장음표시 사용
741쪽
n0str0s libr0s uelle 80nare, qu0d huiusde m0di assectus human0 00rdi ex id0lis innascitur, apertissime seriptum est: Qu0niam 0mnes dii gentium daem0ni ac unde et ap0st0lida disciplina n0n 80lum dieit, qu0d apud I0hannem 5 legitur: Fratres, cauete a Simul aeris, uerum etiam
qu0d apud Paulum: Quid erg0 die03 qu0d id0lis im-m0latum sit aliquid aut id0lum est aliquid Θ sed
quae imm0lant gente 8, daem0niis et n0n d 00 im-m0lant; Π0J0 autem 1108 80ci 08 fieri daem0niorum. id unde satis intellegi p0test 110n tam ipsam immolati0nem, nam uer0 de0 prisci sancti imm0lauerunt, sed qu0d diis falsis et impiis daem0niis imm0latur, reprehendi a uera religi0ne in superstiti0nibus gentium. Sicut enim ueritas h01 tatur h0mines seri 800i08 sanct0rum angel0rum, ita seducit 15 impietas ad 80dietatem daem0ni0rum, cui praeparatur ignis
aeternus sicut regnum aeternum 80cietati sanct0rum.
l0 Nequ0 illinc excusant impii sua sacrilega sacra et Simulacra, qu0d eleganter interpretantur, quid quaeque significent. 0mnis quippe illa interpretati0 ad creaturam refertur, n0n20 ad creat irem, cui uni debetur seruitus religi0nis illa, quae
parantur E ignis aeternus in ras. m. I 8) C aeternus ignis E 16 regium A societatis H 17 excurrant E impia A 18 elegant - in ras. m. 2) M quid quaeque quid quae M quidque E signi t cent A I9 interpretio, corr. m. I interpretatio Μ 21 latria HPGElathria MAC 22 stellis, corr. m. I stellas M n0n impromptu C
742쪽
pr0mptu sitas aelites p0testates esse daem0nia; sed cum 0mnis creatura partim c0rp0ralis sit partim uer0 ine0rp0ralis, quam etiam Spiritalem 110camus, manifestum est id, qu0d an0bis pie ac religi080 st, a u0luntate animi pr0ficisci, quae creatura spiritalis est et 0mni c0rp0rali praep0nenda. unde
c0lligitur c0rp0rali creaturae 130n esse Sacrificandum. restat
spiritalis, quae uel pia uel impia est: pia scilicet in h0minibus sit angelis iustis et de0 rite seruientibus, impia uer0 inh0minibus et angelis iniquis, qu08 etiam daem0nes dicimus. ac per h0c nec spiritali quamuis iustae creaturae sacrificandum e8t, qu0niam, quant0 magis pia est et subdita d00, tant0 minus se tali h0110re dignatur, quem scit n0n deberi nisi de0. quant0 erg0 pernici0sius est sacrificare daem0niis, h0c est iniquae spiritali creaturae, quae in h0c pr0xim0 et caligin080
cael0 habitans tamquam in aerio carcere su0 praedestinata est supplici0 sempitern0l quam ob rem etiam cum se h0mines superi0ribus caelestibus p0testatibus, quae n0n sunt daem0nia, sacrifieare dicunt et 80lius n0minis interesse arbitrantur, qu0d illi de08, n08 008 angel08 appellamu8, n0n Se Opp0nuntois ludi fidandis multiplici fallacia nisi daem0nes, qui err0re delectantur et qu0dam m0d0 pa Scuntur human0, qu0niam sancti angeli n0n adpr0bant sacrificium, nisi qu0d ex d0ctrina uerae sapientiae ueraeque religi0nis 0ssertur uni uer0 d00, cui sancta s0cietate deseruiunt. pr0inde sicut impia superbia siue h0minum siue daemonum sibi h0s diuin0s h0n0res exhiberi
