장음표시 사용
481쪽
Icon sistit plantam naturali magnitudine a stamina et pistillum nudo oculo conspicua , b eadem lente spectata c). tamen matris squamae insistenS.
Haec quoque planta e seminibus a b Stellero M. x ad Caintschaicam lectis et transimimis sub nomine Thalictri minimi seminibus e singularibus pediculis quaternis, triatis, enata est, de qua tamen ipso Stellerus nihil praeter nomen memoriae prodidit. Cum Thalictro seminibus triangularibus pendulis, stipulis nullis Cel. Gmelini, tam quo ad habitum , quam
quo ad soliorum figuram , nostro multum conuenitri semina tamen nostrae plantae erecta , eorumque figura ut et ramorum dispositio suadent, Vt separemuS. Pedali est plerumque altitudine. Catilis pro plantae statura crassus , penna scilicet anserina non multum tenuior, tereS, glaber, striatuS, Viridis, bliosius, infra procumbens, cetera erectu aut sicendens. Folia caulina alterna , petiolata , duplicato pinnata. Foliola subrotunda, plerumque trifida , non raro etiam bifida aut integra, inseriora obtusa , superiora paulo productiora et acutiora, exigua , et scit an viceXcendentia, viridia aut in glaucum non nihil ergentia.
Ram e singulis soliorum alis singuli , longi, aeque ac caulis ramosi ramis superioribus nudis, inferioribus uno solio circa mediam longitudinem vestitis.
482쪽
as DESCRIPTIONES RARIORVM PLANTARUM
Extrema causis et ramorim in pedunculos unifloros eadem prorsus ratione , qua cauli in ramos, divaricantur. Foliola pedunculis subiecta plerumque integra , uata , raro incisa aut tritobata sunt. Flores chroleuci, sub initium florescentiae , cum pedunculi breue sunt, racemosii , iisdem posthac in- dies excrescentibus , in panicula diisunduntur et versus unum latus inclinantiar. os subsequuntur e , septem et octo siliculae oblongae , striatae , hinc gibba , inde planae , in apicem acutum reflexum desinentes. Quod Stellerus quatuor tantum semina suae adstribit, id non magni aestimandum est: nam praeter quod numerus Ο-rum variat, facile etiam fieri potuit, ut Stellero matura semina legente non nulla iam deciderent.
Icon sistit ramum ex dieri0ribus naturali magnitudine. . est filium radicato.
483쪽
485쪽
EIUSQUE INCLINATIONIS AD ECLIPTICAM
Qi unquam luna inter omnia corpora coelestia no-Tab. XVI. bis est proxima eiusque adeo distantia a terra ope parallaxeos fatis notabilis quoui tempore sisene sensibili errore assignari potest quo subsidio
astronomia ratione solis ac planetarum, imprimis ero ratione stellarum fixarum etiamnunc caret tamen motus
lunae tantopere est implicatus, totque perturbationibus obnoxius, Ut nullo adhuc modo certi legibus circumscribi, atque Ope tabularum exacte definiri potuerit. Cum enim quilibet planeta primarius in eodem plano motum suum absoluat, atque per perimetrum ellipsis secundum leges a Keplero obseruatas circa solem circumseratur, ex loco medio ope nicae aequationis ab eXcentricitate hitae pendentis, eius locus verus ad quodvis tempus desiniri potest . Luna vero ab ista motu Vnisbrmitate in xime recedit : primum enim motiun tuum non in i dem planitie perficit, et, si quovis tempore planum per Centrum terrae ducti l concipiatur, in quo via a luna descripta sit sit , non solum intersectio huius plaui cum ecliptica, quae linea nodorum appellari solet, continuo mutatur, atque modo antrorsum modo retrorsium procedit, sed etiam ipsa Cc a istius
486쪽
