Ioannis de Ianduno In libros Aristotelis De coelo et mundo quae extant quaestiones subtilissimae. Quibus nuper consulto adiecimus Auerrois sermonem De substantia orbis cum eiusdem Ioannis commentario ac quaestionibus, nuperrime in capita accurate diu

131쪽

Di mensos mes sunt in materia. Rsunt itermi

INCERTI AUCTO

titatEnee est illud quod per se diuiditur: smiliter forma

substantialis per se est in diuis bilis.Si igitur mediante soratia substantiali reciperetur quantitas in materia: indiuisibiliter reciperetur: S ita illud composuit esset indivisibiale: ex quo illa sorma no diuideretur diuilioe materis qus omnino est impar tibilis: ex quo patet primu si aduertat. Item ex ista suppositione sequitur secundia, sq, tale rapositum estet immobile:qm mobile est diuisibile. Et similiter secuntur tertium tu, in materia non esset nis uniam forma simul se successue: quia vi dicit Come.a.Μet. Naturalis appetatus non est frustra vel Dei sus : materia

aut naturaliter appetit sorma: vel quam possibile est ha heret Uel nci habet. si sedo mo iste appetitus esset iosis,suectuiua aute pluralitas sormarii no est sine moturtale aut eopositum moueri non posset: quia eum sit indiuisibile non posset partim esse in termino 4 quor oc par

tim in termino ad quem, ergo non apparet plures. Ite

anothus habetibus materiam materia est una numeroreo in non habet per quod differat.ergo tota materia non habebit vi appetat nisi hae viileam sormam numeror estigitur hie sint in nuenientiatideo illa fugata relinquit tum sed nune direturiqualiter pranemus istas dimesonestiue inatas raut realiter, aut secundum rationem.

Pro solutione est ncit Idia, o materia de se est solu pura potentia: nee habet aliquem actii de se:et ideo in materiast multa vel pauca hoe no habet a se, sed a quantitate: unde oportet et in generatione ignis ex aere vel econuerso,trihil utrobim deperdetur de materia, sed praecise tantust sub viroqi termino,no in oecupat tantia loeum, quia penerans quantum dat de forma, tantum dat de de loeo, sed oportet . tantum praecise si de materia in generato. quatit in eorrupto S eesiuerso, sicut dieitur in de genera

tione, , ex Uno pugillo aqns fiunt dece pugilli aeris, hae

autem raritas materiae non est a forma aeris: quia se eorrupto aete no maneret lata materia quod est salsum Scio per hoc patet, et maior raritas est prior sorma aeris, quare non eorrumpitur ad eorru'tionem aqus & se iii telligendum est in materia dimesiones interminatas prs

cedere formam substantialem. Sed pro solutione argumentorum sesendum duo. Di,

mum Q dimensones in terminate pcedunt forma in m a

teria sua essentia no fim esse, secsidia . peedunt illa mo accidentali non essentiali Primia patet: quia accidentia nosunt entia nis per attributionem ad subiectu:ita . seueentitas accidentium est ab entitate substantis: ita esse a cidentium ab esse s stantis et subiecti: ideo dicimus ora

accidentia esse eadem numero, licet per accidensvpter

unum esse subiecti vel supposti: neut igitur per genera tionem S eorruptione variat substatia sere aceidentiasm esse et sicut materia manet sub utrem termino,variatur in s m eisse quod aequirit sub diuersis formi se dimesones interminat s omnino similiter manet, seut male

ria in qua sun dant: re se sis esse non prseedunt sormam substantiale in materia. Se dii paret quia ut dictu est tota necessias ponedi di mesones interminatas prseedere forma est: ut det ei esse partibile re transmutabile: haec autem cita accidunt formis, quae forms de se sunt impar tibiles re intra sinu tabiles,unde aeeidet aliter &n5 essentialiter dimensiones praeedisit forma in materia,quia norrscedunt nisi in generari S corrumpi: quae non essentia iter per se sed per accidens eo impetunt forma:& per hoe

patet responso ad argumenta.

