De militia equestri antiqua et noua ad regem Philippum 4. libri quinque auctore Hermanno Hugone Societ. Iesu

41쪽

Elephanti s cameli obm bello adhibiti,cur tandem missione donati.

Dephantos mistia commendarunt, Robur, Terror, Feritia pugnanssi, Fides. Mira de i s Pbmus, alpu, sed vera. Elephas XXX. armatos via in turri Iesaltastrages quantae ab eis editae.Terror a nouitate,deformitate,odore, ωrrendo stridore. Ut inter se ci' cum militibus pugnent. inritus ei admiranda exempla. Auantus eorum obm in bellis numerus. Remedia tandem aduersus belluae terrorem reperta. Hinc eorum contemptus, cum plus fuisquam hosti nocerentsed ob asia quoque incommoda millῖ camelimelocitateor patientia sitis mirabib iob pedum mollitiem bellis inirinei.

AE Li A N v s lib. de Instruendis aciebus, bellatores diuisit in Pedites Sc Vectores.Vectores in duplex nus, quippe qia aut curribin consistant, aut equis ipsis insideant. μὴ, inquit, Hyelephantis vehuntur. Sic Suidas voce l-m tria facit rei equo stris membra. Nam ea constat, aut lari equislinum elepha tis, partim curribu3. Vterque Camelos praetermisit. Hos equia

latui Iulius Pollux adscripsit lib. r. cap. x. Bactrian ait,etiam camelis petrant; sunt uenim equis velociores,terribiliores magni tudine hirsutι magis femurare. o propter raramsit ,σadferendos labores magis idonei. De elephantis igitur camelis que militaribus tradi andum nobis quoque est. Otque et phanti quidem, quantum in faciundis versim valeant,estitis

item,chm res manu ritur,omnes iam ob tuis consaae, testatur Pausanias lib. I. Rerum Atticarum. Revera res multae sunt,quae elephantem militiae commendarunt; robur,terror,

pugnandi peritia, fides; res bello utilissimae. Commemorant plerasque singillatim, Plinius lib. v ii l. capitibus nouem aut decem & Strabo tib xv. Geograph c quibus haec in rem praesentem cap. i. Plinius: Animalium maximum elephas, prori mumi, humanissensita quippe intellectus illissermonis patrν, 'imperiorum obedientia, iciorumque, qua didicere,memoria;am ru Gloria voluptas. im. vero, qua uiam in homine rinis, mdentia,

42쪽

LIBER PRIMVS. 27 dentia, prolim, aquisvi, &c. Ruod ad docilitarimastines, Regem adorant genuasi mistunt,tora porrigunt. Strabo lib.xv. Geograph.Adingeniumanimalis rasione utentu proxime accrdunt/cc. μι scidibus propugnacula defiunt is arbares radicitus eueltant inposeriores pedes erem.Plin. p.U.Vulgare erat erau S arma tacere non auferentibus ventis, atque inter segla torios congressius edere. Cap. I II. circa dentes belliassumma cura;

alterius mucroni parcum, ne sit adiis hebes ; aberius operario usu fossiunt. Cap. V. Antiparira re est luos Antiocho Regi in is licis usibus, celebres uiam agnominibus fuisse, Aiacis θ' Patrocli.