l. eae corr.; fuitne e fl) M 21 pascantur, corr. m. I pascuntur x humano. m. 2 add. errori C m. 2 supra .f. sacrificio G 22 doctrina uera E 23 affertur H offeruntur, m. 2 offertur G uni et uero P cui sancta in societate A cuius iam societati G 25 sibi spost. i eae corr. m. I) M
743쪽
uel iubsit uel cupit, ita pia humilitas uel h0minum uel angel0rum
sanct0rum haec sibi 0blata recusauit et, cui deberentur, 08tendit. cuius rei manifestissima in sacris litteris n0stris exempla
Jl s Dispertita autem diuinis el0quiis sacrificia pr0 temp0rumc0ngruentia, ut alia fierent ante manifestati0nem 110ui testamenti, qu0d ex ipsa uera et unius sacerd0tis uictima, h00 est ex fus0 Christi sanguine ministratur, et aliud nunc, qu0d huic manifestati0ni c0ngruum, qui iam declarat0 110mine id Christiani appellamur, 0sserimus, n0n 80lum euangelicis uerum etiam pr0phetidis litteris dem0nstratur. mutati0 quippe n0ndei n0n ipsius religi0nis sed sacrifici0rum et sacrament0rum inpudenter nunc uideretur praedicata, nisi fuisset ante pra0digia. quem ad 1110 dum enim unus idemque h0m0, si d0015 mane aliud 0sserat aliud uespere pr0 00ngruentia diurni tem-p0ris, 110n deum mutat nec religi0nem sicut nec salutem, qui ali0 m0d0 mane ali0 uespere salutat, ita in uniuer80 tractu Saecul0rum, cum aliud 0blatum est ab antiquis sanctis aliud ab eis, qui nunc sunt, 0ssertur, n0n humana praeSumpti0neqd sed auct0ritate diuina temp0ribus c0ngrua saera mysteria celebrantur, n011 deus aut religi0 c0mmutatur. IV. DE EO QUOD SCRIPTUM EST: IN QUA MENSURA MENSI FUERIΤIS; REMETIETUR VOBIS. 22 Iam nunc deinde uideamus, quale sit, qu0d de men8uraque peccati atque 8upplicii pr0p0suit sic euangeli0 calumniatus:
22 Matth. 7, 25 p MAPG 6 congruentiam HMAFG testamenti i eae corr.
m. 2) H 7 et in unius sin del. m. 2) PG et in unius Am sacer- doeii E 8 ex fuso suso si effuso a es ex effuso Irm 9 manifestatione, corr. manifestationi H 10 christiane E 14 idemqueJ idem E16 nec sed A sicut nec salutem om. E salute C 17 uespereJ mod0 uespere C uniuersa H tractu transacto E 21 110n-commutaturom. A 22 IV om. MACG quarta quaestio E item de eo C de eo-uobis om. G est est in euangelio E 23 metietur E
744쪽
564 S. Aureli Augustini Minatur', inquit, 'Christus sibi n0n credentibus aeterna supplieia et alibi ait: In qua mensura mensi fueritis, in ea remetietur u0bis, Satis, inquit, ridicule atque c0ntrarie; nam si ad mensuram redditurus est p0enam et 0mnis mensura circumscripta sest sine temp0ris, quid sibi
u0lunt minae infiniti supplicii γ' 23 Istam quaesti0nem a qualicumque phil080ph0 0880 0bieetam atque pr0p0sitam difficile est credere, quippe qui ait: 'Omnis
