Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

11쪽

Σ CARO LI sCRIBANI' reliqua nec attingam.non seli c lique, seu altricis seu nutricis terrae, delicias. quas si velim, tion necessum habeam amplificandae rei concinnare mendacium. neque enim quantumuis sterili &emarcido calamo,deesse materies in tam fecunda possit areL In qua si hoc unum dixero, Ant- iuerpiam unam esse, quae visa semel, Patriae pleris que obliuionem persuadeat,an no omnia dixeroΘHanc talem, omni baltheo, vestitu omni spoliatam, nudam dabo. atque adeo a fasciis dabo, ne aetatem ullam transisse videat intactam. Educatio.

EXulat iam inde ab infantia ignauum otium,

rerum publicarum pestis, vitiorum mater: quam potissimum negotio distuli, experientia discimus: numquam enim vacat laseivire districtis: cum contra, in mille facinorum furias mens otiosa discurrat: ut bene Demetrius, miram otio-sem mortuum mare, dixerit: sed infidum, & quodsiiperficie blandiatur , placidumque ludat: sin

remigio prouoces,omni fera immanius est. Hanc humani generis efferatam belluam ut effugiant, operibus ac laboribus a prima iuuenta intenti sunt omnes;turpe, diem sine lucro transisse. Ita fit Ut corpuS animumq; a teneris, puellae iuxta puerique, indurent ; parentque a prima aetate ad fortuita Idem videmus in arboribus: non sunt itidς, quas

12쪽

ANT VER PIA. 3 quas frequens non incursat ventus: ipsa nimirum vexatione constringuntur, certiusque radices figunt. In corpore & animo idem repericS. Corporis illa pars lidissima est,quam frequens Vsiis ab infantia exercuis,& incurrentibus parem reddidit : & animus non ille validiuamus, qui ab ipsa natiuitatis ianua, callum quasi perincommoda sua traxit 3 Assiduo hoc studio ac labore assequimur. ac primo voluntas bona firmaque, inde menSexurgit voluntati par. Hoc studium nusquam hic deest, nusquam labor. Hinc illud e nit, Vt ad quemcumque castim adacti, de suo vitiant; apud se habeat,quo honeste vitam tueam tur. Neque hoc, qui e plebe tantum, sed qui e principibus urbis, idque ab ipsa infantia: adeo ut vix puellam reperias annoS natam decem, plerasque etiam infra hanc aetatem, quae non in dies

singulos aliquid seponat e lucro; ut gloriari Cum maximis Philosephis postant, nullam illis diem abisse sine linea, nulloque non se die vixisse. Vixit cui nulla dies otio consumpta. nam illos, quos ignaua quies aliis laborantibus molliter semper

habuit, quis arbitretur uiuere Θ nisi aut conchae aut turdi vita,quos videmus in contumisam vivere : qmbusque viuere satis est, etiam in Cauca cum illo Rhodio, vivant modo: etiam eX Voto

discinctissimi Maecenatis: bilim facuo mam ,

13쪽

4 CAROLI SCRIBANI Ddilem pede, coxas .

Tuber aqὶrue gibberum, Lubricos quate dentes.

Vita dum superest, benes.

Hanc mihi, i et acutam, Si ias Iustineo crucem. Inueniuntur tales, qui malint inter supplicia tabescere, & perire membratim,&toties perstillicidia amittere animam, quam semel exhalaret Non veniunt haec vota, nisii ab ignaua iuuentute, inter deliciarum probra, inter oti j segnitiem , a prima aetate,habita. Cibus omnus, mimia, corporis cura. CIbus in illa aetate, ac in maturam adultamque adolescentiam, plurimum sine menSa; semnus breuior longae.vigiliae. ita non diem modo, sed & bonam noctis partem, e negotiatione labor sibi vendicat. corporis proinde Cura postrema. Et vero honestum illi vilc cst, cui corpus nimis carum est. Adde, illud esti peruacua Cura mollescere, numquam indurari; dissi uere, numquam firmari. Aliquid tamen indulgendum corpori, nν nego: seruiendum illi nego. Quantis enim seruit, qui illi seruitῖ & quo modo liber est, qui illi seruit, morosb, duroque illius imperioZquantis timoribus inquietatur , Ellicitudinibus oneratur, obiicitur contumeliis 3 amquam,si

