장음표시 사용
121쪽
tur proeedere θ primo principio tam motus quam alia tem huius latentiae est ut existimo multiplex.una est de
. o fectus, seeunda maduertentiat desectus quiden quia co muniter deficit de commento Auerroy in cuius explanatione commen . quaestiones m uet , cc deierminat in propria sorma. quia communiter no habetur: de reo eo muniter eius intrito ignoratur. Ahaeausa est inaduertentia. quia eum Arist Octauo Phys. probat motum inpetuum eau sari a motore separat , qui no est corpus, nec virtus in corpore, ni elligit istum motorem esse plurium principium, motores vero appropriatos V eat quando que separatos, re ideo cum commen. dicit Seeundo GH QOmnes motores separati sunt vigoris termina tuaro de hei hoe extendi ad primum motorem omnino separatu,seut eredunt parum aduertentes,quia in eode oest auo ocritudo ece. 5 tr. Metaphy. Vocat primum principium potentia omnino separatam,quae nee est corpus, nee vitius in eorpore: motores appropitiatos vocat quandoque separatos quando vero potentias in eorporibus diueruus cun arguunt nobis determinatum vigorem ipsus
primi, ec solum arguunt infinitatem durationis eius: sed an quantitate actionis Ostenditur finitas, quare patet Amum principium esse non infinitum in vigoro oce.
Primus moror non est infiniti uigoris essentialiter, sedes inmitus secundum durationem, tamet Iesistereat bolice sariendum sit.
D E ista qii aestione credunt Alagni Viri in Philoso
phi Philosophos, re maxime commentatorem veritati eatholicae aduersari. Dicunt enim ex inte
torie PMosophi Octauo Phys eorum, & seeundo editi,
quod omnis motor ecet est determinati vigoris: die tis Seeundo Geti, quod necesse est quod omnis motus naturalis oc voluntarius habeat determinatum motorem: Oc s motor non haberet potentiam determ natam non haberet naturam determinatam, resur nulla esset dissere B ss te speetibus. quando enim comparat eos ad aliquid tetia inter motores eorums. sed inanisectum est ex intemtione Philosophi 5e Commentatoris in eodem secundo C hoc Duodecimo Metaphysi. quod motores coele aes differunt in potentia Be in eae,fccum vnum quodis
moueat per tempus infinitum.m quo non dissetune lauremanet per quod disserant,ms per diuerstatem proportionis inter sedc sua mobilia: quare patet, quod quilibet
motor habet determinatum vigorem mouedi suum mohile. si autem potentiae eorum essem anfinitae in vigore mouendi,tune non esset proportio inter motorem et remmotam.& s licte esse tune non esset differentia inter mototes, nee esset in eis multitudo omni . cum non disse xant ex parte durationis. Praeterea addit Commenta.
quod, si ita esset, quod euem infiniti vigoris inueniret ut motus in instantit quod est impossibile:α ideo dieit ibi,
dem . quod opinandum cst quod potentiae mouetium se parabit vim a materia infinitae uno modo,scilicet in quantitate actionis, re infinitae alio modo. . in duratione. Q a iconfirmat ad ictoritate Arist.in eodem Secundo dicitis, quod, si orbes haberent plures stellas quam habent, vese sent reaioris quantitatis ui modo sunt, vel omnino non
moueremur, vel saltem tardius mouerentur: quis non excederem potentiae mouetium in eadem proportione qua modo excedunt rex quo concluditur, quod potentiae mouentium sunt terminals proportionis ad eo ora mota,&eausa huius diuerstatis proportionis est diuersi
suarum formarum. Et subdit,quod ista finitas in vigore, vel in quantitate aistionis,communis est tam formis,qus sunt in materia,quam etiam formis, quae non sunt in materia. Item,alibi in eodem Seeudo exponens illud Philosophi quod est prossumptum, idest, Quod, s in e oessent plures stelis, dicit, quod proportio est determinata aurer motores e estes & sua mobilia re ideo non quili
het eorum mouet quodcun. mobile, nee quacunque vespectu prima vocat eas potentias corporum vel intelle
ictus vel desiderium eceti,quando loquitur de ipsis respe ctu formarum materialium vocat eos separatos. Quod apparet in pluribus locis. dicit enim in Seeundo eis. quae rens quare Ara. dieit. Φ, si in eoelo essent plures stellae vel
non moueretur vel moueretur eum satigationei eum stdeelaraturi , in eoelo non sit labor, nee satiratio. 5c sol uit durens, a, vicimus orbia esset in labore, quia potentia motoris in mouendo adderetur supra potetiam suam nais turalem,eo R, potentia moti, quae est opposta potentiae motoris cresciret re adderet supra potentiam motoris: et tune sequitur,v motus eius est et violentus Q, ii semo,
ueretur, in possibile et ser vi reciperet sternitatem motus a potentia infinita, mouent quae non est in materiar Uoeat ergo potentiam infinitam quae non est in materia,primum principium θc dicit ipsum non esse in materia re spe stu motorum appropmatorum, quas innuens moto
res appropriatos esse in eorporibus. Item alibi ui eodeSeeundo coeli dieit,quὀd quanto intellectus primi est sormatior taut des derium eius est persectius, Se quanto eius des derium est per se stius, tanto eius motus est velocior.Constat autem hoe dicere de motore appropriato Nam primum non desiderat aliquid extra se per quod perseiatur:& ideo non indiget actione per quam eonseruetur in sua persectione,vt ipse ibidem dicit. cruare morat quod primum mobile habet motorem appropriatu, a quo mouetur esse siue, intelligentem Oc desiderantem primum, quem vocat intelle stum primo moti respeetia primi principη :& hoe idem apparet ex verbis eius in pluribus loeis,& in Duodecimo Aletaphysicae, ree presse invitimo capitulo huius libri. Et ita ex ista quae mone quodammodo eredunt, quod quicquid dicit de motoribus separatis, quod totum dicat de primo prim
I ri mino,quod tamen non est ita: quia primum principium
iocitate, sed unusquisque mouet proprium mobile, re in consideratum secundum se non mouet nisi in ratione fi velocitate propria. Et paulo post subdit, quod additio potentiae motoris supra potentiam moti, non est infinitanee tia tempore nee in aeternitate motionis, nee in unita te, nee in multitudine mobilium, nee in grauitate mobi
lium. Item,in eodem secundo in alio loco, ubi mouetquςstionem,quomodo primus orbis mouet alios orbestre in lalutione eius dicit, quod totus orbis est quas unuanimal, α vnum eorpus per vitam potentiam, quae est in eo,&debet habere magnitudinem determinatam, eo quod ista potentia 5c eius motor est terminata,& ex omitibus istis videt ut esse de intentione Commentatoris,
quod primus motor est finitus in vigore, quia mouet primum mobile in virtute determinata: nam primum mo tale mouetur a primo motore, ut patet ex Octauo Phy
seo. Sed opimo philosophi ξc Commentatoris per cosequens latet sic optirantes,ut patebit interius. Causa a nis, ut patuit in alia quaestione,esse iue autem non m uel nisi seeundum quod est in intellec tu motoris appro pristi. α lieet esse habeat in intellectu intelligentiae se in se, tamen, quia nulla intelligentia insta ipsum eum inteltelligit, sicut ipse seipsum intelligit ideo pet sectior est in se quam ipsum intestigentia intestigat. Et quὁd pri
naum mobile se moueatur a virtute intestigente Ac de sderante primum, satis apparet ex diastis Commenta toris seeundo e l. ubi quaerit quomodo primus orbis mouet alios orbes. dicit enim quod totus orbis est qua si υnum animal, sed non est ligatum pluribus ligamen tis, sicut animalia dissimilium partium, sed est ligatum per potentiam primam spiritualem diuisam in suo loeor perquam habet unam potentiam magnitudine determinatam. oc subdit, qubd haee potentia diuiditur in aliis orbibus , eo quod primo diuiditur in orbe primo θc in Q. Iand .de. C.&.M. illi h fluit.
