Gradus Taurinensis / [Joannes Baptista Beccaria]

11쪽

multiplici Parisiensium Astronomorum contentione ne alii quidem Principes aut muni centiam Suam desiderari, aut Geometrarum suorum studia deesse Sunt paSSi. Itaque

etiam tum potentissimus Hispaniarum Rex Philippus VBougherio, Condaminio , Goudino binos Mathematicos

studiorum comites adjunxit. Postmodum autem Benedia eius XIV Pontifex rei sacrae scientia, clem Itaque singulari vere Summus clariSSimum Geometriam boscovi-ehium cum Matris Roma Ariminum gradum metiri jussit. Et denique ipsa etiam Imperatrix Regina Maria Theresia, insigne sui sexus , atque imperii decus , et

ornamentum, Similiter jSa, inquam, graduum, qua In Plustria , in Hungaria dimetiendorum gravissimam provinciam Liegan hio demandavit. Atque certe admirabialis haec summorum Principum in unam hanc rem comaenScs , et quasi conspiratio summam , ut inquiebam , operis huius nostri dignitatem plane demonStrat neque vero, Se ad operis laudes pertinent summae eius disscti tales, at o Inrnus laborisSa eSi habenda haec mensio nostra , quod an hac imperii tui parte rebus omnibus nis entissima sit a nobis exacta. Etenim commoditates Regum munificentia asserre poteSt ubique pares , nulla V m res in paribus studiis labores potest dispares facere. Itaque quemadmodum aliis in exteris regionibus , ita et

12쪽

nobis fuit maxime , gravisSimeque adlaborandum ; imo vero quasi uno a laboribus Solatio usS , demur caruisse, ea nempe jucunditate, quam Solet habere conjunctam , quae ad exteras regiones suscipitur peregrinatio. Quamquam quorsum haec nos apud TE per Sequimur, REX AUGUSTISSIME, de operis dignitate, di cultateque t Quasi vero aut harum etiam rerum scientiam in T E non admiretur peritissimus quisque , aut qui uum

TIBI nos populus tuus o ferre possimuS , quod pro Summa dignitate tua Sit satis illustre , et pro tuis in Π9S SIm diis sit satis laboriosum. TV praeditus a naziara V luntate , ut velles benemereri de omnibus, iis vero etiam ab iΠeiarite aetate ornatus , atque instructus disciplinis , uris Scim optime mereri, dudum antea nedum apudfelicis- SimaS has nationes , quae tuas postmodum imperiis erant pariturae , sed et apud exterra remotiSSimaS genzeS cem tam hanc excitaveras , atque adeo confirmaveras de TE

magni centissimam opinionem: TE Regem regias quidem VirtuteS , quae ibi Maioribus Tuis singulis foruerunt

emper plureS, eximiaeque , unum omnes cumulatis5ime complexurum ; ad clementiam autem , et humanitarem quod attinet, non rnodo mansuetudinem , benevolentiamque

ud imperii administrationem TE tantam esse adhibiIurum,quauia ulli unquam populorum Rectores excelluissent, is

13쪽

et suavissimae in populos caritatis illius . qua amanti simus pater milias liberos ipsos SuoS complectatur, exemplar in TE esse allaturum omnino Singulare , atque iam lea inauditum. Iam vero quasi festinaret Deus O. M., properaretque ad eximium hoc divinae bonitatis in TE suae lumen latius essundendum , atque Suis proponendum per rerum univeraitarem populorum administris, ideo praesertim in ea tempora videtur contulisse initia Regni tui, atque in eas per omnem ferme Europam annonae dissicia tales , in quibus, Si minus Tua in nos caritaS MiaLISSet, provincias deseri, perire inopes, diripi fortunas divitum , et jura omnia divina , et humana rurbari oportebat. Verum o providentiSSimam Regis , eamdemque amantid Simam

Patris voluntatem l Qui fatigari se maluit sollicitudiandus , ac pene frangi , quam aut angi Vitam pauperum , aut divitum fortunas periclitari. Itaque administro

primum in ea familia delecto , cuius fiat , et prudemtiae pluries a Sabaudis Principibus rat commissa curatio Reipublicae , et creditum Salutare Πegotium res , rationesque regni componendi cum sibin vicinorum , tum adhibitis ad quotidiana consilla Proceribus Regni contianus omnes animii , atque ingenii motus conferre adorsus est ad a vertendam gravissimam calamitatem. Atque non obiter , non perfunctoris , aed integras dieS ad Seras m-

