De origine, situ, qualitate et quantitate Frisiae, et rebus a Frisiis olim praeclare gestis, libri tres / [Cornelius Kemp]

141쪽

aut taliqui volunt Tcxel MVbelant, larum ripa, natura ipsa vallo solidis mo

ex congerie arenae maris, munita estTum et-lia in mari Mediterraneo habet insulas Gryn, V Vir ingen d i Harhen , qua suctibus marinis circumuolutae S circurn scpta: aggere olidis imo , ex illa terra gleba argillosii unitae sunt, quo impetu mari coerceatur,

omnes s ertiles S optimae cultae, in quibus humiles casae, ex lignis omnes constructae ii ilum captura, magnum qua si iam faciti ni, δίasbi victum incolae procurant. Qu annui Sil alijs etiari armenta nutriantur, ex quibus G butyrum de caseos sibi comporant. Et saciunt libidem tam bonos caseos a manuarios CXr lcenti lacte coagulatos, Ut praestent omnibus

caseis, qui Amsteire lanii, in Frisia vendun. t tui, distrahunturque circum quaque per i

illam fere Germaniam. Et nonnulli si repoli iant caseos quasi putres Ormium scaturi ne plenos,lς tantur in eorum bonitate,imo

exesos nonnihil Minteriori substantia quasi utrefacta)replent vino, quo adhuc magis utrefiant, ut itavi laude aiageant atq; sapore. CAPUT

142쪽

SEcunda elandia est Comitatus Ve

stergoe a Flevo siue mari meridionali ussque ad Aulam Dei, ubi nunc est Viem. clae e , binsulas lebat excurret Q&in Oceano influere, iam autem ex alluvione in . .ris continens terra facta, optima gleba,n Olla. . terra Vocatur dirimente vero hanc elandia.

mari angusto,a Staurea ciuitate usque ad Eu-lchusia, quod iam reputatur esse in latitudine circa tria miliaria, potestq; seri traiectus secus dis ventis spatio triu horarum,& cum flumicst serenum,potest sacillime Hollandia videtri in Frisia. Quamuis hanc Zelandiam,quonda contiguam una cum prior Zelandia iam Hol l an diae conterm inam sibi se con stat, inua lumq; interstitium aquae extitisse,praeter tantium modo vi inti aut as pedum amplitudinem Fleui videlicet fluminis, eumque postmodum propter aequoris saeuitiam, disivnctum. Haber&haec elandia in se vetus em portum celeberrimum tauriam . nec non Suecam, Bolsiaei diana,Franeheram, Harii iam

giam ciuitates, in qua Harlingia vexillum lancti Magni in parietibus Ecclesiae ab anti-j

qui temporibus conseruari, sabulantur Frisii qui fuit ex militari genere antesignanus dux Frisiorum, sub Carolo Magno in eX-lpugnatione Ronrae,sua tempestate corpori ixobore,nobilitate,& in Deum incredibili religione

143쪽

igione animique magnitudine longe cael hirisionibus praestantior. Sub hac clandia aue prouincia,ad Aquilonem in Oceanosia ae sunt diis insu ',Schel linividelicet, Anietant,aquarum cotinente per mare discreae, tria miliaria Germanica maxima marisngustia tenet, quam duarum aut trium horarum spacio. nauis bono Vento agitata pei

currit. insulaeque illae optimis pagis AEccleiS decoratae atque habitatoribus multis,4 mercatoribus, refertae In his Insulis nullum nocivum an inia inuenitur, etiamsi multos habeant in se cuniculos, qui incolis plurimuincommodant, d)mnaque non parua inserant, qui cuniculi sic generatione crcuerunt, iactique sunt, ut tandem iam impleucrint se e totas Insulas, tantaque agris domibus damna atque incommoda inserant, tinc lae Vix consilium contra eosdem capere, auti animantibus illis occurrere, possint 'ed tan dem consilio ad inuento comparant sibi buerras sine cattos sylvestres, quos illi Frettos 'ulgari lingua nominant, illosque mittunt in cuniculorum cauernasi speluncas, ac sidvnguibus suis, illos cuniculos extrahunt, aut saltem per aliud foraminis ostium expellusi, enationique eX ponunt. Hae praedictae Insulae iuxta maris littora, ubi respiciunt Merian diem, multum sunt foecundae ad septentri m nem Vero valde montosae, arenosae, ins cunda

144쪽

tunda'. 'mirum incolae valde vexantur&diripiuntur piratis, qui ibidem semper in tumulis latitant, δε collibus arenosis maria prospiciunt, Vt praeternauigantes inopinato impetu obruant. D stipii Ciuitatis Stauria. CAP v Isi.

