Reuerendi patris domini Mercurii Viperae Beneuentani, ... Contra a recto diuini cultus itinere aberrantes liber

4쪽

REVERENDI

PA TRIS DOMINI MERCURII VIPERAE BENEVENTANI. ROMANI CIVIS, CAUSARUM SACRI PALATII AVDITo

RIS p RIMARII. CONTRA A RECTO DIVINI CULTUS ITINERE ABERRANTES

LIBERO

5쪽

llum A Mu M aximitanu, tua in hune amplisinu magistratum suffectio Caesis inuictis me Carole, indies ningis: ae magis liquet . t si ab A

gaio m nsiba tempora desidia Caesarum ex streta virtute: er intentata 'rtuna: quae ad propagandis ImporiMm concertarunt, id quasi consenuit: αs Me it, sub te nunc exercere membra omnia,eam illam senectutem: er velut reis diis iuuenture revirescere, confidendMm certe en Omiaci siquidem Imperatorias virtutes in te uno contines, ut Scipionem illa maiorem: qui quattuor: er viginti annos natus

Tmperator aduersilis Poenos in Hispania senarus: Popusq; Romani considio missum Iuperes, non tantum eques. Sed omitto magnam mi animi Dcunditatem , praeclaram ingenti amplitudinem. dicendiq; peritiam,simi simu corporis robnr,rusi in prouidendo consas , indκgnam in agendo, in conficiendo celeritatem admirandam praereo quibus ficile cognoscitum ea quoq; ubi ingenita esse animi magnitudo: ut er laudabiliora synper molirier praeclariora gerere pro gloria inni tali nun I sis desiturin . t quum ea sit tua virtus eas Immi celsitudo,ut ex minam: maximari rerum eura prae eae teris rebus christianam rem b. er relisionem tutari: er augeri Rideas ', hoc opis, has vigilias : er lacu brationes tui deuod imi clientuli Mercuris tuo tanto non mollias iussignas ese non insicior dicaui, sesum tamen exhibendi temeritas incest,φ hsilas iampanae religionis acerrimos streo in emn: ac perimere animum adiecim it hie suscepto diu'andae fidei er rotionibus aserendοῦ veritatis officio nullum temporis inter'fium : aut minimam quidem scribendi intercapedinem sicit. Omnes enim variis , sessis: hirpijs superstitionibus , quas demonum Ποῦ Ilig 1s occFatos, d lusios,perntiacueriinhurentes amouere conatur .aperit: viqi illos in veritare scuti in lucidi imo Lole contriuere , calare: stq; ipsis nisi adestifcribendos sie ipses ingeniosios edestreri adigit.*uppe ea diveracula. deinos instinentur amfractus,ne planitie deserendo ex praeruptis rupibus collabantur,admcnet: rectu si Iutis iter retegit: lucem p tenebris admouit. His demum eonsilit: quo insin se tandem in Meteratis errori bin exori una: re ad quod nati sim voracmt: omnes ad caelem pabuluminisat. Iccirco eos ad illum via me starentem doctrinae sontem : euius hauΠu sedetur stis relegat. In hoc stas contextu in illos: qui a recto diuini cultus itinere aberrant, inurahitur: vi in=nsibiles suprennones: errores sinueteratos, tanq mostra si tantur. Qua de re tuo auspicio in publicum exhibere: er te meruo numen celebrare libeat. Quia intis tot virtutum genera singularis: ac prope diuinae munificentu tuae tantus si sti endor, ut ab omnibus admirandus,excolendus: inmortalitant confitcrandus sis. Quare te stricioret. Auguras, Traiano meliorem, clementiorem dictatore Cae stire: Cymone liberaliorem splendidiores Lucullher te nobis: er Imperio diutuma felicitatem supere re precamur .

6쪽

LIBER PRIMUS. RAECLARO, ET FULGENTI

animoleximia ingenii perspicuitate, ac diuini P cultus: mentissardore, uiri illi illustres afflati, explosis omnibus quς disciplinarum selertis im . pedimento essenilut diuinq,ac insignis philosophie dc trinam canescerenti coelestis J heologis studio sese dedere de omnium Iaudatarum , pr cellentium artium progenitricem,ac eductricemi de quasi parentem amplecti, re nancisci possent,quirenti: Cu pulchrius esse noscas diuinas res agnose cere callere F dc earum ratione amplecti et diuitiis de dignitatibus adherere diserti quidem de peritissimi uiri diuini cultus