nouere enim ea. Cap. IX. Domiti militarit turres arminorum

in hostes ferunt,magnas ex Drte Orientis bella conficiunt. Vernunt acies , proterunt armatos. Admiranda haec de elephantis Plinius & Strabo: de quorum fide dubitatio subinde, fateor, me non leuis agitauit, cum & alios addubitare apud Crinitum legerem lib. v. cap.x I ii. Sed prosectb mox retinuit nutantem auctoritas praeterea grauimmorumScriptorum,quos omnes aut leuiter credidisse quae scripsere, aut falsa scripsisse quae leuiter audiuere,summς sit arrogantia: ne dementi dbcam existimare. Quid enim Aristoteles, Seneca & Pluta chus, Imperatorum maximorum doctissimi Praeceptores; Athenaeus,Philostratus,Dion, Arrianus,aElianus,Suetonius, Vopiscus, tam vilia nomina sunt, ut fidem non mereri videantur Hi certe haec eadem, ijsdemque paria, aut maiora, de elephantorum funambulatione choreisque prodidere. Credamus ergo leuiora, belluarumque ad talia utilitatem expendamus. Turres armatorum in bone erunt , magna ex parte Orientis bella conficium, ait Plinius. Hla robur in primis ingens,gestandi turres. Quot vero in sis armatos 3 Philostratus indicat lib. I .de Vita Apollon. cap. v L Pugnant, ait, onusti turribus, quibus decem aut uiam quindecim homines superstant, arm ex tunsius tamquam ex propugnaculis in hines iaculantur, aut arcus isto torquent. Plautus numerum confirmat quin

denum armatorum:

43쪽

28 DE MILITIA EQVEsΤ RIDe elephanto loquitur, ait Erycius Puteanus libello elegantissimo de Stipendio.Fati enim Nonio fiant turrG bHahq - ω elephantis imposita , e quibus quindenis hastis pugnabatur. Non fallit Plautusmam & triginta bellatores ex uno pugnas

se elephanto,constat lib. I. Machabaeorum cap.VI.ut non hyperbolice nimium Iuvenalis: Horum maiores,s dorso ferre cohortes, Partem abs ambes,eν euntem in adia turmam. Quid enim An triginta non faciunt turmam An non triginta unu in elephante i & quam miraremur, si turmam i tam equitum xxx.serret unus equusλ Id merito S. Ambrosius admiratus lib.v I.Heriacm.Cap.v.Hac in elephantis quoque in bare debemus, qui magnum rebus bellicis Uum ministrant. Inde

genus Persarum ferox bellis, in med js campis tamquam de muro dimicant, oe velut in arce quadam.stecula coaseri ,llectam magis bella qua uleunt. Ita alieni a periculo videntur tuti mol

bin bestiarum. Abis reum adsime eos audeatium deseuperiacusisse esse figatur,infrems elephantorum obteratur incursui Praeterea Glephantorum cutis, Lit Cassiodorus lib.x.cap. X. lia vi transemittitur, nulloferri a mise narratur, ideoque Persarum Reges hanc besiuam ad bellis traxerunt. Est eis quippe cutis ipsa pro armis;plane vi natura videantur esse cataphracti. Atque hinc animanti audacia aduersus tela, quam ipsam auget fiducia molis,qua obstantes propellit,obteritque. Florus lib. I. sic exta pressit de bello Tarentino: si inam illi viri, quos ab elephantis obrutos accepimust omnium vulnera in pectore: quidam hostibis suis imm tui bommum is maribus enses, σ relicta in vultibuemina ,-in ipsa morte ira visebat. Et Plutarchus in Pyrrho:

Cesere Romani ea potismum parte, qua Pyrrhus ipse hostibus

repugnabat, maxime autem elephantorum rem re crimpera, cum

propter eos virtutestaminonn Isiaveluti fluctu aut terra--ιu humenu. cedendum Hi integrarent. Aliquanto etiam augustius Ambros lib. vi. HexaEm. Cap. V. Cedum illis acies amatorum cunei, s castra illa quadrata soluuntur. Intolera dili namque impera in honem ruunt,

44쪽

LIBER PRIMVs. 29 τι Eo agmine bellatarum, num constipatione militum, multi cl=pe um retardemur obiectus,velut quiaam mollies montes versentur in alio. Hinc ergo terror hostibus, ab inusitato robore ingestando dc perrumpendo. Sed par etiam iis ipse aspectu metus, cum recens in bella elephantes prodiere anno Vobis C D. L x xii. Florus testatur lib. I. cap. X X X v II l. Pyrrhus, incognitis in id tempuν elephantis, mari, terra, viris, equis, armis, addito insuperstrinum terreo, veniebat. De quo eodem Iustinus lib. xv III. Romanos iam vincentes, i sitata te elephantorum forma, pere im mox cedere alio coegit. Neque se ma sela, sed stridore praeterea atque odore, ut Florus indicat lib. i. bello Tarentino. Elephantorum tum magnitudine um defremitate,s nouo odore ac fidore cons nati equi. Nec equimodb,sed homines quoque,auctore Vegetio lib. I I I.Cap. lv. Et ianti in Elys magnitudine corporum, barritus hincire, somma ipsius nouitate , iam eapus conturbant. Curtius confirmat lib. viii. Stabant ingentes vastorum corporum moles, s de