STauria ad littus maris meridionalis sita,

propter negotiationes, quae ibi sol bant exerceri, quondam clara, ac longa Vettinstate conspicua, multarumq; regionum emporium, tantis opibus tegotiatoru me cimoniis frequens fuisse dicitur, ut vix illi par, in Europa haberetur: erat enim tota seret

Orbe celebris. Et etia Regalis ciuitas dicta est, limitesq; imperi eius vique Novio magium patebant ubi vetustissimo stylo characteribus sere ignotis, longo ordine, ad portas Castri lcgitur inscriptum; HV VSCLVE IUS STAVRIAE. alio loco Hic finitur regnuStauri .Qua res profecto magnum perhibet Stauri vetustatis testimonium scit quamuis li continenti adhaeret, tamen magna X parte: cingitur fluctibus instar instet redami, natii aquis marinis alluitur,atque sere circumluitur, habens ad orientem vastum lacum , adlioccidentem mare mediterraneum olim si Oll

uens,celebris, inclita ciuitas habitatori bus ac ni ercatoribus plena Vbi naues mayns,

tutast

145쪽

itas suas fationes, tranquillissimum potiatusia habere, solebant. Nunc Veros proh dotator pertem pes hiosam in Undationem aut et

le, portus ita, si praeclusu,& il stridi us ut natu igjj vix si pervius atque ciuitas modo omni mercatura destituta , ad eae tremum miscriarum&calamitatum redacta, vix vestis ias tantiquae claritatis, amplitudinis&Vetustatis, inueniantur. Habuit etiam praedicta ciuitas Stauria Monasteria&Ecclesias ornati licias, i quarum aliquae adhuc inter ruina.& vepres

idololatae iacent. Magna ibidem habitat in

il praesentia rupiscatorum, nautarum, nauci irorum nata ei charum freqtientia, qui ire illud meridionale in dies scrutantur. Fer itur ex antiquorum relatione, ibidem suis e ldomos quarum Vestibula fuerunt deaurata, .l S columnae aedium auro puro splendentes, it nunc vero solas casiaS rusticas prae se serentes.

Hoc si verum sit, non necessitatis gratia factu, est, sed ut potentiae suae monimenta, atque argumenta veteris felicitatis ostenderent ac, inaestimabilium suarum diuitiarum gloria, posteritati clinquerent.Harum adhuc aedia i collapsarum vestigia id persunt, atque ex ea felicitate ciues tam insolentes S petulantes

fuisse sectos, ut naues ad remota rcgiones missas Vt optima quaeque de preciosissima mercimonia adportarent, Oner-tas optimo

146쪽

pra stantissimo tritico postea reuersas se

scitatos ex nautis, Uo nauis latere triticuim- ulmisissent respondet ibus nauti S, ad deXtrum litissa se, ut nautae illud triticum rursus e sini- istro latere nauis in mare pro ijcerent underi ex ictita vindicia De , inagna congcries arenalvum, portus alueuin ita obstruxit, arenasque, ad litius petuo iri atq; meatu eius obiecit, Vt magna: Onus aeque naues. iam ibidem nullam stationem quietam habere, sed facile ie- pc state qualibet iactari periclitari,vadisque Des luctari possent quod sine dubio magi. iam irae diuinae iis tarim ac testimonium fuisse cret litur. Vbi uilielmus Comes Hollandi 2, 3 c. anno is s. cum octoginta millibus pust natorum hominum p ope Monasecrau laia- icti Odolphia Fris j infelici fato caesus&in

teremptus, quorum occiibriim ossa usque ad annum is 3 inhumata ibidem iacuerunt, inliquibus aperta iudicia vulnerum iis uiami,

gladiorum adhuc apparcbant, quae LMaria Regina Vngaria anno praedicto plaustris curribusq; impos ita Stauria deuecta de in domo mortuaria sunt depol a. De quibus Ceriardus Novio magus haud ignobilis Poetas: biecta cecinit carmina: For Snua me excipis rasiria quondam Po tibia ex auro clis assueta domorum