Seeundo dubitatur quo dimensones interminat g prscedunt forma. Respodeo in est inuenire duo genera dimensionia interminat arsi. Ad euius euidξtia duo videbimus. Primo et in maletia sunt dimensones. Se do Uists snt interminat s. Primum ostenditur: quia Q vnus pugillus terrs sit densor uno pugillo aquae no est ex hoc

in terra si rosor aqua.Nam ignis qui minime poro sus est: est rari ismusmee ex hoc: in partes terri propin

quius iaceam qi ipsius aqus immo squaliter eum snt im

A mediatae: re utrunqi sit continuit: sed ideo quia in pugillo teris plus est de materia ui in pugillo aquae . re inter haeconuenientiam in aliquo eoi dixit Arist. seeundo de te neratione eontra Empedoclem elementa esse compar

hilia. Ex hoe patet Q in materia est inuenire multu ec parum 1sed hoe est per quantitatem, im quam aliquod dieitur aequale vel inaequa e , quae licet sint in praedi ea ineto relationis, fundantur in an qualitate. smiliter de multore paveo: quate, cu sit de se penitus in potentia, no habet sit multa vel pauea. nisi per uilitate: haee aut quacitas est in materia,ante oem sormam,quod sorbatur. Nani non est alia ratio quare ex grano milii non psit fieri mos nullo addito oc sine raresactice,nis quia plus de materia est in monte Φ m milio: s igitur natura pollet super multum re paueum de materia, ita ui posset saeere de pauca materia multum: tune etiam posset sacere de grano milij monte faciendo de pavea materia milii multum: θc ideosne raresa mone: sed in de minori fiat maius nullo addis A to vel rarefacto vel nullo dempto vel e delato, est orno

eo tra rone augumenti et decrementi. ergo natura no pGt

super multum,oc paueum,sinoaetio naturae solia cons. sit ad formas substatiales,quas pol sueeemiuel materia indueere et ab eade remouere:& l hoe et a natu . a dissertati arte.quia ars solum pol transmutare subie tu quantuod formas areidentales, on quantum ad sormas substatiales vel a dentales similiter Ultra. ergo ad sormasa eidentales non extenditur eius a filo.ex quibus sequitur, in quantitas,in qua iandatur multum re paueu materi non est de aeeidentibus formam substantiale in materia

consequentibus re consequenter ista quantitas est anteoem forma si1bstantialem in materia. Secitdum ostenditur, ex eo dicitur quatitas interminata, quia indeter minatum locum occupat, multum aut et paria in materia sunt illa per quae psit oecupari loeus: no aute occupat lo eum determinatum in actu: quia eadem multitudo materiae aliqn oecupat maiorem locu calviti minorem: ut in

C Vno pugillo terrs: ut cum ex uno pugillo terres fiunt deceaeris oc pro tanto dicitur dimenso indeterminata. Sic igitur habemus unum genus dimensonum in determinatarii, quod non videtur venari Comen. in de substantia Orbis.Nune videndum est seeundu genus, quod Commentator magis inquirit. Nam unumqtiod. inquantueorpus, et est eoip'ia est tale corpus: ut ignis est eorpus, oc est tale Orpus. s. ignis si igitur ex aere generatur ignisec econuerso aer corrumpitur: quia hoc tale corpus cor rumpitur sed non corpus simpliciter eorrumpitur: similiter de igne eorrupto dicatur corpus.ergo sis hane opini. prius est hoe, vel tali corpore. oc quia corpus consequi tur dimensones. ergo eorpus simpliciter consequitur dimensones simplieiter: dc hoe eorpus has dimensiones tec setit eorpus smplieiter prius est hoe eor te ita dis mensiones simplieiter hia dimenso nibus de dimenso

nes simplieiter sunt interminals quia non correspondet eis loeus determinatus: sed locus smpticiter : sa eorpus D ut corpus est in loco: non autem in hoc loco: hoc autem eorpus est in hoe loco dc terminator nam generans quantum dat igni vel aeri de forma sperissea, tantum dat ei de loeo indeterminato.sie igitur habemus duo genera di

mensonum interminatarum prseedentium sol mam in materia. Differunt autem lis dimensiones in hoe quia primum genus dimensonum prs e edit omnem formam substantialem in materia tam generalem quam specifiea: quia omnis forma in materia reeepta oportet si, p it tibili liter recipiatum haec autem ut patuit non potest esse nisi dimensiones interminals prs detes omnes formas tam generales quam speciales seeundum autem genus non uniuersaliter piscedit omnes formas substantiales quia non formam eorporis simpliciter: immo sequuntur: sed tantum sormam speciscatam huius eorporis ignis vel aeris. Seeunda disserentia inter has est: quia primum

genus harum iandatur in materia lamplieiter vi in sub tecto: ma dies

m sonus digesenta a formam in materia diuersi modeprcceden .

tium.

