장음표시 사용
141쪽
e Apiat , ex eo oritur, quod inani stomacho, species Animalium,quibus se pascere solet, essiciat, ut glans sese inclinans in eam cerebri partem spiritus impellat, in qua vestigia sunt, quae iillorum animalium aspectus reliquit;&cum objecti imago in cerebrum non recurrat, nisi quum illud quoque, quod ipsum comitabatur; mirum non est,si lana Hominis vocem effingat, ac imitetur, quum magna organorum corporalium docilitate praedita sit, & audita quaeq;
prompte exprimere valeat. Si Equi, nes, circopitheci, ad certa quaedam verba, aut signa, nobis obediunt, imperataque exequuntur, non propterea aequum est,ut ratio' Miso, qisi ne & intellectu donentur, quia experimur , Oe. nostris
quod si ipsis alia quaedam signa,in re etiam faciis se M ob liori faciamus, sed quae non ita ad insitam propensionem accedant,non jussa capessere E em' diuinutur. pli causa, si imperemus, ut Catus strophiolum requirat,quoὰ a mense in Horto, Conclavi, aut i . certo alio loco amisimias: quemadmodum eum jubemus,ut Baculum in stagnum, jam jam projectum quaesitum eat; non ad hortum aut conclave, in quo ipsi insinuatur,amissum esse strophiolum, pergit, sed ad stagnum,baculum quaesiturus. Ex quo manifeste constat, Canem non id, quod ipsi mandatur,facere,quia verba,aut signa apprehendit , sed quia tota ipsius corporis machina, ita labore, repetitisque instructionibus. eam nacta est dispositionem, ut quampriamum tale illi fit signum: animales spiritus statim in nervos & musculos devehantur, qui illum ad
142쪽
ita mirum non est, si Canis Lovanu, litto asi illo insertas, illico Bruxeras pereret vertra des adiret, & inde ad Herum recta revertere tur.Cum omnia, icina Bestiis fieri videmus , quae etiam admirationem nostram excitant,suarum passionum A motuum essectus sunt, quibus eas, longo exercitio, labore ac usu, quem in instruendis impendimus, docemus,ut alIig
iii Nune explicandae supersunt Brutorum
μι- actiones,quae quintam classem constituunt, heruadam niti irum , quibus Asimalia tantam solertiam stantur,ur etiam rationem,qua illis Homine
: - .ia dis repant supergredi videantur. Imprimis ests, nisis o dinarius ille procesus, quo Aa es nidos suo De Ana exstruunt. Nam MoiHirundines, exempli cau-- densu: . sa, illam mutationem sentititit, quam propaga,
M i, cupido & ardor inducit, nidum hoc pa- cto moliuntur: talidioribus primum festucis ceu Lindamento laetis, molliores postmogum djiciunt: Lutum vci d, quo caemento ad fabri-Σ candum uxuntur, di tanquam glutino uidum illinunt, ubi deesse percipiunt, ad stagnum vici' raum advolantes, alarum extremitate, sic aqua ii ringunt, ut liquore humescant quidem, non gutem graventur: Deinde pulverς bis concopto, aspera illinunt, hi tu utinant, & operis
formam corpori suo in orbem acto accommodant . ut scilicet ovis incubare commode potifiat, ae sese volvete,ut omnibus aequalem calo
143쪽
plumis substrato ova pariunt, iis incubant, pulsos excludunt, ac pascunt. Aliud providotiam Animalibus argumentum est,quod hyeme imminent in alienas regiones transmigrent, ut saluti suae consulant, & locum commodiorem sibi parent. Cujusmodi sunt Grues, quae quotan nis, verno tempore, ab Austro in Boream,as volant,& Autumno, ex Borea in Astrum revolant. Tertium est, quod nonnulla Animaliassitura praesagiant,& quae in aere imminent,ce ta cognitione praenuntiante ut Ardea suturam'
pluviam indicat, dum altissime volat, di supra
nubes praeter morem effertur. Miluus contra, serenitatem portendit, dum altissimam aeris regionem petit, ibique ad vesperam usque haeret. Idem de aliis Animalibus experimur, exempli causa, in Fele, Tala, Tauro, ariete, Delphino ,