122쪽
fuit motum in alios orbes,eὀquod ipsum insuit primo Em orbem primum, sicut potentia mouens animal influit motum in membris, eo quod primo inquit ipsum in eorret se orbis primus dicitur mouere alios orbes .ec ideo ipse saepe dicit in secundo coeli quod caeteri orbes moue tur ad desiderium primi moti,vel eosequutii ut desideriuprimi moti.quare patet, et sceundum potentiam prima spiritualem, per qua die t ecelum esse vatum animat,intelligit primam intelligentiam mouere esse stiue primum hem: oc ideo ipse dicit loquens de motoribus e celi, aliqui acquirunt propinquitatem pri , quod est Deus, pavea operati ne de hie est orbis totum continens. Constat autem quod hic per orbes intelligit non solum eorpora eoelestia: quia illa non aequirunt propinquitatem promi, sed intelligentiae mouentes ipsa acquirunt propinquitatem δε ideo per orbes intelliait totum, quod est comis positum ex motore dc mobili. Hoe etiam maxime area tet hie in ultimo capitulo, ubi dicit, quod Arist. eo derauit de virtutibus ecilestibus appetiti uis, oc vidit eas moueri ad appetibile nobilius se. Dicit etiam expresse m Leausa motus aeterni non est forma, quae sit mouens esse Gue,sed appetibile nobilius,ec haee est vera opinio eo mentatoris .Et ideo dicatur, quod opinio commentato ris,quae videtur esse philosophi in nullo deuiat a verita tesdei, lieet verba diuers ficentur. Commentator vero in quadam demonstratione Octaui physeorum,quae descit communiter,ut dictum ea mouet istam quaestio nem,dicit enim quod Arist.ino stauo ponit istam pro P sationem, quod omnis virtus corporis est potentia si nita. Et ad declaratione huius propositionis inducit ista aliam propostionem, quod si potentia insulta esset in corpore,motus enet in instati.Circa hoc mouet quinio nem,s quare sequeretur quὁd si potentia insilita esset in corpore, motus seret in instanti.oc non sequitur id si potentia infinita non si in corpore. quo enim potetia est in sinita de motus suus si in corpore suo, non videtur in debeat ese motus in instanti.Et respondens ait, quod si aliqua actio infinita si ali ius corporis vel virtutis in Leorpore, sequitur virtutem istam esse infinitam sed si fuerit alicuius virtutis non in eorpore, tune ista virtus seeundum quod non est corporis nee erit finita,nec infinita:ua
quod non est eorporis non potest diei finitum vel infini tum, euius ratio est,quia finitum ec infiniitim solum de corporibus diei potest, vi apparet primo Physeorum: quia finitas ct infinitas soli quanto competunt. Si igitur
posuerimus potentiam infinitam in empore, sequitur. motio eius sit in non tempore quia proprie est infinita, et debet agere actionem infinitam Si vero istam potetiam posuerimus non in empore, tune non diseretur nee finita nee infinita, eo quod non est in eo ore, nee habet attri hutionem ad quantitatem: non ergo sequitur quod mi ueret in non tempore,cum in talibus potentias,quae non sunt in corpore,s plures essent, non posset intelligi una maior alia, quia maius oc minus solius sunt quanti. Sit ergo ratio postionis ista, virtus,quae non est in eoi re, Nec in eorporis magnitudine, non est finita nee institiai rvirtus primi est hii siti itergo et e. maior et minor sunt declaratae. Hoe etiam clare dicit in ultimo rapitulo huis ius.dieit enim,quod,cum virtutes appetitiuae erelorum sint virtutis finiis, non possunt esse ea usaeontinuationis
motus,& se vidit, quod illud qu est eausa eontinuatio his motus est infiniti vigoris: Be hoe est probatum. Quare patet ex lauetione eius,quod primum principium nee in finitum nee infinitum in vigore,eo quod suus vigor non habet attributionem ad quantitatem nee proportionatur Uieui quantitati, non propter hoe quod suus vigor habeat aliquam proportionem terminatam ad aliquem alium vigorem,vel ad aliud mobile,immo est extra omnem proportionem cuiuslibet alterius motoris re ni
bilis. quod ipse Commentator elate manifestat eodem
libro dieens.Quod si dixeris aliquas potentias esse in eorporibus, tune actio earum erit proportionalis, sicut pro portio potentiae motiuae ad aliam potentiam motivam. sevi proportio velocitatis motus eius ad proportionem alterius. In potentia autem non existente in corpore nonem proportio,cum proportio solum si magnitudinis oce rum, quae sunt in magnitudine.Et est manifestu, quod hie intelligit, quod potentiae mouentes orbes sunt polen tiae in corpo ibus uuia disit eas esse proportionatas de terminata proportione,& inter se re ad uieem 5e ad sua mobilia,S hoe etiam dicit in eodem eommento Octaui Phys eorum immediate ante solutionem huius quam ius,5c in pluribu locis Seeundo Coeli. Primum autem principium dixit esse potentiam omnino non in eorpo re. Istam eandem solutionem ad illam quaestionem Haiestabit in Duodecimo Metaphyscae, ubi dieit, quod
motus coeli compon tur ex duplici motore t quorum unus est finitae motioni re iste est anima mistens in earre alter est motionis infinitae,5c est potentia,quae non est in materia per quam intellirat primum principium , 5 subdit, quod laeundum quod mouetur a potentia sntia, mouetur in tempore:quia habere finitate est habere proportionem terminatam ad eorpus motum. θc subdit se, tim. quod propter diuerstatem illius proportionis, quae est inter eo ora e lestiare animas eorum diuerti fieantur in velocitate dc tarditate. secuti dum autem quia mouentur il potentia, quae non est in materia, in quo eonue niunt omnes orbes, habent aeternitatem motus ec eontinuitatem,quare manifeste videtur velle primum principium non habere proportionem aliquam in vigore ad aliquem motorem nee ad aliquod mobile. Hoe etiam expresse stribu primo Coeli.ubi habentur haec verba. Iam enim declaratum est quod primum mouens mouet in te pote ins nitor sed, quia utilitas illius est continuitas αperpetuitas essendi. ideo neeesse est quὁd illud mouens si infinitum. sed impossibile est ut tale mouens si cor pus ves in corporerquoniam si se esset, moueret in noti tempore: eae quo apparet manifeste quod, s haberet se
cundum vigorem attributionem ad quantitatem,diceretur insolius in vigore, quia moueret in non tempore.
Quod ergo non dicitur infinitus in vigore, non diei tur propter hoe quod habeat aliquam proportionem determinatam ad aliquod aliud immo non est alicui prose portionatus sed propter hoe quod non habet attributionem ad quantitatem. Notandum tamen, quod primu principium dicitur infinitum duratione. euius ratio est, quia vi dicit Commenta.in loeo allegato. Oc in Duode cimo A etaphysi. in corpore eoelesti non est potetitia ut corrumpatur, quia non habet contrarium: oc ideo ea permanens secundum sui substantiam, motus tamen non est permanens per sui essentiam quia habet contra tium, sciliret quiete νοῦ, ideo potest eorrumpi. Ad hoe ergo quod motus coeli permaneat essentialiter, oportet ponere aliquam essentiam permanentem aeternaliter si nepotentialitate eorruptionis θc permutationis, quaret .in ectici non est potentialitas ut corrumpatur, sed vi quiescat. Et quia probatum est coelum quieseere esse immissibile Oistatio Physeo. Seeundo e l. 5c Duodecimo me taphys .igitur neeesse est ut eausa permanentiae motus si propter motore in quo nulla est potentia omnino, nee aeeidentaliter nee essentialiter,& tale non est in m teria omnino,oc se permanentia motus re continuitas est a primo prineipio. 8c ideo subdit Commentator eis ea sinem eiusdem partis,quod potentiae mouentes corpora coelestia cilicet motores appropitati possibile est ut semper moueant, ecpossunt non semper mouere, si po stetimus illud, ad quod mouent,scilicet primum moto rem esse receptabilem transmutationis cuiust unque modi. Possunt autem semper mouere , quando illud ad, quod mouent, fuerit non transmutabile aliquo modo transmutationis:
123쪽
transmutationis,&eones udit, si igitur motus est aeter
mus, necesse est ut moueatur per potentiam existentem in eo, i motorem appropriatum alium a motore, eui nullus motus transmutati nis accidit,& tale in nulla maioria missit.& hoe est primum prineipium. Ex quo appa, ret, continuitas re aeternitas motus est a primo princi Vo. s. quod movet semper eodem modo , ut intelligitur
ab animalibus coelestibus redesderatur,& quia semper idem re eodem modo intelligunt re desiderant, ideo semper 5c eodem modo mouenti quia ergo permanentia primi est eausa permanentiae quantitaris motus,ideo permanentia primi re duratio habet attributionem ad motum, qui est de inentia quantitatis,vel consequitur quantum:
α ideo conuenit sibi infinitas cte dieitur in sinitus in duratione. Sed dubitatur quia vigor eius no habet attributionem ad motum nee ad aliquid aliud quantum: quia non mouet nisi ut finis omnium motuum eoelestium tuenon magis diceretur motor primi mobilis euiuslibet
alterius sphaeret euius oppositum apparet octauo Phys. Bec Duodecimo Metaphy. dieitur enim ibi, o primum mobile mouetur a primo motore. Ad quod dicendia, sevi dieit Commen. Duodecimo Μetaphy. in illa par te P incipium enim intelligentia.vbi postquam Philo sophus ostendit primum motorem esse aeternum de inis mobilem absque materia: ostendit quid est prineipium
motus aeterni in ipso moto,eum omnis motus sit ex alia
quo oc ad aliquid.& dieit,q, principium illius motus inmoto est intesIigentia quae mouetur ah intelligibili nonsantilato a sensu ut ibi dicit Commentator,& super ea dem parte dicit Comm .in Arist. intendit ibi dicite disserentiam inter primum principium.& alia principia abstractat nam alia principia videntur electa re desiderata propter alias. Q sunt principia aliorum motuum eoele serum praeter motum diurnum.Quod autem est prino pium motus diurni est electum propter se,cum versus ipsum moueantur omnia mota,stidiret omnes orbes minori motu re maiori motitius propriastintendit ergo, quod Calix intelligentiae sunt fines re principium aliorum mo tuum ita, una intelligentia intelligit ae desiderat alia,ec proptet hoc desdemum mouet alio motu in diurnoromnes autem orbes mouentur motu diurno propter de
s derium primi,& ideo post alia subdit in eodem commeto,q, primum moues mouet primum motum, sevi amatum mouet amantem primum,absque hoe, amatum moueatur, ea autem,quae sunt sub moto primo, mouent
mediante isto primo moto,& dieit, in ini edit per prim fimorum primum coelum,& per ea qus sunt sub ipso alias sphaeras,& ea quae eadunt sub generatione & eorruptione,et subdit. Primum enim coelum mouetur a primo motore seeundum desiderium, ut assimiletur ei seeundu suu posse, sicut amans mouetur ut assimilet suo amato. Alia autem corpora coelestia mouentut ad desiderium primi corporis. Ex quo apparet, in primum principium liuediatu intelligitur re des deratur ab intelligetia primi moti,& se per consequens immediate primum principium D mouet primum motu ad euius des demum omnes athorbes mouentur motu diurno. re licet in ales motibus
propriis des deret primum principium,hoe tame est magis mediate. Haee videtur esse intentio Plutosophi & ex
presse Commen .eirea istam quaestionem, nec est repuis pnantia in verbis Commen.diligenter eonsideranti .lieet aliqui hoe eredant. Et ista opinio non discordat realiter averitate fidei licit verba theologorum dieant primum principium esse infinitum in vigore quia intelligunt ip. sum non limitatum nee proportionatum alleui alteri,sed
extra proportionem alleuius alterius Virtutis.
nnsa tia cra quia rationes ad viranque partem videntur aliquamne, astra Aliter huie solutioni obviare, deo soluantur per ordine. erites infini Ad primum eum dieitur. Illud quod movet per ten in tem Ugo pus infinitum.d eo quod verum est,quod tale est infini tum in duratiotie, sed in vigore non concludit ratio. Et quando e5firmatur, quod primum principium habet totam virtutem suam fmul, eoncedatur, re quando dieiatur,virtus eius est infinitae durationis.& ita quiequia hahet in tota duratione habet totum smul eoneedatur, sed ex hoe non eoncluditur infinitas vigoris,s in tota dura tιone habet determinatum vigorem, & smiliter habet
determinatum vigorem .s enim aliquis haberet pote tiam determinatam agendi vel mouendi aliquid re e5toruandi eandem adtionem per spatium unius anni, licet habeat talem potentiam in omni instanti illius tempo ris,quia non est maior nee minor, non sequitur propter hoe quod totam actionem quam facit in anno possit nee te in eodem instanti, quia duratio vel permanentia non nuertitur in quantitatem agendi, nam alia est infinitas durationis, alia est infinitas vigoris. & ita una non eon cludit aliam.ergo &e. Ad secundum eum dicitur .. Il lud quod eausat Se.coneeditur maior & s minor esset concessa non concluderet necessario. sed Philosophi ne garent minorem, re ad probationem eius dicerent quod
ut apparet ex Physeorum Primo eommuniet intentio mailosophorum quod ex nihilo nihil fit ad aliam eum dicitur.Quod eausat esseistum .dieo quod vertim est s esse et ut est infinitus vel sint esse 'tus in numero infiniti si mul .Et ad minorem cum dicitur. Primum princinium causat,dico quod non eat sat aliquem infinitum esse ξυλuee in esse, nee in numero simul. sed existente aeternitate mundi eausare infinitum suceessiue non arguit infinitate vigoris,sed durationia. Ad aliam eum dieitur, ouod
potest suere, eonceditur, s essent infiniti in actu. Et ad
minorem eum dicitur,primum principium &e. dico, q, est impossibile cilicet mundos esse infinitos: nee in multat udine nec in magniti dine, ut probatur primo eoeli.&έdeo Deus non potest hoe facere . nam seu i dieit Com. min. Sexto Physco.agens non posse agere aliquod im
possibile non dicitur esse diminutio agentis, sed diecte ipsum nee re aliquod impossibile. est error & deeeptio.
