장음표시 사용
41쪽
2 Ut nunquam duae octavae vel duae quintae se invicem consequantur immediate rati autem, quare id magis expresse prohibeatur in his consonantiis quam in aliis, est quia hae sunt persectillimae, ideoque dum una ex illis audita est, tunc plane auditui satisfactum est nisi illico alia coninantia ejus attentio renovetatur in eo tantum Occupatur, ut advertat parum varietatem,
quodammodo frigidam cantilenae symphoniam inuod idem in
tertiis aliisque non accidit, immo dum illae iterantur, sustentatur attenti augetu que desiderium, quo perfectiorem consonantiam expectamUS.
Ut quantum fieri potest motibus contrariis partes incedant, quod fit ad maiorem varietatem tunc enim perpetuo motus cujusque vocis ab adversa, consonantiae a vicinis consonantiis sunt diversae. Item ut per gradus saepius, quam per saltus singulae
' Ut, dum ab aliqua consonantia minus perfecta ad perfectiorem volumus devenire semper ad magis vicinam deflectamus potius quam ad remotiorem, . g. a sexta majore ad OctaVam, a minore ad quintam c. atque idem de uni-sono atque de perfectiissimis consonantiis est intelligendurm: Ratio autem, quare id potius servetur in Otua consonantiis imperfectis ad perfectas, quam in motu perfectarum ad imperfectas, est, quia dum audimus imperfectam, aures perfectiorem expectant in qua magis quiescant, atque ad id seruntur impetu naturali, unde fit ut magis vicina debeat poni, cum scilicet illa sit quam desiderant contra Vero dum auditur perfecta, imperfectiorem nullam expectamus, ideoque non refert utra fit quae ponatur. Verum jam dicta regula variat frequenter, neque jam possum meminisse ad quas consOnantias a quibuslibet 'uibus motibus deceat pervenire haec Omnia pcndent ab experientia isti practicorum quo cognito iacile rationes omnium, subtiles a jam dictis deduci posse existimo, olim deduxi multas sed jam inter peregrinandum eVanue
1' Ut in sine cantilenae ita auribus satisfiat, ut nihil amplius expectent, perfectam esse cantionem animadvertant, quod fictoptime per quosdam tonorum ordines semper inperfectissimani
42쪽
consonantiam desinentes, quos practici cadentias vocant harum autem cadentiarum omnes species fuse Zarlinus enumerat. Idem etiam habet tabulas generales in quibus explicat, quae consonantiae post quamlibet aliam in tota cantilena postisnt poni, quorum Omnium ratione nonnullas affert, sed plures opinor' magis plausibiles ex nostris fundamentis polliunt deduci.
6' Denique, ut tota simul cantilena, inaquaeque Vox separatim intra certos limites contineatur, quos modos vocant, de
Atque haec omnia exacte quidem observanda sunt in contra- puncto duorum tantum Velitiam plurium vocum, sed non diminuto nec ullo modo variato incantilenis autem valde diminutis, de figuratis, ut junt, multa ex praecedentibusic mittuntur, quae ut breviter explicem, prius agam de ' 'partibus vel vocibus, quae in cantilenis solent adhiberi licet enim in quibusdam plures, Vel pauciores saepe reperiantur, illa tamen videtur esse persectissima, maxime usitata Symphonia, quae conflatur ec V vocibus. Prima 4ravisssima omnium harum vocum, illa est quam Bassum nominant; haec praecipua , est maxime aures implcre debet, quia omnes aliae voces illam praecipue respiciunt, cujus rationem supra diximus haec autem saepe non per gradus, sed etiam per fallus silet incedere, cujus ratio est, quia gradus inventi sunt
ad levandam molestiam, quae oriretur ex inaequalitate terminorum unius consonantiae. Si immediate unum post alium csterretur, cum acutior longae fortius aures feriat quam gravis haec enim molestia, minor est in Basib quam in aliis partibus, quia scilicet illa gravissima est, ideoque minus valido indiget spiritu ut
emittatur quam caeterae praeterea cum hanc, ut praecipuam, aliae