industria irritata horrendostridore a res fatigant..cc. Magnum bellua iniecere terrorem, insolitus stridor non ea os mori,sed υ ros quoque ora si turbauerat. Quid ita Fnuam elephant

rumstridore immanitateέ corporum, nihil humana menses terribilius cernunt, inopait Ammianus lib. xl x. Exemplum Plutam chus attulit in Vita Pyrrhi. Cum elephanti maxime Romanos pellerent; equu eorum, antequam adhostem venissem, belluas non sustinentibus inessores, in diuersum esseremotu, turbatis equita, tum Pyrrhus immisit. Ecquid vero terribilius,quam vel aspeehu silo pauefactium figereὶ Adeo certe semido haec increuit, ut, allata Romam

fama de bello in Astisadiso, Romanis, pringatis Polyb.

lib. L cumcognouissentiam imis vi atque imperuaepiam rum accidisse, podilli acies disiecissent,quoa ordines perturbassent,

qι Admaximam in exercisu stragem edidisnt, tantus elephantorem terror pest eum diem Romanos terruit, ut proximo biennio,

cum sape in Astica sepe uiam in Sesinuntia regione obui, hostibus

sustent mmquam tamen aut congredi cum Carthaginensibus, aut

D 3 in

45쪽

3o DE MILITIA EQVEsTRI in locis aquis, propius sex aut quinque dise eas,amarari ausi sint, costas semper ae momibus nullo alio quam elephantorummeeu) se tutantes. Atque ita diu terior mansit, ut holo etiam Hannibalis, contra Sempronium εἷ & Caesaris, bello Africano,elephanti timerentur,restibus Hirtio dc Plutarcho. Iam pugnandi peritiam ostendebant non armis tantum iaciendis, non scutis modo rotandis, telisque subministrandis, ut Plinius docuit, sed dentibus quoque dc promuscide, quod testatur Polybius lib.v. Dis eis oram mos,ut inter se conisi, o mutuisse dentibus imparentes acerrime pugnenti, simidatque mero vulamae a uod acceperint, non secus in omnes dentisins iam , quam lauaeri carnibus. Alteriin enim mucroni parcunt, ait Plinius, ne sit pratijs hebes. Promuseide aneptos hostes vel sublime iaciebant, mox obterendos ; vel bellatoriabus sibi impositis tradebant,necandos. Curtius lib.v I ii. Pra cipue terribilis illa facies erat, cum manu hoc est promuseide arma visorii elephanti corriperent, ver se regentibus tria rem. Hirtius de Bello Africano: Cum elephantus vulnere Quae dolore comisatin in lixam inermem imperumsector, eum

sub pede subditum, deinde genu innixus pondere svo, pro'scideb

erecta vibrant rue, phridore maximo premeres atque enecare miles veri nus quidam non Din, quisse vir sum Mose 'rer; quem pom'am elephanius ad se telo infesto mine animaduertit, relicto canuere, mitisem proboscide circumdat, atque in subsime extollis armatum iqui in huiusmodi riculo cum conflamier sibi agendum videre gladio pro cidem, qua erat ciscumdatus, cadere, quantum viribus terat, nondestitit: quo dolore addi Etas elephantus, milite abiecto, maximo cum stridore cursus ad

rei uas binias recepit. Quid denique de fide elephantorum in dominos dicam

Plutarchus narrat in Pyrrho: El, υ, Nicommine, delapsum propter vulnera rectorem requirens, M per ad ιersos sese inferens hostes pariter s amicos proruebat, donec inuentum cadaver

boscid ustulis entibu , imposuit, atque ita furentisimilis reuertens, obuios quosique euertit atque necauit. Strabo lib. x v. Geograph.

