장음표시 사용
761쪽
peceauit; aliena quisquam diripuit, inter delicta numeratur;
l0ca pr0sana sacraue ui0lauit, n0n est ab indulgentia secernendus. 90Strem0 nullus e88et ueniae l0eus, nisi pedeata praecederent.
4 5 Nune qu0niam, n0n quantum debui, Sed quantum p 0tui,
maius, ut dicitur, minia Sue re890ndi, 0r0 atque 0b Seer0 utinam praesentem p 08Sem, Ut etiam lacrimas mea S peruidere8 -, Ut, qui si8, quid pr0fiteariS, quid agas, etiam atque etiam e0gites, intendas, quae sit illius spe dies ciuitatis, exio qua ad supplicium ducendi extrahuntur, quae sit matrum, quae e0niugum, quae liber0rum, quae parentum lamentati0, qu0 pud0re ad patriam uenire p088int liberati sed t0rti, qu0sr0110u0t d0l0res aut gemitus c0nsiderati0 uulnerum et eieatricum. et his 0mnibus pertractatis deum prim0 00nsideres h0minumque i5 00gites famam, b0nitatem amicam p0tius familiaremque c011-iuneti0 em et ign0scend0 p0tius laudem quam uindicand0 e0nquiras. atque haed de his dieta sint, qu0s uerus c0nfessi0nis Suae reatus a8tringit, quibus quidem legis e0ntemplati0ne, qu0d laudare n0n desin0, u0niam tribuisti. iam illud 0xplicari uix o p0test, quantae crudelitatis sit inn00entes appetere et 008, qu08 a crimine c0nstat esse discret0s, in iudicium capitis deu0 dare. qu08 Si purgari c0ntigerit, c0gites, quae80, quanta aestu sat0rum liberabuntur inuidia, cum r008 8p0nte dimis01 intuieti, reliquerint inn0dentes. deus summus t0 cust0diat et
25 legis suae c0ΠSeruet praesidium atque 0rnamentum n0strum. 9-13 p. 582, 17 221 quisquam p. 592, IS quisque 7 pro ut ras. 2-3 l. V 13 re
762쪽
CIV. DOMINO EXIMIO MERITOQUE HONORABILI AC SUSCIPIENDO FRATRI NECTARIO AUGUSTINUS IN DOMINO SALUTEM.
1 Logi litteras benignitatis tuae, quibus mihi l0nge p08tea
resp0ndisti, quam meas ad te perserendas dedi. nam eg0 tre8 erip8 eram, cum adhuc n0biscum esset neque nauigasset sanetus frater et e00pisc0pus meus Ρ088idiu8; has autem, quas mei causa illi dignatus es reddere, accepi VI Kal. Aprilis p08t menses ferme 00t0, qHam ScripSeram. cur erg0 ad te tam ser0 mea Scripta peruenerint aut ad me tua, pr0r- 1isus ign0r0, nisi Di te m0d0 r080ribere prudentiae tuae placuerit, qu0d facere ante q0ntempseras. h00 8i ita eSt, mir0r, unde sit. an aliquid audisti, qu0d 110s adhue latet, fratrem meum Ρ0ssidium aduersus ciues tu08, qu0s - pace tua dixerim
mult0 salubrius diligit ipse quam tu, qu0 plectantur SeueriUS, 1i impetrass03 nam h00 et epistula tua te metuere indicat, cum adm0nes, ut mihi ante 00ul0s e0nstituam, qualis illa 'sit speetes ciuitati8, ex qua ad supplicium ducendi extrahuntur, quae Sit matrum, quae c0niugum, quae liber0rum, quae parentum lamentati0, qu0 pud0re ad patriam uenire p0ssint liberati Et sed t0rti, qu08 ren0uet d0l0res aut gemitus e0nsiderati0 uulnerum et cicatricum.' absit, ut, ista cuiquam inimic0rum 1108tr0rum Uel per n08 uel per quemquam qu0d ingerantur, in8temu8; sed, ut dixi, si aliquid tale ad te fama pertulit, apertiu8 edisSere, ut n0uerimus, uel quid agere, gne ista sant, uel quid hae e credentibus resp0ndere de