istius plani inclinatio ad eclipticam est variabilis, alioquatempore maior alio minor Obseruatur Tum vero cluna in ista mutabili semita neque motu unifbrmi progreditur, neque eandem centro terrae seruat distantiam, quae quidem inaequalitas quoque in planetas primarios cadit verum cum in planetarum orbitis ea puncta , in quibus seli sunt vel proximi, vel ab eo maxime remoti, comstanter in easdem coeli regiones dirigantur L ita ratione longe diuersa ea puncta orbitae lunaris, quae a terra Vel maxime vel minime sint dissita, non quiestunt, neque etiam minimae eius a terra distantiae , quibus locis luna in perigaeo versiari dicitur, Omnes sunt inter se aequales, neque maximae, quibu loci Iuna in apogaeo versiari Lcitur, hincque tam distantia erigaei seu apogae a terra, quam eius locus in coelo est variabilis ; cuiusmodi incon. stantia in nullo planeta primario deprehenditur Praeterea quoque motu Iunae ab apreae Vel perigaeo mobi-Ii nulli tali constanti Iegi adstringitur , Ut fit m planetiS,
sed pro eadem ab apogaeo Iongatione locus erus a I co medio modo magis modo minus discrepat Qtiare cum astronomi ad similitudinem planetarum primariorum lunae motum per ellipsin repraesentare velint, in cuius es
terutro foco centrum terrae Versetur, non tum positi
nem huius ellipsis seu ineam a dum continuo mutare, sed etiam eius magnitudinem ' et excentricitatem Variabi lem statuere sunt coacti. Neque vero etiam hoc modo inaequalitatem motus ad nicam correctionem , quae a s,la excentricitate et quantitate fictae istius ellipsis penderet, revocare licuit, sed plures instuper tabula aequati
487쪽
num condere oportuit quae quamuis calculum lunae molestissimum essiciant, tamen neutiquam cum Veritate e ficte consentiunt. f. . tuo magi autem motu lunae perturbatus Obsentatur , eo magis theoriam motuum coelestium, quam Vir summus eutonus primu in lucem produxit, confirmat et corrobarat. Postquam enim Neutonus leges Keplero ex obseruationibus erutas calculo stibiecisset, atque secundum Vera motu regula eXaminasset : Omnes planetas perinde moueri demonstrauit , ac moveri deberent, si ad solem urgerentur ViribuS, quae quadratis distantiarum a sole reciproce essent proportionales. incenim ostendit, planetas in ellipsibus moueri, quarum alterum ocum sol occupet , hocque motu area temporibus proportionale circa solem metiri debere praeterea vero quadrata temporum periodicorum cubiMaX1um trans versbrum cuiusque ellipsis proportionalia fore. Qilae conclusiones cum phaenomenis accuratissime fatisficiant, non dubitauit Neutonus tanquam principium certissimum stabilire, omnes planeta perpetuo ad solem urgeri viribus, quae quadrati distantiarum reciproce sint proportionales, et cum deinceps inuenisset , motum cometarum ad eandem legem esse comparatum , eo magi Veritas principii assumti ipsi confirmabatur. Quoniam porro Omne coeli spatium omni materia Vacuum statuit, ne a resistentia medii motu, planetarum retardarentur, huius iS, qua planetae ad Qtem sollicitentur, nullam causim physicam admittere aluit. Hancque ob causiim ipse quidem tacite, at sectatores eius aperte profiteri sim ausi , solem ista vio cra imme-
488쪽
immediate a Creatore esse donatum, eaque omnia coeli corpora ad se allicere atque attrahere. Cum autem nullum cor
pus ab alio attrahi posse agnoscerent, nisi hoc simul ab illo pari vi attrahatur , similem vim attrahendi singulis
planetis et cometis attribuerunt, quia Vero non constabat, ipsum solem ab istis planetarum viribus sensibiliter impelli , inertiam atque adeo materiam , qua sol constat,
multo maximam statuerunt, ut effectus a viribus illis o tu produceretur quam minimuS. Hanc opinionem comprobabat quoque stupenda soli magnitudo, qua omnes planetas longissime superat. Praeterea Vero ipsa grauita qua omnia corpora ad terram Vrgeri sentimuM atque nisus, quo luna mani sto terram versius impellitur , talem vim attractivam in terra uincebat sunt lique modo motus satellitum Iouis et Sattinii, hos planetas i attractiva praeditos esse docebant. Denique ex phaenomenis aestus marini clarissime apparebat, uti terra lunam ad se attraheret, ita vicilis terram cunctasque eiu parte a hina attrahi. Cum igitur hoc modo uicissent omnia corpora