46쪽

LIBER ΡRIMUS. 3Igraph. aurigas suos, qui in certamine ceci , e pratio esserunt; quidam eos, qui per anteriores des uterum sevumsisti rant, opugnando seruauere. 2 od si quem Duratoribus magistri e per iram interfecerint,adeo illum asiderant,ut a maerore cibo abstineant,intertim uiam sibi mortem consciscant. I llud vero, quod Curtius de Pori Regis elephanto narrat libro vita. cap. XX v. lacrymis ciendis est potens. Alexander, inquit,liari corpur Pori sinteremptum esse credens) iubet, &C. qui derraherent loricam testemque, concurrerer cum bellua dominum tueri, O hiantes coepit apperere, leuatumi corpus eius rursus dorso suo imponere. O raram vel inter homines fidem l Has ergo ob virtutes in militiam olim elephantes adlecti sunt, datusque. Praefectus sui selitum equitibus) quem Magistrum elephantorum Liuius vocat lib. x x x v ii. certusque ordo praescriptus

ac disciplina, quam his verbis AElianus lib. de Instruendis aciebus expressit:In ordine elephantorum,qui vis ain elephanto, Garchus ab animalu afectura vocatin est. si 'duobus imperat Therarchus a fera, qua erarius; molis constitutio Therarchiastraria. quatuor dominatur, Epitherarchus, duplarisi ferarius; σhac constitutis Epitherarchia, quadruplaris feraria. uia octo prafectus est, sarcha d est turma princeps; constiIutio isa Larchia,turma praefectura. si 'semiscim praest, Elephaniarcha, id est elephantorum praefectus ; f ' constitutio, Elephantam

chia, Pratura elephantorum. uia triginia duobus imperat, Ceratarcha, id est, cornu Praefectus. Vuod autem exsexagintaq-ιuar constat,id phalangem vocamus elephantorum ;cmus P se ctus, Elephanuetraha vocatus est. Tantus nempe belluarum fuit usus M cura. Imb numerus prope immensus, testibus Plinio& Pausania. Nam, ut Porum omittam, qui produxit in bel lum elephantos Lxxxv. Vt praeteream Agrammim , qui, auctore Curtio lib. I x. adhibuit millia tria: Regem Indorum triginta millia elephantorum in bellum praecedun , tria vero millia sequuntur, ait AElianus. Tandem tamen longo usu compertum est, has tantas utilitates interijsse, & plus etiam attulisse damni. In primis enim dc remedia eorum robori

47쪽

32 DE MILITIA EQUESTRI fhrorique reperta fiant; & vis omnis in suos magis, quam in hostem,est conuersa. sicut pleraque noua commenta m talium, ait Liuius lib. X L i v. in verbis vim habent, extemplo, cumagi, non quemadmodum agantur diseri oportet , sine ullo essectu evanescunt , ita elephanti in acie nomen tantum sine usu fuerunt. Adeoque id verum fuit, ut Alexander apud Curtium lib. I x. dicat: Equidem se animalia ista contempsim cum haberem ipse, non opposuerim. Remedia, inquam, inuenta fiant aduersus robur Sc terrorem. In Apuliά ad Asculum, ait Florus lib. i. de Bello Tarentino, melius iumicatum est, Curio Fabritios Conssiam quippe benarum terrar exoleverat; s C. Minucius quarta legionis hastatus, unius oboscide abesse, mori posse belluas opem derat. Caesar etiam bello Africano, ut Hirtius resert, equos . militum suorum,priusquam Italia decederent, aspediti, o re, stridoreque elephantorum, quos in Italiam aduehicur rat,assuefecit. si ridiuersa resistendi excogitataseunt genera a morum, ait Vegetius lib. Di I. cap. x x iii. Nam bini cataphram