Ad aliam eum dicitur,quod habet virtutem exeellentem &e.dieo, quod verum est,s excederet omnem vir tutem in infinitum, aliter non Het maior verat si enim omnis alia virtus esset determinata & finita,virtus, qui excederet omnia in aliqua proportione determinata non propter hoe esset infinita.Et ad minorem dieo, quod vistus primi non habet aliquam proportionem ad aliam virtutem eum sit omnino separata re non attributa quantitati,ct ideo de ipsa n5 potest fieri eomparatio ad aliquid
aliud sub ratione minoris vel maioris, et patuit.
AD rationes pro altera parte smiliter soluatur. Ad fghesprimam eum dicitur, si primus motor esset insnitus contra in iis vigore moueret in non tempore: iam solutu est per nitate eo Commenta. quod verum est, s esset eorpus vel virtus ris Maias. in corpore, quia tune proprie dieeretur infinitu , nune autem primum p incipium omnino est abstracium, re ideo proprie non dicitur finitus nee infinitus. quare non sequitur,quod motio eius esset in non tempore. Potest etiam diei,seut dieit Commenta. Duodecimo Metaph. quod motus est in tempore determinato propter moto res appropriatos, quo ii vigor est finitus S determina, tua a motore primo,cui mouet in ratione finis, re inniatione euius motus habet aeternitatem.& se dato, quod
primum principium si infinitum, adhue propter hoc motus non esset in instanti, quia uuantitas est a motore, qui mouet ut efficiens.& iste est finitus. oc ideo nullum agens posset ipsum sacere in non tempore, eum nullum agens possit sacere impossibile , ut dieit Commenta.
Octauo Physeo. Ad aliam eum dicitur, si primum
principium esset insnitum aliquid in eo esset oeiosum: nego consequentiam. 5c cum probatur, quia illud, quod excederet in eo omnia entia,esset norausans. Dico,in dicit Com. seeundo Coeli, in entia sterna sunt in septima intentione, sed propter alia seeunda intentione: modo, eum inter entia primum si nobilissimum, maxime erit
124쪽
propter se piama intentione, scideo habet operationem nobili isima reperiareis ma, i est intelligere, lisc.mope fatio est infiniti gaudii 5c delectationis, ut patet ex.ia. Meta quod aut attingit finem plancipalem propter que est, non est frustra,vt patet secundo Phisycoria.quare patet,inprimu principiis, licet rasi habeat operatione extra
se tibi edentiale nee est post hile habere, Pp hoe non est in eo aliquid ociosum,ua in se habet opatione propriam. Ad alia cude, in primo principio,dico, Q n 6 est ve ripamo in multis habemus ponere alia qi ea Q sensus iudieat,quia lieet nra cognitio incipiat a sensatis, in intestem maturaliter ascendit ad altiora ui possit sensus e5prehen dere. ua dieit Com. in .i a. Meta. q, non est impossibile nohis intelligere res,d sunt iusnire virtutis in primo principio. 5 al as principias separatis a materi licet si dissimi le,oc is limoi res non eadunt sub sensu nee sub imagina tione. Ite etia dicit tertio de Ala,s. Itellectus noster possbilis eu fuerit persecte eopulatus euintellectu agente intellectus p ipsum ela tanua n forma ipsam itelliget,ec ad
hoc eoneordat stila Philolophi. s.5 .ia. Meta re ideo cudr, , experimentia sermonii verosv est sce. dico, et veruest in his qus possunt esse sensata. Vel p5t eoeedi maior, re diei ad minore,cu dieitur in nobis non apparet aliud n quod arguamus infinitate primi, quia determinata ve
Iocitas motus no est a primo, sed a motore appropriato, dic , . illud non est verum immo apparet aeternitas motus, qus est tantum a primo.
I. Dest corruptibile possit aliunde perpetuari. Vaeritur,virsi qd est eorruptibile de se ponsi perpetuari alitide. Et argu Euro se, quia
quod est infinitae potentis S eui nihil deest.
pol aliquod eorruptibile de se perpetuaries se. primsi principiti est limo t. ergo cte. Ite, oe quod habet esse ab alio de se est eorruptibile. sed ola praeter primu hiat esse ab alio. ergo Oia alia a primo lintesse eorruptibile, in multa perpetuant. ergo de se corru
ptibile pol ab alio perpetuari. maior est nota n Aui. primo tractatu sus Meta. quod . ab alio habet esse de sen5
habet esse,& qd de se non habet esse de se pat n5 esse. minor patet u Auic.& Philosophii secundo Aleta.& n CGmen.ibidem:& in libro isto. 5c ad sensum patet, in multa perpetuantur in esse. Ite, agens qd causat per volunta tem suam aliquid quado vult,seut dat shi esse, eu prius non sit,ita p5t ipsum apte conseruare perpetuo ec aufer te sibi dici esse, sed primum est huiusmodi. ergo potest de se aliquod eorruptibile perpetuari inesse. maior de se nota. minor patet pet Commen. secundo Meta. dieit enimini in Oia entia aequirunt esse in veritate a eausa prima. opposi Tura dicit hie Cometator reprehendens de
hoe Aui. qui posuit opposita, 5 probatur in fine primi. CONCLusto secundum se corruptibile naturaliter ab alio perpetua
ri posse est impossibile cui non obstat credentia Mesoppositum a Deo feri posse tenens.
AD intellectum quaestionis primo tangetur opinio
aliorum. Platonis 5c Auic. secundo opinio. Co
menta. S philosophi opinio Aui.sulto aliquid eorruptibile de se perpetuatur ab alio,& haee suis inten tio Plat.in Thimeo dieentis.Odia deorum,quorum ori
sex ego sum vos vestra natura eorruptibiles estis mei autem gratia estis in eorruptibiles .introdueit enim haee verba in persona Dei ad alias intelligentias separatas, re se isti erediderunt,c, aliquid de se corruptibile possit perpetuari aliunde. sed ista opinio seeundum principia Philosophi non potest stare. quia seut dicit Commentator
in isto libro,& Primo & seeundo Ceeli: θcoctauo Physco .commento primo, si illud esset verum, sequereturo natura corruptibilis efficeretui necessaria,& mutare Ε.tur in aeternam: quod est impossibile,quia istae duae naturae disserunt plus genere, scorruptibilis de incorrupti hilix, ctc hoe est habere materiam re non habere, ut pallet Quarto Metaphys. Et quod Plato adiunxit de diis, qui per se non sunt, non habet veritatem secundum prinis pia Philosophis quia sunt de se stem quia,ut dicit CAment. Seeundo C celi, abscisio materiae ab aliquo est ea n perpetuitatis: cum ergo intelligentiae sui separatae, a materia, ut patet Seeundo Coeli Be Duodeeimo Aleta. de se erunt perpetuae. Item, fundamentum Platonis. quod erat,quod primum principium esset agens per vo luntate,& tale p5t aliquid sepetuare, destruitur a CO m. Primo eos . hi dieit, in non est prouidentis agentis per voluntatem sacere corruptibile, quod vult perpetuare: sa sua voluntas contrariaretur suae actioni, re ideo hae
opinio non valet. Alia est opinio Arist. oc Commen. Opio Aricquod non est possibile aliquam substantiam esse eorrupit Rco .hilem de se 5e ab alio perpetuari in ege Physice loquen F do, sed quod id non fiat miraculose per potentia super naturalem non excluditur. Primum patet,quia tunc natu
ra possibilis mutaretur in sternam, quod est impossibile, ut dictum est, quia disserunt plusquam genere, ut d t. De eimo Μetaph.Tum, quia si se esset,idem esset simul ensoc non ens,quod est impossibile.quia s aliquid perpetuaretur ab alio quod de se esset corruptibile, ponatur ergo inesse eorruptum,iue nullum sequitur impossibile, quia poli ibili in esse posito Se. Primo priorum, secundo Phuseo.5c primo coeli, Oculterius,cum ponitur esse perpe tuum ponitur nunquam esse eorruptum,quod est impossibile.ergo non erit possibile ipsum eorrumpi, quia si eet post bile ex hoe non sequitur impossibile,& sequitur vlterius est eorruptum re non eorruptum,& n consequesens Be non ens. Item, sevi arguit Commenta. Primo Oeli, si aliquid corruptibile ponitur aeternum, nitur nocorruptibile: probatur,onine generabile, omne corru
ptibile habet tempus potentiae suae ad eae distinctum a G tempore sui non esse, sed aeternum corruptibile non ha het potentiam nec tempus potentiae ad esse distinctu i tepore potentiae ad non esse ergo eorruptibile non erit sterniam nee 4 contra: maior est de se nota, minorem deelarat eommen .ihidem,quia, s corruptibile est aeternum in toto tempore suae aeternitatis est corruptibile. ergo tempus potentiae ad esse non est distininum a tepore potentiae adno esse S adhue multae rones possent adduci ex pmo ee.