147쪽

a uini Oceani, licet hic tamen esse videre Congesta in pinu nita tortim principerisiui Fri lubriapro tu emteparatis, sortis adire domo putri v I vitiei eiure illa excellensi nobilis olim ciuitas hodi-rno die,vix habet quinquaginta domos in-Megras,caeterum ruinae antiquae sue potentie. Magni scentiae ac gloriae adhuc in dies cer' avntur L qua Dei vindicta naues pleruu

hercibus onusturi in bio anchora bii ero ne

cse habent. Vnde translata est inde merc rara, no sine graui Ciuitatis damno, Amstet sedanium: 'bi nautae propter securitate pol tis omnes merces transferunt,&cum ibi lubera vendendi emendiq; detur in libet co-,bia, i ci non potes , quanta ex omni natione ercatorum&opum vis confluat vice e putares toto orbi illasiasticere.Arce habeti raedicta tauri Regiam ac munitis sinam ad marestam aggere magias altitudinis cin-

murus paulo humilior excoctili latet Nio&calce,circuitum arcis pandi quo pol, liri iundamenta , solidiori is s. aecerit munitiosi est instructi instituta, ut manuariis tora nentis instructi Medocti milites, post eam

lateis

148쪽

mentorum ictus euitare possunt, plane iudivideas nulla potentia eandem arcem esse falcile expugnabilem . Ciuitas vero ipsa olint altri moenibus ossis aedificiis opibus, Io minibus florentillima&ditissima,hodiern livero tempore omnium ciuitatum miserri mapagique gerens pectem. Ex hac Ciuitat iorigine duxit quanqua Suees natus eximiu3 ille Ioachina' Hopperus V. I. Doctor, splenidi dis ortus maioribus,ex vetusta Hoppero rum familia, qui semper cum proptereXi. na iam eius prudentiam, singulta rem pieta tem, tu mitiam ob maxima in me beneficiata me hic merito nominandus venit, vir pro secto cum veteri prosapia de linguarum cog

nitione undiquaque doctissimus, perspicaeci ingeni j, sobrius, morum grauitate is

signis,tum etiam omni Virtutum genere Oni natissimus, omnisque ocij ac inertiae impati

ens Hic idem oppertis ab adolescentia ita studiis xvirtutibus deditusfuit, Vt nunqu intermitteret diem ac noctem, qua non aliquid scriberet vel legeret,atque Louanti bonis literis institutus, legum studio ita se dodiderat ut summo auditorum applausu, eas idem profiteretur cui praeter exactam Uri .

quod profitebatur scientiam,selicimnia ad bςrat, Vel extempore scribendi dicendici rei

149쪽

osque egregios libros edidit, qui publicae

Dibliothecae traditi magna cum moria per niuersum Christianismum, divenduntur , tandem ob ingeni sui blertiam, insi- Inesq; ani' sui dotes eo peruenit, ut ad Ah-ηam Regis Hispaniarum accitus, summa moderatione,&perpetui hi nominis honore iam multos annos iustitiam administraue 'm, omnibusque proceribus quam ratissimus suerit. Deinde ad Regem in Hispanias bl smgularem suam prudentiam Vocatus, um suQR ge, tum ab his qui apud Regem titulo Nauthoritate pollent, mirifice data, natus, in Hispaniis praematura morte, ita iunctus est: cui certe multum debent studio-

ψη ' ς' qui plorisque suis doctissimis

cubrationibus non parum contulit.

quis temporibus sic dicta, nunc autem ulga ta lingua, Nien laser, lai nunc. Verdia est sita, ut quidam Volunt,&extet

150쪽

reliquias diui Bonifaci Episcopi mari

Uris, multis corruscantes miraculis, quilescere, inferius suo in loco annotabimusti

Atque hae duae secunda videlicet tertia ut patrio more loquar Zelandiae iam ni nomine appellanturi e restam , sui Occi'

dentalis Frisia, eius est tanta rerum omnium bertas,ut prorsus nihil quod ad huimanos usus pertineat, desideres atque anti l:

quis adhuc gaudent priuis egiis clibertatii

bus,neque olim aliquem nisi Romanorunt Imperatorem , solebant agnoscere, domi num. Veruntamen multa ac sere infinita corrporum ac rerum perpessi sunt damna, pr hac tuenda libertate pugnando contra ex teros principes, maxime Hollandi Cornites,qui pene omnes Frisios suae ditioni subiicere,conati sunt,Vt in alia descriptione latita ac fusius volente Deo adhuc dicetur, nunVero domini Burgundio subiecta sub prouinciali Curia Leouardiens, prudentissim felicissimeq; gubernatur, Et habet sub se nam solummodo Insulani, quae lingua ub