mensura circumscribitur temp0rer quasi 11011 80leat nisi tem-p0rum e880 men Sura Sicut h0rarum et dierum et ann0rum, uel sicut dicimus breuem syllabam simplum habere temp0ris ad syllabam l0ngam . put0 enim m0di0s et rab0nes, urnas et amph0ra S Π0n temp0rum e8Se menSura8. qu0 m0d0 erg00mnis mensura circumscribitur temp0r03 n0 ne ipsi dicunt 80lem istum sempiternum esse Θ qui tamen quantus sit ad terram, mensuris ge0metricis perscrutari audent et renuntiare. qu0d siue p088it siue Π0n p088it, c0nStat eum tamen pr0priam sui 0rbis habere mensuram, quia et, Si c0mprehendunt quantu8 Sit, men Suram eius c0mprehendunt et, si h 0c n0nad8equuntur, mensuram eius Utique 110n c0mprehendunt nec id00 nulla est, quia h0mines eam Π0880 B0n p088unt. p0te8t igitur aliquid et sempiternum esse et certam sui m0di habere men Suram. Secundum ip808 enim de 80lis aeternitate l0eutus Sum, ut Sua Sententia c0nuincantur atque c0ncedant esse p0sse aliquid cum mensura sempiternum. ac sic n0n ide01 I0h. 3, 18; Matth. 25, 461 in quid minatur E 110n om. E 3 in aere metietur, m. 2 in ea remetietur G eadem remetietur E remetietur P eae remittetuo edd. sec. Sacr. liti. 5 circumscripta est a e eae ras. et corr. m. I) Μ 6 minae i ras. et corr. eae u) P in mensura E infinita E T subiectam HMA 8 pr0positam Om. E 12 puto-mensuras om. et in mary. m. I ' add. C14 hominis G 15 solem . istum C 16 geometrici, s eras.) M17 siue m. 2 eae si ut P p08sit . . . possit, m. 2 p08Sint ... p0SSint Gpossint ... p0ssint E edd. 18 et sil sic E 19 conprehendunt eius Om. et in marg. m. 2 add. H 20 utique eius E 21 qu id C 24 eon
745쪽
putent n0n esse credendum de supplici0 sempitern0, qu0d minatus est Christus, quia idem dixit: In qua mensura mensi fueritis, remetietur u0bis. 24 Si chim dixisset: 'Qu0d melisi fueritis, h0e metietur u0bis',
5 etiam sie n0n 0mnin0 ad eandem rem ex 0mni parte necesse esset referre sententiam. p088umus enim recte dicere: 'Qu0d
plantaueris, h0c decerpes', quamuis nem0 plantet p0mum sed lignum, decerpat autem p 0mum magis quam lignum; Sed illud dicimus secundum arb0ris genus, quia n0B fidum plana' tat, unde nucem decerpat. ita diei p0sset: 'Qu0d feceris, patieris,' n0n ut, si Stuprum fecerit, Stuprum patiatur, Sed
qu0d peccat0 ist0 fecit legi, h0e ei lex faciat, id est quia
legem talia pr0hibentem de sua uita abstulit, auferat eum etiam ipsa lex de h0minum uita, quam regit. item si dixisset: 15 'Quantum mensi fueritis, tantum metietur uobis', nec sic esset c0nsequens, ut 0mni m0d0 aequales peccatis p0ena8 intellegere deberemus; neque enim aequalia sunt uerbi gratia tritieum et h0rdeum et pr0laet0 diei p0sset: 'Quantum mensi fueritis, tantum metietur u0bis', h00 est quantum tritici ' tantum h0rdei. qu0d si de d0l0ribus agersitur atque diceretur: Quantum d0l0rem ingesseritis, tantus ingeretur u0bis', fieri p08set, ut tantus d0lor esset quamuis temp0re diuturni0r,h00 e8t m0ra mai0r, ut par. neque enim, Si de duabus lucernis dieamus: 'Tantum ignis iste caluit, quantum ille', 2b id 00 salsum erit, quia una earum forte citius extincta est.
