장음표시 사용
221쪽
Commentatio quintadecima. frater tet 1lic fratcr. undesoritur coparatio aequIMperantiae:intcrdum uero sunt diuersae rationis,unde fit coparatio inaequabilitatis, ideo tcnendum est distinetionem me comparationem, transce, dentem, intrinsecus aduentcntem dc inaequabilistatis .nam quae sunt eiusdem rationIS, CX a parte, qua huiusnod sunt, minime distinguutur. 6c ita manifesta est eius diffinitio , qua separatur ab alliis comparationibus. Distines ionum plura sunt genera : quaedam mentis opere essiciuntur quaesdam nonuicin prioris notae sunt,quas solet mens nostra efficere collat1one quadam . quado igitur menS inter ca,quae sunt penitus uidistincta, cons stituit ali quam distines ioncm tunc de disti nectio rationis, d mentis opere effect a uocatur exemipli gratia homo est homo, re ipsa nullu cst discr1men in itis,sed mes illud,quod praecedit uerbii in ratione subiccti, dc illud quod sicquitur,m ratione praedicat considcrat unde rationis distinetio nominatura huic colligere possumus candidum, recandorem id est concrctum, d abstractum duas res non esse menti obiectassed unam, diuersis tamen modis consideratam sed nos ad soli das dis stines iones ueniamus, alias scilicet, qu secluso intelligentiae opere confidiuntur, earumq; numerum ordinem, dc inuestigationem declaremus
sed quoniam sermo nobis habendus de natiua,de
222쪽
sibstantia dc flentia, de ratione, quae quid est
resistonditis quam latini qu1dditatem uocant, rede modis intrinsccis, adeo uoces huiusmodi sunt declarandae. Natura crgo multis modis dicimus: aut nam quaelibet res, quae sub intelligontiam cadit natura latior uocabulo nominatura aut masgis pxoprie quicquid agexe,d perpeti potest aut quod si motionis initium, aut quod aliquid format specifica diffcrentia. Ratio naturae comu nior est substantia omnisin1m substantia si natura, non autem regreditur hoc : nam quali tas quidem natura dicitur, substantia uero non item. Ratio utcni flentia adhuc natura latior st, alam sub clientia naturae ratio collocatur,cssentia autem cst illud, quod diffinitur. quare omnis species cuiuslibc generis es cntia nominari potcst. non autem naturae, quia multa sunt a quibus tanquam principias, nihil producoc fieri potest . cuiusmodi est relatio, domatcracs ipse ultimo loco est ratio, quae quid st esse rea declarat , haec adshuc fusior est essentia: nam ess e s cntiae est Astud, de quo dicitur,d assertur distinitio. unde tetit m omnes iaccesssaria propositione illud esse, quod ponitur sit esse Rhiit nam critas proposita orita necessariarii semper manet, etiam circumscripta omni cxistcntia ut patet considcranti siquis enim dicat homo est animal,haec propositio
223쪽
cum si neces laria semper erit uera, siue homo reipsa existat, siue non cxistat Modus intrinsecus est, qui adueniens alicui non immutat rationcm, quae quid sit id, cui adhicnit, declarat, id est cx se nullam habct rationem,quae ad diffinitionem spectet, de non cocluditur in dissinitione eius,cuius cst modus sicuti nec homo concluditur in dissinitione animali sidc ratio cst, quia nil, in quod postorius sit, ingreditur diffinitionem superioris, quoniam uero multa siccundum modos miti ias cocos diffserunt, tiae tamen adciti sunt in rat1one ostendentesquid si res,ideo nec ratio ostendens quid est essui modi intruis cc diffinitione ingreditur Albedo enim intensior, cremissior, modo tantum intrinseco differt, ratione autem non differt. quare si ratio perficerct diffinitionem modi intra risec1, sequeretur quod, quaecunq; per uisi trinsccos modo distingucrentur, etiam dissim stione distingueretur scd unde nam dicitur mos diis intrinsec Si an quia refertur ad idem genus
ad quod ratio diffiniensi cuius est modus d ad
id comparatur nihil tamen propterea immutat ex co cui additur quamvis Iliquid addat .his habitis squattuor sunt distines ionum genera non