2 Litteras meas p0tius intuere, quibus te rescribere piguit;
illic enim satis expressi animum n0Strum. Sed, ut 0pin0r,17-22 p. 581, 9-13 Idem codices, qui in ep. CIII. Lovanienses hanc epistulam in Vaticanis exemplartibus repertrem primi ediderunt. 2 suspiciend0 V 10 iam U 16 nam et hoc epist0la tua hoc te U
763쪽
0blitus, quid tibi rescripserim, 0mni 0 mihi alia l0nge diuersa et dissimilia rettulisti. quippe quasi ree0rdatu8, qu0d in
litteris meis p0sui, h00 tuis inseruisti, qu0d 0mnin0 11011p0Sui. p0stremum enim fuisse in litteris meis dieis ' 0 5 eaput aut sanguinem in ecclesiae p08tulari uindicta, sed rebus quibus maxime metuunt sp0liand08'. deinde 08tendenS, quantum sit h00 mali, adiungis atque e0ntexis, nisi te 0pini 0 fallit; arbitrari 'grauius esse sp0liari saeuitatibus quam 000idi'. atque ut apertius exp0nas, de quibus saeuitatibus au dixeris, peragis atque addis me frequentatum in litteris 110sse,
uita aeternam pariat calamitatem'. 40indu e0 elusisti grauius esse in malis uiuere quam mala m0rte finire. 3 Εt 0g0 quidem nec in n0stris, ad quas me serius sate0ra5 nninatim applieui88e, quam uellem, nee in uestris, qua8 ab ineunt0 aetate didici, litteris uspiam legi880 ree0l0, qu0d0g08t08a uita aeternam pariat calamitatem . nam nec umquam peccatum est lab0ri0sa paupertas et est aliquanta restrieti 00t 00herditi0 peccat0rum. ne per h00 110u e Si metuendum, ne 20 quiquam p08t hane breuem uitam h00 ad aeternam ualeat animae calamitatem, qu0d pauper hie uixerit, et in hac ip8a, quam in terris degimus, null0 1110d0 ulla calamitas aeternae880 p0terit, cum eadem uita aeterna e880 110n 9088it, quae nee saltem diuturna est, ad quamlibet a0tatem Seneetutemque
25 peruenerit. h00 enim p0tius in illis litteris legi, qu0niam uita ipsa, qua fruimur, breuis est, in qua tu arbitraris et fre
ro quippe ista sententia et si qui alii m0rtalem animam putant. at illi, qu0s Tullius quasi e0nsulares phil080ph0s appellat,
764쪽
S. Aureli Augustiniqu0d 00rum magni pendat auct0ritatem, qu0niam, cum extremum diem fungimur, n0n extingui animam Sed emigrare censent, et ut merita qu0que eius adserunt Seu b0na seu mala uel ad beatitudinem uel ad mis0riam permanere. h0e e0ngruit et litteris Sacris, quarum me cupi0 litterat0rem. mal0rum erg0 suis est 5m0rS, Sed in eis, qu0rum ea Sta, pia, fidelis, inn000118 uita, n0n in ei S, qui temp0ralium nugarum et uanitatum cupiditate flagrantes et, cum hic sibi felices uidentur, ipsa u0luntatis prauitat0 miseri c0nuineuntur et p08t m0rtem graui0res miserias n0n habere tantum uerum etiam Sentire c0guntur. 