AD rationes Ad primam eum dieitur, quod est in Q nrisone. .
nitae potentiae Se. dico, q, non potest perpetuari, id quod habet principium corruptionis, quia impossibile, quia hoe solo poste priuatur Deus de genitis sacere ingenita,vt dicit Philosophuq auctoritate Agathonis: quia non potest laeere impoli hile, quia tune esset eontra vo iuntatem suae potentiae, ideo non reneludit. Ad seeundam eum dicitur omne quod habet 5 e. dieo, quod ve/rum est, quod habet esse ab alio essective, si vero tanquaa fine, non oportet: quia bene de se aliquid est neeessarii H quod tamen dependet ab alio. Et ad minorem eum dici
tur,omne praeter primum, dico. Q vetum est, . omnia
habent esse a primo tanquam a fine lieet de se formalitee habeant esse necessarium,quia in aeternis non est neeessa, malaetio neque productio proprie, e est ibi ea usa etsi eiens, sed solum est ibi persteiens re persectum, re intelli gens oc intellesum,ut dicit Commenta. Quarto Meta. oc quarto Ceel. oc ita dato,quod ab alio haberet esse in ratione finis,n5 sunt propter hoe de se eorruptibiles,quare ratio non valet. Ad aliam eum dicitur, agens 5 e. apparet iam quid sit dieendum secundum Commentatorem Primo Gel. quia,s agens per voluntatem est pro uidus,ut vult effectum esse eorruptibilem, saeit ipsum ex causis eorruptibilibus, ct s ipsum vult esse aeteres, saeici ipsum ex causis aeternis, Pp qadr Primo ere. Φ, quia natura voluit ipsum coetu ponere incorruptibile, ideo exemit ipsum e eo trari; α ideo Deus vult eoelum esse
125쪽
perpetuum per voluntatem immutabilem,& ideo ordia Anauit ipsum sine eansis eorruptionis. quare ro non valet.
An aestituentia dependeant a Primo principio in ratione sicientis , uel finis.
Trum intelligentis dependeant a primo pncipio in ratione causs efficientis, vel solum
sinis. Et arguitur in in ratione causae e
mentis: quia tri Uno quoui genere est dare,vnii primum, quod si eausa olum aliorum an illo tenete. sed efficiens est Vnum genus causarum, ergo erit ibi unum efficiens primum. hoe non potest esse nisi Deus qui est causa omnium prima: ergo, Deus est esseiens intelligentiarum. maior patet Seclido Metaphy. ει muine est de se manifesta. Item,quod est eausa ima Iis intelligentiarum, est eausa efiiciens: Deus est hinci .er gocte. maior patet per Commen.xii. Metaphv. quia in substantqs separatis a materia idem est eausa ess mens re Afinis. minor apparet: quia deus est finis omnium. quia entia nolunt male disponi, nee est bonum pluralitas prinei patinisus ergo princeps, ut patet in fine Duodecimi Metaphy. Item Comm.dicit Duodeeimo Aletaphv. Q primum principium est causa omnium in genere ea he, efficientiκ, malis,oc finalis. Item si, Deus non esset eausa efficiens intelligentiarum, eum nihil si quod possit esse causaesiiciens intelligentiarum, tune non es sent redueibiles ad unum sed multa essent principiaeconsequens est salsum.ergo re antecedens:consequentia notta. falsi as consequentis patet per Fhilosephum Duode, rimo Metaphyaec in Topicis.quod enim per superabundantiam dicitur uni soli competit: quare unum erit prismum principium omnium.. oppos ITVM videtur hie sentire Commen. dicit. n.
Q substatis sterne sunt necissaris esse de se formaliter: de itide etiam dicit Duodecimo Aletaphystoc in principio quaris ci .Q n sternis non est eauci agens proprie: nee la Cetio, nee productiosed tantum ibi est perseiens S per se diunx intelligens, oc intellectium. CONCLusi
lata emis non proprie animo effective e pendeat ADeuidentiam quaestionis seledii, in opinio Aui.
re aliquorum sequentium ipsum ita, Q primum mineipium est eausa productiva re effectiva om ritu entium,sed quodam ordine in, ita et immediate pri mum principium produeit primam intestigetiam re mediante ista produeit alias,ut patet ex Seeundo Tractatu
Suae A et aaea. secundo,Vt moti sunt propter rationes sassitas, Q in omni genere θce. Praetere Eternora nitul
prohibet eae altria eam, seeundo Aleta. ει od auo Phy. sed non urio aliqua substatia sterna possit habere eam productiva, licet aliqua quors esse est ab alio possinthoe hahere. na ex quo substantia habet p se subsistertas pro ducta est ab alio, nectitario initium sui esse habe dc ae, Deipit ese post non esse:quare non est intelligibile in aliud in se existens sit productum ab aliquo ab aeterno. Et icis est alia opinio Comen. primo Phyisside est o in aeternis
substamns no si causa eiiae tua nee productiva quia tinpossibile est,in aliqua substantia de se si possibilis re ae
quirat aeternitatem ab alto,quia tue natura possibilia mutaretur in necessariam,quod est impossibile, cum disse, rant plus Q genere,quia differunt per habere materiam re per non habere. sed eum intelligentiae sint substantiae ec ponantur esse aeterne non possum habere causam est cientem: oc ideo Commentator dieit Duodeeimo Μet. in aeternis substant fis non est prouentus nec adiici nee passio nee eon se tio,ita. dieamus,4 vnum iactu vel
una actio eonsequatur unum agentem: tantum enim est
ibi eausa de causatum sm et dicimus Q intelleetu est eauti intestium m. Et per hoc respondetur ad rationem
Auie. quae dicit, et primum prinespium eum si unum et smplicissimia non producit vis unia immediate. Dicitur enim, in non est impossibimini uod per se est intelli gens re intellediu, fit ea plurium entium immediate, frio ex eo possunt intelligi multis modis. Ide dicitur in pilaopio Quarti Coe.. in aeternis non est proprie ea agens, sed finis re forma conseruans:& ita vicit, , intestigentiae dependeant a primo principio in ratione tormae conser Dantis re sinis: quia sinis eonseruat omnia quae sunt ad sine. Et Q dependeant in ratione finis deelaratur,quia ista, quae sunt minus persecta dependent a persecto in ratione finis, sed Deus est persecnissimus Itelligibilium. ergo et cimaior est nota. minor patet in seeundo Aleta. a Comen Q nullus intes lectus est liberatus oIno a potentia pler primum, qui nihil intelligit extra se: 5c dieit ibi. . Deus est insnitae perseetionis re nobilitatis,intelligentiae aut e re redunt a perseetione primi & eodem modo est de corporibus colestiuus,qus sunt aeterna. dependent in a primo motore in ratione finis re conseruationis,non aute an ra tione efficientiet proprie in intellegium eius, licet hoc n5st verum Fla fidem. Et s aliquis instaret eoi tradietu, quod Philosophus diest. 11. 1leta.Φ, sialis substantiae essent no movete gemociosae. Si igitur primu prineipiunon mouet nis ut finis,ut tactsi est in peedentibus qoni hus, nee est eausans essective aliouid, iste vr in ipsum n5st eausa essteiens alleuius, quia ii non essest ista aeterna, multo minus generabilia: quare ur,et non habeat a stio ne aliqua,& se erit ociosum, quod ineouenit dicere. Dicitur,ut dieit Cometatoris. 1.Μeta. . se dispositio est in iuvamenio eor Hi ere testium re intelligentiarum in conseruando aeterna oceausando ea, sicut dispo honorii
mutum, uiuuat se in regendo ciuitate, Quia oes altiones alioru omni usu nirn aestione primi principit. Ponunt. N. oes aditones suas servientes R. consequentes acti ne pri
mi. Sicut igitur primus prineeps in ciuitate neeesse est ut habeat a stionem propriam, quae est nobilia; ma actionsi re lite est itelligerere diligere selliaee enim actio est adtio nobilissima,vt patet Duodecimo Metaphy. quam actionem intendunt omnes alii per aetiones suas,quae sunt subprimo. nec actio qus est mouere nee etiam creare aliquid extra se est nobilia ma actio quia ista, quae agunt extra se, vel agunt ut perseetionem acquirant,vel vi persectionem per actione eonseruent primu aute neutro istorum
aget: quia ipse est sufficiens S persectionem nsi habet in
alto,nee pn aliud: ideo non eget actione exteriora ad conseruationem vel ad aequisitionena suae perseetionis:ideo
apparet ipsum habere actionem sibi propriam, quae si si
hi non conueniret esset otiosum .Et quando dicit Philo
sophus, si essent aliquae substantiae Se potest diei venesi,vel vi essiciens, vel ut siris,N ideo non valet. AD rationes Ad primam cum dieitur.in unci 5ce. eo Rusones. eeditur maior: ec eonciditur in minori efficies est Vnum genus causarum concedendo conclusionem in hahentibus musam inicientem, sed non omnia habent tale
eausam sm Philosophum. Et eum vi e ius dicitur, Unon potin esse eausa effieiens prima nisi deus dico, et noest ita fim opi.Philosophorum,immo generabiliu & eorruptibilium, quae propris hiat eum efficientem, efficiens primu est ealum eu motoribus suis Deus aut est ea simpliciter prima, ua est finis & forma eo sctuans, Pa quam ora alia sunt, que si non esset,non essent alia,quia nihil estiner ipsum,qu sit sufficies adessendii primu re absoluissu sere hseola dependent in esse ab ipso ut patet circa mne huius libelli. Ad alia eu dieitur, qu est ca finalis et dieo . ia patet ex pridictis ad si dieendu ad hoe, O pro
tanto dicitur re in separatis ide est efficiens & finis, quia forma intellecta ide habet esse in intellostia re in re: octo intelligetis holeam sproprie,d est forma eo seruas,ut in telleictu est ea intelligenti no aut egicies producitu a prie ut patet. Ad alia cu dicit Come. Q pmu est ea &e.dr l
126쪽
nit. Ad aliam eum dicituris deus recidim,qu3d vo orum est, si deus non esset causa essendi illis,quae sunt pro priae causae produeta uae istorum inferiorum habentium propris eausam essectivam.nue autem deus est eausa in telligentiis oc eoelo: quia propter ipsum sunt, ec ella aeto num 8c neeellarium habent propter aeternitatem re ne neeessitatem primi: Oc nullum aliud ens posset esse abso
Iutere simpliciter primu preter deum: oc se deus est eauia perseetionis ocesse aliis eternis: licet ea non producat de iacto,ita quod eonserat initium essendi post non esse
oc ita non concluditur, quod omnia non redueuntur ad unum,immo reducuntur ad ipsum simpliciter priuium,
Quaestio increti auctoris. An coelum secundum totum Ili luminosin.