14쪽

propius rem spectemus, si ad naturae legem illud

reduxerimus, minimo dimittatur. Da illi quod famem explet, quod sitim sedat, quod frigus adicet: haec enim, si ambitionem tollis, ad manum sunt, paruo constant. Tam ut lacerna, quam byss frigusexcluseris. Et non ne &aqua ventrem expleuerisyaut quid interest,ab his an a vino&ostreis latrinae onerenturῖ nisi quod magis ab

his puteant.Felix mensa, quae non irritat famem. quae nullos saturos ad edendum cogi quae maiorem poculis sitim non facit; sed naturali & gratuito remedio famem sitimq; sedat. Alioqui si ad cupiditatis dictamen vivendum est, quis modus erit rebusῖ immensa est. quanto plus dederis, plus

expetet . ac nisi frenum inieceris, ante ruperis,

quam expleueris. Doce illam nihil petere, nisi quod ex ratione est, nisi quod bonum est. Bonum autem in corpore,aut in palato,quis statuetZquod qui fecerit, plurima necessum bona detrahat Deo. neque enim in illo, aut vestium splendor, aut epularum lautitia, aut gemmarum & auri lenocinium : neque quidquam ex hominem inescantibus,& vili voluptate trahentibus. At quis credat expinem boni alicuius miti bonum proind-ullum erit,in quo ab hominmeus vincitur; aut quod huic deest:cuius ea sela sunt bona, ruae selida uete sempiterna, quae nihil enitenum ladferunt'. cetera opinione bolo sunt, & iam - . A 3

15쪽

6 CARO LI sCRIBANI dum nomen cum Veris commune habent, rebus inania.

Veniamus ad Qmnum, cui dandum aliquid non nego: sed ita, ut succum bas illi, non vaceS; Vt oculos e vigilia clantes, Cadentesque, in opere detineas: deniq ut cum aliquando dormisse testias, aliquando non nisi suspiceris. tantum namque vitae detrahis , quantum semno indulges. Quae haec proinde dementia est,uitam cum im-no diuidere; & de tam angustare , tam rapida,

tam Volatica, tam nos cursim auferente, tantum

detrahereῖ deque hoc aeternitatis quodam stillicidio,ac ne stillicidio quidem, tantum decerpereZDandum tamen aliquid semno: sed ut se uero importun6que Creditori, quantum potes, mini'mum. Nam quae haec quorumdam insania est, non noctem tantum totam, quamuis longissimam,sed & diei partem optimam Qmno dicare Non istos oculos tenebrarii, vitam mortis causia accepisse credes, Cum vitae partem maximam innodiem transferant λ non auibus similes , quae mensis parantur, quae in obseuro continentur, ut iners sagina seccrestat dominum beatura Nequeuisocifatuitas illorum , alium sibi diem,aliam a natura noctem faciunt:qq. d faces& Cereos vivunt: qui taedas mortuis Credas parenta re) Glem sibi statuunt. Nimi m Qrdida res est, vulgui via vivere, facereque quod facit

16쪽

ANT PER PIA. Tpopulus: quare publicus dies relinquendus, deligendus propriuS, ord6que rerum mutandus

tamquam aut natura, aut naturae conditor Deus, a ratione aberrauerit.

Exercitatio RAros reperies in adolestentia in uno genere

stetisse. multa discere,multa scire,ac in omnem partem Corpus animumque parare, haec patrum Cura. HinC fit, Vt omnium prope rerum cognitionem singuli assequantur: paratosque ad omnes omnium negotiationes reperias; ut addubites, cui potissimum sese addixerint. Quid

non consequitur pertinax cura, & intentus in omnem rem animus P Eadem reperies, ne decedam a semel suscepta similitudine, in arboribus: reuocabis in rectum, explicabisque quantum uis flexas; fingesque aliter nata in quam prOpe figuram voles. quanto facilius animum, omni arbore obsequentiorem Θ Malc proinde de natura,de Deo querimur, quasi negata ad Virtutems nobis via, negata semina: singuli singula circumferimus con ita, diuite Dei dono. Altius tamen , fateor, quaedam in his defossa; i. aon nisi assiduamra& laborer ut vel in herbam exeant, educenda. in aliis arbitreris terrae suae innatare, ita de facili respondent, necdongum tempus, εχ inm

17쪽

CAROLI SCRIBANI Exiit ad Mum ramis felicitas arbos. In omnibus tamen semina,& magnarum semina rerum,quae excrescant in ingenteS caelo vertices: serius haec licet,citius illa,excrescunt tamen, sit aC- cedat labori ne-aro in parem altitudinem. dic. Crimen plurimum nisn ex imparilitate seminis, sed materiae cui immissum. Idem namque hic cogita quod in aedificiis, per omnia paribus; sed quorum Vnum dura accepit area, alterum mollis& fluida humustillic protinus opus creuit, in hoc multum laboris exhaustum dum peruenitur ad solidum. Ita in hominibus ingenia.& ingenita virtutum semina, in quibusda facilia & expedita; in aliis diu multumque sudandum. Illa feliciora dixerim, quae parum negotii secum habent, &