104 Haed erg0 cum et uestris quibusdam, quas h0110rabilius habetis, et n0stris 0mnibus litteris frequententur, 0 b0ne dileet0r etiam terrenae patriae tuae, luxuri0sam uitam time ciuibus tuis, n0n ege8t0sam aut, Si egest08am times, illam p0tius egestatem m0ne deuitandam, quae magna licet rerum 15 terrenarum pr08 peritate circumfluat, eis tamen insatiabilitor inhiand0, ut uestr0rum ips0rum uerbis utar auct0rum, 'neque c0pia neque in0pia minuitur'. uerum tam0n in illis, quibus resp0ndisti, litteris meis inimic0s ecclesiae ciues tu0s nec illa egestate dixi 0m0ndand0s, ubi necessaria naturae desunt, cui 20 succurrit miseric0rdia, de qua n0bis etiam praeseribendum puta Sti, qu0d 0perum n08tr0rum h0e indicet rati0, quibus pauperes SuStinemus, m0rbid0S curati0ne releuamus, medistinam afflictis e0rp0ribus adhibemus, quamquam et sic egere utiliussit quam ad satiandam nequitiam rebus 0mnibus abundare; 25 sed absit, ut 0g0 illa e0herciti0ne ad hanc aerumnam e0S, de quibus agimus, redigend0s es Se cen Suerim. 5 R000nse sepistulam meam, si tamen dignam habuisti, si n0nquam relegere8, cum ei fuisset resp0ndendum, saltem quam ita rep0neres, ut tibi iubenti, cum u0li10ris, pr0ferretur, et ad adtende, quid dixerim; h00 pr0lact0 inuenies, cui te n0nr0890ndi88e, quantum existim0, sat0aris. nam ex epistula illa
765쪽
mea uerba nune inser0: 'N0n praeterita', inquam, uindicand0 pascere iram n0stram studemus, sed misurie0rditer in futurum consulend0 8atagimus. habent h0mines mali, ubi et per Christia 08 110n 80lum mansuete uerum etiam utiliter salus briterque plectantur; habent enim, qu0d c 0rp0re ine0lumes uiuunt, habent, unde uiuunt, habent, unde male uiuunt. du0 prima salua Sint, ut, qu0S paeniteat, Sint; h00 0ptamu8, h00, quantum in n0bis est, etiam inpensa opera instamus. tertium uer0 si d0 minus 110luerit tamquam putre n0Xiumque resecare,10 ualde miseri00rditer puniet. ' haec uerba mea Si recensuisses, cum mihi rescribere dignareris, 110n 80lum de m0rte sed et de damnis e0rp0ralibus euitandis e0rum, pr0 quibuS agis, 110s inuidi0sius quam 01 sui08ius r0gand08 putareS, qH0rum dixi uelle n0s in eis saluum esse, qu0d ine0lume 8 00rp0re 15 Uidunt, nec ege8108am uitam, ut utetu indigeant ab aliis impartit0, per Π08 eis utique formidares. qu0rum set illud sequndum dixi uelle n0s saluum, qu0d habent, unde uiuunt. tertium uer0, qu0d habent, unde male uiuunt, id e St, ut nihil aliud dicam, certe unde sals0rum de trum argentea 20 fabricauere Simulastra, pr0 quibus uel seruandis uel ad0randis uel sacrileg0 ritu adhuc c0lendis usque ad edelesiae dei pr0siliatur incendium et religi0sissim0rum pauperum SuStentacula infelici uulg0 diripienda praebeantur Sanguisque fundendus, tu, qui tuae c0nsulis ciuitati, quare metui S resecari, ne 25 0mni m0d0 impunitate pernici0sa nutriatur et r0b0retur audacia 3 h00 110bis edissere, h00 d000 circumspecta di8putati0ne quid mali sit; diligent0r adtende, qu0d dicimu8, ne id, qu0d u0bis didimus, uelut specie petendi qu0dam m0d0
accusati0Π0 0bliqua 0bicere uidearis.