14쪽

que nocteS , Per meΠSeS omnim plures perpetuo deliberare

de re difficillima , decernere de frumento conquirendo , importando, distribuendoque , de inopia Sublevanda, imo de publico bono qua praesertim re Principes ad Deiam proxime accedunt ), et de communi felicitate ex ea Publica calamitate adserenda , adaugendaque . Et cerce in ea c0ΠSilio iam, curariamque perpetuitate Regis noόtri in SuOS populoS amor ardentissimus aeque essulair , ac pro videntissimus; nam vi illa sua perspiciendi , proSpicreΠ-

divina etenim consultissimi ii ipsi viri ,

adhibuerat ad deliberandum , profitebantur poStmodum omnes ae nihil habuisse, i, quo pararissimam RegiS providentiam adfuvarent , habuisse vero pliarimum , uir Detus Sententiis , decretis in arte proficerent tuendae , ampliandaeque publicae felicitatis) exst, I x no-aSSecutuS , ut tantum bonorum nobis a ferret , quantum malorum fuerat pertimescendum; a Do Occit, ut grai is penuria nihil praeterea valeret, IriSE Ud ex seri Udam pauperum socordFam , desidiamque , et ad excitandam divitum misericordiam; aueo ut valentibus Stilin

Sorum moderatus labor , infirmis , atque debilibus communeS opeS , Ibi primis vero Regiae copiam assese Vt , a fluentiam, atque ubertatem . Praeterea ipso illo temporc , quo agebatur de alendis bonis , rara S

15쪽

venia , si olim unquam, amplissima, essectique boni plerique illorum , Rege ipso nostro amantissimo edictis adhortante, ac Dranu Veluti Sua a uvante. In illa ipsa eg State , Dr qua ad Populos sustentandos aerarium essund batur , dona etiam Sunt liberalissime condonata nobilia

bus viris , provinciis, tori Sardiniae Regno, quo pari

omneS in miSeros aSSueScerent munificentia, quana in Rege experiebantur profSUS Sisgularem. Denique quia Summa in calamitate res eximia ridebatur futura , ει populorum SaluS , atque incolumisiaS Ser reἱur , Ist, raΠIaque adla negotia aut Suscepta Sunt , aut feliciter etiam comfecta , quot , quantaque ne felicisSimis quidem temporiabus concipi animo a Regibus providenris Simis , atque te Irtar L COΠSueveriant. Etenim ad splendorem Regiae Famialiae quod attinet, 'ruiate no stri Filia altera alteri Galliarum Regis Fratri ; q- vem scit ad Itagni totiuS Securitatem , imponi extrema manus Fenestellis a ca qua loci natura , qua ab arίἰS LUCΠlo munitiSSImae . Curret , quae urbS, hQSte Semper reputio, cit longe celebem rima , moenia exίmi aequantia P aeal OS aggeres ;monili , cuius arcis vim , atque i cccdSa moenia, prout est quἰSque zn arte muniendi Zntelligentissimus , Iba Inlriatur Va maxime , festinari ultimae vallorum munitiones ; GScindi Dertonae mons, atque excitari inusita-

16쪽

tum validissimum munimentum; Taurini deduci ad Duriam novi aggeres, armamentarium Per ci; ubique autem militaris res omnis mirifice constitui , atque adaugeri. Neque Vero interea earum etiam rerum aliqua posthabitae4t, quae aut ad commodum , aut ad ornatum pertinere posse videbatur. Coercitus ad lacum Lemanum RhodanuS , e Ssae, Stratae ad Regias villas viae, architecti constituit , qui de urbis ornatu decernerent, aeS GΠΠΩum Im Perritum cultoribus artium optimis, praemiis donati praestantissimi quique disciplinarum magistri. Verbo ecquid enim contendamus hic memoriare singula , quae Vix Pr lixa oratione complecti liceret i ) malorum omnium cohorra, quae ex graVi inopia videbatur jamproxime imperio omni

incubitura , repressa est a Regis nostri Summa prudeΠ-lla, Sapientra bimulari, paternaque caritate cohibita eSt, imo et longe eliminata; atque bona omnia, et Vero etiam Vitiae commoda non Solum confirmata Sunt vetera, Sed et noVa plurima sunt divinitus constituta. Quam adeo Summam Regis nostri in imperii administratione , ac pene diviniam virtutem dum nos admiramur arrimo , iac PlutiesculiS intuemur opere adeo vario, multiplici, difficillimoque expreSSam , fateamur necesse eSi nihil in cultus ,

sitque obsequii testimonium asserti ad ipsum posse , nisi quod Voluntate , bonitateque ipse sua essecerit se satis dis

17쪽

gnum ; quamobrem haec una demum consideratio , quod TV in primis, REX AUGUSTISSIME , hanc Gradus

Taurinensis mensionem apud invictum immortali mem ria Patrem volueris commendare , quodque Π0S eam memsionem capeSSeΠzes, perficientesque crebro audire dignatussis , humanisSimoque , et vero etiam doctisSimo Sermone rus e igere , atque confirmare ea, ZΠquam, una c0ΠSideritio tantum nobis indit animi , ut labores illos nostros

Augustissimo Nomini Tuo inscribere non dubitemus M testati Tuae devoti quam qui maxime.