effeci a ab intelligentia nostra primu genus est, quado ratio, quod quid est rei unius ostendcns, ut existit distincta est a ratione alter1us ut xi=
224쪽
De conanaunitatibus uniuersalium stit hanc quia ad essentiam portinct,emcntialem uocarunt simpliciter enim, d absoluto homo noest aquila, uel co quoniam eorum diuersae sunt rationeS, Corum naturas explicantes . Aliud c nus est, quo res una separatur ab alia, ita ut laesi xc possis, haec res non est illi uocetur hoc distinci io rei. J critu genus cst,quod cadit inter ratio: nem dissinientcna, hanc distines ioncm formae nominant pa prima I scpaxatur, quoniam haec cadit
Inter rationem tantum, illa Inter rationem, docXIstetiam Vltimus distanes sonum gradus est, cum diffinitio ab intrinseco suo modo distinguituri Ordo autem disti nectionum patet maXanaa Cnim distines io est, quae dis nitionem, & cxistentiam rei ostenditis quippe quia in sic omnes alias continct.Hanc sequitur rei distines io: Inde ea,quae est formae qua minor est ultima, quae ad intrinsccos
attinet modos siqui lucro non continentiam,
ambitu, sed dignitatem inspiciat. Distinetio forernae, quoniam fit persa, quaeacm anteced ut 3 cfrlt prima occupauit no auic iccirco cana esse
aliis maiorem putandum est, quia sit magis pristis ceps. atq; haec quidem sussiciunt de ordine. Rchis
quum est , ut disseramus,qua ratione mucstic arbac uenari possimus distines ioncs huiusmod . ad cuiu rci intelligcntiam, praemittenda sunt pausca de primu quod inter aliquatam res,quam fom
225쪽
mae distinctio cadita eo enim,d homo quatenus aectu existunt, tum per rationes proprias disti gutitur,diuersa nim est utriusq; ratio:tuna ctiam per cui stetias dorcs di vcrsas. Quaedam uero an tum formae discriminc separantur,ut leo, d capram potentia, leo cst, quia sibi leonis distinitio cos petit, item dc capra quamobrem leo, d capra forma tantum distinguuntur, c quia X rationibus xcm constituciatibus probari cui denter potest, quod corum diffinitiones distinguiatur. Cum ig1tur ico,qui nondum cst,lcom .habeat diffinitioncm simillic oc capra,quom am csse, di posse Drymae ratione non immutant consequens est quodico dc capra, sotcntia secudum formam distinouantur. Non aut rei distinctio cadit ter haec, quoniam potentia nihil habet soliditatis laetesirum nonulla sunt, quae distinguuntur, rei donon formae distines ione nam quantum attinet ad formam cadem sunt,quemadmodii quae sub una specie continciatur diuidua, cum nemo ambigat
quin re ipsa diuersa sint nonnulla uero habentur, Quae nc resipsa, nec forma seiuganiux, quibus csdem ratio c5ucnest, sed diuersus est eorum intrinsecus modus Verbi gratia calori uehementis, dcremissi cadem est di nitio, sed chemens arc: misi,distat modo quodam trinseco comuni S
aulem modoru partitio,in quo diuiditur en hac
226쪽
D communitatibus uniuersalium. regula innotescis. Druidatur iis in finitum, d fiastum innodus hic rei additus, no immutat nec diuersiam facis crus rationem cum tamen ala quid addat cadom cnim diffinitio agni conueniret, si
ue finitus, ct siue infinitus . secundo ens parti tu in iaccesssarium t colingonsa orbis solis neclcessarius sit, orbis rotae contingens terq; tamen est eiusdem rationis nec si ariti rgo latrata eS sunt modi intrinseca: tertio diuiditur ias m siti,dcpotcntiam, cum si eadem sit dissimis o leonis qui nondum csh sed esse potest , certum cst cumno immutetur disi nitio rei per actum ecpotensiliam, quod aes tas,d potentia sunt modi truassesci quarto diuiditur cias in cns rationis, id est a ratione comprehensum, ut os hominis immitio mente percepta, dirinins quod solidum dicimus, alii real uocant, G hi quoq; trinseci modi sunt: quoniam cadcin manci hominis ratio su intelligentia concipiatur: siti cxtra telligentiam capsi consistat hi sunt comunioncs otia, ad quos