766쪽
6 Sint h0nesti ciues tui, pr0bis m0ribus, n0n SuperfluiSsacultatibus; n0n 00s u0lumus ad aratrum Quintii et ad Fabrieli Deum per n0s ulla e0herciti0ne perduci, qHa paupertato illi P0manast roi publieae prindipes n011 80lum n0nuiluerunt ciuibus suis, sed 0b eam fuerunt praecipue cari0res et patriae gubernandis 0pibus apti0res. ne illud quidem 0ptamuS aut agimus, ut patriae tuae diuitibus illius Rufini bis
e0nsulis argenti cultus decem p0nd0 remaneat, qu0d tunc laudabiliter seuera censura adhuc resecandum tamquam uitium iudicauit. tantum n0s c0nsuetud0 dec0l0ris aetatis nimium marcidas animas mitius e0ntrectare persuadet, ut man Suetudini Christianae, qu0d illis cens0ribus iustum ui Sum est, nimium uideatur, et uides, quam multum intersit, utrum iam punienda culpa sit tantum habere an pr0pter alias grauissimas culpas, ut tantum quis habeat, permittere. qu0d tunc iam fuit pes catum, nune u0lumus sit Saltem p 00na peccati. Sed est, qu0d fieri p0ssit et debeat, ut nee usque ad ista pr0grediatur severitas nee nimis secura laetetur et debacchetur impunitas et imitati0nis exemplum ad grauissimas et 0ecultissimas p00nas inlatistibus pr0p0 natur. 8altem e0ncede, ut nimium superfluis suis timeant, qui necessaria n0stra incendere ac uastare moliuntur. lisseat et h00 beneficium tribuere inimicis n0stris, ut, dum metuunt rebus, quas n0Xium n0n e Stamittere, qu0d sibi n0xium est, n0n e0nentur admittere. neqlle
enim haec didenda est uindicta peccati sed tutela e0nsilii; n0n est h00 inr0gare supplicium sed ab exeipiend0 supplici0
7 Quisquis inprudentem eum aliqu0 sensu d0l0ris priuat, ne Superuacuis 800leribus adsuefactus p0enas atr0cisSimas pendat, puer0 capill0s uellit, ne serpentibus plaudat, atque ita, ubi
767쪽
m0lesta dile eti0 est, nullum membrtim laeditur, unde autem deterret, salus et uita perielitatur. 11011 tunc benesisti sumus, eum id, qu0d a n0bis petitur, facimus, sed cum id facimus, qu0d n0n 0bsit petentibus. nam pleraque n0n dand0 pr0 sumus 5 et 110ceremus, Si dedissemus. unde illud prou0rbium: Nec puer0 gladium. 'Tu uer0', inquit Tullius, 'ne unic0 quidem sti0'. qu0 enim quemquam maxime diligimus, e0 minus ei debemus, in quibus magn0 pericul0 peccatur, c0mmittere. et de diuitiis, ni fall0r, cum haec ageret, l0quebatur. pr0inde
10 quae pericul080 male utentibus e0mmittuntur, salubriter etiam plerumque detrahuntur. medici cum uident secandam urendamque putredinem, Saepe aduersus multas lacrimas miseri-00rditer 0bsurdescunt. si, qu0tiens paruuli uel etiam grandiusculi ueniam peccantes deprestati sumus, t0tiens a parentibus 15 Uel magi8tris accepi88emus, quis n0strum t0lerandus creuisset 3
quis aliquid utile dididisset y pr0uidenter ista, n0n crudeliter sunt. ne, quaeso, in hac cau8a nihil aliud intendas, nisi quem ad m0dum apud n0s efficias, qu0d r0garis a tuis; 0mnia uer0 diligenter e0nsidera. si praeterita neglegis, quae fieri ko iam inlaeta 11011 9088unt, aliquantum pr08pice in p08terum; 11011 quid cupiant, qui te r0gant, Sed quid eis expediat,
prudenter adtende. 11011 8ane fideliter 008 amare e0nuincimur,
sib litterae illum laudant patriae rect0rem, qui p0puli utilitati
magis c0nsulat quam u0luntati γIII 8 Nihil int0rest', inquis, 'quale uideatur e 88e peccatum, climi dulgentia p0stulatur.' reete h00 digeres, Si de puniendi 8, 11011 de c0rrigendis h0minibus ageretur. absit enim a c01 deso Christian0, ut libidine ulciscendi ad p00nam qui usque rapiatur; absit, ut in dimittend0 cuique pestea tum aut 110n praeueniat
768쪽
instaminetur ard0re, ne uindicta etiam lege debita pasci desideret,n0n autem ne c0n Sulat, ne pr08piciat, ne c0mpescat a malis.