voces respiciant, debet magis aures ferire, ut distinctius audiatur, quod fit dum incedit per saltus, hoc est per terminos minorum consonantiarum immediate potius, quam cum per gradus. Secundam, quae Basso proxima est, Tenorem vocant, haec et-jam in suo genere praecipua est, continet enim subjectum totius modulationis, est veluti nervus in medio totius cantilena corpore, qui reliqua ejus membra sustinet, conjungit. Ideoque quantum fieri potest per gradus solet incedere, ut ejus partes sint
43쪽
Contra-Τeno Tenori opponitur, nec alia de causa in Musica adhibetur, quam ut contrariis motibus incedendo arietate delectet. Solet, ut Bassus, pex saltus incedere, sed non ob easdem rationes, hoc enim fit tantum ad commoditatem 'arietatem, quia inter duas voces consistit, quae incedunt per gradus. Practici ita aliquando componunt suas cantilenas, ut infra Tenorem descendat, sed hoc parvi est momenti, nec unquam, nisi inimitatione, consequentia, similibus contra punctis artificiosis, videtur ullam novitatem afferre. Superius est acutissima vox in Basso opponitur, adeo ut saepe contrariis motibus sibi invicem occurrant. Haec vox maxime per gradus debet incedere, quia cum acutissima sit, differentia terna inorum in illa majorem molestiam facesseret, si nimis distarent ab invicem illi termini quos successiive efferret. Celerrime
autem Omnium moveri solet in Musica diminuta , ut contra- Bassus tardissime; cujus rationes patent ex superioribus, sonus enim remissior lentius aures ferit,ideoque tam celerem in eo mutationem auditus ferre non posset, quia illa non daretur otium sit
gulos tonos distincte audiendi c. His explicatis non omittendum est in his cantilenis frequenter dissonantias loco consonantiarum adhiberi, quod fit duobus modis, nempe diminutione vel syncopa. Diminutio est cum contra unam notam unius partis vel 4' 'vel plures in alia parte ponuntur, in quibus hic ordo servari debet, ut prima consonet cum nota alterius partis, a vero si gradu tantum distet a priori potest dissonare, atque etiam tritono vel falsa quinta distare ab alia parte, quia tunc videtur autem posita per a cidens atque ut via qua a prima nota ad tertiam deveniamus , cum qua debet consonare illa prima nota,etiam nota partis oppositς.Si Vero illa secunda nota per saltus incedat, hoc est distet a prima interVallo unius consonantiae, tunc etiam cum parte opposita debet
consonare, cessat enim praecedens ratio. Sed tunc ' nota poterit dissonare si per gradus moveatur .cujus exemplum esto.
44쪽
Syncopa fit, cum finis notae in una voce auditur codem tempore cum principio unius notae adversae partis, ut videre est in exemplo posito ibi ultimum tempus notae Indis nat cum initio notae , quod ideo fertur, quia manet adhuc in auribus recordatio notae A cum qua consonabat in ita se habet tantum B ad G instar vocis relativae, in qua dis nantiae perferuntur, immo etiam harum varietas efficit, ut consonantiae, inter quas sunt sitae, melius audiantur, atque citam attentionem excitant Num enim auditur dis nantia BG, augetur expectatio,in judicium de suavitate symphoniae quodammodo suspenditur donec ad notam sit perventum, in qua magis auditui satisfit, adhuc perfectius in notassi, cum qua, postquam sinis nota D attentionem sustinuit, nota F illico superveni ias optime consonat est enim Octava, quidem hae Syncopse idcirco in cadentiis solent adhiberi, quia magis placet, quod diutius expectatum, tandem accedit, ideoque sonus post auditam dis onantiam inperfectissima consonantia vel unisono melius quiescit. Hic autem gradus etiam inter dis nantias sunt reponendi, quicquid enim consonantia non est, debet dici dis nantia. Praeterea advertendum auditui magis satisfieri in sine per octa-Vam, quam per quintam, inanium Optime perinisonam, non quia quinta illi non sit gratissima inlatione consonandi, sed quia in si-