Onsequenter quaeritur: Vtrum ecessi seeundum se totum sit luminosum. Et arguitur is non,quia illud, quod sis aliquam suam par tem acquirit lumen ab alio, is se totum nGest luminosum. ccxlum in huiusmodi. ergo
de estera. maior patet,quia nihil recipit aliquod seeund s. quod habet,sed ut earet eo, re est in potentia ad illud:minor patet,quia coclum secundum aliquam partem suculsaltem Luna recipit lume a sole. Item, quod n5 est densum feeundum se totum non est luminosum secundum se totunae sed calum est huiusmodi. gitur . maior patet: quia densitas est eausa luminositatis, vi dieit Commemini, oe Lib. ec in Seeudo Coeli.ideo stella lucet,quia est pars densior sui orbis:minor patet,quia, si eos uni suum dum se totum esset densumtune per orbes inferiores no stimus videre superiores. moeelypiarent se adinvie se ut una stella alia,qd patet esse talium. Praeterea. Quod non est seeundum se totum visibile, non est secundum se totum luminosum: coelum est huiusmodi. igitur ec eae ter a. maior patet: quia ut dieitur Secundo de Anisma: lumen est primo visibile, color autem mediante tu
mine. m nor p at et ad sensum , non enim omnes partes
si videmus, ita et, possimus eas discernere, sed solum stellatam partem. Praeterea. Si coctum secundum se totum esset luminosum, tunc sequitur quod eatum secum dum se totum calefaceret,cum lumen habeat calefacere. de ita nulla superaret aliam .consequens est salsum: igitur de antecedens. eosequentia nota: oc salsias e5sequentia patet ec experientiare audioritate Astronomornm, set
Iieet . sunt qusdam stelis,oc qusdam partes ecesi supe rantes de quaedam instigidantes. oppost Tura videtur eisse hie de intentione Comenta. oc in secundo Gescdicit enim hoe auctoritate Aristo. ec in quarto Coe . quod stellarum re substantiae eoeli ea dem est naturae fc ideo dieitur totum corpus eo teste se cumdum se esse dyaphanum in actu,idest lucidum. CONCLvs O.
coctum secundum se totum luminosum est,sicet, in . hoc eius quo ad gradus partium eius aliqua su conspicienda diuersias. AD quaestionem breuiter dicitur, se primo opinio
quaedam recitabitur, quae est Astronomorum,seeundo dicitur opinio Commenta. quae videtur
Arist. Primo enim quidam Astronomi dixerunt, Gelum secundum se totum non est luminosum: quia in vir uocv genere est dare unum, quod est metrum ocmensura omnium illius generas. oc se in genere lucidorii est dare aliquod intinum, quod est oc extera. oc illud est sol, qui est lueidus eum quo alia sunt lueida eum ab ipso omnia alia lumen reeipiant: ec ideo dicit Phylosophus seeundo. Physi. quod homo,oc sol generant hominem,oc non dixit deat is stellis:quia modicam vim luminosi talis habent,quam habent a se:& ideo dieebant antiqui, quod sol est in medio planetarum,ut Rex in regno, ut
omnibus tam superioribus us inferioribus lume inquat
de virtutem. Licit haec opinio sit famosa, non tamen est ad intentionem Phylosophi re Comen.quia, quando aliqua sunt eiusdem virtutis, oc non sis materiam disse runt partes unius indiuidui, cs una pars habet unum aecidens proprium ecasiae habebunt. sed seut diistum est omnes partes Geli sunt eaedem sm materiam ec eiusdem Naturae. igitur, si pars una si est luminosa, similiter erit
5c alia: maior patet, sa quaecunqi sunt eiusde naturae eo
munieant in aceedentibus proprijs,dato etiam, in sint diuersi numero,ut si unus homo est risibilis, oes alia erunt huiusmodi: quia aecidens proprium consequitur natura specifica,quato magis eosequetur partes huiusmodi vidi uidui. minor patet in seeundo e i.arguit enim se, o, si una stesta erit sphsesea, omnes erum tales:& si una non moueretur motu proprio propter motum sui eis ii de serentis,ergo nee aliae,5c ita probat per Lunam, Q s n5
moueretur motu volubilitatis, , aliae non mouerenturioc hoe non esset nisi essent eiusdem naturae in speciet echa pater, o si una stesta esset luminosa ut Sol, Q neeessa rium foret alias esse luminosas, lieet differant si magis Oc minus. Et tune ad rationem Astrologorum. cum dieitur,v m vn quom genere. oce dieo in veru est , sed hoe no est sol,sed totum e um: nam hae propositio est intellillenda de uno quo in specie: eorpora autem e lestia non differunt specie, ut aliqui volunt: quia tunc plu res rationes Phylosophi in lib. eoe. non coneluderet, sed differunt seut partes unius animalis: Θc ideo in stestis seuot bibus sunt gradus perte et ionis re virtutis, ita una
stella est periectior alnare magis luminosa: oc ideo ex diuersitate graduum re persectionum causat diuersos effectus,ec hoe seeundum diuerstatem proportionum ad inuicem, quas habent secundum diuersos aspectus Occoniunctiones r ideo totum eoelum est primum lumino
sum, non Sol, sed sol magis habet de luee in aliae stellae. Nune ponenda est opinio Plutosophi de Emen. qus
est,u, coelum feeundum se totu si luminosum,liret diste rant partes eius sm gradus ,re gradus: quia omnes par/tes coeli sum eiusdem naturae, immo sunt eiusdem in dimisdui numero: ideo, si e ut est de alitis aecidentibus eceli, ita
est de ipso lumine: sed ita est de aliis accidentibus,q, eadeaeeidelia, quae sunt in una parte, sunt Oc in alia,tieet differam fm magis oc minus: ec sie est de lumine .eum ergo una pars si luminosa, Ut sol,omnes erunt luminose, sedsm magis oc minus. Praeterea, Si alii stellae non haberent lumen nis a Sole,tune eesipiarentur per interpositionem ipsarum inter Sole 5c se, vel inter positionem tens: vi Luna eclipiatur. sed hoe non videtur: quare videtur in stellae habeant lumen de se. De luna tamen videtur magna dubitatio apud Arist. qui dieit ea esse similem naturae tors: per quod intelligit ut videtur, Q natura ei non est luminosa nisi ab alio: ut terra ab igne, ut dicit Commenta seeundo etai: vi ibi subdit Commen. par tes eoeli diuers ficatur in dens late raritate: oc per hoe uid phane itale re lumino state. Sed no est intentio eius. , omnino eareat luinine, sellicet ipsa luna, sed ita parum habet de lumine de se in videtur obseura respeetu aliaria stellarum,sed tecipit lumen a sole:et recipit tali receptio ne quod addit lumen per modum resexionis, sed no per modum luminis.
P Et hoe ad rationes. Ad primam,ri si aliqua pars.
die ,. verum est secundum gradum , seeundu quere. u lumen no est luminosum de se,quia tamen adhue habet aliquod lumen de se, ideo ratio non conciuditi
Ad aliam,cum dieitur, quod non est Bec. dico, ve tum est, si nullam habet densitatem.Et ad minorem eum ditatur,4 ccxlum n5 est sm se totum occidico, Verum est squaliter ideo non est per se totum squaliter lumino sum: sed partes magis dense sunt magis luminosae, ut stelis, cum habeant illam de talem ut habeant luminos latem: nihil tamen prohibet partes, quae proprie nia ha bent
127쪽
hent de luminositate disgregare,& ideo tales no eclipsis A quae de nouo inducitur induratur in una parte materiae
tur ad inuicem, ut partes non stellatae. Ad aliam. diaeitur, quod no est sm se totum, eoneedo. Et ad minorem cum di euur, sed eoesum. Dico, in eoelum est visibile smomnes suas partes, licet sis magis re mimas,& ex hoe orbes non potiunt a nobis distingui per visum, nisi mediai
tibus stellis quae sunt magis luminosci re maioris virtu iis ocinfluentiae. Ad vltimum eum dieitur, Q si totueo lum&αeMeditur. Et eum dicitur, in sunt aliquae stet is infrigidantes, dico fim mentem Comen. Q non est Ue rum simpliciter, sed a gut calores similes υ ni cui Heme torum, re una dicitur superare respectu alterius, quae fa
cit ealorem magis intelam similam igni vel aera, aliae vero eatorem stitilem aquae. Et se in his Oneordat sente ita Aledicorum, qui dicunt, in frigidum non ingreditur opera naturae. Ves potest dies, vi supra, . nulla stella sim pliciter instigidat ex eo q, lunae habet ealefacere: instigi
aeris, an in alia parte.non est dicendum primo modo,ua aliqua pars materiae esset non quantur si dieitur secundo
modo, ergo materia quae suit ipsius aeris habebit pariere partem ante induetione quantitatis: quod salsum est:
quia tune ante quantitatem estet quantitas .consequen tia probatur. nam illud in quo tarma Iducitur prsexistit. secundo arguitur sie.s tota quantitas generata de nottio est: aut igitur educitur de potentia materiae, aut non:
s non & de nouo est: igitur ereatur: quod non est dicen dii. Si educti: aut sit de materialdiuisibili: aut diuisibi li: n5 prim sit quia evenas potentia per sciatur per actum. sequitur in materia indiuisbilis perficeretur per quanti talem ,α se indiuisbile perficeretur per diuis bilet quod est salsum. ergo educitur de materia diuisibili. sed patet , materia non est diuisbiris de se, sed per quantitatem.
igitur ante quantitatem esset quantitas. Item si quam dat autem sim proprietatem aliquam propriam, quae re B litas preexistens eorrumpitur.ergo motus localis esset insultat ex contianistione oc aspectu ad alias stellas se eum dum aliquam proportionem.