A te, Gallo,& similibus, quae aut voce,aut cau- tu, aut saltu varias tempestates praesagiunt. Quod Aves certa anni tempestate nidificent, Παovis postmodum insideant, pullos excludant, c-- alant,defendant,tegant,&c.a sola corporum miti temperamenti mutatione oritur, qua sibrae δι reuem fibrarumque plexus, in iis praesertim organis, disine
quae propagationi inserviunt, ita disponuntur, ut affectio illa facile inde derivetur, quae ad nidum exstruendum, pullis incubandum, eosque iam exclusos pascendum, &c.determinat. Nam ut cum Clarissimo Digbaeo dicam, neminem iturum inficias existimo, quin appetitus coeun di in Avibus,non ex cupidine quadam,vel pro
posito scelum gignendi, sed ex sanguinis, spiri
144쪽
tuumque temperamento, orto ex qualitate ci- , hi,quo vescuntur, annique tempestate, proficiscatur. Post coitum vero necesse est, erescere in ventresceminae ova,auctaque molestiam illi
creare, adeoque quiescendi, seseque onere illo liberanssi excitare. Atque quemadmodum C 'nes Felesque, necessitate eos urgente, circumspicere solent, eommodum quaerentes locum, non solum ut fietum excludant, vertimetiam ut excrementis se exonerent. Ita Aves, qua ovorum pondus gravat,ineptasque volatui red
dit, incipiunt multum se quieti dare, mollique ac tepenti loco delectari: hinc palea, musius, aliaque id genus mollitie sua placent,quae pro
in3e ad nidos suos portant. Hanc vero actionem non ratione dirigi,vel ex modo,quo per gitur,manifestum est. Nam eum in paleam, laliudue aliquid substernengis nidis accommodum incidunt, ut saepissime variis in avibus o
servavi non illam statim ad nidos deferunt, sede priuis arboris alicujus ramum, vel tecti fastidium petunt, ibique rostro illam gestantes ali-
quantisper hinc inde saltitant;mox hoc relicto, ad alium locum volant, ubi simili modo se ge-
rentes,tandem se ad nidos recipiunt: in quibus si consese jacerent paleae, acutioribus earum . dem extremitatibus pungerentur; versant eas igitur hinc inde, donec asperitas omnis auferatur. Quod nos effectum dumtaxat intuentes, ejusdemque productionem cum methodo, qua ipsi in similium actionum exercitio uteremur , inparantererudentem forte, rationeque di-
145쪽
, o Cognitionis in Brutis. In rectam palearum dispositionem appellabimus: cum tamen, ut ab ipsis avibus procedit, nihil aliud sit, quam corporum, quae sensum offendunt, crebra in omnem partem versatio, donec nullum amplius dolorem, molestiamve inserant. Quod nidum oblinant, vehementi, qui tunc temporis in
iis dominatur,calori adscribi potest. Hinc enim fit, ut in lato,aqua, glareaque versari eas delectet: sine quibus Aves omnes cito aegrotarent, visuque ac deinde vita priva- rentur porro lutum istud, quia refrigerat, rostris pedibusque ad nidos suos serunt; idemque mox ubi durescere, adeoque in testum esse incipit, abstergunt, partes eo illitas loco, in quo quiescunt, asset cantes ,
deinde evolant,no vum, quo refrigerentur, petiturae. Vide Histor. Natur. parti S. ara ,
Quod Aves ab unaRetione in aliam, dum II . 'byems advenit, discedant, non id earum Nwρ- pr Hirtia, aut providentiae adscribendum est; ledearum indoli,qua facile imppellun--isuetur, L frigidiori loco,ad tepidiorem trans- i munetis migrandum; in quem postea temperie suc-- νε .cedente remeant;mocio illς Regiones haud
inultumase invicem dissitae sint,&aditu sa- 'ciles. Alioquin facile crediderim, volucresse in quaedam latibula recipere, & instar Glirium, Serpentum, Insiectorum, sopitas hyemem transigere. Quod certὴ multis experimentis ostendi potest. Hirundines in sta.