1 qu0d quae E 3 remetietur-fueritis om. HMA remittetur, corr. remetietur P 5 re. non fuit m) P necesse esset 110n esset necesse E8 decerpit FG magis pomum G 9 illud aliud H arborem C10 nui est, m. I corr. nucem C potest E 11 ut non Am si stuprum fecerit om. E feceris HMA patiatur, m. 2 patiaris M12 quod Om., m. 2 add. M seci A lex et E 13 vita uitate E14 de hominum uitam H de morum uita E gerit E si om. A15 remetietur edd. 16 esse C poenis HMA 18 potest E 19 re- metietur edd. 20 de om., m. I add. M dicetur A 21 ingeritur E22 d0lores sed quamuis H 23 maior, m. I maiori G uis par A uel par impar G aut par E de om. E
746쪽
Π0n itaque, si aliquid sequndum aliud tantum est secundum aliud n0n est tantum, quia n0n in omni m0d0 tantum est, ideo salsus est m0dus, in qu0 tantum est.25 Cum uer0 dixerit: In qua mensura mensi fueritis, metietur 110 bis cumqu0 manifestum sit aliud esse men- Suram, in qua metitur aliquid, aliud ipsam rem, quae metitur, iam fieri p0test, ut, in qua mensura h0min08 menSi eSSent uerbi gratia m0dium tritiei, in ea illis metirentur miliam0di0rum, ut et tam multum inisti esset in quantitate frumentiet nihil in m sensura, ut taceam de ipsarum rerum diuersitate, quia n0n 80lum seri p0test, ut. in qua menSura quiSque mensus fuerit h0rdeum, in ea illi metiatur triticum, sed in qua men8ura mensus fuerit frumentum, in ea illi metiatur aurum et frumenti sit unus 1110 dius auri autem quam plurimi. ita cum sine c0mparatione rerum ipsarum et genus et quantitas dis rerat, dici tamen resitissime p0test: 'In qua menSura mensus est, in ea illi metitum est.' unde autem h0e dixerit
Christus, paul0 superius satis elucet: Nolite, inquit, iudicare, ut 110n iudicemini; in qu0 enim iudicio iudi-c au eritis, iii di cabi mini. numquid si iniqu0 iudici0 iudicabunt, iniquo iudicabuntur 3 absit . nulla quippe iniquitas apud deum. sed ita dictum est: In qu0 iudici 0 iudica-u eritis, in e0 iu dicabimini, tamquam diceretur: 'In qua u0luntate benefeceritis, in ipsa lib0rabimini', uel: In qua u0luntate malefeceritis, in ipsa puniemini', uelut, Si quispiam
2 in ovi. A edd. 3 falsu, m. 2 falsus G 5 remetietur AE edd. cumque sque dei. m. 2) P mensuram-aliud om. E 6 pr. metitur metietur MG 8 metientur, m. 2 metirentur P mtientur, m. 2 metientur G 9 et ut E tam tantum CG 10 ante ut m. 2 ad i. et G11 solum bis H quisquis a quis ceti. edd. 12 mensis, m. I corr. mensus H metietur E 13 fuerit om. M 14 m0dus A 12 mensus
747쪽
ad turpem c0ncupiscentiam 00ulis utens excaecari iuberetur
recte utique audiret: 'In quibus 0culi8 peccasti, in eis supplietum meruisti'. iudici0 enim quisque animi sui seu b0110 seu mal0 utitur uel ad benefaciendum uel ad peccandum. 5 unde n0n iniquum est, ut, in qu0 iudicat, in e0 iudicetur, h0e est ut in ips0 animi sui iudici0 p0enas luat, cum ea mala
patitur, quae male iudicantem animum c0BSequuntur. , Alia namque sunt manifesta t0rmenta, quae p0St futura praeparantur, etiam ipsa ex e0dem malae u0luntatis cardine 10 adtracta; in ip80 autem anim0, ubi appetitus u0luntatis human0rum 0mnium e8t men Sura fact0rum, c0ntinu0 p0ena Sequitur culpam plerumque mai0r Π0n Sentientis caeditate