equi iungebantur ad serrum, quibus in fidem ei clibanary j issa

hoc in longi mos contos, in elephantos dirigebant. Nam muniti ferro, nec agittari' quosvehebant bellua laedebantiar,c yearum impetum cel late citabant. Aly contra elephantes, cataphractos milites immiserunt ta ut in brachys eorum, vel casIdibus, vel M-meris, aculei ingentes ponerentur e ferro, ne manu sua elephas Llatorem contra se venientem posses apprehendere. Praecipue tamen velites , Antiqui contra elephantes ordinarunt, &C. Et equis a- Iercurrentibus, ad latiores lanceas vel maiora sticula belluas occidebant. sed, crescente dacia,postea collectiplures milites, paritermis lia in elephantos congerebant. Illud tandem additum, ut fundiscires cum finibalis Indos sper quos regebantur elephanti P cum ipsis turribus assiderent atque mactarent. Fraterea venientibus bellais, quasiirrupissent aciem, statium milites dabant. qua chm in medium agmenperuenissent, cum magistris absque vulneribus capiebantur. Illo uecaria sistas a uani. maiores post acum oriunari conuemi, ut, cumsub iactum teli accesserint bestia, gittis balistariorum configamur. Duo armorum genera aduersus et

48쪽

e L I B E R P R I M V S. 33 phantos inuenta omisit Vegetius, quae a Curtio prodita libro v il I. Secures nempe, dc Copides. Se bim ait siduamque gemu auxiliν aparacum eradic pedes amputare coeperami. Cop das vocabant gladios iter cinuatos falcibus similes, queis an rebant belluarum manus. His artibus repertis, Cum C sius Consul, captis ad Panormum elephantis A rigalis, metum eorum omnem sustu es , eluvii vi ria fama Romam miniussu, ait Polyb. lib.v. incredibili omnes latitis eritisunt,non iam quod captis elephantis longe iam inferiores essent hostium vires , quam quod sui quia potiti bestiis fuerant 2 audiariores iam facti ad bellum iidebantur. Et Plinius sanὶ post maximas belluae tantς laudes illud etiam viiij non celauit lib. v ii i. p.I x. Elephanii minimo suis stridore terrentin, vulnerati σ territi r irosemper ceduntiaud minore partis uarum pernicie. Praesens haemus exemplum, ait Alexander apud Curtium lib. t x. θρω vehementius quam in nos incurrerunt, dco. Vno aut alummulneratu, eseros in fugam decisare videmus. Ita sepe aliti obseruatum. Florus pugna tertia belli Tarentini: Ea fera, qua imam victoriam Rormnis abstulemn secundamparem ieceram; tertianrme controuersia trassidere. Nampniau sinprimam aciem rursus elephantis, unum ex pullum adacti in eaput tetigrauis ictus auertit,qui,c per stragem suarum ocu ros ,stri re quereretur, mater agnouit, quasi mindicacura exiluit, tum omnia circa quasi hostilia rasu timore miseram. Liuius lib. xxviri. pugna Asdrubalis contra Liuiumphanti, crescente certamine, Gr clamare impotentius iam regi, σinter duas acies versari, velin incerti quarum .ssent, haud iussimiliter nauibusne siemaculo vagis. Polybius lib. i. de Asdrub lis exercitu aduersus Caecilium Consulem Panormi reum primm ad et rem fossarum peruenisel, uno temptares a multitudine urbana ex marrubus,esa militibus ex se , gittis

telisei multifariam feriuntur. Cum vitia Era - Gent,

necessaroterga vertenter, in summunt, agmina' urbant, magnam suorum stragem farium. Alliam trima benise turbati, 'es tunc tumuis mi uua Conseis oppressi ariu μψου--