ustio Incerti Auctoris. An latemittite dimensiones eaedem maneant secundum mi
merum in generulo ,er corrupto. Dum dimensones interminals maneant eaedem sm numerum in generato re in eoi rnpto. Et arguitur Q sie: quia eade super fietes numero manet in generato oc corru pio. ergo eadem qualitas sue dimensio. eonsequetia tenet. 5c anteeedem probaὀna ad sensum patetu, eadem cieatrix manet numero linuo Ac mortuo. git. AD OPPost xv M seadem dimensiones manerent in generato 5c eorrupto, ergo generatio non distingueretur ab alterationeaeonsequens est salsum:& e5sequentia probatur. Nam sm Philolosum primo de generatione: Istant consequens est salsum vi patet Sexto Physi. n. sequetia prohatur. nam quando ex aere fit ignis in intro duetione sormae substantialis per te introducuntur dime . sones ignis: sed isti dimensiones occupant maiorem to cum dimensiones aeris.ergo vel simul erunt eum illo corpore: quod non est dieendum : vel illud corpus eiae meis:&lae corpus cedens moueretur in instanti r quia
ists dimensiones in instanti introduetitur,seut re forma substantialis ipsus ignis. Item omnis motus habet terminum sibi intrinsecum: quia motus per laum terminuspeeifieatur.Quinto Phys. sed quando ex aere fit ignis raresa stio precedit. ergo habet terminii sibi intrinsecu. sed in instanti introdu tionis formae generatur ignis: αse motus raresa stionis copletur. ergo habet terminum
suum in instanti illo: sed in illo instati non sunt nisi dime. sones ignis. ergo ists dimesiones Unis terminant ipsum
G motum raresa, tus .ergo dimensiones aeris non eorruper hoe distinguitur generatio ab alteratione: quia in ge, C puntur: liret sint in igne maiori termino terminate. Ite
Atierro. asseruetes eas do niam esto dimens si es ma
Ad iam ratio es Auerro. inseque
Neratione totum transit in totum: in alteratione nor sed si in generatione alicuius manent eadem duraensiones qus prius fuerunt in eorrupto totum non transiret in totum.
IN ista quaestione talem seruabo ordine. quia primo
recitabo opinionem Commen. eum suis motivis, secundo improbabo eam. temo respodebo ad qus stionem. Quantum ad primum sciendum, Q Co men.&eum sequentes dicunt, . eaedem dimensones nomero manent in generato oc in corrupto:& hoe probant multis rationibus. Prima est, quia ex non corpore non potest fieri eorpus, quia generans per naturam semst agit in quantum: sed, si dimenso nes, quae prius fuerunt in eorrupto corrumperemur in generato, ex non eorpore seret corpus. ergo non corrumpuntur: cosequentia probatur. nam, si corrumperetur forma generati adueniret materis
non quantae: re ista ro habetur in principio de submita Orbis,& incipit. Et quum inuenit omnes sermas esimunieari. Ite omnis forma in subiecto ne existens eorrumpitur nisi vela subiecto vel eontrario. sed dimesones no possunt corrumpi aliquo istorum modorum: igitur oce. minor probate primo in non possim corrupi a subiecto quia eonsequuntur compositum ratione materis qui est incorruptibilis: quando autem aliquid sequitur aliud ra tione alicuius incorruptibilis no corrumpitur: licti illud aliud quod ipsum sequitur corrumpatur: quia scientia se quitur hominem ratione anims intellectius:licet homo
corrumpatur non tamen scientia corrumpitur: quia ani
via ratione eius seientia sequitur hominem est in reuiptibilis. Nee a eontrario quia quantitati nihil est eontrarium:&hae ratiosmiliter extrahitur ex verbis imme diate sequentibus dum dieit,cte tunc formae eorruptibilles essent contrarie re caetera. Alis rationes similiter induciatur ex eu sequentibus. Prima est quando ex aere fit ignis tota quantitas ae/ris per te coriapitur: tunc quiro an tota quantitas guis repugnat quantitati in totaliter indueatur de nouo .ergo
dimensones eaedem remanent in penerato oc eorrupto: tenet eonsequentia: quia da oppositum, s. non maneat. ergo sequitur totaliter de nouo indueentur antecede sarguitur quia omnis motus ad quantitatem Vel est aug mentum vel decrementum: sed in aucto non tota quantitas generatum quia augmentum est preexistentis quantitatis additamentummee etiam in diminuto tota quanti ias aufertur: quia est pexistentis quantitatis minoramentum. igitur Se. Praeterea. si vinum mutatur in acetiano dicimus Q doliu si de nouo repletu emo nec aduenit
nouu replemem,qd e talitas. Ite s vnu mutaret I aliud n5 dieerem'. locus esset mutatus: sed quest unus et idelocus. ergo nec qia aer mut atur in i ndicemus in dimesones aeris permutentur. Et consarmat ut quia termioni motus: vel diffinit specie vel numero:vel saltem seest
dii aliquem gradum. sicut in motu augmenti vel dina mai tionis vel alterationis: sed quado dolium mutatur in do lium: s mutaretur per aliquam potetiam naturalem : ibaesset omnino eaedem dimensiones non fim aliquem gra
dum differentes.ergo dimensio,qus est i dolio quod est
terminus ad quem, est omnino eadem eum dimens onequae erat in termino a quo,s. in alio dolio: ali et enim na tura frustra ageret si moueretur de una quantitate habete talem terminum ad aliam habentem esidem terminu. Praeterea. Quando ex aere fit ignis, aut dimensones aeris corrumpuntur in instantita ut in temporeison in instanti: ua aecidentia seut acarunt zmotii ita eorrumpia
tur per motum: nec in tempore: quia manerent usque ad
instans generationis ignis. ergo oc caeter oriε zer IN oppositum eontra istam opinionem arguo multi tot s. plieiter.Non stante eodem subiecto non manet aces
dens illius subieetii sed subiectum immediatum dimen sionum est eompostum ex materia Sc forma substantia li: quam formam substantialem sequitur quanti se gu
128쪽
non manente composito nee manebit dimenso eadem sed corrupta forma substantiali non manet idem compositum. ergo Ace. Dicis no oportet Q aliquid seques aliud ratione alterius eorrumpatur ad eorruptione eius quod sequitur: quod ideo est quia scientia sequitur comis positum ratione animae:& tamen seientia non eorrumpitur ad eorruptionem composti: se in proposito quanti
ias sequitur copolitum ratione imateriae: non tame Oporret quando compostum eorrumpitur quantitas cor rupatur. quia manet materia ratione euius ipsum sequit.
Contra.corrupto priori essentialiter in quotmediate sun datur, posterius corrumpitur re ipsum posterius, sed serma substantialis mediat inter materiam re formam accide talem: c se est prior essentialiter quantitate: seut
superficies mediat inter eompositum oc albedin ε: 5c est prior essentialiter albedine. ergo eorrupta forma substantiali, in qua immediate sundatur quantitas quantitascorrumpetur. Item accidentis esse est inesse. ν. Metaph. ergo non manente eadem inlistentia accidentis non m
net idem accidens: sed corrupta sorma substantiali non manet eadem in hirentia dimensionis. ergo Se. seeundo principaliter arguitur se. in generato quando est maior qualitas.cii incorrupto: vi quado ex aere si ignis tum si eade dimensio maneat in generato deci quaero aut quantitas generati quae est maior si preelse eadem quantitas aut no preesse: α non potest diei primum: quia tu eidem respeciu eiusdem esset maius re minus:& se sub eo trama terra in s. s dicitur Secundia, ergo in generato est
aliqua pars noua quae prius non luit in eorrupto: tunc arguitur se. Quado aliqua sunt eiusdem rationis si v num est eorruptibile re aliud taliter non est ent eiusdem ratio nisequia eorruptibile rein neorruptibile differunt plus Ri genere. io. Aleta. sed tota quantitas oe eius para sunt eiusdem rationis. ergo si pars est generabilis re corrupti hilis,et totu cuius est pars erit huiusmodi. ergo ia necessario manet. Confirmatum quia si aliqua pars adueniat vel ab intrinseeo vel ab extrinseeo: sed no ab intrinseco, ergo denuo edum de potentia materiat& seut Vna pars educitur, ita de quaelibet alia potest educi:oc si qualibet pars ergo Oc tota: igitur 5ce. Diees o quando ex aerent ignis: in eadem quantitas manet precisae non tam e terminus idem. Contra, si preelse est una quantitas in igne 5e aere: se unum re idem respediti eiusdem erit maius oc minus re si non precise eadem quantitas, ergo ali qua pars est de nouo in igne quae noti erat in aere ua iste terminus non potest esse nisi aliqua pars quatitatis: cum non possit elle punctus:quia punetus sine quantitate ad
Menite non potest: autem si maior quantitas in ignesii in aere probatur: tum quia replet maiorem locum qiaem 5 non replet nis ratione quantitatis: tum quia Phylosophus. Quarto Phy.ea. de vacuo dicit: q, quando ex denso fit ratu: maior quatitas est in raro es fuerit in deso. Item in quantitas aeris Ac ignis non si praecise eadem probatur: i possibile est quod relatio de nouo adueniat, misi sundamentum denouo adueniat: secundum aequa D oc inaequale duplum oc dimidium sunt relationes pri lmi modi: igitur eceaei. sed eapiatur una quantitas quae permaneat: oc secundum eum non si maior sed si aequalis quantitati illius aeris rarefiat igitur aer ille equalis cytitati se aecipis. igitur aliquod nouu in fundamento ad uenit: si d no quantitate permanente: quia se Fri eam noetat motus. ergo in aere rarefacto. Sed dices o solui, est terminus motus non alia quantitas. Contra. solum qualitate dicitur aliquod equatae alteri vel Iequalet quia proprium quatitati est dies equale, vel inequale. ergo aer
qui primo erat equalis re postea inequalis te spei tu illius
quantitatis permanentis habet aliquam quantitate qua prius no habebat. Ite per nouit motu res noua acqui ratum sed augmentatio se raresaetio sunt motus ad quantitatem.erg et eos noua quantitas aequirit: sed in aetequando rarent est noua raresa. bo. igitur oce. Tertio
principaliter arguiturinam aut quantitas termina et in terminata sunt una quantitas, 5c se habetur prota et in
quia quantitias terminata non semper manet.ergo nee interminatat aut est alia de alia: re tune in eodem subiecto sunt dus quantitates: quod est salsum.Sidicitur sunt una
quantitas: tamen terminata non manet solum quantum ad terminum, quero iste terminus aut est de genere qua
titatis aut non: s s eum non si indivisibilis,quia termi nus est diuisibilis oc non aduenit nee recedit sine diuishil . ergo diuisibilis:& per eonsequens quacitas:& se qua .