Slonu με quas togunt in luminis oras:

haec magis de se merita , quae malignitatem materiae suae vicerunt pertinaci conatu; quibus merito inclameS, Ualidis terramproseinde iuuencis. Illa aduersarium nullum sertita: haec Procurvam exstectantfalcem, rastrosX tenaces; per perpetua namque obstantia erexerunt se ad

magna. -- nullis hominum cogentibus, i ἀθωυμῶ cmeniunt. de his credas illud dictum;

18쪽

tem mstangenda bidentibus:

ita per ardua, via illis facienda; ac non raro ope etiam aliena. nihil facturi sine duce & ductrice manu: quae ubi accesserit,assiduo labore, -cust frequenti In mores artesuram tarda sequentur. Quin & imperio quaedam genia in rectum, ac multa mercede domanda. arbitreris cuneis viam faciendam, immittendaq: feracia alibi nata semina: ut etiam quicumque duro hoc imperio, enatam domi suae videat bolem, obstupeat retus nouas stondes, nonsi poma. Omnes hietamen laudem promeriti: quamquam maior illi videatur Concedenda qui in dissiciliori materia, paria reliquis excitauit. de quo olim, in non impari re, Cecinisse puta Vatem;

- o quantum mertice adainas AEthereas, tantum radice in tartara tendit: - non hiemes Hum,nonflabra,neque imbres Convellunt, manet immoturi multosique per annos Multa mirum e luens durandoscula mincit. i mutatis,linguarum cognitio. MXno caelo, ut nec sermone Uno contenti, orbem plerique inambulant; omnisimque prope genti im ore loquuntur.ea ingenitq naturqbenignitas, est, ut in uno ore multos audias. ACB licet

19쪽

IO CAROLI SCRIBANI licet congressus sapientum, non montes aut maria prudentiam doceant: in varia tamen gente semper reperies, quod admireris, quod imiteris; maximeque in hoc negotioso vitae genere,in quo cum omnium prope regnorum ciuibus, crebra commercia. Vns fit, ut nisi mores,ingenium,&qua singuli in rebus fide, qua perfidia; qua cura, vigili, an ignaua; qua dexteritate,aut stupore Versentur cognoueris, discrimen plerumque incurras fortunarum omnium . Nosse VerbgentisCuiusque instituta legcs,mores, historia indice, aut alieno ore, frigidum & inane est. plus enim hauries unius mensis contubernio, quam annua lectione,auditione. Scio non deesse qui inclament, Quid interest, Apenninum noueris, Graiumve montem, Pyrenaeos saltus, Alpium iuga, Canda-uia deserta, Syrtes, Scyllas, Charybdes; an ignores ρ quid utraque Iberia,Gallia, Latium,Germania peragrata dabunt, si non ut e singulis vitia sua reseras, reportas pessima λ Cur non virtutes &optima quaeque Z Multu in hac re institutio valet, di praemonita patrum ; quibuS non tamquam Cera, leue hoc, sed tamquam firmissimo spissamento,sbturentur ad has morum Sirenas aures: multum etiam negotiis obrui, ac quasi integi, ut tempus,adeoq; terra dest maligno semini: quin& multum s ij ; quibus fere optimis quibusque ad lenocinia obduratis, liber parentes

20쪽

ANT VER PIA. IIcommittunt, ad quos mores suos eXigant, qu

vereantur.

Exurgent hic forte aliqui, qui paruo contenti, oderint laboriosas has diuitias, quae plus sudoris quam opum circumferant 3 aliquid etiam fors sanguinis & valetudinis detrahant bonae: obiiciantque illud Flori; Nolumus vestro more Ambulare per Britannos, Sythicas pati ruinaF. quibus ego, omnium nomine, repono illud in sitis: Nec nos volumus Ambulare per taberna

Latitanter popina .

Quanto enim tutius prudentiusque, animum Corpusque fatigare, quam pingui otio saginares ut si quid euenerit grauius, non expalles S,Cum omnium paene gentium moribus ac consuetudi- DC,nec meditatione aut lectione nuda, didiceris, nihil in hac vita brari posse aeternu, nihil aequabile; non magis quam perpetuam, inter flatuS fluctusque,maris malaciam. Vestitus, morumgrauitas, corroris compositio. IN omni corporis habitudine digna elycet viam grauitas: hinc nihil in voce, alloquio, oculorum aut lateris iactatione quod leuitatem sapiat. Testudinemcogita, fidium concentu nobilem : ita ad artem omnes, & ad regulam CompinB Σ siti.