mundi se mutuo attrahere , eandem Vim ad omnia prorsus corpora Xtendere sunt conati, atque adeo attractionem proprietatibus materiae adnumerauerunt quae ultima conclusim , uti nimis est temeraria, ita quoque praecedentis
ratiocinii vim non infringit, neque summum sum , quem Philosi, ita Neutoni Astronomiae affert, suspectum reddere debet. Cum enim reliqua omnia obseruationibus et indubitatis argumentis in consit maia , hoc solo Xcepto, quod attractio sit proprietas materiae essentialis, dubitare Prosecto non licet, quin omnia corpora mundi reuera ad
489쪽
s mutuo impellantur, etiamsi uisa huius vis ignoretur. Fio vi autem astronomico si fi it nosse eiusmodi vires in mundo rei pia existere, torum effectiis iam solus spectetur, perinde est, quaeculique earum it causa siue cognita siue incognita, neque in ipsam astronomiam multum in de incrementi redundaret, licet huius phaenomen causa abstondita innotesceret. f. a. Stabilito ergo hoc principio, quo Omnia O
pora coelestia se mutuo attrahere latuuntur, determinatio omnium motuum qui in coelo ituat, ad resolutionem problematum mechanicorum reducitur: mechanica enim
est quaestio, qua ex cognitis viribus, quibus duo plu-
raue corpona in se inuicem agunt, Variatio Vniu cuiusque motus inde oriunda definiri debet. Ac pro motu Planetarum primariorum quidem determinando, etsi ii non solum ad solem Vrgentur, sed etiam quilibet a reluquis trahitur, tamen ire a planetis ortae tam sunt exiguae ratione vis, quae ad solem tendit, ut in hoc negotio sine errore sensibili praetermitti queant. Hancob causam inuestigatio motus cuiusque planetae primarii ad mlutionem lautus problematis perducitur, i duorum cor porum , quae se mutuo attrahunt in ratione reciproca duplicata distantiarum, motus ac situs ad quodvis tempus assignetur. Quod problema uti non est difficile solum ita quoque planetarum primariorum motu facile pe calculi definiuntur, ac tabulae in sium astronomicum c -- struuntur. Pro luna autem calculus, ad quem haec theoria deducit, tantopere fit molestus, totque dissicultatibus implicatus, vita quicquam certi ad eius motum detem -
490쪽
minandum ex eo elici possit. Cum enim luna non δε-lum ad terram attrahatur, sed etiam ad solem , harumque Virium neutra tam it parua , Ut respectu ad ab eram
habito pro nulla haberi queat, problema hinc occurrit longe dissicillimum , quo motus trium corporum se mutuo attrahentium inuestigandi proponuntur: hicque trium virium ratio haberi debet, nius, qua ipsa terra ad solem urgetur, secundae, qua luna ad terram , et tertiae, qua luna ad solem sollicitatur. Hoc igitur problema, si commode solui posset, determinatio motus lunae in
promtu esset, Verum hoc casu defectu analyseos, certaeque methodi huiusmodi intricatos calculos euoluendi, fit ut theoria vix plus circa motum lunae patefaciat, quam ex obseruationibus colligere licuit. Quicquid autem adhuc astronomi ex his theoriae tenebris deducere, et quasi per transennam dignoscere potuerunt, tam c. curate cum X perientia conspirat, Vt nullum prorsus dubium supersit, quin niuersus lunae motuS, cunctis conclusionibus, quae Vnquam e calculo irmari queant,
exactissime sit responsurus. Neutonus, qui ipse primus hoc negotium est adgressus, incredibile studium in hac quaestione enodanda collocasse videtur, hocque ipsis non
parum adiumenti in Astronomiam attulisse merito indicatur :tabulae enim astronomicae, quae ad eius mentem sunt conditae multo propius enim lunae locum quouis tempore eXhibent, quam reliquae Interim tamen tantum abest, Vt Neutonus opus quod suscepit, confecerit, Vt potius summas dissicultates, quibus iste calculus etiamnunc laborat, luculenter Ob - Pulos ponat atque cum cetera sit obscurissima atque ma- na