graui0re . ide0 cum dixisset: In qu0 iudiei 0 iudicaueritis, iudicabimini, secutus adiunxit: Et qua mensura 15 mensi fuseritis, metietur u0bis. in u0luntate quippe pr0pria metietur b0nus h0m0 b0na facta et in ea metietur ei beatitud0, itemque in u0luntate pr0pria metietur malus h0m0 mala 0pera et in ea metietur ei miseria, qu0niam, ubi quisque bonus est, cum bene uult, ibi etiam malus, cum 20 male uult. ac per h00 ibi etiam fit uel beatus uel miser,h0c est in ips0 suae u0luntatis assectu, quae 0mnium fact0rum merit0rumque mensura est. ex qualitatibus quippe u0luntatum n0n ex temp0rum spatiis siue reete facta siue peccata metimur. ali 0 quin maius peccatum haberetur arb0rem deicere
25 quam h0minem 0 edidere; illud enim fit l0nga m0ra ictibus multis, h0c un0 ictu breuissim0 temp0re. pr0 qu0 tamen exigui temp0ris tam grandi pedeat0 si perpetua dep0rtati0neh0m0 puniretur, etiam mitius cum ill0 actum, quam dignus
. . . seu H 4 pr. ad Om. A 5 iniquum initium A in eo om. E6 ipso illo G 8 manifestam m del.) H 10 extracta P edd. praeter mu0luptatis C 12 110n sentiens, corr. m. I ' non sentientis C c011- sentientis P caecitatem sui del. m. 2) graui 0re eras.) P caecitate graui0re CG 14 et in qua E 16 metitur C et om. H 17 metitur CE 20 etiam ibi G illic etiam A 23 spatio G metimus, corr. m. ut vid. Imetimur A metietur H 24 maius manus H 25 hominem om. E sit H
748쪽
fuerat, diceretur, quamuis in spati0 temp0rali l0ngitud0 p0enae eum breuitate facin0ris null0 m0d0 sit c0mparanda. quid ergo c0ntrarium est, si erunt pariter l0nga uel etiam pariter aeterna supplicia sed aliis alia miti0ra uel acri0ra, ut, quibus
tempus aequale est, n0n Sit aequali8 a8peritas pr0pter mensuram etiam peccat0rum n0n in pr0 ducti0ne temporum sed in u0luntate peccantium 327 V0luntas quippe ipsa punitur siue animi supplici0 siue
e0rp0ris, ut, quae delectatur in peccatis, ipsa plectatur in p00dis et ut, qui iudicat Sine miseric0rdia, sine miseric0rdia iudicetur. et in hae quippe Sententia ad h0e s0lum eadem men8ura e8t, ut, qH0d n0n prae8titit, n0n ei praestetur atque ita, qu0d ipse iudicatur, aeternum erit, quamuis, qu0d iudicauit, aeternum esse nequiverit. in eadem igitur mensura quamuis n0n aetern0rum malefact0rum aeterna supplicia remetiuntur, ut, quia aeternam u0luit habere peccati perfruiti0nem, aeternam inueniat uindictae seueritatem. n0n autem sinit pr0p08ita breuitas resp0nsi0nis meae, ut 00lligam omnia uel certe quam plurima, quae de peccati S et de peccat0rum p00nis saneti libri habent, atque ex his unam eruam Sine ulla ambiguitate sententiam, si tamen id ualeam uiribus mentis,
etiam Si e0ngruum nanciscar 0tium . nunc tamen arbitr0rsatis esse monstratum 110n esse e0ntrarium aeternitati supplici0rum, qu0d in eadem men Sura redduntur, in qua peccata
