat. XXXI. Erat res maximi periculi plena, nulla enim patebat ad obses os, nec inde redeundi via, nisi per media hostium castra, ubi praesente Henrico nulla in excubiis erat negligentia, consist ebatque rei bonus Xitus in secreto, quo pos et Georgius esse inter illos, antequam aliquid de adventu suo scivisset quod procuraturus elegit ex equitatu tantas, ac tales turmas, quales ad rem tam arduam convenire sentiret hoc
colore velle illas melioribus in hybernis collocare, jussit, ut ornacam versus locaque vicina, ita remota a sinibus Gal-
570쪽
lite, ut nil aliud suspicari posset, se transferrentri eodemque
tempore componi Chaslellerti clauiis portis tantum numerum sacculorum, quanti essent dictarum turmarum equi , tritico non ultra pleni, quam permitteret equus , ultra suum armatum militem. His ita compositis una nocte itineri se committens , antequam lucesseret, Chastellati, unicuique equo sacculum unum imposuit, ac ea PD celeritate Galilam intrans, per medium Gallorum exercitum Feram antea pervenit, quam quid hoc sibi vellet, plene hostes scirent, atque tanta cele-rjtate sacculos dejecit, ut quamvis ad arma concurissent o
nes, eadem , qua ierat via, ad suos incolumis reversus sit. XXXII. Albertus interim nulla mora interposita de Fera integra salute cum Consiliariis bellicis agebat. Fuere aliqui, qui vi obsessis subveniri posse, ac debere sentiebant, alii, &itti plures , qui praelii periculum abhorrentes, obsidendum dicebant alium in Gallia praecipuum locum, tali momenti, ut Henricus eram relinquens liberam, ad ejusdem salutem advolaret, aut si hoc non faceret, saltem id perderet, quod erat majus, aliunde Albertus eram perdendo, aliud, quod plus valebat acquireret vocatur subveniendi locis obsessis illa forma , in scientia militari divortio quam amplexus Abberru : locum, quem invadere designabat, in pectore secreto tegens, tandem jussis ire Hannoniam versus copiis omnique apparatu bellico, quo in ea X peditione uti Volebat, relictaque re politica curae Tribunali Status ciam Italiam versus profectus Fontanus , ruetella exiens Duacum se contulit, atque ibi data Domino de Rhone de quo alibi cura, ut copiis pedestribus, ac equestribus, apparatuque bellico, quem elegis et, quam celeriter Osset, anteiret, lusumque, quae erat extra Callatum , in suam potestatem redigeret, ac per unas , Risbandum quod est propugnaculum in ipso portu, occuparet, dum ille cum integro exercitu sequitur: Rhona mandatum ea diligentia, ac deXteritate consecutus est, ut capta Sol daisbandum occupaUerit Ierant cum eo ad expeditionem tam arduam ex Hispanis Ludovicus de Vel co cum sua legione , ex alonis D. Bourlata momes de Buc cio', cum suis Germanorum equitatum aliquae cohortes, ac turmae, quae copiae ad numerum quinque millium se extende