Ioannes Baptista Beccaria. Dominicus canonica.

18쪽

GRADUS TAURINENSIS

CAPUT I.

ARTICULUS I.

Easis delectus.

i Anno i 19 CAROLUs EMANUEL Rex memoria immortali

jussit me arcum meridiani metiri, qui maritimis ad austrum, et Graiis alpibus ad boream finiretur; atque Socium roganti, Sacerdotem Dominicum Canonicam addixit , virum acrem in Observando, in supputando doctum, Physices professorem extra Ordinem. De opportunitate regionis verba fecerat Regi clarissimus Geometra Boschovichius. Operis autem dignitatem facile persuaserat VICTORIUS AMEDEUs magnum Patris magni incre

mentum. a. Itaque Continuo et opus universum moliri Coepimus , et

hasim primo loco delegimus dimetiendam in ampla , rectaque via, quae Taurino Ripulas pertinet. Duas enim bases constituere in terminis arcus, quarum una triangula Ordiretur, altera finiret, comprobaretque, res erat dissicillima ob locorum asperitatem. Sed neque alibi in agro, qui inter eos terminos Protenditur, rectas pro re satis longas metiri potuissemus, nisi Per diverticula plura: nam urbes, Oppida, pagi, Villae ea Sunt frequentia, ut in urbem unam coalescere Videantur; ager Vero, qui segetum sationi est reliquus, arboribus conseritur undique, moris praesertim; praeterea fluviis interciditur, quos emittunt ambientium alpium valles singulae, atque rivis eridia

19쪽

, BASIS DELECTUS.impeditur, qui plurimi derivantur, qua ad augendam ubertatem soli, qua ad artis opera essicienda. 3 Ripulina autem via, praeter rectae lineae eXpeditissimae . longitudinem sat magnam, positionem Offerebat opportunissimam. Primo quidem quod ipsa ferme tangat parallelum loci, quae est lineae ingens utilitas ad duplicem hinc inde triangulorum seriem ordiendam ; deinde vero quod .constituta in ea via basis ex uno triangulo subsidiario Supergam usque protrahatur ad ingens intervallum.

4 Atque longitudo haec ingens basis productae , primo loco

meliorem faciebat utramque seriem triangulorum, tum eorum, quibus ad austrum ., tum aliorum , quibus ad hoream eramus profecturi: nam pauciora erant suffectura, et quae minimum peccarent angulis acutis ; triangulis tribus Montem Regalem sumus assecuti ad austrum, tribus Andratas ad boream; atque iis satis hona Conditione omnibus.: optima enim video adhuc

obtigisse nemini omnia . 1 Deinde vero ea basis protractio elationem termini habebat adjunctam omnino opportunam: nam eX Supergensi tholo licebat jam prospectare stationes alias Omnes, ipsasque eXpei dere singulas ; et quando par commoditas in sublimi ante Ripulinum palatium solo Occurrebat, quo terminus hasis Ripulinae provehi poterat quam facillime, fiebat inde, ut ex stationibus duabus possemus emendare alias Omnes ; imo vero etiam ut triangulis duobus duas triangulorum series co lecti liceret, atque comprobare.

6 Has basis utilitates innuam hic obiter, et uniVerse, eXplicaturus deinde singulas fusius, prout singulas pergam eXpli-

20쪽

care mensionis nostrae partes. Itaque in M. XXXVII fab. IIIRT designat basim jam provectam in R ad palatium Ripulinum, et constitutam in vallo Taurinen i T, quod proxime adjacet ad austrum portae Segusinae. Hinc ope trianguli sub sidiarii TRB assecuti sumus latus RB, quod Ripulas It nectit cum Ballangerio B, adeoque et latus RS, quod nectit Ripulas cum tholo Supergensis templi S. Atque hoc est jam latus sommune triangulorum duorum, quorum alterum RBS boream spectat, alterum MS spectat austrum, et pertingit ad turrim palatii Sinfrediensis F. Duo alia triangula BSM, BMA per Maxadium Μ eunt Andratas A ad terminum arcus horealem; duo alia RFL, LFU per Sinfredium F, et Salutiensem turrim L pergunt ad terminum australem, qui est Monte Regali; sed praeterea triangulo uno RUS Montem Regalem , alio RAS

Andratas assequi Sumus ausi, atque eo eventu, ut quam longitudinem arcus terrestris protulerant triangula SeX., eamdem duo illa confirmarint.

Instrumenta.

Hactenus de basis delectu, et utilitatibus: nunc paucis

instrumenta eXponam, quibus confecimus mensionem ipsius. Atque primo loco hexapedam Parisiensem, quod iustrumentum erat omnino necessarium, quo menSio nOStra cum alienis pos et conferri, procuravit mihi clarissimus Condaminius. Regula

ferrea AB ipsa est tu. I R. I trientem pollicis alta, Se -