146쪽
gnis Polonia congelatis toto tempore brumali immotas ,& quodammodo mortuas manere, quae postmodum calore gelu solvente,& glacie in aquam resoluta,e stagnis emergunt, &vola tum repetunt. Quod cumPl visus ille,apud Gassendum,inMoscoviam legationis ergo profectus, non crederet, afferri iussum est, intra hypocaustum glaciei fiustum, Hirundines avglomeratas continens,quae,quum teporec loci glacies ii quaretur,observatae lunt sensim pedes,
glas, caput, totum corpus movere, ac demum
ita evolare, ur,peratas tamen paucis aliquot in tra hypocaustum circuitionibus , in terram mortuae deciderint,tanquam praepoperam , ni misque insolitam aeris mutationem expertae.
Idem de pluribus aliis avibus suspicari licet;
quum in Germania, in quercubus,&cavis aliis arboribus, ridum caeduntur, Milui & Cucri deprehenduntur, se per hyemem occuluisse.S mile quid de Ciconiis sentiendum est, quum adhuc incompertum sit, quonam E loco veniant,& quo se referant. Unde Plinius lib. I. cap. 2s. Nemo vidis agmen discedentium, eum disiessur
' appareat,nec venire sid venisse cernimus; ustum que nocturnis' temporibus, or quamvis ultra,cL. trave pervolent, nunquam tamen advenisse usquam n noctu existimantur. Ex quibus verbis satis apparet Cicorias, non e longinqua Regione, ad nos pervenire, neque in valde remotum a nobis locum transmigrare: sed stagna, lacusque ita subire, ut earum seu ingressus, seu exitus, a nobis non observetur.
147쪽
ct cognitionis in Brittis. Demum quod Mitiae, nonnulla praescire vi-. I ig.
deantur, non opus est, ut aliquid Divini accer-- ώ-od. 7 simus, aut latentem in eis rationem agnoscamus, ad praesagia illa explicanda : quoniam ab
illis solis mutationibus pendent,quae in extetio' auriribus objectis contingunt: quas ubi in corpo- - .ribus suis exceperint Animalia, certis affectio nibus tanguntur, quae illa aut ad cantum, aut arum concussum disponunt. Sunt enim semper in aere quaedam sirenitatis, tempestatum, praesudia,quae quum Animantia prae . sentiant,fieri non potest, quin affectiones quae dam in illis organis oriantur, quae ad motus nominatos determinant. Nam Bruta, sensuum vivacitate, Hominibus praecellunt dc quemad inodum qui oculis orbantur, caeteris exactius udiunt , ita videtur, quod Animalia sensibus , . x acutioribus polleant, quoniam mente carent,di omni perceptione destituuntur.Quippe ut non minus vere,quam eleῆanter Iuvenalis Sat. X V
- - - Venerabili soli. Sortiti ingenium divinorumque capaces, inque exercendis capiendi que artibus apti, 5 eorsim a coeloi dens sum traximus arc , . t
jus egent Bruta, ct terramspectantia mundi Principio in δὸςominanis conditor illis
148쪽
Summa Rerum, quae in hac Dissertatione
i ε cognitionem Brutis inesse, Pag. 7 I. Aranearu industria uspicionem in erit latentis Rationis.δ
non Hstinguuntur. . Suntsecundum illos partes Amma generalis mundi. s. rimis a veterum opinione, Bruta ob Hominibus no Icrepabunt. f. ordo dicendorum in prima huius disertationis parte. 7. Anima de initio ab Aristotele data,futilis Ovaea. ibid. .Imo o cura, ct molligintile explicans. I 9. Duo tantum Iuni reru genera materialis, O ritualis. I s IO. , allendi pilio de natura Anima in Brutis. ibid