seri enim p0t08t, ut uehementius aduersand0 emendati0nem quisque neglegat h0minis, quem grauius 0dit, et 110 nullam0lestia reddat c0hercend0 meli 0rem, quem maxime diligit. 9 Nam et paenitentia, sicut Seribis, impetrat ueniam et purgat admissum Sed illa, quae in uera religi0ne agitur, quae futurum iudicium dei e0gitat, n0n illa, quae ad li0ram h 0minibus aut exhibetur aut sngitur, n0n ut a delict0 anima purgetur in aeternum, Sed ut interim a pra0senti mptu m0lestia0 uita cit0 peritura liberetur. hinc est, qu0d Christianis e0nstentibus atque deprecantibus, qui delict0
illo laserant implicati uel n011 8ueeurrend0 ar8urae ecclesiae uel d0 seeleratissimis rapinis aliquid auferend0, paenitentiae d0l0rem fruetu0sum esse credidimus eisque ad 00rrecti0nem Sufficere existimavimus, qu0d inest c0rdibus e0rum fides, qua c0n8iderare p0ssent, quid de diuin0 iudiei0Drmidare d0b0rent. quae autem paenitentia Sanare p0test e08, qui lantem ipsum indulgentiae n0n 80lum agn08dere neglegunt,u0rum etiam inridere ad blasphemare n0n desinunt 3 et e0ntrah0s tamen inimicitias in c0rde n0n retinemus, qu0d illi patet ac nudum est, cuius et in praesenti et in futura uita et timemus iudicium set speramus auxilium. sed arbitramur n08 etiam pr0 ipsis aliquid pr0uidere, Si h0mines, qui deum n0n timent, aliquid timeant, qu0 n0n 00rum laedatur utilitas, Sed uanitas castig0tur, ne ab et 8 deus ipse, qHem SpernHnt, n0xia 80curitat0 audaci0ribus factis grauius 0ssendatur set ne aliis ad imitandum ead0m ipsa seeuritas muli 0 pernici08ius pr0p0natur. denique pro quibu8 abs te r0gamur, n08 pr0 illis deum r0gamUS,
uti e0s ad se e0nuertat, ut fide mundan8 00rda e0rum Ueracem ac salubrem agere paenitentiam d000at.
6-7 cf. p. 580, 221 uindicta, etiam lege debita. fuit m) V uindictam etiam lege debitam Vir pasci eae ras. et corr. fuit passim) U passim Vir 4 quam V 9 post h0minibus ras. unius u. S-49 liti. 30 munda,
769쪽
J0 Eece quant0 008, quibus n08 arbitraris iras ei, - pace tua dixerim - 0rdinatius quam tu utiliu8que diligimus, pr0 quibus et ad euitanda tant0 mai0ra mala et ad 00nsequenda tant0 mai0ra b0na deprestamur. qu08 etiam tu si ex dei 5 caelesti munere n0n ex h0minum terren0 1110 re diligeres sinderiterque mihi re8cribere8, qu0d, cum te ad exsuperantissimi d0i eultum religi0nemque c0mpellerem, libenter audieris,n0n 80lum haed eis 0ptareS, Sed eis ad haec ipse praeires.sie 0mne apud n0s tuae petiti0nis neg0tium eum magn0 et 10 san0 gaudi0 sitiretur; sic illam caele8tem patriam, quam eum intuendam 0880 8uaderem, libens te accepisse dixisti, ex huius etiam, quae te carnaliter genitit, uera et pia dil0eti0ne pr0mereris uere c0nsulens tuis n0n ad uanitatem laetitia se temp0ralis nee ad impunitatem pernici08issimam 80015 leris 80d ad gratiam sempiternae felicitatis.11 