45쪽
in sine spectare debemus ad quietem, quae major reperitur in illis
sonis inter quos est minor differentia, Vel nulla omnino, ut in um- sono, non solum autem haec quies sive cadentia juvat in fine Sed etiani in medio cantilenae hujus cadentia fuga non parvam affert delectationem, cum scilicet una pars Velle videtur quiescere, alia autem ulterius procedit, atque hoc est genus figur in Mustica quales sunt figurae Rhetoricae oratione, cujus generis etiam sunt consequentia, imitatio, similia, quae fiunt cum vel due partes successive hoc est, diversis temporibus plane idem canunt, Vel plane contrarium, quod ultimum etiam simul facere possunt. Et quidem id in certis cantilenae partibus aliquando multum iu-Vat, quod autem attinet ad contrae puncta illa artificiosa, ut vocant in quibus tale artificium ab initio adfinem perpetuo servatur, illa non magis arbitror ad Musicam pertinere quam AcrOctica aut retrograda carmina ad Poeticam, O ad motu anὶmIexcitandos est iiiventa, ut nostra Musica,
Cr ', omini tractatus asia loractio ς qui sint omnes norunt, idcirco foret supervacaneum explicare hi autem
oriuntur ex eo , quod octava inaequales gradus non sit divisa, modo enim in illa onus, modo semitonium reperitur praeterea ex quinta, quia ilia omnium auribus acceptissima est, omnis cantilena hujus tantum gratia facta esse videtur 7 enim duntaxat diversis modis octava in gradus potest dividi, quorum unusquisseque duobus iterum modis a quinta dividi potest, praeter duo, quorum in uno quoque semel reperitur salsa quinta loco quint . unde orti sunt tantum duodecim modi, ex quibus etiam quatuor sunt minus elegantes, ex eo quod in horum quinti tritonias reperiatur, ita ut non possint a quinta principali&cujus gratia tota cantilena videtur componi, per gradus ascendere vel descendere, quin necessario occurrat falsa relatio tritoni aut falsae quintae Tres in quolibet modo sunt termini principales, a quibus incipiendum
maxime finiendum, ut omnes norunt vocantur autem moditum ex eo quod cantilenam cohibentiae ultra modum hujus partes divagentur, tiam praecipue, quia illi apti sunt ad continen-
46쪽
dum varias cantilenas, quae diversi-mode nos assiciant pro modorum varietate, de quibus multa practici verum sola experientia docti, quorum rationes multae deduci possunt ex supradiistisci certum enim est in quibusdam plures ditonos vel tertias minores' in magis vel minus principalibus locis inveniri, ex quibus paene omnem Musicae varietatem oriri supra ostendimus praeterea etiam idem dici posset de gradibus ipsiis, tonus enim major primus est qui maxime ad consonantias accedit,in per se generatur ditoni divissione, alii per accidens, ex quibus Timilibus varia de horum natura possent deduci, sed longum foret: jam quidem sequerentur ut de singulis animi motibus, quia Musica possunt excitari, separatim agerem, ostenderemque per quos gradus, consonantias, tempora, similia debeant illi excitari, sed excederem compendii institutum. Jamque terram video, festino ad littus, multaque brevitatis studio, multa oblivione, sed plura certe ignorantia hic mitto, patior tamen hunc ingenii mei partum ita informem, quasi u sa foetum nuper editum, ad te exire, ut sit familiaritatis nostrae
innemosynum descertissimum mei in te amoris monim tum, hac tamen, si placet, OnaIlloitu, L purpetuo in scriniorum vel
musaei tui umbraculis delitescens aliorum judicia non perferat, qui, sicut te facturum mihi polliceor, ab hujus truncis partibus benevolos oculos non adverterent ad illas, in quibus nonnulla certe ingenii mei lineamenta ad vivum expressa non inficior, nec
scirent hic, inter ignorantiam militarem ab homine desidioso&libero, penitusque diversa cogitanti: agenti, tumultuose tui solius gratia esse compositum.