132쪽

Neeti, seeunda Mineomposito ex materiare formar nGenim praecidit eorpus simplieiter, sed eorpus tale. Tertia est: Q primum genus dimenso num prscidit formam substantialem secundum vero nonnili secundum mo dum considerandi. Nam in uno eomposito non est nisi una sorrea si illa emmeisea si enim in uno composito essent plures: eum qualibet illarum det vile simpliciter idem compostum non esset per se unum:& quslibet in grederetur diffinitione eius: re se diffinitio non esset a se una, traPhylosophu.vii. meta .si igit ex aere genere tur ignis nulla substantiali s sorma essentialiter remanetis igne quae suit in aere:conceptui enim generis non re spondet aliqua Vna ypostasis unius naturs realis: quia intellei ius generis ex parua smilitudine collectus est: vidicit Τhsimistius primo de Anima: et com. se do. Μαmanet igtur corpus in transmutatione aeris in ignem: quod prius. vi genus ,quod realiter no differt a suis speciebus, sed solum ratione oc modo considerandi: quia eo sideras ignem re aerem virohini inquantum corpus nocorrumpitur nisi aliquod in quo lite duo differunt se e siderata et eorpus se eonsideratum est prius sta ratione tantum. Similiter dimesones simpliciter qus ipsum eo sequuntur sunt his dimensionibus priores: non essentia liter, sed ratione. Quarta differentia est inter dimesiones interminatas oc terminatastu, mum ratione ad in rem disserunt scut dimenso a dimensone.s i rationem magis abstracii 5c minus: quia sicut a particulari realiter nodissertit nisi ratione seut interminata re terminata dimeso et sieci terminata dimenso est illa qua terminatus locus occup atur: ita indeterminata qua indeterminatus locus Occupatur.Sed primum genus dimensonum a seeundo realiter differt: quia materia eiusdem est multitudinisoc paucitatis sub uno pugillo terre de aquae saeis ex illo. terminat s autem dimensiones maiorem locum determi, natum oecupant sub aqua:cii tetra. Cu igitur in transmutulone pugilli terrs in quatuor aquae dimensio internu

Ε nata eadem manet quia utrobam eadem multitudo masteris, non autem manet eadem terminata dimensio:quia non idem terminus aequalis manet, patet q, Primum M

nus dimesonis interminat s realiter differti terminata. Ex his sequitur quinta digerentia quae est: in primum genus dimetisonis interminals comparatur ad secundii genus interminals stetit materia ad formam. Secundum etiam genus ad terminatas:sicut forma colasaeae magis abstraeta ad formam particularem. Ex quo sequitur in sicut materia quae realiter re essentialiter disserta forma. terminatur tame per formam,se pramum genus dimen sonis interminat realiter diuersum a terminatis terminatur per dimensiones terminatas r fc eonsequenternatum ad primum genus terminari sueeeisue per omines dimensiones terminatas:& quia una forma substantialis adueniens materiae non inducit nis unam dimen sonem talem quae apsam consequitur: oc similiter alia aliam Oc se deal as: hine est in una forma substantiali re F cepta in materia non est terminatus appetitus materi sed respieit ad aliam formam substantialem ad qua e nissequuntur aliae dimens es terminat s per quas dimen sones interminatae praeedentes formam in materia apitae natae sunt terminari.Non est autem se de materia Geli:quae Iieet absolute si eadem eum materia inferiorum indistiniste,quod est per priuationem differentiae, quia tune haberent istae materiae per quod different, multum tamen oc paucum in materia eorporali est alterius ratio nis a multo oc paveo in materia ecelesti: quod patet, quia multum de materia in corporalibus iacit dens unx parum iacit rarum .in incorporalibus vero parum facit transpa. rentiam: multum spissitudinem re lumino statem: seeundum . die imus o stella est densior pars sui orbis: licitimur materia per indisserentiam sit una in his re in illis, non oportet corpora coelestia corruptibilia esse neut inser ora propter appetitum ad diuersas sormas quas nata est habere materia oc non habet: eausa iam dista est.

Veneti js In ossicina heredum Lucae Antonii Iuniae. M D L I. mensis NovembriS.