49쪽

34 DE MILITIA EQv Es TRItur.Pars earum trucidawur uerifuga sa&tem quinint. Cui g minam perturbationem narrat Hirtius bello Africano euenisse Scipioni aduersiis Caesarem pugnatum. Item Polydi lib. v. bello Antiochi Cum Ptolomaeo: Verum maxima pars elephantorum Ptolomai pratam formidabas, Scc. Subilo enim in fugam conuersi,s ordines suorum pertio bantes, maximam in phalange Ptolomai fragem edidere. Adeoqse id animal semel perturbatum dissicile regitur,ut nisi a suis interemptum,stragem fisere non cesset. Vnde bello illo Asdrubalis contra Liuium Consulem, Liuius elephantos plures scribit a rectoribus quam ab hostibus interfectos. Fabrilescalprum, ait, cum mallio habebant id, si uire bellaa ac ruere insuos coeperant, Magister inter aures positum, ipsa in compage, qua iungitur capiti cervix, quanto meris maximo ictu adigebas. ea celerrimaelis minia istinta molis se a inuom est ubi regendi siem vimicissis. Praeter haec, quanti moliminis, turres elephanto imponere,militemque inscendere t quanta turbatio, cum deij-ciuntur remetae militibus turres t quantum impedimentum, cum angustie urbis portae non admittunt turritas illas moles quantum discrimen, cum elephas aliquis angusta Via lapsus intercludit iteri Haec fere Pyrrhum elephantis fisiam perdi, derunt, ut Plutarchus in Pyrrho narrat: Drrho Argos urbem ingresso, cum elephantos pora oban Ris' cum turribus non aimitieris , hisque deponendis s rursus impanendis mora aliqua ivtim feres senserunt rem Argis. Et maximus elephantorum in porta ipsa in larus codamus, atque instendens dentibus, exere tum proh M. Merito igitur prudenterque Alexander apud Cuitlib.viri. de elephantis Pori Aneeps genus auxiljes, eri uos ac a te, in hostem enim imperio, in ospauore agitur. Certe Lucretius lib. v. commune malum elephantos

appellauit: Vi nunc se boues Luca ferro male macta. Deviunt feruina suis cum muta dedere.

fiat Ufacerent. Sedet adducar, ut ante Non linerint animo prasentire,atque videre,

50쪽

LIBER PRIMUS. uuam commune malum fuerint.

Atque huius memor Appianus lib.de Bello Hispaniensi, Ob hanc, inquit, eorum fi n a a busdam mmmunes hostes ap

pellari sunt.

Iam cetera incommoda si enumerem, facile apparebit, elephantos maioribus de caussis fuisse dimissos, quam in equestrem militiam adscitos. Primum, quia, ut ait Liuius lib. XVII. nutas eorum usus in repentina ac tumulisaria fueris

pugna: tum, apria inhalsi sunt illi vastarum corporum os, ut loquitur apud Curtium Alexander lib. ix.denique,quia trissoris sint impatientissimi, auctore Plinio lib.viII. Cap. X. quam es bellis per hiemem in idonei. Certe illud praeterea incommodum mihi in bellis visum est, belluas hasce non ab ipsis pugnatoribus, sed Indo aliquo rectore imposito debere regi. Non enim elephas arbitrio militum sviequus imperio vectoris) sed ductu regentis agitur instar nauis; dc forte alio saepe quam quo milites vellent, aut quam expedit pugnae. Hinc Poro Regi pernicies, auctore Curtio lib. v III. Cap. X XV. In ipsum Porum tela, inquit, ccinge sint, quis tandem grauatus, tali ex sesius coepit Indus,pu ei antem regebas scendere eram rans, moresolito elephantum procumbere iussit in gema; qui vis submisit, creeri quoque sita enim erant instituti) demisere cor

para in terram. Ea res V Porum-cueros vi ritus tradisi. En,quantb tutius equo vexisset Porus quam elephanto, pr ditus errore rectoris. Quas res si prudenter Damis apud Philostratum lib. I i. expendisset, non ita prae equite vectorem

elephanti Apollonio extulisset. Hunc qui elephanto vehitur, inquit Apollonius, equitem esse puta j Multo quis

Damis, mirabiliorem eo quem equo vehentem desicripsi. Begua enim ram vasta molis imperare aeum rector tampamus exista cristam, quocumire velit, dirigere bacillo, neque Elius assectum t mere, neque altitudinem formidare, neque tamum robur pertia mescere,disinu pane aliquid mihi esse videtur. O Damis, quam sensisses aliter,si Pori R is discrime adijssest Elephanti molem laudas,ignarus periculi Fquum postponis,immemor v E L loci