titas non manet: re qua ratione Una pars potest non maneteire tota. si non sit de genere quantitatis.ergo augmetatio de diminutio non erunt motus ad quantitatem: cusint ad talem terminia. Quarto principaliter arguitur sidPhylosophus.Quinto Phys. probat per talem ratio
nem q, generatio non si motus: quod mouetur est in io, eo: quod generatur non est in loco: sed subiecstum genera Nonis est materia prima. ergo materia prima no est in lo eo. ergo materia prima ut est subiectum generationis nAest quanta:consequentia probatur. nam omne quantum
est in loeo: quia quantitas est ratio formalis qua aliquod sit inloeo. Dieetur sorte . subiectum generationis puta materia non est ex se in loco: sed per quantitatem:illus autem quod mouet tir per se est in loeo: quia proprie est quantum. Contra, seu i matella prima non est per se in loco inquantum subiectum generationis sed per quanti
talem: ita subiectum motus inquantum subiectum mo
tres non est per se in loco sed per quantitatem. ergo nulla est differentia inter ista quantia ad esse in loeo. minor probatur: vides ieet q, lubicctum motus ut se non est per se in loco, sed per quantitatem. Illud per se est subiecti mo, tus quod reeipit formam ,se dia quam est motus: ius ratioeu quia subiectum motus est per se in potentia ad terminum motus:& quod est per se in potentia ad terminum motus in se recipit formam seeundum quam est motus: rapio minorem sed substantia inquantum subnatia est ii Oti substantia autem ut se non est propris in loeor sed solum per quantitatem dc se per acciden .ergo ece. Sed tu dicis . hseratio non solum est cotrama Arist. sed etiam eontra determinationem Phylosophi supra. naperhoe Phylosophus distinguit generati nem amotu: quia subiectum motus est in loco: non autem subiectum generationis:& tu probas . ita est unum in loco sicut ee
aliud. Respondeo Q Phylosophus distinguit genera tionem a motu: quia illud quod mouetur est in loeo vel ns mam praesuppositam formae secundum quam est motus: seut subiectam alterationis vel loci mutationis: vel est in loeo non quidem per formam praesuppostam sor mae seeundum quam est motus. sicut subiectum augmeti vel deerementi: subiectium autem generationis neutro modo istorum est ut loco: quia non per formam praesupinpostam forma secundum quam est generatio quia Vel
nulla presupponitur forma sormae generands sm quam est generatio: vel f se: ista non est ratio essendi in ioeo
nec etiam subie tum generationis est inloeo seeundum formam secundum quam est generatiorquia talis formaeum sit substantialis non est ratio essendi in loeo alleui. Quantum ad tertium arti lum. Respondeo ad quaesionem dico quando aliquid eorrumpitur vel fit resolutio vini ad materiam primam: vellion, Si non: se dico . in genito S incorrupto manent eaedem dimensiones numero existentes: ει etiam quantitates istas dimensones sequentes: euius ratio est quia quantitas sue dimeso non eorrumpitur nisi eius subieetiam corrumpatur. sed eius subiectum. s. materia prima eu forma corporea ponitur remanere.ergo.&e. Si autem fiet resolutio usmad materiam primam, si e dieo et nihil ecie manet in genito Ac in eorrupto nisi prima materia r sorma autem sub stantialis:& quantitas terminata et interminata corrumpitur et etiam qualitas omnis. Vnde et aduertendum est
quod aliquod esse subieciam accidorus contingit dupli
129쪽
citer. Vnom 5 qa smediate terminat depedentia eius: visun fiet ea e subieetu albedinis:& tale de subiectu quo: υtilacio Meta. eolor est in sua ieie i, se re pmo: et dicit Co. , sua fῖeies e multi it albedis. Ahomo a lina dr ee suum
ac iis qa Vltimare terminat depe etia ei 18c tale subm
resola I gnatio e Uscar ad materia pina destruit sulam qu stis uilitatis: sa tue serma subalis corrupit, hinc est in istitas eorrupit uare stiba corrupit I quacis pthasiani dat. Ex his pol heri ro I.pposto talis, qn suum inaediatuatieui' acciatis cornipit re illud aectis eo ipiti sed qn fit resoro usqi ad materia pina aecratis alicust suum no ma net sed destrui .ergo aeens illius subi eomipiti minor patet. na me n5 manet nisi materia pria: sed materia priano e smedia tu subna allevi'aeciatis tu ua Imediate no teraniat depedetia alicustarentis: ua materia de se nci habet actualitate o in possit terminare depende ita acentis tuesa nullii acetis mediat ster materia et forma subale ut potiatu fuit.ergo eici sedo ondo e clusione pineipale si mrdeelata do modii, se ut tu fit ex ito, ita ex ias orate: pa tet na materia sempe formatara a materia nil sit e sine foematre et patet tu fieri exquanto oc ex ias ex extiter uacorpus semn est ex terminis. sumo minore: sed ad hoe in iis fiat ex extite no oportet ponere aliut forma subale
sema manere in genito od leorrupto: sed suffieit . sorma corrupti eotini ei v Mi ad istas Aroduc tio is formi gnat .
ergo ad hoe 4 eo res fiat ex eorpe no Oportet ponere alis qua sinate eade nuero sema manere: sed sussi est utinate
corvis extriseca sacere illud eo ' edtinuari uso ad istas in quo mat aliud corpus ex ipso. Ite aeud est in potetia pure passiua ad plures formas,nquan natura satiat eius appetitus: qd dico sorte nn materam eos Dest in potentia sit radictio is respectu illarsi:na ex. O . me. hoe est ee in potetia eo tradictionis sa quod se est in potelia passiva no magis determiat viiii eo tradictorioin ut alidi sed materia Dma est hinsit ad oes formas. ex quo no estqd nec quale. ν. Μe. ergo respectu ipan e l potetia e5 tradictisiis .ergo materia no determinat s hi necessario intitate. Ite aut sititas est formaneo tela in potetia materis Ac redueibi
lis i ipsam aut noes no ergo no e forma materialis.sa noeduciε nee reduciε in potetia materisvi patet de ala intellecti . si sietigit est gnabilis re eorruptibilis. Seduas m verit aledicemus suis e de inietione min. eo in imietio esus no fuit . eade dimetio nuero maneat in genitore leorruptot licit ea de stra spem maneat. Quod patet extri, auctoritatibus in de stilia orbist prima dicat uaoIsso a sutialis habet ppria ci tua te terminata: quia Olum natura eo statiu 5ce. id dimesones terminati no existut
in hoc stilio. s. nisi post ui forma subalis existit Ieor ex his patet . cptitas n5 nscit materia nis mediate sorma lanaii. ergo forma sutiali corrupta istitas eorrsim. Seetida
auctoritas tua qn ex aere ni ignis, ealiditas ignis agit Iae re:& eu venerit ad maxima intitate mater a aeris expo
Iiat forma subali ec acetiali & dimesonibus.ppria sere reeipit forma ignis ,re uilitate ipsam eo seqete. Alia a
Ttoritas est, P tres dimescines nsi ii serant a materia ni s se ut acentia cola vi qualitates sensibiles:& ponit ex eplia: ut seut dyaphanitas in aerere in aqua, sed eertii estu, diaphanitas aeris vel ad nsi manet iplas eorruptis: saeo sequunt formas iuvates eo M. erpo ete. Notadu ipa
dyaphanitas cte ola qualitas sin ta eoitum no dr sicut
qualitates n5 symboltino ua eade nuero maneat, sed uano a Guario, sed a latio eorrupunt: de se a accos eorrii
psi magis Q qualitas no symbola. Alia est auctoritasAui. se do Meta. serii do eapso: ubi dicit Q qn Gra alia terre aliter figurati vel qD ex de so fit raria priores it ita tes eorrupunt re alis numero gnanε. Sed huie auctoritatin5 est adlis redi3 nrmis: quia dum est dicere 4 aqua quae rare fit vel ponitur in alio Oc in alio vase aliter 5c aliter
gurato perdat quantitatem 5c de nouo aquirat aliam.
D tationes, ad prima Come. est dicituraeorpus non Io psit fieri ex non eoine. Resp5sio Q ista sposito
duplla pol intelligi. Vnomo Q illud ex quo fit corpus debet habet aliqudimensionere esse eptum. Alio movit Iud ex quo fit eorpus de se sit corpus: et no sit de se no eorpus. primo mo intelligendo vera est pposito' uia materia ex qua fit corpus in instanti gnario is necessario oportet esse quant a: liere no qualitate peedente sed sequenterua in illo in stati habet forma subalere eo sequeter ipsam qualitate forma sequente: seeudo mo intelligedo dico a,positio est salsa, quod patet duplici rotae. prima ro estoe reeipiens debet esse denudatu a spe oc genere re eepti.
Comen. i. de ala eo . . sed materia est recipies forma substantiale oc qualitate. ergo de se denudat ab istis. Secuda ro est, quia illud quod gnatur ut se no est in loeotet neo seciuens no est quantis: materia aut gilatur, inquatum est Um gnationis ergo non est quanta de se. ergo re Dieo igitur ad forma argumeti: in eo Fus fit ex eo e
verti est naccidens: quia illud ev quo fit est quatu peraecidens quia per quatitate: in q, eorpus fiat ex per se cor 're, salsu inest ut patuit. Ad auctoritare eu dicitur. t quum inuenit &e. dico in illud quod lir per audio ita tem veru est :na genitu θccurruptibile coleant in eisdedi elionibus non terminatis eisdem. s. spe non numero:
re matera a nianis denudat a duraesonibus interminatis:
via nun in est sine dimensone, ieet sit site hae vel illaticut etia materia nun pi denudat a formis substantiali, licti denudetur ab hae vel illa: vii bene sequitur Q smateria, n in statili generationis Vel tae habito ipsi instanti esset sine aliqua dimenso ne et, eorpus fieret ex no corpe: tamenunin materia est sne dimensone. A seeudii euarguitur,ola forma Oce. Dico et illud argumentu n5 concludit: quia per idem ibahimus Q quantitas Iro eorrii pat: ua si eo resiperet.ergo Vel a subiecto vel a cotrario. nsia contrario: quiano habet. ne casulio ua tuc ex eo ruptione, s. sormae stilialis nihil quantitatis remaneret. Praeterea seut quantitas interminata de se sequitur
coposituro ne maternae rata Otitas terminata. gitur sicut squalitas interminata non dicit corrumpi,ita nee qua tuas terminata eade r5ne, quia materia no corrupitur.