ra. Carletius aestimat animamBrutorum anguinem esse. ib. a 3.animalium vita in continuosanguinis motu conuit. IR . M. Quid cognitio, en rn quo eius natura consistat. Ist . . ,s. Omnis L ognitio includit conmentiamao Coenitio in quatuorspecies dividitur. Io IIII. I tres corporea ab immaterialis incorporea di crepat. IID8.Anima Brutorum, qualiscuns gatur, Cogitationis est expers. 23a . Materiapas a est omni actionis incapax. IMao. Artitote li s authoritas adprobandum materiam Heret elie est otiosam. 26a I. Explicaturiquί Atomi in aere moveantur,ctarcus ten ius reducatur. I 'aa.Subtilis materia animo maiore si activitatis v mmmatur. aδ as un
149쪽
a 3. Vussa est gravitas corporabus intrinseca. I .Sive partes in materia homogenea sive heterogenea sint. movere se non possunt. a 'Vs. Uti materia expers est motus,itact percept.est incapax. 3 26. Cogitatis non convenire potest extensioni, neque ut pars essentialis,neque ut proprietas, aut modus. sa. .Argumentum Regii contra pradicta. 32 S. Solvitur argumentum D. Regii. Lyμ9. D. Hobbes ratio, qua probat Cozitationem esse motum
: Hobbes h pothesis examinatur, alptatis arguitur. 3s I . u partes materia,non totum ex iis con latum, capax est 'cognitionis. bus seri possit. 3ae . a. QuomodoRes sensilis secundum Galiendum , insensiu- 47 3.R Vnat,oensum ex rebus insonsilibus oriri. ,
ῖs. Cogitatio nulla ratione Anima corporea competere 36.Potes Deus machinas creare,qua utorum altiones am in
ρ . Comparatioc nis vivi cum automatib.arte abricatis. s a8 Eorum error,qui ex externa membrorum forma infru- iudicant,ut nos cognitione uti. Og 0 . Ouidinter Homines ct Bruta intercedit o os .Bruta nullis ignis posunt Vitationes tuas aetegere. ς' MI. Duosiunt in Homine motuum principia, mechanicum oestirituale. FI explicantur 1 a. Omnes motus in Animali , perprincip-echam R. Motus Cordis sine mima auxilio per agitari ibid.
150쪽
6 A mot C dispendet et ruriarum pulsus, I. uti υita imatis, ira ciborum coctio aprincipio dumtaxat corporeo dependet. ιδ tu corpore Animalis. sanguinis per totum corpus Ecurrentis it animalis nutritio. G, o R iratio mei hanice etiam perficitur.
91 i. qui di ritus animales silui, est quibus partib- musculis olet. ct ventrem di linxerunt Isa. Quid musculus, ct cur Veteres Hrum in caput,caudam,1 3 Motui muscularis sit opera Pirituum animalium. 63IM, Q modo sit, ut uno mu lo contracto, alius dilatetur ause contra. υ venii. cii s. Vis 2 6 cacia hytratuum Animalium ad musculos ma
' . unde tanta vis stiritib.ut totum corpus movere queant.69 1 . DuaV ectis hecies,qua analogiam 'abent ad organa -
omine multi etiam motussiunt,non advertente, imo invita Mima. 73 forent Paralytici. sci. Si omnes Corporis motus a Voluntate penderent, nullis 2.Quam improprie loquuntur Medici, qui Naturae quasdam pasones attribuunt. ibid. g.Nec minus improprie qui Bruti si umuttribu t. e.. Aristoteles cen et solam mentem sevirare. 78 Vs. laris 4bjectio ad stendendumSensium aenimalibus in M. Tres o adus in Sen usunt distinquens. δο. esse. yyia . Quomodo Sensus Brutis conveniat. II introne. Diae .Sensus nourn motu oro ani corporei comistit, ea in perce-