amatores'ui cunctis rebus illum ante posuere, quoniam con spiciebant eas res caducas, di fragiles, dc ad hanc terrenam momentaneam* uitam conspectare: sed diuinam religionem diligendo, iustitia ipsa re probitate ac perenni uita illustramur: qua nil meIius, nil iustius dies queat: Sic itam illos non sine admiratione cospiciendos esse arbitror, qui couentus inducul, dc gymnica certamina . proscenta p ad Tragicas instituut partes quandoquide bonas corporum habitudines tam ingenti munerib dignas putarunCSed qui pro illa illustri religione, republicat laborarunt animosi suos ita prςpararunt, ut aliis etia non tantia exemplo, sed adiumento esse queant, qui susce/ptis studios laboribus gloriam, bonorum laudem sicuti mercedem,ta uiri perpetuitatem nanciscuntur: q, sane in primis re spexille decuit eos qui nullo honore decorati fuerint: Quid .n. humans uiis athleis sortissimi coserre possunt: at si quis inuentus suerit qui recte sentiat silo inuento mortales eande semen tiam sequentes,ac amplexantes coadiuvabit: nam uetus etiam Theologos sententia est, e diuinis rationibus coprobata, qua sane docemur,ati instruimur,ea singula in rerum natura perfectiora,dignioras uideri,qua primi reru omniu principii ,origini'a,ac exordii ad persectionem,dignitatemq; cominus pro

7쪽

LIBER

pinquiuis accedunt, ac expressionem in se, eius Imaginem coplectuntur:prisca uero Egypti f& Arabum, & Hsbreos theolagia tradidit, deum esse essendi, cognoscendi, agendit exor dium,ac principium: unde Pythagoras, Eraclitus, atq; Plato eam theologiam in Greciam transferentes ab eodem deo prin/cipiu esse naturς ueritatem doctrinς felicitatem uitς dii putauere, quod Parmenides Thimeus, ac Iarriblici,& Proculi tellantur, ec Plotini: Secutus post eos ueteres Dionisius Areopagita Platonicus, mo, ae deinde christians religionis amplexor. quo quidem diu postea diui Aurelius, Ambrosius, Basilius, Hilarius, Hieronymus, ta plerissalii illustres inter latinos theoloaos principes obseruauere, deum ipsum omniu effectorem opificem,architectorem,ueritatis illustratorem, felicitatis, alitudinis lamitorem nuncupant, idq; multis antea seculis ab academicis cliuersis licet uerbis pertractum fuisse confirmant: in his prςterea tribus appellationibus deiq; a ueteribus philolophis primum induct fuerunt: Christianam quoep trinitatem

quodam modo contincti, ut Hetruscus ille ostendit acadom/cus philosophis insuper tres species a Platone inuentas ait dis stributasthuic nostr trinitati ex omnibus suis partibus respondere, ut ea philosophandi facultas quae de rerum causis pro gressionibus edixerit deo rerum principio congruat, altera uerm qua disserendi origo modusa; tractatur deo veritatis illustram conueniat postrema philosophiς pars,cuius m ceptis uita

perspicuu esse potest. CoeleHem philolopniam, citumamire ligionem omni ex parte diuinitati congruerec ut ita dixerim bpatrisi, oc filii, ac spiritus potentiae,sapientiae,& bonitatis plenam quandam dc absolutam, quantum nobis conceditur imaginem continere: quo fit ut nulla ex omnibus hominum mor

8쪽

PRIMVS.

talius Aculiati' .ppinquior diuinitatil smiIiors appareat &nihil apud nos, prper ipm deu psectius, q coelestis illa philosephia,ac diuina religio, ait pstantius uideat, qua ob re diu ingid explicuisse uidet Mercutius Egyptios sapientissim' cu mortales edixerit religionis theologis diu ins philosophie lumine deos fieri: ide 'ethagoras in aureis carminibus cecinit,& Plato hiis illustrita uiris uiis functis cerimonias: eoru* mysteria instituit: Empedocles autem Agrigentinus diuinam philosophia

munus esse deorum ait: q, cui contigerit, talem eum reddat, ut omnia quq mouentur alta mete contemnat intima mentis acie

diuinis radiis illustretur, suturam beatitudinem, ac selicitate firma sententia speret: Sed quid de eo prestantius', ab Aristotcle dicitur, cum c tera rerum magnitudine,& difficultate perterrita longe a ueritatis inquisitione:indagines discederent, diuina theologia sola nihil laboriosi operis refugit nee se optimis

indigna rebus earum cognitionem sibi congruam & cognatam existimauit: animus uers religionis munere intelligentiam dis

cem adeptus rerum omnisi narraram contemplatione transcen

dit quul impossibile foret corporea mole coelestessedes adire hse inquam diuina institutio cum sit coeleste munus terrena uitia,ae scelera procul fugat, sortunam strenue explodit, satum parvipendit, inmortalia munera largitur ad nutum: o thesau rum omnium priclarissimu: haud quae telluris, Plutonisi uisceribus editum, sed summo coeli uertice, deii summi sapien/tia, ac prudentia descendente, sine cuius prisidio, adminicu Io , nee recte uti e cris thesauris quimus, possumus uri nemquim feliciter retinere ac possidere: o duce humans uiis tutissimu qui primum herculia claua cui poetς effinxere uitiorum monstra prorsus expurgat perinde clypeo Palladis atq; hasta deuitat uel superat sertum; ingetia pericula: postremoAtlantis humeris humanos subleuans animos, de caduco terrenoq; hoc