alli tanquam ad fontes resertitur,ae term tas ad ansfinitudinem, tremadmodum lcnsio , dc remis sim existentia ad rationem aetus, d alia codem modo Quadruplex autem cst ratio coonos cedaedistinctionis, quae ad forma portuaci diffinitio dc sciriptio, diuiso, uides probatio. Cum duo ita
se habent, utquidquid si in distinitione unius
227쪽
no sit in diffinitione alterius 1lla distinctione sorimae seiugantur . Quoniam uero dcscriptio sequii tur diffinitioncm constat nim ex ecncre dc aliqua proprietato, ideo cum divorsae diuersorum stat dissim tioncs aliae quoq; aliorum cscriptione crunt unde formae distinctio ex ipsa re dc scriptionc cognoscctur . Quoniaicro iussio fit pQ partes oppositas, quod per altera partem co=stituitur, forma separatur ab co,quod per alici amfit sed or uidetem probationem forma distines iocinuestinatur hoc modo. quando unum cocluditur de uno, quod non concluditur de alio,tunc inter haec formae diuersitas cst quonia mediumpe quod probatur, dococluditur res de re, in cui denti probatione si diffinitio ess igitur de medium csset, eadem quo ii affectio dete utraq; desimonstrari posset quare cum diuersa citxocpprobetur affectiose necesse habct diucrsas esse usi lxius' dissinitioncs.quo posito formae distinctio appaici quam deniq; dignosccinus hoc etiamo:
do nam cum dici io,quam dupli cantem uocat in
ratione forma. cadat, sequitur ut quod conuem Halicra quatcnus talis, sequitur inqua, ut id Qxm aedis metionem faciat Verbi gratia canis inquantum cani aptus cst latrare mugil inquatum mugil nequaquam,crgo intc utrunq; formae rauersitas intercidit, nam dictio illa inquantum resi
228쪽
De commvnstatibus uniuersalium spicit formam.Sed rei distines io mucstigatur, dedignoscitur Oxagine, Oxtu, intcritu, ec scparatiosine atq; ut pauci me e Xpediam, quae non genita gignunt, quae fiunt aliis non sera is, quae non intercunt alii no intcremptisu quaeq; 1nuice sicuti et a manere possunt re ipsa distinguuntur. Distines iones autem intrinsicci modi simili ratione scrutari solemus, qua modos ipso perscrutamur. Una a itur distines 1ocst qua modus a ration diffisim et separatur,ut uehemetia caloris Λ caloris dis finitione. altera st qua modus unus ab alio sciti: gitur, ab alio inquam , qui non sit sub codem, ut infinitudo, d ncccssitas finitudo, d contingensilia, tertia fit ex modoru oppositionc ut finitum,
d infinitum: ncccssartium, d contingonS ultima
sunt, quado fiunt ius de rationis micr sic, ut pro prictas Platonis singularis,d proprietas singula' ris apparchi. Atq; haec sinit, quae a doci immistiiris de distinction attulimus necessaria ualde tum dialces icis, tum philosophis diligctcricro negotiu speculantibus nihil tenacre dictu occursret. Quam uero iis uocibus accommodentur, facile innotescet. Ad rem agitur nostram cucriae
mur, ex communitatibus quaedam sunt gencrestes, pc quas omnes hae quini uoccsici contic=niunt, uel dissident interfeci quaedam ucro parsitiales, per quas vox haec, cum illa, atq; illa cum
229쪽
Commentatio qui niadcesina. alia 3 atq; alia, cum alia, uci nectitur, uel dissilun: Situr. Porphyrius primo loco cxcquitur genera: lc. dcindo partialcf. sed ustiori lac causa primu conuemcnta aS cxplicat, mox divcrsitatcs. scd si peruacancum krc iudico, in us quae iam explicata lint, laboroni insumcre, x iis ctiam facistis est pxocmi dcclaratio, dc praesertim par ea, quae destitillitate huius libri,crtractata docum omniuum uersallia, in hac una conditione, dc ratione conueniant, quod de pluribus afferuntur, iam patet rcm subices amisso unam, dc ab ca unam huius
introduci ioni Lartem, uel scientiam nominari. Tu uero praesul amplissime hilarat, ac benigno animo suscipe hos laborc nostros, qui amplis limum nobis fructu allaturi sunt. si abs te probares,d comendar merito uidebuntur. Valc.