10 Iac. 2, 131 pena, corr. penae C 2 sit om. HMA 3 erint, m. 2 erunt M4 sed in aliis E 8 supplicatio sca eras.) C 9 ut quael utraq; Ain peccatis in temp0ris E 10 ut et C et om. ut) A iudicet Π13 ipsa P 15 remetiuntur eae remittuntur Μ remetientur E 16 quod Cperfructionem seni perfuncti0nem A 17 uindictae inueniat edd. 18 prop0sitas A veritas C 19 peccatas, m. I corr. peccatis Hp0enisJ libris del. m. M poenis M 20 ulla, sin eras.) P 21 sententia, m. 2 sententia G uiribus mentisJ totis uiribus E 22 nancisc0r otium M nam tisa cr0tium H 23 aeternitatis A 25 sint A
749쪽
V. DE FILIO DEI SECUNDUM SALOMONEM.28 P0st hanc quaesti0nem, qui eas ex Ρ0rphyri 0 pr0p08Hit,h0e adiunxit: 'Sane etiam de ill0' inquit, 'me dignaberis instruere, si uere dixit Sal0m0n: Filium deus 110n habet. 29 5 Cit0 resp0ndetur: N0n 80lum h00 130n dixit, uerum etiam dixit, qu0d deus habeat filium. apud eum enim sapiential0quens ait: Ante 0mnes c0lles genuit me. et quid est Christus nisi dei sapientia 3 item qu0dam J000 pr0uerbi 0rum: Deus, inquit, d0cuit me sapi0ntiam et scientiam
10 Sanct 0rtim c0gn0ui. quis ascendit in caelum et
descendit 3 quis e0lligit uent0s in sinu 3 quis c0Π- uertit aquam in uestiment03 quis tenuit fines terrae 3 qu0d n0men est ei aut qu0d 110men est filii eius 3 h0rum du0rum, quae in extrem0 00mmem0raui, 15 unum rettulit ad patrem, id est 'qu0d 110men est ei', pr0pter qu0d dixerat 'deus d0cuit me sapientiam', et alterum euidenter ad filium, cum ait 'aut qu0d 110men est filii eius', pr0pter cetera, quae de fili 0 magis intelleguntur,h0e est 'quis ascendit in caelum et descendit, qu0dud Paulus ita e0mmem0rat: Qui descendit, ipse est, et qui ascendit super 0mnes cael0s; quis c0lligit uent0s in sinum3 id est animas ered0ntium in 0ecultum atque Seeretum, quibus dieitur: M0rtui enim estis
meraui H 18 propter, m. 2 preter M praeter E 19 qui HAG
celom, m. I corr. celum H 21 c0llegit H edd. 22 uent08, m. Icorr. uentus Η ' in sinu C credentium om. E in occulto atque
750쪽
et uita uestra abscondita est eum Christ0 ind00; quis c0nuertit aquam in uestiment03 ut diei p0sset: Qu0tqu0t in Christ0 baptigati estis, Christum induistis; quis tenuit fines terrae 3 qui dixit discipulis suis: Eritis mihi testes in Hierusalem et in t 0ta Iudaea et Samaria et usque in fines
30 Ρ0strema quaesti0 pr0p0sita est de I0na nec ipsa qua Si ex Ρ0rphyri0 Sed tamquam ex inrisi0ne pagan0rum; Sic enim p0sita 0st: 'Deinde quid sentire', inquit, 'debemus de I0na, qui dicitur in uentre ceti tridu0 fuisse Θ qu0d satis απ αυου est et incredibile transu0ratum eum ueste h0minem fuisse inc0rde piseis; aut si figura est, hanc dignaberis pandere. deinde quid sibi etiam illud uult supra eu0mitum I0nam cucurbitam natam 3 quid causae fuit, ut haec nasceretur 3 h0c enim genus quae8ti0nis mult0 cachinn0 a paganis grauiter inrisum
animaduerti.'31 Ad h00 r0sp0 detur, qu0d aut omnia diuina miracula credenda 110n sint aut, h00 cur n0n credatur, cauSa nulla Sit. in ipsum autem Christum, qu0d terti0 die resurrexerit, n0ncrederemus, si fides Christian0rum cachinnum metueret paga-3 Gal. 3, 27 5 Aet. 1, 8 11 Ion. 2, 1 15 I0n. 4, 6