exilio eximit, ac liberat . N patris coelesti di superns a fulgen/A iii

9쪽

tissime ae felicissime restituit: Verum enimuero cum sublimis

. at omnipotens deus filium suum unigenitum,ad redemptionem generis humani genuisset, eui hac una de causa misissee in terras:& in utero matris uirginis collocasset, nibus illum modis armauit, quibus uincere mundi principem hominem raptiuu liberare: comprimere satanam: ec eius fallacias cohibere posset,& pr auere nec una letitia tanta deo potuit accedere quantus tunc dolor accidit,cu primu homo deceptus est: quia unde otitur beneficium cum gaudio, inde indignitas succedit maleficii cum mςstitia: gauisus est summe deus cum hominem procreauit in gratia: summe doluit, deceptus est fraude per demonem: sed non habetinec unu habuit finem clementia δei: misit prophetas, quorum opere fieret redemptio hominis,mi, sit Patriarchas dc reges qui sanctimonia uellent simul le potentia id facere ualerent pasturum hominis causa n5 dubitabat,carus enim erat illi homo: tum quia ex eodem esset: itaq; omnia deus ut hominem liberaret: Sed remedium aIiud nullum dari tuit in cacius q si pro hominis crimine filii uita exponeres: qui hominis similitudinem expressisset in carne: ital uenit in terras in utero uirginis coclusus,ad templum prisentatus. Iam

tamen quid sibi proponeretur supplitii audiuit quum ostensus est gladius minaciter illud obiectum: hic tuam ipsam animam

pertransibit,quemadmodu postea pertransiuit, pugnauit cum Herode cu puer ad moriendum perquisitus: pugnauit in tesoquu negociatores eiecit: cu gentibus pugnauit, quu falsas eos confutat superstitiones: pugnauit cum hebreis quia actractus ad passione,proditus est, captus est: ligatus est, sustigatus est, crucifixus, flagellatus totus est: perfossus latere est, pugnauit cum demone quu tentatus est: Quod preliu comitti potuit atrocius, st, Christus pro te suscebit q, diuersius q, cum pluribus comissum est quantum laboris, quantu ignominiam subluit

cum di laborando sudarit, di contemptu consputus, ridiculus

10쪽

saetus sit, per h e facinora: per hos Iabores, cum In tertis eum

aduersario in defensionem nostra dimicasset: no antea cessauits patri Iiberando genere humano satisfecisset, ait ita quasi cofecto bello sub reditu filii, quod gaudiu coelorum ex magniis

centia reuertentis cum uictoria ducis ex bello: qus exhilaratio angelorum cu uiderent fratres suos, hoc est hominis dei filios aerudelissimo hoste liberatos positis per orbem uexillis,idolis confractis demoniorum omnia fecisse quorum causa fuerat dis missias in terras, cum iubilo ad patrem cum magnificentia ad coelos,cum sono iube ad patriam: cu letitia transcendit aethera ait leticis h e fuit causa: hunc qui consensus hie saluatoris nostri uolatus: an comigratio an reuersio considerandum illud constat in primis, Iesum Christum redemptorem nostru totu: natura de uirtute nulla parte, nulla potentia inminutu rediisse ad coelum illud,etiam constat sepe alias: de montes ad oracula conscendisse,& in excelsis extitisse, 6c transfiguratu discipulis apparuisse,hoc quia uera dei facies uideri nisi in montibus nofacile poterat: uera felicitas Ac magnificentia, nisi in coelis essequiuesau sed lise altitudo quanta suerit humana mens assequi

cognitione non potest: aut sola per gratiam potest: Quis est qui

non intelligat tantum suisse descensus ad inferos: quantus po/stea fuit ascensus ad coelos: ut si uel spatium consideres immensum uideatur: uel si celeritatem,inextimabilis existimetur: triduo descendisse ad centrum ter , ad infimu tartareum pene trasse: pugnasse ibi eum satana inde detractis e limbo patribus rediisse ad superos: dc ad coelum recta deuolasse, non fuit hoc simile cursibus,aut celeritatibus nostris: possumus 6c nos cum Christo conscendere si uolumus: sed cogitatione diuturna, opera incessabili exercitatione perpetua: Quis ascendit in coetu nisi qui sese abdicauit totum a spe,dc cogitatione terrena,qui nullo

grauatus onere, peccatorum nulla labe infectus, aut madidus

alas antas in pennis habeat deargentatis:qui cursus seu mauis