Dieo igitur ad aretumentit: q, si titas corrupit rone Mishiere: quia, eo potitia quod est eius suum eorrumpitur. Dices tu, non eoris pitur quia sequitur eo postili tone materiae: qualitas vero Gne fornas: Oc i5 corrupto copo sto qualitas de non q,titas eorrupet. Respsideo Q hoedem. s. Q usi tuas sequii eopositu rotae materis no inuenit
ὀ Phylosopho nee a CGmen. sed oppositi, ut in suprotin sine determinatu iam in si volum*eosolari se dieetes.
dicemus .io dr intitate seu ec positu rone materis: qualitate vero rone soriras: quia ualitas eu materia in duo bae5ueniti in quibus qualitas cia materia prima noeouenit
sis qualitas in duobus couenit cla forma stitiali in quilisistit agno couenit mea: na sevi materia no est ais tua se nee ptitas:& sicut materia interentia est impia stissima qua tu no habet alique a. tu: ita et M tit d est Iosectitor qualitate io magis eu materia eouenit ἰὴ qualitas: quali ias at est nisistior 5c adbuior: io magis eo uenit eu forma in quitas: io qua rone qualitas sequit postulone sor
mae,eade rone intitas insequitur copos tu rone materis.
AD rationes sequentiu Auer. ad prima eu draut tota
oce.dico Q tota qualitas inducit in tota materia: de pars in parte: α dieitur.ergo materia quae fuit ipsus
aeris habebit parte 5c parte. Dico aut tu loqueris de partibus materiae smi liud quod sunt: re se edeedo quod dicitur in re no sequis in ara .ptitatest uilitas: ua illas parstes no habet p uiditate sin q, partieulares 5c extrinsee:&tales partes no prediit uilitate,Imo sunt tales P Militaternum eis umittas reeipitur: sed tin in parti, materis pricedetis: quare Bee. Ad Se dia drisi tota intitas: re
spondeo Q illud argui nci e adit ma arguo se in eod/Istati in quo eorpus Chri suit orgamatu fuit re alatum:
130쪽
tune se in illo instanti in quo Ma insunditur: aut insundi
tur in corpore uiuo:aut n5: no secundo mo quia in eodeinstanti idem eorpus esset vivum reno vivum:quod est imp . nee in uiuo quia eu corpus no vivat nis per Ham: He antem reciperet alam haberet Mam: re se ante aIam esset ala: similiter lume est actus corporis luridi:aut ergo Iuridum est lucidia ante reeeptione luminis et ante lume,
aut n5:s no igitur no lurida,esset lucidu quod implieat. Si se eu dyaphanum no luceat nisi per sume: ante in recinet lume heret lumen. quae argumeta noesicludiit: & traconsiliscedunt. Dieci ergo ad ipsum: . tota quatitas de nouo educitur de potentia materiae:& de potentia mate
tit diuisibilutio quidem diuisibili per iititatem meden
rem: d sequentem:seut lumen est actus eo oris lucidi: non quidem prius lucidi:vel sine lumine lucidi sed p tu men seques lucidi,ita in propositorquantitas est alleuius materiae quanis insi quidem de se quat s sed per quantita tem habebit. Ad aliud eum dicitur: in s tota intitas corrumperetur&e. dicitur . non sequitum quia in eodeinstanti imis in quo ignis est primo genitus tin cyntia eius
quantitas superexcidit uilitatem aeris ex qua generaturim eorrupti ut de igne & se non oportet Q aliquod eor pus moueatur in instanti. Vel dicendum in in illo instanti in quo ignis est primo genitus non Oeeupat maiore ita eum ut aer ex quo genitus est sed natim postea in iste habito vel immediate se habente exepli gratia ponat ignis
in furno S elaudatur:primo ignis eorrupet totu aere re .plentem totum furnu:et certum est non occupat maiorem locum quam aer oecuparet:sed aperto surno subito
maiore oceu patr& se non sequitur in motus sit in instanti. Posset autem diicta ratio de motu locali in instanti sormariis quantitas ignis de nouo indueitur re tota quantitas aeris corrupit umeensi est in tota indueitur in instan ta in quo generatur ignis: vel per augmentum vel per es teratione. siue se vel se sequitur . motus est in instanti. Respondeo ad hane formam et totum inducitur in instanti generationis ignis no per motum aliquem sed permutationem: ideo motus non est in instanti: agens enim non primo attingit una partem materiae: re postea aliae
sed totam simul potentiam materie: ideo in instanti pridueit. Vnde sciendum et, si setillii in uno instanti impii
meret figura in celaritan, tota cera simul attingat no permolsu sed per mutationem in ea ageret: se in presenti maxime e si titilaa siqvsda Ipressio in substatia ab agente. Ad Quartum eum dicitur:ola motus &α dieo Q du plex est motus: unus eorruptiuus: alius aequisitiuus: de aequisitiuo vera est maiori quia per talem motu est pro cessus ab inperfecto ad persei bim: sed de motu eorrupti uo non est verat quia iste peedit ab esse ad non esse, ideo talis motus non habet terminum shi intrinsecu: quia noest dare vltimum non esse formi prioris sed bene primusequentis. s. Phys .iste aut motus raresaestionis qn ex aere sit ignis est solum motus eorruptiuus ideo &e. Ad cantum cum dieiturirepugnat uilitati ree. dicendum Φtimum eia ditatur. Si unum doliti mutaretum dicendia et, nullo modo locus idem numero maneret, est laim idem specie.quaeras quid per hoe intelligitur in seeundo senteriarum qone, Vtrum angelus si in loco. Ad eonfirmationem eum dicitur.Τermini motus inter quos per se est ipse motus ete.dico differunt aliquo illorii modorum quia aliter natura frustra ageret: sed in I sto qn. s. do
Ilii unum mutaretur in aliud eiusdem quantitatis:ves vanum in acetum non estΓprie terminus illius riasmutationis 1 sed mutatio est per se inter substantia illius dol*inter substantiam vini re aceti. Ad eonfirmatione Hidr. ista aceidentia aut corrumpuntur in ipe aut in insta ti, dico in in instanti: quia in eodem in quo eorrumpitur aer:& eum de Q setit acquiruntur Se.dieendu q, qti aliqua acquiruntur per transmutationem tune sit aequis runtur per motum ita corrumpuntur per motum: seditis posto ipsa quantitas terminata non per se aequiritur nmotu: sed per ac iis per mutatione: ua in Istati illo in quo eius subiectum matur.ergo nGeor tapitur per motum.
AD argumentum principale eum di. In generato Meorrupto Me.dr . vel in illo qui habuit cicatricis est tm υna formatre se est dieendum Q non sunt eaedem cicatrices nitero in mortuo re in vivo,vel sunt plures :&iue est dieendum in ideo qualitas non corrumpitur: qui manet illa forma quae est subieetum Imediatum eius tae.
An interminatae limen ones forniam submutam in
niateria praece tint. Trum dimensones interminals precedant formam substantialem in materia. Et arguatur in no: quia substantia prior est a ite eognitione.diis nitioe,&t .'. Meta Sedioes dirae sones siue terminals siue interminals sunt accidenria. ergo&e. Item materia eum forma eausa
est Oium acinium quae fiunt in ea. primo Physs. Cu igitC causa sit prior eato: sequit ut sormam substantiale mede re dimensones, Item dato opposto sequitur diffinitiones substat ars es e p additamenta: eo sequens est salsum ergo αα eos ueliarbatur: quia diffinitio principaliter sumitur a forma:& quicquid eadit in diis uinione: sue fit materia sue si quod eum aliud, eadit sub roe sorms: me arguit se.Quod prius est forma radit in diffinitioe sub stantis: sed dimens es interminat s sunt priores forma substantiali per te.ergo ponends sunt in diffinitione sub stantis. Constat ast elisant accidentia 4 sunt post natu ram substatie.ergo in dissinitione substantis ponitur alia quod quod non est de essentia substantis talis aut est peradditaentum .igitur.&e. Ite nrateria esti prium subie ictum generationis: tale asit oportet manere: in Non e
tur habere esse nisi per formam substantialem. ergo &c o P vos Tura dicit Comenta .in de substantia orbis. Aneasit quaestionem tractat Cometator ibi det& ibi ponit opinionem Aula. qui dixit formam substantialem primo reeipi in materia prima.Eπ
antecedes est salsum: quia si sibi repugnaret tot terro H substantialem primo recipi in materia prima duces per nullam potentiam posset
est quia deus produeendo Gelsi produxit totam quanti talem e i simul eum ccxlo : si producere postet tota die multas quantitates esse totaliter. sciendia tame quantitas dupliciter aequi itur per motu. Vnomo permotum proprium terminatii ad ipsam ire se bene versi est in quantitati repugnat totaliter aequiti per talem motum. Aliomodo per motum terminatum ad forma sum Iem:& per talem motum pol totaliter induci: & indueit in generatione ignis ex aere. Ad sextum eum dicitur.
Si vinum &e. Respondeo Q s in vino sunt plures formae
substantiales aeetum no de nouo replet dolium quia ea dem quantitas manet in aceto quae fuit in vino. quia ma
net forma substantiae iseratione euius quantitas vini erat in vino si tamen non sunt plures: dieendum.dolis tune de nouo impletur α noua quantitas aduenit. Ad sep tia. primum est, o forma quaelibet esset impartitatis per se & per aecidens .ita tota in toto re tota &α secunduinco ueniens,q, tale compositum esset immobile eritu, is materia non posset recipere nisi unieam format an bsbimpriam,nee plures simul vel su eatue. Et se uidentia istorum qualiter sequantur, si ista suppositio, qn aliquod reeipitur in alio mediante quod a alio, illud. quod reeipit, recipit sin natura illi', quo mediate recipit, vi patet dealbedine quae de se est in diuis bilis, tame quia mediate supersese quae est diuisbilis recipitur,ideo ipsa
diuiditur, ita, in omne impartibile si reeipit in aliquo me diante aliquo patrabili partibiliter reeipitur. si ergo estet motus conuersus seret eiauerso: eum igit ut materia de se si impartibilis, nee habeat partem,immo, una tityu ra potentia nullu etiam habens actum vel distincta qua