Hab0s exp0sitas in hae causa e0gitati0nes et u0ta pect0ris mei. quid autem lateat in c0nsili0 dei, fate0r, h0m0 8um, ne8ei0; sed certissime sei0, quicquid illud est, id esse iustius atque sapientius et firmissim0 stabilitum ine0mparabili exe0l-20 lentia prae 0mnibus mentibus h0minum. uerum e8t quippe, qu0d legitur in libris n0stris: Multae c0gitati0nes sunt in c0rde uiri, e0nsilium autem d0mini manet in aeternum. pr0inde quid tempus adferat, quid n0bis saeuitatis aut difficultatis 0riatur, quid p0strem0 u0luntatis ex 25 rerum praesentium uel c0rrecti0ne uel spe subit0 p0ssit existere, utrum deus sic indignetur his lactis, ut ea, quam petunt, impunitate magis seueriusque puniantur, an ill0m0d0, qu0 Π0bis placet, c0hercend08 miseric0rditer iudicet, an
aliqua aeri0re sed salubri0re e0rum praecedente c0rrecti0ne ab nec ad h0minum sed ad suam miseric0rdiam ueraei c0nuer-
duriore eae corr. V duriore edd.
770쪽
Si 0ne, quicquid terr0ris praeparabatur, auertat et e0nuertat in gaudium, iam n0uit ipse, n08 autem ign0ramus. quid erg0hie ante tempus inter n0s eg0 et praestantia tua frustra
et qu0d semper in8tat, Si placet, agamu8. nullum enim tempus est, qu0 Π0n deceat et 0p0rteat agere, unde de0 placere p088imus; qu0d in hac uita usque ad eam perfecti0nem impleri, ut nullum 0mnin0 peccatum insit in h0mine, aut 110n p0test aut f0rt0 difficillimum est. inde praecisis 0mnibus dilati0nibus ad illius gratiam e0nfugiendum est, cui ueris8ime dici p0test, qu0d carmin0 adulat0ri0 nesci0 cui n0bili dixit qui tamqn ex Cuma00 tamquam eX pr0pheti00 carmine Se
Te duce, si qua manent sceleris uestigia n0stri, inrita perpetua s0luent Drmidine terras. h0e enim duce s0lutis 0mnibus dimissisque peceatis hac uia ad caelestem patriam peruenitur, cuius habitati0ne cum eam tibi amandam, quantum p 0tui, c0mmendarem, adm0dum delec
IV 12 Sed quia dixisti, qu0d 0mnes eam leges diuersis uiis et
tramitibus appetant, uer00r, ne larte, cum putas etiam illam uiam, in qua nune c0nstitutus es, e0 tendere, pigri0r sis ad eam tenendam, quae illuc 80la perducit. sed rur8u8 uerbum, qu0dp0suisti, diligenter adtendens uid00r mihi tuam non inprudenter aperire sententiam. neque enim dixisti, quam 0mne8 leges diuersis uiis et tramitibus adsequuntur aut 0stendunt
aut inueniunt aut ingrediuntur aut 0btinent aut aliquid eius m0di, sed dicend0 'appetunt' librat0 uerb0 atque perpen80n0n adepti0nem significasti sed adipiscendi cupiditatem. ita nee illam, quae uera est, exclusisti nec alias, quae falsae sunt, admisisti; et illa quippe appetit, quae perducit, nec perducit omnis, quae h00 appetit. qu0 quisquis perdueitur, sin0 ulla dubitati0ne beatus est; beati autem 0mnes es Se
14 Verg. Buc. IV 13 - 14 20 21 cf. p. 579, 20-219 unde m 24 impudenter V m. 2 imprudenter Us 32 li0eJ id U